Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Adamek-Rogowska

Protokolant: Justyna Ferenc

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 06 października 2015 r. w K.

sprawy z powództwa A. S. (1), J. S. (1)

przeciwko B. M.

o zapłatę

I  oddala powództwo A. S. (1);

II  zasądza od powódki A. S. (1) na rzecz pozwanej B. M. kwotę 779,98 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

III  oddala powództwo J. S. (1);

IV  zasądza od powoda J. S. (1) na rzecz pozwanej B. M. kwotę 1 379,98 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

V  nakazuje zwrócić pozwanej B. M. ze Skarbu Państwa- Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze kwotę 300,00 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki na wydatki sądowe.

Sygn. I C 94/15

UZASADNIENIE

Powódka A. S. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanej B. M. kwoty 4 527,36 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8.10.2001r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu żądania twierdziła, że 14 maja 2008r. zawarła z pozwaną umowę dzierżawy na czas określony 5 lat. Z tytułu czynszu dzierżawnego powód był zobowiązany do zapłaty na rzecz pozwanej rocznie równowartości 10 kwintali za hektar. Umowa została rozwiązana przez wydzierżawiającego przed upływem okresu na jaki została zawarta w dniu 8 października 2009r. Powód został zawiadomiony o rozwiązaniu dzierżawy w dniu 11.05.2010r., a w dniu 19 marca 2010r. zapłacił na rzecz pozwanej czynsz dzierżawny za rok 2009r. w kwocie 6 127,07 zł. Wobec rozwiązania umowy w dniu 8 października 2009r. wydzierżawiającemu należał się czynsz za okres od 1 stycznia 2009r. do 8 października 2009r. czyli za 281 dni. Po przeliczeniu opłaty za 281 dni daje to 7,7 kwintala żyta za 1 hektar. Umowa obejmowała obszar o powierzchnia 11,9 ha. Wartość 1 kwintala żyta w roku 2009 wynosiła 34,10 zł, co po przeliczeniu daje kwotę 3124,58 zł należnego za okres obowiązywania umowy czynszu. Powódka zapłaciła za 2009r. czynsz w kwocie 6 127,07 zł, nadpłata wynosiła zatem 3 047,49 zł. Suma ta wraz z liczonymi od niej skapitalizowanymi odsetkami za okres od 29.03.2010r. do 7.10.2013r. składa się na żądanie pozwu.

Pozwana B. M. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Zarzuciła, min., iż do rozwiązania umowy doszło na podstawie porozumienia z dnia 8.10.2009r., wcześniejsze rozwiązanie umowy nie oznacza, że czynsz podlega obniżeniu. Strony mogą bowiem ustalić, że czynsz jest płatny w całości, co jest typowe w stosunkach wiejskich , gdzie pożytki pobiera się w okresie zbiorów. Wcześniejsze rozwiązanie umowy nie oznaczało też zwrotu przedmiotu dzierżawy, strony w porozumieniu określiły, że przeniesienie posiadania nastąpi dopiero 10.02.2010r. Powódka już po rozwiązaniu umowy zapłaciła czynsz za cały rok, wiedziała bowiem, że wcześniejsze rozwiązanie umowy nie oznacza wcześniejszego zwrotu przedmiotu umowy, a to obliguje ją do zapłaty za cały rok.

Powód J. S. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanej B. M. kwoty 7 6668,98 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 8.10.2001r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu żądania twierdził, że 14 maja 2008r. zawarł z pozwaną umowę dzierżawy na czas określony 5 lat. Z tytułu czynszu dzierżawnego powód był zobowiązany do zapłaty na rzecz pozwanej rocznie równowartości 10 kwintali za hektar. Umowa została rozwiązana przez wydzierżawiającego przed upływem okresu na jaki została zawarta w dniu 8 października 2009r. Powód został zawiadomiony o rozwiązaniu dzierżawy w dniu 11.05.2010r., a w dniu 29 marca 2010r. zapłacił na rzecz pozwanej czynsz dzierżawny za rok 2009r. w kwocie 22 852,08 zł. Wobec rozwiązania umowy w dniu 8 października 2009r. wydzierżawiającemu należał się czynsz za okres od 1 stycznia 2009r. do 8 października 2009r. czyli za 281 dni. Po przeliczeniu opłaty za 281 dni daje to 7,7 kwintala żyta za 1 hektar. Umowa obejmowała obszar o powierzchnia 67, 0149 ha. Wartość 1 kwintala żyta w roku 2009 wynosiła 34,10 zł, co po przeliczeniu daje kwotę 17 569,10 zł, należnego za okres obowiązywania umowy czynszu. Powód zapłacił za 2009r. czynsz w kwocie 22 852,08 zł, nadpłata wynosiła zatem 5 255,57 zł. Suma ta wraz z liczonymi od niej skapitalizowanymi odsetkami za okres od 29.03.2010r. do 7.10.2013r. składa się na żądanie pozwu.

Pozwana B. M. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Zarzuciła, min., iż do rozwiązania umowy doszło na podstawie porozumienia z dnia 8.10.2009r., wcześniejsze rozwiązanie umowy nie oznacza, że czynsz podlega obniżeniu. Strony mogą bowiem ustalić, że czynsz jest płatny w całości, co jest typowe w stosunkach związanych z produkcją rolną, gdzie pożytki pobiera się w okresie zbiorów. Wcześniejsze rozwiązanie umowy nie oznaczało także zwrotu przedmiotu dzierżawy, strony w porozumieniu określiły bowiem, że przeniesienie posiadania nastąpi dopiero 10.02.2010r. Powód już po rozwiązaniu umowy zapłacił czynsz za cały rok, wiedział bowiem, że wcześniejsze rozwiązanie umowy nie oznacza wcześniejszego zwrotu gruntu, a to obliguje go do zapłaty za cały rok.

Na podstawie art.219 k.p.c. Sąd połączył obydwie sprawy do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14.05.2008r.pomiędzy powódką A. S. (1) a pozwaną B. M. została sporządzona w formie pisemnej umowa dzierżawy. Zgodnie z jej treścią pozwana B. M. wydzierżawiła A. S. grunty rolne położone w miejscowości S., o powierzchni 11,90 ha. Umowa została zawarta na czas określony 5 lat tj. od 14.05.2008r. do 13.05.2013r., z możliwością jej przedłużenia. Umowa przewidywała możliwość wypowiedzenia na sześć miesięcy naprzód przed końcem roku dzierżawnego. Dzierżawca miał płacić czynsz dzierżawny w wysokości 10 kwintali żyta za 1 hektar, płatny do 30 marca następnego roku. W przypadku niedotrzymania warunków umowy przez dzierżawcę, wydzierżawiającemu przysługiwało prawo wypowiedzenia umowy dzierżawy, po wcześniejszym pisemnym wezwaniu, zakreśleniu terminu trzymiesięcznego do zapłaty zaległego czynszu. W okresie trwania umowy dzierżawca był uprawniony do pobierania wszelkich dopłat unijnych. Po zakończeniu dzierżawy miał obowiązek wydać przedmiot dzierżawy. Z tytułu czynszu dzierżawnego powód był zobowiązany do zapłaty na rzecz pozwanej rocznie równowartości 10 kwintali za hektar. W sprawach nieuregulowanych umową zastosowanie miały mieć odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego.

Dowód: umowa dzierżawy k.10-12

W dniu 14.05.2008r.pomiędzy powodem J. S. (1) a pozwaną B. M. została sporządzona w formie pisemnej umowa dzierżawy. Zgodnie z jej treścią pozwana B. M. wydzierżawiła J. S. grunty rolne położone w miejscowościach: N. o powierzchni 7,75 ha, Sady Górne o powierzchni 50,4349 ha, G. o powierzchni 8,83 ha. Umowa została na czas określony 5 lat tj. od 14.05.2008r. do 13.05.2013r.z możliwością jej przedłużenia. Umowa przewidywała możliwość wypowiedzenia przez wydzierżawiającego na sześć miesięcy naprzód przed końcem roku dzierżawnego. Dzierżawca miał płacić czynsz dzierżawny w wysokości 10 kwintali żyta za 1 hektar, płatny do 30 marca następnego roku. W przypadku niedotrzymania warunków umowy przez dzierżawcę, wydzierżawiającemu przysługiwało prawo wypowiedzenia umowy dzierżawy, po wcześniejszym pisemnym wezwaniu, zakreśleniu terminu trzymiesięcznego do zapłaty zaległego czynszu. W okresie trwania umowy dzierżawca był uprawniony do pobierania wszelkich dopłat unijnych. Po zakończeniu dzierżawy miał obowiązek wydać przedmiot dzierżawy. Z tytułu czynszu dzierżawnego powód był zobowiązany do zapłaty na rzecz pozwanej rocznie równowartości 10 kwintali za hektar. W sprawach nieuregulowanych umową zastosowanie miały mieć odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego.

Dowód: umowa dzierżawy k.84-86

12 maja 2008r. powódka udzieliła pełnomocnictwa z podpisem notarialnie poświadczonym A. J. do reprezentowania jej interesów związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Pełnomocnictwo obejmowało reprezentowanie pozwanej działanie w jej imieniu i na jej rzecz przed wszelkimi instytucjami, osobami we wszystkich sprawach związanych z treścią pełnomocnictwa oraz składanie wszelkich oświadczeń i wniosków zmierzających do realizacji pełnomocnictwa.

Dowód: pełnomocnictw udzielone przez A. S. (1) k.184

12 maja 2008r. powód J. S. (1) udzielił pełnomocnictwa z podpisem notarialnie poświadczonym A. J. do reprezentowania jego interesów związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Pełnomocnictwo obejmowało reprezentowanie powoda, działanie w jego imieniu i na jego rzecz przed wszelkimi instytucjami, osobami we wszystkich sprawach związanych z treścią pełnomocnictwa oraz składanie wszelkich oświadczeń i wniosków zmierzających do realizacji pełnomocnictwa.

Dowód: pełnomocnictwo udzielone przez J. S. (1) k.119

W dniu 8 października 2009r. pomiędzy A. J. występującym jako pełnomocnik A. S. (1) a B. M. został sporządzony dokument w przedmiocie rozwiązania umowy dzierżawy z dnia 14.05.2008r., w związku z brakiem terminowej płatności czynszu, za porozumieniem stron. Ustalono w nim, że wydzierżawiający wchodzi w posiadanie przedmiotu dzierżawy z dniem 10 lutego 2010r., a rozwiązanie umowy nie zwalnia dzierżawcy od zapłaty zaległych należności czynszowych oraz innych opłat związanych z dzierżawą.

W dniu 29 marca 2010r. powódka zapłaciła na rzecz pozwanej czynsz dzierżawny za rok 2009r. w kwocie 6 127,07 zł.

Dowód: „rozwiązanie umowy” k.13, dowód wpłaty k.14

W dniu 8 października 2009r. pomiędzy A. J. występującym jako pełnomocnik J. S. (1) a B. M. został sporządzony dokument w przedmiocie rozwiązania umowy dzierżawy z dnia 14.05.2008r. w związku z brakiem terminowej płatności czynszu, za porozumieniem stron. Ustalono w nim, że wydzierżawiający wchodzi w posiadanie przedmiotu dzierżawy z dniem 10 lutego 2010r., a rozwiązanie umowy nie zwalnia dzierżawcy od zapłaty zaległych należności czynszowych oraz innych opłat związanych z dzierżawą.

W dniu 29 marca 2010r. powód zapłacił na rzecz pozwanej czynsz dzierżawny za rok 2009r. w kwocie 22 852, 08 zł.

Dowód: „rozwiązanie umowy” k.87, dowód wpłaty k.88

Pismem z 1.04.2011r. powódka wezwała pozwaną do zwrotu nadpłaty należności z tytułu czynszu dzierżawnego w kwocie 3 047,49 zł

Dowód: wezwanie do zapłaty k.16

Pismem z 1.04.2011r. powód J. S. (1) wezwał pozwaną do zwrotu nadpłaty należności z tytułu czynszu dzierżawnego w kwocie 5 255,98 zł

Dowód: wezwanie do zapłaty k.92

Dzierżawione grunty były wykorzystywane na łąki. Powódka była na mocy upoważnienia od syna J. S. (1) umocowana do zajmowania się także gruntami dzierżawionymi przez niego. Pożytki naturalne jakie grunty przynosiły polegały na pozyskiwaniu siana. W roku 2009 ostatnie czynności w tym zakresie zostały przeprowadzone w sierpniu bądź wrześniu. Głównym dochodem jaki dzierżawione grunty przynosiły były dopłaty unijne. Dopłaty te zostały przez powódkę za 2009r. pobrane.

Dowód: zeznanie powódki e-protokół z 6.10.2015r.od 02:17:57 do 03:20:30

Sąd zważył, co następuje:

Powództwa nie zasługują na uwzględnienie.

Powodowie A. S. (1) i J. S. (1) swoje roszczenia wywodzą z twierdzeń o łączącej strony umowach dzierżawy i nadpłaconym za rok 2009 czynszu dzierżawnym w związku z zakończeniem okresu obowiązywania umowy z dniem 8 października 2009r. Stosownie do art.707 k.c. jeżeli dzierżawa kończy się przed upływem roku dzierżawnego, dzierżawca zobowiązany jest zapłacić czynsz w takim stosunku, w jakim pożytki, które w tym roku pobrał lub mógł pobrać pozostają do pożytków z całego roku dzierżawnego. Rozliczenie czynszu następuje zatem nie – tak jak jest to wywodzone w pozwach - w stosunku do czasu trwania umowy, lecz w stosunku w jakim pożytki, które dzierżawca pobrał lub mógł pobrać w czasie trwania umowy pozostają do pożytków z całego roku dzierżawnego (zob. Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania tom 2 pod red. G. Bieńka, Wydawnictwo Prawnicze LexixNexis Warszawa 2003,s.707) Zarówno z przesłuchania powódki w charakterze strony jak i jej informacyjnego przesłuchania (k.52) wynika, że pożytki w postaci zbiórki siana zostały pobrane w okresie do sierpnia, września 2009r., a zatem przed rozwiązaniem umowy. Także dopłata unijna za 2009 rok została przez powodów pobrana. Powodowie w pozwie nie powołują się nawet na okoliczności, które mogłyby w świetle wymienionego przepisu stanowić podstawę do obniżenia czynszu dzierżawnego. Poczynione powyżej ustalenia są w ocenie sądu wystarczające dla rozstrzygnięcia sprawy, w świetle mającego w niej zastosowanie unormowania wynikającego z art. 707 k.c. i wskazanej przez powodów jako uzasadnienie żądania pozwów podstawy faktycznej powództw, powołującej się na skutecznie zawarte umowy dzierżawy. Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 321 § 1 k.p.c. sąd jest związany żądaniem pozwu. Żądanie powództwa określa nie tylko jego przedmiot, lecz również jego podstawa faktyczna (zob. Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego pod red. J. Jodłowskiego i K. Piaseckiego, t. II s.323, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1989). Skoro poczynione w sprawie ustalenia dla wskazanej przez powodów podstawy faktycznej są wystarczające dla rozstrzygnięcia o żądaniach pozwów, zbędne także było otwarcie rozprawy i przeprowadzenie kolejnych dowodów w sprawie. Wprawdzie z treści zeznań świadka M. K. wynika, iż umowa zawarta między stronami miała charakter czynności pozornej, to jednak wyjaśnienie tych kwestii dla rozstrzygnięcia o roszczeniach zgłoszonych w pozwach było zbędne. Roszczenia nie są wywodzone - jako świadczenia nienależne - z nieważności czynności prawnych w związku z ich pozornością. Należy podkreślić, iż sprawa była rozpoznawana w trybie uproszczonym i wszelkie zmiany powództwa, zgodnie z art.505 ⁴ k.p.c., są wyłączone. Z tych względów powództwa jako nieuzasadnione podlegały oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art.98 § 1 k.p.c. Obejmują one należne pozwanej koszty zastępstwa procesowego w obu połączonych sprawach, ponadto powodowie zostali obciążeni po połowie zgłoszonymi kosztami dojazdu pełnomocnika pozwanej ( powództwo A. S.: 617+ ½ z 325,96 , powództwo J. S.: (...)+1/2 z 325,96).

O zwrocie niewykorzystanej zaliczki na wydatki orzeczono na podstawie 84 ust1 ustawy z 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawcach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010r.Nr 90, poz.594 ze zm.)