Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 3 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Ciechanowicz (spr.)

Sędziowie: SO Małgorzata Grzesik

SO Tomasz Szaj

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2015 r. w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku uprawnionego R. S.

przy udziale obowiązanego (...) S. (...) w S.

o wszczęcie egzekucji świadczenia niepieniężnego

na skutek zażalenia wierzyciela

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 5 września 2014 r., sygn. akt IX Co 7775/13

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 5 września 2014 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie o sygn. akt IX Co 7775/13, wyznaczył obowiązanemu termin 3 dni od uprawomocnienia się postanowienia na wykonanie czynności wynikających z tytułu zabezpieczenia – postanowienia tut. Sądu Rejonowego z dnia 22 października 2013 r., sygn. akt I C 1092/13, zaopatrzonego co do pkt 1 w klauzulę wykonalności w dniu 22 października 2013 r., polegających na udostępnieniu uprawnionemu dostępu do ruchomości w postaci (...) E. M. (...) (...) G. (...) G. ((...)), znajdujących się na kominie budynku nr (...) w S. oraz udostępnieniu uprawnionemu dostępu do ruchomości w postaci(...) N., znajdującej się w (...) i na(...) budynku nr (...) w S. celem dokonywania czynności konserwacyjnych i bieżących napraw – pod rygorem nakazana zapłaty na rzecz uprawnionego określonej sumy pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, iż uprawniony wystąpił z wnioskiem o wszczęcie przeciwko obowiązanej egzekucji świadczenia niepieniężnego. Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 1050 k.p.c. i art. 1050 ¹ k.p.c. oraz wskazał, iż działając jako organ egzekucyjny jest związany wnioskiem o wszczęcie egzekucji i musi podjąć czynności celem realizacji tytułu wykonawczego. Podkreślił, iż to wierzyciel jest dysponentem postępowania egzekucyjnego, a skoro wskazuje on, że pomieszczenie piwnicy nie jest mu udostępniane, jak również niemożliwe jest wejście na komin, to należało wezwać obowiązaną do wykonania czynności wynikających z tytułu zabezpieczenia. Sąd wskazał, iż niewątpliwie uprawniony, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zdaje sobie sprawę z tego, że niezasadne wszczęcie postępowania wiąże się z poniesieniem jego kosztów i nie kierowałby do sądu wniosku o wszczęcie egzekucji, gdyby dostęp do ruchomości miał zapewniony. W konsekwencji za zbędne Sąd uznał przeprowadzanie dowodu z zeznań osób wskazanych w piśmie obowiązanej, albowiem celem postępowania egzekucyjnego nie jest prowadzenie postępowania dowodowego, lecz realizacja tytułu wykonawczego.

Sąd Rejonowy uznał przy tym, iż termin 3 dni będzie dla obowiązanej terminem wystarczającym dla wykonania czynności polegających na udostępnieniu pomieszczenia piwnicy oraz umożliwienia wejścia na komin. Zdaniem Sądu termin ten będzie wystarczający do tego, by strony umówiły się na otwarcie pomieszczeń celem wejścia do nich przez uprawnionego i dokonania przez niego niezbędnych czynności.

Powyższe postanowienie zaskarżyła w całości obowiązana domagając się jego uchylenia i umorzenia egzekucji sądowej oraz zasądzenia od uprawnionego na jej rzecz kosztów postępowania za obie instancje. Ewentualnie wniosła o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Zaskarżonemu orzeczeniu obowiązana zarzuciła naruszenie art. 1050 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na przyjęciu, iż oświadczenie dłużnika o wykonaniu obowiązku nie ma wpływu na możliwość wydania postanowienia nakazującego wykonanie obowiązku. Nadto zaniechanie wysłuchania wszystkich członków obowiązanej (...) a w konsekwencji wyznaczenie obowiązanemu terminu do wykonania czynności wynikających z tytułu zabezpieczającego i zagrożenie nałożeniem na obowiązanego nakazu zapłaty określone sumy pieniężnej bez wysłuchania strony.

W uzasadnieniu żaląca podniosłą, iż w przepisie art. 1051 § 1 k.p.c. ustawodawca wprost wskazał, że wysłuchując strony, sąd powinien ustalić, czy dłużnik działał wbrew swemu obowiązkowi, a zatem w tym trybie (a nie powództwa przeciwegzekucyjnego), sąd ustala wykonanie zobowiązania przez dłużnika. Podobnie jest w przypadku egzekucji obowiązku czynienia. Zdaniem wykluczenie możliwość ustalenia w trybie art. 1050 § 1 k.p.c., spełniania warunków uprawniających wierzyciela do prowadzenia egzekucji, jak uczynił to Sąd I instancji, nasuwa pytanie, w jakim celu wprowadzono obowiązek wysłuchania stron. W ocenie żalącej należy przyjąć, że prowadząc egzekucję wykonania obowiązku czynienia, Sąd jest uprawniony do ustalenia, w drodze wysłuchania stron, czy dłużnik wykonał stwierdzony w tytule wykonawczym obowiązek. Przemawia za tym wykładnia systemowa przepisów poddających regulację egzekucji świadczeń niepieniężnych. Na marginesie podniosła, iż wysłuchanie wszystkich członków obowiązanej wspólnoty pozwoliłoby stwierdzić, iż strona obowiązana w pełni wykonuje obowiązki wynikające z tytułu zabezpieczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie obowiązanego było zasadne, aczkolwiek z innych przyczyn aniżeli opisanych w treści zażalenia.

Zgodnie z art. 1050 ¹ . § 1 k.p.c. w zw. z art. 1050. § 1 k.p.c. jeżeli dłużnik ma wykonać czynność, której inna osoba wykonać za niego nie może, a której wykonanie zależy wyłącznie od jego woli, sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron wyznaczy dłużnikowi termin do wykonania i zagrozi mu nakazaniem zapłaty na rzecz wierzyciela określonej sumy pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności, niezależnie od roszczeń przysługujących wierzycielowi na zasadach ogólnych.

Analiza powyższych przepisów wskazuje, iż postanowienie sądu egzekucyjnego oprócz wyznaczenia dłużnikowi terminu do wykonania czynności opisanej tytułem wykonawczym winno zawierać rygor nakazu zapłaty „określonej sumy pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności”. W ocenie Sądu odwoławczego użycie przez ustawodawcę zwrotu „określona suma pieniężna” należy interpretować jako konieczność zawarcia w treści postanowienia rygoru nakazania zapłaty przez obowiązanego konkretnej sumy pieniężnej, w realiach niniejszej sprawy np. 100 złotych za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności, o co wnosił uprawniony. Za przyjęciem takiej interpretacji przemawia represyjny charakter tego środka prawnego jako mający na celu przede wszystkim skłonienie dłużnika do wykonania nałożonego nań obowiązku. Podobnie interpretuje brzmienie analizowanych norm O. M. w „Komentarzu aktualizowanym do art.1050(1) Kodeksu postępowania cywilnego” ( (...)) stwierdzając, iż w postanowieniu sąd powinien wyraźnie określić stawkę przypadającą za każdy dzień zwłoki w wykonaniu obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego. Podobny też pogląd został wyrażony przez Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie o sygn. akt II Cz 1588/14, z udziałem tych samych stron postępowania.

Dodać tu należy, iż z brzmienia art. 1050 ¹ § 2 k.p.c. wprost wynika, iż po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nakazuje dłużnikowi zapłatę wierzycielowi „sumy pieniężnej”, a więc sumy już określonej w § 1 tego przepisu.

Wskazana tu okoliczność czyni zaskarżone postanowienie niewykonalnym, a więc zachodzi konieczność wyeliminowania go z obrotu prawnego.

Marginalnie odnosząc się do poglądów prawnych obowiązanego na temat instytucji wysłuchania zwrócić należy uwagę na to, iż ustawodawca nie nadał jej charakteru instytucji z zakresu prawa dowodowego, na co wskazuje treść art. 760 § 2 k.p.c. Analizowany przepis jest często uznawany za lex specialis w stosunku do art. 125 k.p.c., który normuje możliwość składania, zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej, wniosków i oświadczeń przez strony, uczestników, lecz także osoby nieuczestniczące w postępowaniu egzekucyjnym. Podzielić należy, co do zasady pogląd obowiązanego, iż sąd egzekucyjny jest uprawniony do ustalenia, w drodze wysłuchania stron, czy dłużnik wykonał stwierdzony w tytule wykonawczym obowiązek. Taką myśl przedstawił również, za M. A., Z. Ś. w „Postępowaniu zabezpieczającym i egzekucyjnym, Komentarz do części drugiej k.p.c.” (...) Tym niemniej nie sposób zauważyć, iż zarzuty obowiązanego sprowadzają się do stwierdzenia, iż obowiązki opisane tytułem wykonawczym wykonał, czemu przeczy uprawniony. W takim kontekście sytuacyjnym, jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, istotą postępowania nie jest przeprowadzenie dowodów na okoliczności związane z wykonywaniem obowiązków, lecz realizacja tytułu zabezpieczenia. Celowi postulowanemu przez obowiązanego służą inne postępowania.

Analizując istotę instytucji wysłuchania w postępowaniu klauzulowym Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia(...) (...) istotne znaczenie nadał kwestii braku sporności faktów istotnych dla tego postępowania uznanych za takie poprzez przyznanie wprost (art. 229 k.p.c.), czy niezaprzeczonych (art. 230 k.p.c.), przy czym uznał stosowanie tych przepisów tylko w sposób odpowiedni. Pogląd ten, w ocenie Sądu Okręgowego, potwierdza podobną rolę wysłuchania w postępowaniu egzekucyjnym.

Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)