Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 8 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Woźniak

Sędziowie: SO Piotr Sałamaj

SO Patrycja Baranowska (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2015 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa F. S. i M. R.

przeciwko Č. pojišt`ovna spółce akcyjnej w P.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda F. S. na postanowienie o kosztach procesu zawarte w pkt II wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 3 sierpnia 2015 roku, sygn. akt XI GC 390/15

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Woźniak SSO Patrycja Baranowska (spr.)

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 3 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w sprawie o sygn. akt XI GC 390/15 zasądził od pozwanej Č. pojišt`ovna spółki akcyjnej w P. na rzecz powodów solidarnych kwotę 1.968 zł wraz z ustawowymi odsetkami (pkt I) i kwotę 734 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II) oraz nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności (pkt III).

W uzasadnieniu postanowienia dotyczącego kosztów procesu Sąd I instancji wskazał, że pomimo, iż po stronie powodowej występują dwie osoby fizyczne, każda z niezależnym pełnomocnikiem, celowym wydatkiem było wynagrodzenie jednego pełnomocnika. Za kluczową dla rozstrzygnięcia kwestii kosztów, obok celowości i niezbędności kosztów Sąd uznał w niniejszej sprawie naturę łączącego powodów stosunku prawnego oraz niepodzielność dochodzonego przez nich roszczenia. Sąd wyjaśnił, że powodowie są osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej i z tą działalnością związane jest dochodzone przez nich roszczenie. Z uwagi na powyższe między powodami zachodzi współuczestnictwo materialne konieczne a więc powodowie są legitymowani do wystąpienia z powództwem łącznie, a co za tym idzie dochodzą jednego prawa. Dalej Sąd wskazał, że orzeczenie kosztach zgodne z oczekiwaniami strony powodowej byłoby równoznaczne z zasądzeniem dwukrotnej stawki minimalnej, czego nie uzasadnia ani niezbędny nakład pracy pełnomocników ani także charakter sprawy i ich wkład pracy w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. W konsekwencji Sąd Rejonowy zasądził tytułem kosztów procesu równowartość opłaty od pozwu w wysokości 100 zł, oraz wynagrodzenia jednego pełnomocnika w wysokości 600 zł, oraz opłat skarbowych od obu pełnomocnictw w wysokości 34 zł.

Postanowienie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w pkt II wyroku zaskarżył powód F. S. domagając się jego zmiany poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powodów kosztów zastępstwa procesowego w kwocie po 657 zł oraz o zasądzenie na rzecz powoda F. S. kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu skarżący podkreślił, że w punkcie I petitum pozwu wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi oraz o zasądzenie kosztów postępowania sądowego z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego w kwocie po 600 zł dla każdego z powodów oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie po 17 zł dla każdego z powodów. Zauważył także, że w sprawie występuje dwóch powodów, z których każdy reprezentowany jest przez zawodowego pełnomocnika. Zgodnie zaś z § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, w przypadku gdy wartość przedmiotu sporu wynosi powyżej 1.500 zł i nie więcej niż 5.000 zł, stawką minimalną kosztów zastępstwa procesowego strony przez zawodowego pełnomocnika jest stawka 600 zł od każdego pełnomocnika. W związku z powyższym zdaniem skarżącego uznać należało, że skoro wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wynosi 1.968 zł, to zarówno powodowi ad 1, jak i powodowi ad 2 przysługuje po 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się nieuzasadnione.

Na wstępie stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne i wywiedzione na ich podstawie przez Sąd Rejonowy wnioski, czyniąc je podstawą faktyczną niniejszego rozstrzygnięcia. Sąd pierwszej instancji, dokonał prawidłowych ustaleń i trafnie ocenił istnienie przesłanek stanowiących podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Kwestia zwrotu kosztów niezbędnych do celowego prowadzenia postępowania została uregulowana w przepisach art. 98 i następnych k.p.c. Zgodnie z brzmieniem art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie tego pełnomocnika, określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego pełnomocnika, koszty sądowe oraz koszt nakazania przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Koszty powyższe strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie (art. 98 § 1 k.p.c.). Stosownie do treści art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

W myśl zaś art. 109 § 2 k.p.c. orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Natomiast zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490) podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa w ust. 1, stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-4. Opłata ta nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy, zaś ust. 1 wskazanego rozporządzenia stanowi, że zasądzając opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy radcy prawnego, a także charakter sprawy i wkład pracy radcy prawnego w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

W świetle przytoczonych regulacji nie powinno budzić wątpliwości, że do niezbędnych kosztów procesu poniesionych przez stronę należy wynagrodzenie jednego radcy prawnego co najmniej w stawce minimalnej określonej rozporządzeniem.

W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy zawarte w wyroku zaocznym rozstrzygnięcie o kosztach procesu wydał w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.), a zatem do niezbędnych kosztów poniesionych przez stronę wygrywającą (stronę powodową), w myśl art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. należało zaliczyć wynagrodzenie jednego radcy prawnego. Zastosowanie przez Sąd Rejonowy stawki minimalnej określonej w § 6 pkt 3 rozporządzenia w wysokości 600 zł należało uznać przy tym za zasadne z uwagi na modelowy, nieskomplikowany charakter sprawy oraz czynności podejmowane w toku sprawy przez pełnomocników powodów. Czynności te ograniczyły się do wniesienia wspólnego pozwu i udzielenia umocowania do udziału w rozprawie wyznaczonej na dzień 3 sierpnia 2015 r. pełnomocnikowi substytucyjnemu. Kwestia przyjęcia stawi minimalnej wynagrodzenia ze względu na przedmiot sprawy, czy przyczynienie się pełnomocnika strony powodowej do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia nie była zresztą kwestionowana przez skarżącego. Powód domagał się bowiem zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego właśnie w stawce minimalnej tj. po 600 zł, niemniej dla dwóch pełnomocników ale nie z uwagi na nakład pracy czy charakter sprawy, a na fakt ustanowienia przez każdego z powodów samodzielnego pełnomocnika.

W ocenie Sądu Odwoławczego słusznie przyjął Sąd Rejonowy, że strona niniejszego postępowania (przy zaistniałym współuczestnictwie procesowym) jest jedna niezależnie od tego, że w jej charakterze występuje więcej podmiotów. W sytuacji bowiem współuczestnictwa czynnego wspólników spółki cywilnej, jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie, koszty niezbędne poniesione przez stronę – a zatem wszystkich współuczestników materialnych koniecznych – stanowią, zgodnie z literalnym brzmieniem art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. koszty jednego radcy prawnego. Dochodzone przez wspólników spółki cywilnej prawa są im wspólne z uwagi na wiążącą ich wspólność majątkową łączną. Jak trafnie zauważył Sąd I instancji wspólnik spółki cywilnej nie jest tym samym samodzielnie legitymowany do dochodzenia wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników tej spółki. W sprawach o zasądzenie wierzytelności należącej do majątku wspólnego, wspólników spółki cywilnej łączy współuczestnictwo materialne konieczne, oparte na wspólności praw i obowiązków, wynikające z istoty danego stosunku prawnego (art. 72 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.c.) Stanowisko takie należy uznać zresztą za ugruntowane, na co wskazywało chociażby przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia liczne orzecznictwo sądowe.

Nie sposób przyjąć jakoby założeniem wskazanych wyżej unormowań była możliwość zaliczenia do niezbędnych kosztów procesu, wynagrodzenia każdego zawodowego pełnomocnika strony powodowej, którą tworzą wspólnicy spółki cywilnej - współuczestnicy materialni konieczni. Przy takiej koncepcji mogłoby dojść do sytuacji, w której - w przypadku umowy spółki cywilnej zawartej przez wielu wspólników i nieznacznej wartości przedmiotu sporu, jak np. w niniejszej sprawie wynoszącej 1.968 zł, a także zatrudnieniu przez każdego ze wspólników zawodowego pełnomocnika - koszty wynagrodzeń wszystkich pełnomocników strony powodowej przekroczyłyby wartość przedmiotu sporu.

W tym stanie rzeczy, wobec braku podstaw do kwestionowania wydanego przez Sąd Rejonowy orzeczenia, na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c., zażalenie należało oddalić.

SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Woźniak SSO Patrycja Baranowska (spr.)

Sygn. akt VIII Gz 222/15 S., (...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)