Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek

odwołania S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 22 stycznia 2015 r. nr (...),

z dnia 31 marca 2015 r. nr (...)

z dnia 27 maja 2015 r. nr (...)

1.  umarza postępowanie z odwołania S. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 22 stycznia 2015 roku;

2.  oddala odwołania w pozostałym zakresie.

(-) SSR del. Grzegorz Tyrka

VIII U 774/15

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 22 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił odwołującemu S. S. prawa do emerytury.

Na uzasadnienie podano, że odwołujący nie spełnił łącznie przesłanek zawartych w art. 184 w związku z art. 39 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), bowiem na dzień 31 grudnia 1998 roku nie posiadał co najmniej 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Odwołujący wykazał na dzień 1 stycznia 1999 roku staż pracy niezbędny do uzyskania emerytury w wymiarze 20 lat 1 miesiąca 22 dni.

S. S. wniósł odwołanie od decyzji z dnia 22 stycznia 2015 roku, domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury górniczej.

Na uzasadnienie podano, że organ rentowy nie zbadał, czy odwołujący spełnia przesłanki do emerytury górniczej na podstawie art. 50a w związku z art. 50d ust. 1 pkt) 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Odwołujący podał, że spełnia przesłanki do emerytury górniczej przy uwzględnieniu w wymiarze półtorakrotnym pracy górniczej świadczonej pod ziemią w Kopalni (...) w G., w Przedsiębiorstwie (...) Spółce Akcyjnej w G., podczas odbywania praktyk w (...) Szkole Zawodowej w M. w latach 1972-1975. Odwołujący dodał, że świadczył także pracę górniczą podczas tzw. „robót eksportowych” w (...) Spółce Akcyjnej w K., w Zakładzie Usługowo-Handlowym (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G., w Zakładzie (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w O.. Odwołujący wskazał, że pracodawcy ( KWK (...), (...) S.A. w G.) nie uwzględnili wszystkich faktycznie przepracowanych dniówek w wymiarze półtorakrotnym.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. uznał odwołanie S. S. od decyzji z dnia 22 stycznia 2015 roku za nowy wniosek o prawo do emerytury górniczej.

Zaskarżoną decyzją z dnia 31 marca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił odwołującemu S. S. prawa do emerytury górniczej.

Na uzasadnienie podano, że odwołujący nie spełnił przesłanki zawartej w art. 50a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, bowiem nie legitymuje się okresem pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 w/w ustawy. Odwołujący wykazał, że na dzień 22 grudnia 2005 roku legitymował się okresem pracy górniczej w wymiarze 16 lat 8 miesięcy 4 dni wobec wymaganych 25 lat, w tym okresem 16 lat 8 miesięcy 4 dni pracy górniczej wymienionej w art. 50c ust. 1 w/w ustawy. Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy górniczej okresu pracy na tzw. „kontraktach eksportowych”, bowiem odwołujący świadczył pracę przy drążeniu tunelu drogowych i kolejowego. Organ rentowy nie zaliczył dniówek w wymiarze półtorakrotnym za lata 1978-1994, bowiem odwołujący nie przedłożył oryginalnych zaświadczeń o ilości dniówek roboczych.

S. S. wniósł odwołanie od decyzji z dnia 31 marca 2015 roku, domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury górniczej.

Na uzasadnienie podano, że odwołujący legitymuje się stażem pracy uprawniającym do emerytury górniczej. Odwołujący przytoczył uzasadnienie odwołania od decyzji z dnia 22 stycznia 2015 roku. Odwołujący załączył do odwołania zaświadczenia o ilości przepracowanych dniówek w wymiarze półtorakrotnym, poświadczone notarialnie za zgodność z oryginałem.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. uznał odwołanie S. S. od decyzji z dnia 31 marca 2015 roku za nowy wniosek o prawo do emerytury górniczej, do którego dołączono prawidłowo wydane zaświadczenia o ilości przepracowanych dniówek w wymiarze półtorakrotnym.

Zaskarżoną decyzją z dnia 27 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił odwołującemu S. S. prawa do emerytury górniczej.

Na uzasadnienie podano, że odwołujący nie spełnił przesłanki zawartej w art. 50a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, bowiem nie legitymuje się okresem pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 w/w ustawy. Odwołujący wykazał, że na dzień 22 grudnia 2005 roku legitymował się okresem pracy górniczej w wymiarze 20 lat 10 miesięcy 21 dni wobec wymaganych 25 lat, w tym okresem 16 lat 8 miesięcy 4 dni pracy górniczej wymienionej w art. 50c ust. 1 w/w ustawy. Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy górniczej okresu pracy na tzw. „kontraktach eksportowych”, bowiem świadczył pracę przy drążeniu tunelu. Organ rentowy nie zaliczył dniówek w wymiarze półtorakrotnym za lata 1978-1994, bowiem odwołujący nie przedłożył oryginalnych zaświadczeń o ilości dniówek roboczych.

S. S. wniósł odwołanie od decyzji z dnia 27 maja 2015 roku, domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury górniczej.

Na uzasadnienie podano, że odwołujący legitymuje się stażem pracy uprawniającym do emerytury górniczej. Odwołujący przytoczył uzasadnienie odwołania od decyzji z dnia 22 stycznia 2015 roku. Odwołujący załączył do odwołania zaświadczenia o ilości przepracowanych dniówek w wymiarze półtorakrotnym, poświadczone notarialnie za zgodność z oryginałem.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wniósł o oddalenie odwołań S. S. od decyzji z dnia 22 stycznia 2015 rok, z dnia 31 marca 2015 roku, z dnia 27 maja 2015 roku.

Odnosząc się do decyzji z dnia 22 stycznia 2015 roku, organ rentowy podał, że odwołujący nie udowodnił na dzień 31 grudnia 1998 roku okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze co najmniej 25 lat.

Odnosząc się do decyzji z dnia 31 marca 2015 roku oraz z dnia 27 maja 2015 roku, organ rentowy podał, że nie udowodnił okresu pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat. Organ rentowy podał, że okresy tzw. „kontraktów eksportowych” nie mogą być uznane za pracę górniczą, albowiem odwołujący nie świadczył pracy w kopalni, a przy drążeniu tuneli drogowych. Organ rentowy uwzględnił wszystkie dniówki w wymiarze półtorakrotnym, które zostały podane przez pracodawców w zaświadczeniu.

Na rozprawie dnia 9 października 2015 roku S. S. cofnął odwołanie od decyzji z dnia 22 stycznia 2015 roku, a organ rentowy wyraził zgodę na cofnięcie odwołania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący S. S. urodził się dnia (...).

Odwołujący pobierał naukę zawodu w (...) Szkole (...) przy Kopalni (...) w Z. w latach 1972-1075 roku. Odwołujący nie zawarł ze szkołą umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Przez pierwsze dwa lata nauki odwołujący odbywał praktykę w warsztatach przez 2-3 dni w tygodniu. W trzeciej klasie odwołujący odbywał praktykę w kopalni węgla kamiennego.

Odwołujący był zatrudniony jako młodociany na podstawie umowy o pracę w Kopalni (...) w Z. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku młodszy mechanik pod ziemią w okresie od dnia 20 czerwca 1975 roku do dnia 21 sierpnia 1975 roku. Umowa o pracę została zawarta w celu odbywania praktyki po zakończeniu szkoły zasadniczej.

Odwołujący był zatrudniony w Kopalni (...) w G. w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od dnia 12 lipca 1978 roku do dnia 30 września 1983 roku, przy czym:

- w okresie od dnia 12 lipca 1978 roku do dnia 8 października 1978 roku na stanowisku młodszego ślusarza pod ziemią,

- w okresie od dnia 9 października 1978 roku do dnia 30 kwietnia 1979 roku na stanowisku wiertacza pod ziemią,

- w okresie od dnia 1 maja 1979 roku do dnia 7 lipca 1981 roku na stanowisku pomiarowego pod ziemią,

- w okresie od dnia 8 lipca 1981 roku do dnia 14 kwietnia 1982 roku na stanowisku ślusarza pod ziemią,

- w okresie od dnia 15 kwietnia 1982 roku do dnia 15 sierpnia 1982 roku na stanowisku pracownika fizycznego na powierzchni,

- w okresie od dnia 16 sierpnia 1982 roku do dnia 28 lutego 1983 roku na stanowisku ślusarza pod ziemią,

- w okresie od dnia 1 marca 1983 roku do dnia 30 września 1983 roku na stanowisku pracownika fizycznego na powierzchni.

KWK (...) w G. wystawiła zaświadczenie, zgodnie z którym w okresie zatrudnienia odwołujący przepracował 389 dniówek w półtorakrotnym wymiarze.

Odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Spółce Akcyjnej w G. w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od dnia 3 października 1983 roku do dnia 27 lutego 2002 roku, przy czym:

- od dnia 3 października 1983 roku do dnia 26 lipca 1990 roku na stanowisku ślusarza pod ziemią, z tym że w okresie od dnia 16 lipca 1990 roku do dnia 20 lipca 1990 roku korzystał z urlopu bezpłatnego,

- od dnia 27 lipca 1990 roku do dnia 5 maja 1991 roku odbywał delegację zagraniczną,

- od dnia 6 maja 1991 roku do dnia 10 października 1991 roku na stanowisku ślusarza pod ziemią, z tym że w okresach: 31 maja 1991 roku, 16 sierpnia 1991 roku, od dnia 26 września 1991 roku do dnia 27 września 1991 roku korzystał z urlopu bezpłatnego,

- od dnia 11 października 1991 roku do dnia 3 stycznia 1993 roku korzystał z urlopu bezpłatnego,

- od dnia 4 stycznia 1993 roku do dnia 31 sierpnia 1994 roku na stanowisku ślusarza pod ziemią,

- od dnia 1 września 1994 roku do dnia 31 stycznia 1997 roku na stanowisku dozorcy maszynowego pod ziemią,

- od dnia 1 lutego 1997 roku do dnia 14 stycznia 1998 roku na stanowisku sztygara zmianowego maszynowego pod ziemią,

- od dnia 15 stycznia 1998 roku do dnia 5 grudnia 2001 roku korzystał z urlopu bezpłatnego,

- od dnia 6 grudnia 2001 roku do dnia 27 lutego 2002 roku na stanowisku sztygara zmianowego maszynowego pod ziemią.

(...) S.A. w G. wystawiła zaświadczenie, zgodnie z którym w okresie zatrudnienia odwołujący przepracował 1 896 dniówek w półtorakrotnym wymiarze.

Odwołujący był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) Spółce Akcyjnej w K. na terenie Republiki Turcji na stanowisku ślusarza w okresie od dnia 28 lipca 1990 roku do dnia 31 marca 1991 roku. W okresie zatrudnienia odwołujący nie świadczył pracy w kopalni, lecz przy drążeniu tunelu drogowego.

Odwołujący był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Zakładzie Usługowo-Handlowym (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na terenie Republiki W. na stanowisku ślusarza dołowego w okresie od dnia 15 października 1991 roku do dnia 31 października 1992 roku. W okresie zatrudnienia odwołujący nie świadczył pracy w kopalni, lecz przy drążeniu tunelu drogowego.

Odwołujący był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w O. na terenie Niemieckiej Republiki Federalnej na stanowisku operatora maszyn górniczych – pracownika budowlanego w okresie od dnia 26 stycznia 1998 roku do dnia 30 listopada 2001 roku oraz od dnia 5 marca 2002 roku do dnia 22 grudnia 2005 roku. W okresie zatrudnienia odwołujący nie świadczył pracy w kopalni, lecz przy drążeniu tunelu kolejowego.

/dowód z: akt ZUS; akt osobowych odwołującego; zeznań świadków: K. P., G. U.; zeznań odwołującego/.

Sąd zważył, co następuje:

I

Odwołujący skutecznie cofnął odwołanie od decyzji z dnia 22 stycznia 2015 roku, a organ rentowy wyraził zgodę na cofnięcie odwołania.

Zgodnie z treścią art. 203 § 1 k.p.c., pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.

Sąd uznał cofnięcie odwołania za dopuszczalne, również w świetle art. 203 § 4 k.p.c. w zw. z art. 469 k.p.c., albowiem na dzień 1 stycznia 1999 roku odwołujący nie posiadał wymaganego stażu pracy.

Zgodnie z art. 355 k.p.c., w razie cofnięcia pozwu ze skutkiem prawnym, Sąd umarza postępowanie, a postanowienie w tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

W tym stanie rzeczy, na podstawie przytoczonych przepisów prawa Sąd w punkcie pierwszym wyroku umorzył postępowanie w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego z dnia 22 stycznia 2015 roku.

II

Odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 marca 2015 roku, z dnia 27 maja 2015 roku nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 50a. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2015 roku, poz. 748) – zwana dalej ustawą emerytalną – górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS muszą być spełnione łącznie, co oznacza, że brak choćby jednego z tych warunków powoduje niemożność nabycia uprawnień emerytalnych.

Spór między stronami sprowadzał się do ustalenia, czy odwołujący legitymuje się okresem pracy górniczej w wymiarze co najmniej 25 lat. W związku z tym należało ustalić, czy okres pobierania nauki w szkole zawodowej oraz okres pracy przy drążeniu tunelów drogowych i torowego należy zaliczyć do okresu pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej. Należało także odnieść się do ilości dniówek zaliczanych w półtorakrotnym wymiarze.

III

Problematykę zaliczenia do stażu pracy górniczej okresu nauki reguluje art. 6 ust. 2 pkt) 3 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym okresem składkowym jest okres zatrudnienia młodocianych na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 roku. Należy zauważyć, że zatrudnianie młodocianych przed wskazaną powyżej datą odbywało się na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 1958 roku o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz.U. z 1958 roku, Nr 45, poz. 226). Na podstawie art. 9 ust. l cytowanej ustawy –zakład pracy, przyjmując młodocianego na naukę zawodu w celu przyuczenia do określonej pracy oraz odbycia wstępnego stażu pracy był obowiązany zawrzeć z nim na piśmie umowę określającą zawód albo rodzaj pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub wstępnego stażu pracy oraz zasadnicze obowiązki i uprawnienia młodocianego. Zgodnie zaś z art. 10 cytowanej ustawy okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy są okresami zatrudnienia. Zatem podstawą zaliczenia okresu zatrudnienia młodocianego do okresów składkowych przed dniem 1 stycznia 1975 roku było nawiązanie stosunku pracy (umowy o naukę zawodu) pomiędzy młodocianym a zakładem pracy (pracodawcą). Na podstawie powyższych uregulowań należało przyjąć, iż podstawą zaliczenia okresu nauki pobieranej przez odwołującego w szkole zawodowej do okresów składkowych było wykazanie nawiązania stosunku pracy pomiędzy młodocianym ubezpieczonym a zakładem pracy – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2009 roku, w sprawie II UK 334/08, opublikowany w OSNP z 2010 roku, Nr 23-24, poz. 294. Odnośnie okresu nauki w technikum, jako że ubezpieczony podejmując naukę w technikum miał prawie ukończone 18 lat, podstawą zaliczenia tego okresu do okresów składkowych było wykazanie pozostawania w zatrudnieniu. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności zeznań świadków wynika, że w czasie nauki w szkole zawodowej odwołujący odbywał wyłącznie praktyki, przy czym przez dwa lata w warsztatach na powierzchni. Odwołujący jako młodociany zawarł umowę z kopalnią na stanowisku młodszego mechanika pod ziemią na okres od dnia 20 czerwca 1975 roku do dnia 21 sierpnia 1975 roku, w ramach praktyki po zakończeniu szkoły zawodowej.

Należy zauważyć, że przed dniem 1 stycznia 1975 roku obok systemu szkolnictwa zawodowego polegającego na zawieraniu przez zakłady pracy z osobami młodocianymi (uczniami) i ich przedstawicielami ustawowymi umów o naukę zawodu, które powodowały nawiązanie między tymi podmiotami stosunku pracy, istniało również szkolnictwo zawodowe, w ramach którego, młodociani zdobywali wykształcenie zawodowe, pozostając w stosunku prawnym typu administracyjnego ze swoją szkołą. Jednocześnie mogli odbywać tzw. praktyczną naukę zawodu w zakładzie pracy, lecz jako uczniowie za wykonywaną pracę, co do zasady, nie otrzymywali wynagrodzenia, a ich czas pracy nie podlegał rygorom przewidzianym dla pracowników. Realizacja praktycznej nauki zawodu odbywała się w formie praktyk zawodowych i zajęć praktycznych i przebiegała według wydanego wcześniej harmonogramu. W takich też przypadkach to szkoła, a nie uczeń, zawierała z zakładem pracy „umowę o praktyczną naukę zawodu”. Między uczniem a zakładem pracy nie istniał żaden stosunek prawny. Z obowiązujących przepisów z okresu pobierania nauki w szkole zawodowej przez odwołującego wynika, że w przypadku szkolnictwa górniczego uczniowie zdobywali wykształcenie zawodowe, pozostając wyłącznie w stosunku prawnym typu administracyjnego ze swoją szkołą, a nie w ramach umów o naukę zawodu, które powodowały nawiązanie między tymi podmiotami stosunku pracy – szerzej uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1969 roku, w sprawie III PZP 54/68, opublikowana w OSNC z 1969 roku, Nr 11, poz. 187.

Istota problemu dotyczyła zatem tego, czy nauka zawodu była pobierana przez młodocianego przy jego równoczesnym zatrudnieniu, czy też jako przedmiot praktyczny w programie nauki szkolnej. Innymi słowy, czy nauczający zawodu był pracodawcą, czy nauczycielem młodocianego, a więc czy związek między nimi polegał na stosunku prawa pracy - nauki zawodu, czy na stosunku administracyjnym. Stosunek zatrudnienia nie obejmował bowiem tych młodocianych, którzy pobierali naukę bez zatrudnienia się a tak właśnie było w przypadku odwołującego. W związku z tym okres pobierania nauki w zawodowej szkole górniczej nie może zostać zaliczony do stażu pracy górniczej.

IV

Zgodnie z art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej za pracę górniczą uważa się zatrudnienie:

1) pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych, glin szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli kamiennej i potasowej, fosforytów oraz barytu;

2) pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń określonych w pkt 1 oraz pod ziemią w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących dla tych kopalń roboty górnicze lub przy budowie szybów;

3) pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla kopalń określonych w pkt 1 podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom zatrudnionym w tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod ziemią;

4) na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa;

5) pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt 1-3, a także w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o których mowa w pkt 4, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa i ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego;

6) w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń określonych w pkt 1 i 4, mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz w charakterze ratowników zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego;

7) na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na stanowiskach sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w pkt 1 i 2;

8) na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach wymienionych w pkt 1;

9) na stanowiskach instruktorów zawodu w górniczych polach szkoleniowych pod ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego.

Należy powtórzyć za Sądem Apelacyjnym w Katowicach, że sam fakt wykonywania pracy pod ziemią, przy robotach prowadzonych z zastosowaniem techniki górniczej, lecz niemających związku z górnictwem, nie daje podstaw do uznania takiej pracy za pracę górniczą. Zatrudnienie pod ziemią w podmiotach określonych w art. 50c ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej jest uznawane za pracę górniczą w rozumieniu ustawy tylko wówczas, jeżeli praca pod ziemią wykonywana jest dla kopalń określonych art. 50c ust. 1 pkt 1 tej ustawy. W związku z tym nie jest obojętne, gdzie tego typu prace są wykonywane – wyroki: z dnia 9 lutego 2006 roku, w sprawie III AUa 2839/04; z dnia 18 listopada 2008 roku, w sprawie III AUa 509/08, opublikowany w OSA z 2010 roku, Nr 3, s.81-90.

Skoro w okresie zatrudnienia na tzw. kontraktach eksportowych odwołujący pracował przy drążeniu tunelów drogowych i torowego, to te prace nie są uważane za pracę górniczą w rozumieniu ustawy emerytalnej. W związku z tym te okresy nie mogą być zaliczone do okresu pracy górniczej w rozumieniu art. 50a ust.1 pkt 2 ustawy emerytalnej. Z tych względów Sąd pominął dowód z zeznań świadka M. D., którego zawnioskował odwołujący na okoliczność charakteru pracy poza granicami kraju.

V

Odwołujący podał, że zakłady pracy – KWK (...) w G., (...) S.A. w G. – nie podały faktycznej ilości przepracowanych przez niego dniówek w wymiarze półtorakrotnym.

KWK (...) w G. podała w zaświadczeniu o ilości dniówek zaliczonych w wymiarze półtorakrotnym do emerytury górniczej, że odwołujący w okresie zatrudnienia – od 12 lipca 1978 roku do 30 września 1983 roku – przepracował 389 dniówek.

Odwołujący podał, że pracodawca nie podał dniówek za okres od kwietnia 1980 roku do grudnia 1981 roku, tj. za 21 miesięcy. Należy zauważyć, że w 1982 roku pracodawca uwzględnił tylko 35 dniówek, bowiem w związku z wypadkiem odwołujący odbywał rehabilitację leczniczą i następnie został przeniesiony do pracy na powierzchni, którą także świadczył w 1983 roku.

(...) S.A. w G. podała w zaświadczeniu o ilości dniówek zaliczonych w wymiarze półtorakrotnym do emerytury górniczej, że odwołujący w okresie zatrudnienia – od 3 października 1983 roku do 27 lutego 2002 roku – przepracował dniówek 1 896 dniówek.

Odwołujący podał, że pracodawca nie podał dniówek za okres: wrzesień 1985 roku, czerwiec 1986 roku, listopad 1987 roku, luty-marzec 1988 roku, od września 1994 roku do stycznia 1998 roku, od 6 grudnia 2001 roku do 27 lutego 2002 roku, tj. 47 miesięcy.

W związku z powyższym odwołujący podał, że pracodawcy nie podali dniówek zaliczanych w półtorakrotnym wymiarze za 68 miesięcy pracy.

Przy zamianie na miesiące wykazanych dniówek górniczych zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym przyjmuje się za miesiąc pracy górniczej - 22 dniówki, a w odniesieniu do okresu sprzed 1 stycznia 1981 roku - 25 dniówek (§ 31 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń, Dz. U. z 1983 roku, Nr 10, poz. 49 ze zm.).

Zatem przy hipotetycznym założeniu, że w każdym z 68 miesięcy odwołujący przepracowałby przeciętnie 21 dniówek zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym, to łącznie przepracowałby 1 428 takich dniówek. Oznacza to, że staż pracy górniczej odwołującego uległby zwiększeniu 2 lata 8 miesiące [({ (...) : 22} : 2) : 12 miesięcy]. Sąd na podstawie wykazu ilości dniówek zaliczanych w półtorakrotnym wymiarze przyjął, że odwołujący mógłby przeciętnie w każdym miesiącu pracować 21 dniówek zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym. Oznacza to, że w jednym okresie tych dniówek mogłoby wystąpić więcej, w innym mniej, ale średnio w miesiącu byłoby ich 21.

Ogólny staż pracy górniczej odwołującego wynosi 16 lat 8 miesięcy 4 dni.

Po uwzględnieniu zaświadczeń z zakładów pracy o ilości dniówek zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym staż pracy górniczej uległ zwiększeniu o 4 lata 2 miesiące 15 dni, co przedstawiają poniższe wyliczenia:

354 dniówek : 25 dni = 14 miesięcy 4 dni,

1931 dniówek : 22 dni = 87 miesięcy 17 dni,

14 miesięcy + 87 miesięcy = 101 miesięcy,

101 miesięcy : 2 = 50 miesięcy 15 dni = 4 lata 2 miesiące 15 dni.

W związku z powyższym ogólny staż pracy górniczej wyniósłby hipotetycznie 23 lata 6 miesięcy 19 dni = [(16 lat 8 miesięcy 4 dni) +(4 lata 2 miesiące 15 dni) + (2 lata 8 miesięcy)].

Na marginesie należy zauważyć, że gdyby odwołujący w okresie zatrudnienia w kopalni przez cały okres pracy legitymowałby się dniówkami w półtorakrotnym wymiarze, to także nie osiągnąłby wymaganego 25-letniego okresu pracy górniczej, co przedstawiają następujące wyliczenia:

16 lat 8 miesięcy = 200 miesięcy – 11 miesięcy pracy na powierzchni w KWK (...).

189 miesięcy x 21 dniówek w półtorakrotnym wymiarze = 3 969 : 2 = 1 984

(1984 : 22 dni) : 12 miesięcy = 7 lat 6 miesięcy – o tyle uległby zwiększeniu staż pracy górniczej.

Z uwagi na brak wymagalnego 25-letniego stażu pracy górniczej przy hipotetycznym uwzględnieniu dodatkowych dniówek zaliczanych w półtorakrotnym wymiarze, Sąd nie uwzględnił wniosku odwołującego o zakreślenie terminu, celem ustalenia w KWK (...) w (...) S.A. w G. wykazu rzeczywistych dniówek.

Skoro odwołujący nie spełnia przesłanki do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 50a ustawy emerytalnej, to na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołania od decyzji z dnia 31 marca 2015 roku, z dnia 27 maja 2015 roku należało oddalić.

(-) SSR del. Grzegorz Tyrka