Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2014 r.

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w W. Sąd Gospodarczy Wydział XVI Gospodarczy

w składzie

Przewodniczący SSR Iwona Grzegorzewska

Protokolant Katarzyna Lubańska

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2014 r. w W.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko:

1.  J. S. (1);

2.  K. R.

o zapłatę

1.  oddala powództwo w całości;

2.  zasądza od powoda (...) sp. z o.o. w W. solidarnie na rzecz pozwanych J. S. (1) i K. R. kwotę 2.417 (dwa tysiące czterysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt XVI GC 2128/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 października 2012 r. (...) sp. z o.o. w W. wniosła o zasądzenie solidarnie od J. S. (1) i K. R. kwoty 15.104,25 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 lipca 2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu strona powodowa podniosła, iż strony łączyła umowa o współpracy, która w dniu 20 lutego 2012 r. została rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym. Roszczenie ma charakter odszkodowawczy w związku z nienależytym wykonaniem zobowiązania, polegającym na ujawnieniu przez pozwanych informacji dotyczących zamówienia, a w konsekwencji naruszenia postanowień umowy w zakresie obowiązku zachowania w tajemnicy informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa powoda ( pozew k. 3-9).

W dniu 9 listopada 2012 r. Sąd wydał nakaz w postępowaniu upominawczym, pod sygn. akt XVI GNc 5547/12, uwzględniając w całości żądanie pozwu ( nakaz zapłaty k. 89).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Argumentując swoje stanowisko strona pozwana nie zakwestionowała faktu zawarcia ze stroną powodową umowy z dnia 1 września 2011 r., niemniej jednak podniosła, że została ona wykonana w sposób należyty. Pozwani nigdy nie zaakceptowali wskazanej przez powoda przyczyny rozwiązania albowiem była ona nieprawdziwa ( sprzeciw k. 95-99).

W kolejnych pismach procesowych strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska w sprawie ( pismo procesowe pełnomocnika powoda z dnia 5 lutego 2013 r. k. 139-142; pismo procesowe pozwanych z dnia 20 lutego 2013 r. k. 158-160).

Na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2014 r. pełnomocnik powoda cofnął pozew w zakresie kwoty 15.104,25 złotych wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, wnosząc o zasądzenie odsetek ustawowych oraz kosztów procesu według norm przepisanych ( protokół rozprawy k. 229).

Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2014 r. Sąd umorzył postępowanie w sprawie co do kwoty 15.104,25 złotych ( postanowienie k. 254).

Na rozprawie w dniu 17 listopada 2014 r., poprzedzającej ogłoszenie wyroku, stawili się pełnomocnicy stron ( protokół z publikacji orzeczenia k. 227-227v).

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Współpracę z (...) sp. z o.o. w W. zapoczątkował J. S. (1) w latach 90-tych, który następnie przekształcił swoją działalność gospodarczą w spółkę cywilną. Ze spółki wystąpił w sierpniu 2009 r., niemniej jednak jego współpraca trwała do końca 2010 r. W jego miejsce do umowy spółki przystąpił jego syn J. S. (1) ( dowód: zeznania świadka J. S. (1) k. 270v-271v) .

W dniu 1 września 2011 r. pomiędzy (...) sp. z o.o. w W. (obecnie: (...) sp. z o.o. w W.) a J. S. (1) prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) (obecnie: (...) (...).K. (...) s.c. J. S. (1), K. R.) została zawarta pisemna umowa o współpracy przedmiotem, której było dostarczanie towaru celem jego dalszego odsprzedawanie. Szczegółowy zakres obowiązków został wskazany w § 1 umowy. Strony wprowadziły umowny zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej. W przypadku jego naruszenia Zleceniobiorca zobowiązany był do zapłaty kary umownej w kwocie 1.000 złotych za każdy dzień zwłoki. Jednocześnie ustalono możliwość dochodzenia odszkodowania o ile wysokość szkody przewyższała wysokość kary umownej. Umowa została zawarta na czas nieokreślony, a strony zgodnie przystąpiły do jej wykonywania. Jedną z form kontaktu były wiadomości przesyłane za pośrednictwem poczty elektronicznej. Zleceniobiorca posługiwał się adresem poczty: jola.steinhof@gmail.com ( dowód: umowa z dnia 1 września 2011 r. wraz z załącznikami k. 10-35; korespondencja e-mail k. 50-52; zeznania świadka M. G. (1) k. 230-231; zeznania świadka A. O. k. 231-232; zeznania świadka I. P. k. 251-252; zeznania świadka J. S. (1) k. 270v-271v; zeznania reprezentanta strony powodowej S. N. k. 272v-273v; zeznania pozwanej K. R. k. 273v-274v) .

W dniu 9 grudnia 2011 r. J. S. (1) (prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...)) pozyskał zamówienie od (...) O. Z. na 16 tomów książki H. of B. oh (...) W. , z prośbą o wystawienie faktury VAT z terminem płatności do dnia 31 grudnia 2011 r. oraz jak najszybsze dostarczenie książek. Nawiązanie współpracy wynikało z prowadzonej przez J. S. (1) działalności gospodarczej oraz faktu, że współpracował on już wcześniej ze (...) O. Z.. Zlecenie przekazał do realizacji J. S. (1) i K. R. (swoim dzieciom). W tym samym dniu wiadomość, bez wprowadzania jakichkolwiek zmian w treści, została przesłana do A. O. – pracownika (...) sp. z o.o. Zrealizowaniem zamówienia zajmowała się zarówno A. O. jak i M. G. (1), która uwzględniając fakt, że (...) O. Z.zależało na szybkim wykonaniu zamówienia, zgodziła się aby zrezygnować z możliwości zwrotu. W okresie przedświątecznym A. O. przebywała na zwolnieniu lekarskim ( dowód: wiadomość e-mail k. 58, k. 123; zeznania świadka M. G. (1) k. 230-231; zeznania świadka A. O. k. 231-232; zeznania świadka I. P. k. 251-252; zeznania świadka J. S. (1) k. 270v-271v; zeznania świadka J. S. (2) k. 271-272v; zeznania pozwanej K. R. k. 273v-274v).

Mimo podjętych działań przez pracowników (...) sp. z o.o., niemożliwym było dostarczenie zarówno zamówienia jak i faktury VAT dla (...) O. Z. przed upływem roku 2011. W związku z czym zamówienie przejął J. S. (1) prowadzący firmę (...). W dniu 21 grudnia 2011 r. została wystawiona faktura VAT nr (...) na kwotę 13.860 złotych ( dowód: zeznania świadka I. P. k. 251-252, zeznania świadka J. S. (1) k. 270v-271v; zeznania świadka J. S. (2) k. 271-272v; zeznania pozwanej K. R. k. 273v-274v; faktura VAT k. 212).

Pismem z dnia 20 lutego 2012 r. (...) sp. z o.o. rozwiązała umowę z dnia 1 września 2011 r. ze skutkiem natychmiastowy, wskazując że przyczyną rozwiązania jest naruszenie zakazu prowadzenia dzielności konkurencyjnej (ale nie wyłącznie) poprzez dokonanie sprzedaży towaru zamówionego przez (...) O. Z. z naruszeniem procedury zamówień i realizacji dostaw przewidzianej w łączącej strony umowie ( dowód: oświadczenie z dnia 20 lutego 2012 r. k. 47).

W między czasie zamówiona publikacja została dostarczona do spółki w dniu 18 stycznia 2012 r. W dniu 28 lutego 2012 r. (...) sp. z o.o. przesłał książki na adres (...) O. Z.o. W związku z powyższym w dniu 28 lutego 2012 r. została wystawiona faktura VAT nr (...), na kwotę 15.104,25 złotych ( dowód: list przewozowy k. 59; faktura VAT k. 60; zeznania świadka M. G. (2) k. 199-202).

Pismem z dnia 21 marca 2012 r. (...) O. Z. poinformował, że zwraca przesyłkę zawierającą 16 tomów książki H. of B. oh (...) W.. Rozmowy w sprawie zakupu w/w publikacji prowadzone były bowiem z J. S. (1), podobnie jak w latach poprzednich. Zamówienie zgodnie z wynikiem negocjacji zostało złożone na podany adres e-mail. Należność została uregulowana na podstawie wystawionej przez J. S. (1) pod firmą (...) faktury VAT. Mając powyższe na względzie niezrozumiałe było kierowanie do (...) O. Z. roszczeń związanych z odmową przyjęcia przesyłki, która de facto nie była zamawiana w (...) sp. z o.o. ( dowód: pismo z dnia 21 marca 2012 r. k. 61).

W związku z powyższym (...) sp. z o.o. podjęła próby znalezienia innego klienta, wysyłając oferty m. in. do bibliotek naukowych czy instytutów. Nie było również możliwości zwrotu publikacji do wydawcy ( dowód: korespondencja e-mail k. 62-70; pismo z dnia 27 marca 2012 r. wraz z tłumaczeniem k. 71-72; informacja dotycząca działań mających na celu sprzedaż książek k. 73-80; zeznania świadka A. K. k. 252-253).

W związku z dalszym wykorzystywaniem adresu poczty elektronicznej (...) , J. S. (2) pismem z dnia 27 lipca 2012 r. zwróciła się do zarządu (...) sp. z o.o. o natychmiastowe zamknięcie w/w adresu. W odpowiedzi na powyższe poinformowano, że wskazany powyżej adres e-mail nie jest już aktywny ( dowód: pismo z dnia 27 lipca 2012 r. k. 55; pismo z dnia 9 sierpnia 2012 r. wraz z kserokopią książki nadawczej k. 56-57; zeznania świadka J. S. (2) k. 271-272v).

Pismem z dnia 17 lipca 2012 r. (...) sp. z o.o. wezwała J. S. (1) oraz K. R. do zapłaty kwoty 15.104,25 złotych wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Kwota ta stanowiła równowartość zamówienia 16 tomów książki H. of B. oh (...) W., w terminie do dnia 23 lipca 2012 r. Podstawę żądania stanowiło naruszenie postanowień umownych, w tym ustalonego zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej ( dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 17 lipca 2012 r. wraz z potwierdzeniami odbioru k. 82-84).

W odpowiedzi na powyższe J. S. (1) oraz K. R. odmówili zapłaty żądanej kwoty, podkreślając, że żadne z nich nie naruszyło zakazu konkurencji i nie przekazało także żadnych informacji firmie (...) (dowód: pismo z dnia 26 lipca 2012 r. k. 119-120).

(...) sp. z o.o. udało się sprzedać zamówioną publikację ( dowód: zeznania świadka M. G. (1) k. 230-231; zeznania świadka A. O. k. 231-232).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych kopii dokumentów, które zostały złożone do akt, a niezgodność przedstawionych kopii dokumentów z oryginałem nie była kwestionowana. Jak również w oparciu o niesporne, bowiem wyraźnie, bądź milcząco przyznane twierdzenia, które nie budziły wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy oraz w oparciu o zeznania świadków i stron w zakresie w jakim były one kompatybilne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Autentyczność złożonych do akt sprawy dokumentów nie była kwestionowana a jednocześnie żadna ze stron procesu nie żądała złożenia ich oryginałów. Aczkolwiek dokumenty te w większości stanowiły dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., to stosownie do treści art. 233 k.p.c. Sąd, dokonując ich oceny w ramach swobodnej oceny dowodów uznał je za wiarygodne i przydatne dla ustalenia faktycznego a w konsekwencji, poczynił na ich podstawie ustalenia faktyczne. Materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy bowiem od jego treści merytorycznej. O materialnej mocy dowodowej dokumentów prywatnych rozstrzyga sąd zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów ( por. art. 233; też K. Knoppek: Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1985 roku, sygn. akt IV PR 200/85, PiP 1988, nr 5). Sąd, dokonując ich oceny w ramach swobodnej oceny dowodów uznał je za wiarygodne i przydatne dla ustalenia faktycznego.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. G. (2) (k. 199-202), świadka M. G. (1) (k. 230-231), świadka I. P. (k. 251-252), świadka A. K. (k. 252-253) oraz zeznaniom świadka A. O. (k. 231-232) w zakresie w jakim były one kompatybilne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Świadkowie zgodnie zeznali, że strony łączyła umowa z dnia 1 września 2011 r. oraz że w dniu 9 grudnia 2011 r. otrzymali zamówienie na 16 tomów książki H. of B. oh (...) W. . Świadkowie przyznali zgodnie, że zamówiona publikacja nie dotarła do spółki przed końcem roku, a dopiero w lutym 2012 r. Wszyscy również zgodnie twierdzili, że przy wymianie korespondencji posługiwali się adresem (...) .

Za kluczowe dla sprawy Sąd uznał zeznania świadka J. S. (1) (k. 270v-271v) jak również świadka J. S. (2) (k. 271v-272v). Świadek J. S. (1) szczegółowo wyjaśnił w jaki sposób strona pozwana pozyskała zamówienie od (...) O. Z.. Podał, że na jednym ze spotkań załatwił zlecenie na encyklopedię o ptakach, które następnie przekazał stronie pozwanej - (swoim dzieciom). Miało to poprawić ich sytuację finansową. Niemniej jednak dla Zleceniodawcy (tj. O. Z.) to świadek był osobą kontaktową i odpowiedzialną za prawidłową realizację zamówienia. Zeznania świadka korespondują ze stanowiskiem (...) O. Z. zawartego w korespondencji przedprocesowej, stąd stanowiły dla Sądu cenny materiał dowodowy. Przymiotem wiarygodności Sąd obdarzył także zeznania świadka J. S. (2), z których jednoczenie wynikało, że powód nie podołałaby zrealizowaniu spornego zamówienia do końca roku. Świadek, jak podała, wielokrotnie kontaktowała się w tej sprawie z pracownikami powoda, próbując uzyskać informację odnośnie ceny ustalonej przez powoda. Nie otrzymując żadnej konkretnej odpowiedzi, jak również z obawy przed utratą klienta, zamówienie z dnia 9 grudnia 2011 r. przejął J. S. (1). Świadek potwierdziła, że datą graniczną był dzień 30 grudnia 2011 r. Świadek odnosząc się do kwestii związanych z jej rolą jaką pełniła w firmie pozwanych wyjaśniła, że podejmowała czynności w ramach pomocy swoim dzieciom (pozwanym).

W sprawie został przeprowadzony również dowód z przesłuchania stron. Jednak z powodu subiektywnego stosunku stron do sprawy dowód z przesłuchania stron miał w ocenie Sądu znaczenie uzupełniające. O ile zeznania strony pozwanej – K. R. były spójne i kompatybilne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym w tym przede wszystkim z zeznaniami świadków: J. S. (2) i J. S. (1), o tyle nie wszystkie okoliczności, na które powoływał się S. N. – reprezentant powoda – znalazły potwierdzenia w przyjętym i ustalonym przez Sąd stanie faktycznym, w tym fakt, że J. S. (2) działała z ramienia pozwanych jako ich przedstawiciel i aby przekazała informację o zamówieniu z dnia 9 grudnia 2011 r. swojemu mężowi – J. S. (1). Za nieudowodnione Sąd uznał twierdzenia o przekazaniu informacji o cenie encyklopedii przez A. O. w dniu 20 grudnia 2011 r. Z zeznań świadków, w tym samej A. O., wynikało, że w okresie przedświątecznym przebywała ona na zwolnieniu lekarskim. Nie zostało dowiedzione aby w dniu 20 grudnia 2011 r. była ona faktycznie w pracy. Co więcej strona pozwana zaprzeczyła aby otrzymała taką informację.

Na rozprawie w dniu 25 czerwca 2014 r. pełnomocnik pozwanych cofnął wniosek o przesłuchania J. S. (1), podtrzymując jednocześnie wniosek o przesłuchanie K. R. i świadków ( protokół rozprawy k. 253).

Sąd na rozprawie w dniu 17 listopada 2014 r. oddalił zgłoszone przez pełnomocnika powoda wnioski dowodowe uznając sprawę za dostatecznie wyjaśnioną dla rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu okoliczności zarówno towarzyszące pozyskaniu zamówienia dla (...) O. Zoologicznego jak i sprzedaży encyklopedii ptaków zostały w sposób dostateczny udokumentowane i udowodnione.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

W sprawie poza sporem pozostawał fakt, że strony łączyła umowa z dnia 1 września 2011 r. zgodnie, z którą pozwani jako przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...).K. (...) s.c. J. S. (1), K. R. byli zobowiązani odbierać od spółki (...) sp. z o.o. i dalej odprzedawać towar. W ramach łączącej strony umowy strona pozwana miała prowadzić na rzecz powoda również działalność polegającą na pozyskiwaniu nowych klientów, promowaniu, a także prowadzić sprzedaż bezpośrednią produktów oferowanych przez stronę powodową. Dodatkowo postanowienia umowne zakazywały prowadzenia działalności konkurencyjnej.

Strona powodowa uzasadniając żądanie pozwu podniosła, że pozwani w sposób nienależyty wykonali umowę działając tym samym na szkodę powoda, poprzez ujawnienie informacji o zamówieniu od (...) O. Zoologicznego, które pozyskali w trakcie wykonywania umowy. Tym samym naruszyli oni umowny zakaz konkurencji, co doprowadziło do rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym i wystąpienia z przedmiotowym powództwem.

Argumentację strony powodowej Sąd uznał za nieskuteczną z przyczyn podanych poniżej.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe potwierdziło w pełni stanowisko strony pozwanej. Dla Sądu okolicznością niebudzącą żadnych wątpliwości był fakt, że (...) O. Z. w dniu 9 grudnia 2011 r. zamówił w firmie (...) tomów książki H. of B. oh (...) W. . Wysłanie zamówienia drogą elektroniczną poprzedzone było prowadzonymi negacjami. Całkowicie bezpodstawne były twierdzenia powoda, że zamówienie to pozyskała J. S. (2). Zdaniem Sądu nie przesądza o tym fakt, że zostało ono wysłane na jej adres e-mail, który de facto był adresem poczty elektronicznej przedsiębiorcy J. S. (1) prowadzącego działalność pod firmą (...). Niewątpliwe nazwa użytkownika adresu e-mail jest dowolna. Zresztą stanowisko (...) O. Z. w pełni potwierdza argumentację strony pozwanej. Jak wskazano w piśmie z dnia 21 marca 2012 r. rozmowy dotyczące zakupu publikacji H. of B. oh (...) W. prowadzone były wyłącznie z J. S. (1). Zamówienie – zgodnie z wynikiem negocjacji – zostało również złożone wyłącznie J. S. (1), na adres e-mail (...) . Do rozliczeń z tego tytułu doszło z J. S. (1), który wystawił fakturę VAT na swoją firmę pod nazwą (...). Okoliczności te zostały potwierdzone w zeznaniach J. S. (1), J. S. (2) i pozwanej. Sąd nie znalazł podstaw aby kwestionować ich prawdziwość w jakimkolwiek zakresie.

Idąc dalej, należy wskazać że strona powodowa miała pełną świadomość, że status zamówienia jest pilny a samo rozliczenie i wystawienie faktury VAT winno nastąpić do końca roku 2011 r. Związane to było z polityką budżetową podmiotu zamawiającego. Z zeznań świadków wynikało, że nie było żadnych szans aby termin ten został dochowany przez powoda. Stąd też decyzja J. S. (1) o odebraniu stronie pozwanej zamówienia i jego realizacji. Zdaniem Sądu zamówienie spornych 16 tomów książki H. of B. oh (...) W. bez możliwości zwrotu, jak również dokonanie ich zakupu po dniu 31 grudnia 2011 r. powód wykonał na własne ryzyko.

Abstrahując od powyższego Sąd pragnie zaznaczyć, że na kanwie niniejszej sprawy nie można w żaden sposób mówić o naruszeniu przez pozwanych zakazu konkurencji. Brak jest prawnej definicji pojęcia „działalność konkurencyjna”. Najogólniej mówiąc jest to rywalizacja uczestników rynku, którzy dążąc do realizacji swoich celów, próbują przedstawiać potencjalnym odbiorcom dóbr i usług oferty wyróżniające się spośród innych ceną, jakością i innymi cechami, aby ich skłonić do zawierania transakcji. Z konstrukcji tej wynika, że nie można naruszyć zakazu konkurencji przekazując informacje osobie, która jako pierwsza je uzyskała. Tym samym skonstruowany przez powoda zarzut przeciwko działaniom pozwanych należało uznać za nieskuteczny.

Art. 6 k.c. przewiduje, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Samo twierdzenie zaś nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., sygn. akt I PKN 660/00, „Wokanda” 2002, Nr 7-8, s. 44). Zatem to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia, że pozwani faktycznie na własna rękę pozyskali zamówienie od (...) O. Zoologicznego i działając na szkodę powoda przekazali do realizacji osobie trzeciej. Obowiązkowi temu powód nie podołał.

Reasumując, Sąd doszedł do przekazania, że roszczenie powoda pozbawione zarówno podstawy faktycznej jak i prawnej podlegało oddalaniu w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. Przepis ten reguluje kwestię odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasadę kosztów niezbędnych i celowych. Zgodnie z treścią tego przepisu strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty procesu. Na koszty celowej obrony swych praw składały się w przedmiotowym postępowaniu opłata skarbowa należna od dokumentu pełnomocnictwa (17 złotych) oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego będącego radcą prawnym (2.400 złotych). Łącznie pozwany poniósł niezbędne koszty procesu (w rozumieniu art. 98 k.p.c.) w wysokości 2.417 złotych. Koszt wynagrodzenia pełnomocnika procesowego pozwanego będącego radcą prawnym ustalono na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. Nr 490, j.t.). Do kosztów celowego dochodzenia praw i celowej obrony zalicza się również opłatę skarbową w kwocie 17 złotych uiszczoną od dokumentu pełnomocnictwa co zostało potwierdzone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 marca 2003 r., III CZP 2/03, OSNC 2003/12/161. Ponieważ zgodnie z treścią ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 ze zm.) opłacie skarbowej podlega dokument stwierdzający ustanowienie pełnomocnika, a obowiązek jej zapłaty ciąży na osobach i jednostkach wystawiających (sporządzających) dokumenty (w tym dokument pełnomocnictwa) opłatę skarbową należy zaliczyć do kosztów procesu, ale nie wynagrodzenia pełnomocnika, gdyż to nie on ją uiszcza, a jego mocodawca.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.