Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący- SSO Jolanta Hryciuk

Protokolant – st. sekr. sąd. Barbara Karwowska-Wierzejska

po rozpoznaniu w dniu 2 listopada 2015r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko (...)Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu w W.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

1.  powództwo oddala,

2.  zasądza od K. W. na rzecz (...)Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. kwotę 3617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 327/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 17 marca 2015r. wniesionym przeciwko (...)Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu w W. powód K. W. wniósł o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z 28 listopada 2014r. wydanego w sprawie Nc-e 1672319/14, opatrzonego klauzulą wykonalności w dniu 29 stycznia 2015r., zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu podniósł, iż z wniosku pozwanego Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Woli w Warszawie Rafał Wojtyna wszczął postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego - nakazu zapłaty z 28 listopada 2014r. Powód podniósł, iż zobowiązanie wygasło, gdyż powód je spłacił. Wykonanie zobowiązania nastąpiło w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Siedlcach - Adama Obłozę w sprawie sygn. akt Km 1803/11 w drodze licytacji nieruchomości - lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Siedlcach prowadzi księgę wieczystą (...). Komornik prowadził przeciwko powodowi i jego żonie postępowanie egzekucyjne z wniosku Banku (...). Wierzytelność Banku wynikała z umowy kredytowej i była zabezpieczona hipoteką. Wierzytelność została sprzedana pozwanemu, który wszczął nową egzekucję. Powód skierował do pozwanego wniosek o cofnięcie egzekucji. Jako podstawę prawną roszczenia powód wskazał przepis art. 840§1 pkt 1 kpc.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany podniósł, iż wierzytelność stwierdzona nakazem zapłaty pierwotnie przysługiwała (...) S.A. Oddział w Polsce, która była poprzednikiem prawnym (...) S.A. oraz (...) Banku (...) S.A. 8 października 2014r. (...) Bank (...) S.A. jako komandytariusz wniósł aportem do spółki (...) sp. z o.o. wkład niepieniężny - wymagalne wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek. Wniesienie aportem wierzytelności odbyło się przez zmianę umowy spółki w formie aktu notarialnego. Każda z wierzytelności została ujęta w wykazie wierzytelności stanowiących załącznik do aktu notarialnego zmieniającego umowę spółki (...). 24 października 2014r. spółka (...) i pozwany zawarły umowę o świadczenie w miejsce wykonania, na mocy której spółka (...) zwolniła się z zobowiązania względem pozwanego poprzez spełnienie innego świadczenia tj. przelew wierzytelności przysługujących (...) SA., które zostały wniesione aportem do spółki (...) 8 października 2014r. W wyniku tej transakcji na stronę pozwaną została przelana wierzytelność objęta nakazem zapłaty w sprawie VI Nc-e 1672319/14.

Powód zawarł 16 października 2007r. z (...) S.A. Oddział w Polsce umowę obrotowego kredytu firmowego nr (...), której zabezpieczeniem była hipoteka kaucyjna w wysokości 220 000 zł na nieruchomości położonej w S. przy ul. (...). (...) Bank (...) S.A. wystawił 24 czerwca 2013r. bankowy tytuł egzekucyjny, który 17 czerwca 2014r. został zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Pozwany podniósł, iż nieruchomość powoda został sprzedana podczas licytacji za kwotę 118 352 zł. Kwota zadłużenia stwierdzona bankowym tytułem egzekucyjnym na dzień 24 czerwca 2013r. wynosiła 103 028,99 zł, nie obejmowała odsetek ustawowych od kwoty 92 813,15 zł od dnia 27 lipca 2012r. do dnia zapłaty, które na dzień przybicia tj. 13 września 2013r. wynosiły 13 632,43 zł. Kolejność zaspokojenia wierzycieli z sumy uzyskanej z egzekucji na podstawie art. 1025 kpc powoduje, iż roszczenie pozwanego nie mogło zostać zaspokojone w całości, gdyż roszczenia zaspokojone hipoteką stanowią czwartą grupę.

Pozwany podniósł, iż nie mógł prowadzić egzekucji przeciwko powodowi na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego. Musiał uzyskać na swoją rzecz tytuł wykonawczy w postaci orzeczenia sądowego. Spółka (...) przenosząc na rzecz pozwanego wierzytelność względem powoda wskazała, iż przysługuje jej wierzytelność w określonej wysokości oraz wskazała podstawę prawną przysługującej jej wierzytelności.

Na rozprawie pełnomocnik powoda popierał powództwo.

Pełnomocnik pozwanego wnosił oddalenie powództwa. Podniósł, iż zadłużenie powoda wynikało z umowy z 2 kwietnia 2010r. (...) (nagranie z rozprawy z 21 września 2015r.).

Sąd ustalił, co następuje:

K. W. zawarł 16 października 2007r. z (...) S.A. Oddział w Polsce umowę obrotowego kredytu firmowego nr (...), której zabezpieczeniem była hipoteka kaucyjna w wysokości 220 000 zł na nieruchomości położonej w S. przy ul. (...). (...) S.A. Oddział w Polsce był poprzednikiem prawnym (...) S.A. oraz (...) Banku (...) S.A.

24 czerwca 2013r. (...) Bank (...) S.A. w W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), z którego wynika, iż umowa obrotowego kredytu firmowego nr (...)została zmieniona porozumieniem o restrukturyzacji kredytu z 20 lutego 2010r. (k. 181). Sąd Rejonowy w Siedlcach nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu postanowieniem z dnia 17 czerwca 2014r. w sprawie V GCo 162/14 (k.182).

14 listopada 2012r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. połączył się ze spółką (...) S.A. w trybie art. 492§1 pkt 1 ksh tj. poprzez przeniesienie całego majątku przejmowanej spółki na spółkę przejmującą (wypis z krajowego rejestru sądowego k. 74-94).

8 października 2014r. (...) Bank (...) S.A. jako komandytariusz wniósł aportem do spółki (...) sp. z o.o. wkład niepieniężny – wymagalne wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów i pożyczek. Wniesienie aportem wierzytelności odbyło się przez zmianę umowy spółki w formie aktu notarialnego. Każda z wierzytelności została ujęta w wykazie wierzytelności stanowiących załącznik do aktu notarialnego zmieniającego umowę spółki (...) (umowa uzupełniająca 1 i 2 k. 109-152, akt notarialny k. 153-163). 24 października 2014r. spółka (...) i (...)Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. reprezentowany przez (...) S.A. z siedzibą we W. zawarły umowę o świadczenie w miejsce wykonania, na mocy której spółka (...) zwolniła się z zobowiązania względem pozwanego poprzez spełnienie innego świadczenia tj. przelew wierzytelności przysługujących (...) Bank (...) SA., które zostały wniesione aportem do spółki (...) 8 października 2014r. (umowa k. 104-107). Do umowy został załączony spis wierzytelności. Z wyciągu ze spisu dotyczącego K. W. (k.108), wynika, iż K. W. zawarł umowę o kredyt ratalny z (...), który to kredyt został uruchomiony 31 marca 2010r. na podstawie umowy (...).

14 listopada 2014r. (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. złożył pozew do Sądu Rejonowego Lublin Zachód w Lublinie przeciwko K. W. o zasądzenie kwoty 130. 740,89zł (k. 187-191). W uzasadnieniu powołał się na umowę K. W. z (...) S.A. z 2 kwietnia 2010r. nr (...).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie VI Nc-e 1672319/14 z dnia 28 listopada 2014r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w sprawie z powództwa (...)Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. nakazał pozwanemu K. W. zapłatę kwoty 130 740,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 14 listopada 2014r. i kwotę 5255,44 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Postanowieniem z 29 stycznia 2015r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty. 2 lutego 2015r. (...)Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. złożył wniosek do komornika sądowego o wszczęcie egzekucji (dokumenty w aktach sprawy Km 13565/15).

11 lutego 2015r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w Warszawie Rafał Wojtyna w sprawie Km 13565/15 wszczął postępowanie egzekucyjne z wniosku pozwanego na podstawie nakazu zapłaty z 28 listopada 2014r. w sprawie Nc-e 1672319/14 i dokonał zajęcia wierzytelności (k.11).

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Siedlcach prowadził postępowanie egzekucyjne przeciwko K. W. i M. W. z wniosku Banku (...) S.A. w W.. W toku postępowania dokonał zajęcia nieruchomości lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) o powierzchni 42,52 m.kw. dla którego Sąd Rejonowy w Siedlcach prowadzi księgę wieczystą (...) wraz z udziałem w nieruchomości dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) (obwieszczenie o licytacji k. 6-7, doręczenie k.8). Postanowieniem z dnia 13 września 2013r. Sąd Rejonowy w Siedlcach przysądził własność nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny opisany wyżej na rzecz M. P. (k. 9). Postanowieniem z dnia 28 lutego 2014r. w sprawie I Co 44/13 Sąd Rejonowy w Siedlcach zatwierdził projekt podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości sporządzony przez komornika sądowego Adama Obłozę (k. 44 akt I Co 44/13). Z sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości wierzyciel hipoteczny (...) S.A. uzyskał kwotę 88 303,15 zł (wierzytelność wynikająca z umowy kredytu nr (...)z 16 października 2007r.) Wierzycielowi (...)S.A. w sprawie I Km 1363/12 przypadła kwota 96,95 zł (postanowienie w przedmiocie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości k.36-43 akt I Co 44/13).

27 lutego 2015r. K. W. wezwał (...)Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. do cofnięcia egzekucji wskazując, iż wierzytelność została wyegzekwowana (k.10).

Sąd zważył, co następuje:

Podstawy, na których może być oparte powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności tzw. powództwo opozycyjne określa art. 840§1 kpc. Zgodnie z art. 840§1 kpc dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

1)przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2)po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie;

3)małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

W przedmiotowej sprawie powód, jako podstawę prawną roszczenia wskazał przepis art. 840§1 pkt 1 kpc podnosząc jednocześnie, iż jego zobowiązanie wygasło, bowiem zadłużenie na rzecz banku zostało spłacone w toku postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 1803/11, gdzie został sprzedany lokal mieszkalny powoda położony w S. na ul. (...). Okoliczności te nie budzą żadnych wątpliwości, jak również fakt, iż wierzyciel hipoteczny (...) S.A. uzyskał kwotę 88 303,15 zł (wierzytelność wynikająca z umowy kredytu nr (...)z 16 października 2007r.) Wierzycielowi (...)S.A. w sprawie I Km 1363/12 przypadła kwota 96,95 zł (postanowienie w przedmiocie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości z 28 lutego 2014r. k.36-43 akt I Co 44/13).

W przedmiotowej sprawie zdarzeniem, na którym oparto klauzulę wykonalności, jest tytuł egzekucyjny - orzeczenie Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie z 28 listopada 2014r. w sprawie Nc-e 1672319/14. W piśmiennictwie zwraca się uwagę, że należy odróżniać sytuacje, gdy tytuł egzekucyjny korzysta z powagi rzeczy osądzonej tj. orzeczenie sądu oraz gdy tytuł ten takiej cechy nie posiada. Powództwo opozycyjne oparte na podstawie art. 840 §1 pkt 1 kpc jest dopuszczalne, o ile nie występują przeszkody w postaci niedopuszczalności drogi sądowej, powagi rzeczy osądzonej lub zawisłości sporu. Dłużnik nie może w drodze tego powództwa zmierzać do wzruszenia prawomocnego rozstrzygnięcia sądu stanowiącego tytuł egzekucyjny (por. m.in. wyrok SN z dnia 12 grudnia 1972 r., II PR 372/72, OSP 1973, z. 11, poz. 222). Dłużnik może się powoływać na zdarzenia, które zaszły przed powstaniem tytułu egzekucyjnego jak i na zdarzenia, które zaszły po pomiędzy powstaniem tytułu egzekucyjnego a nadaniem tytułowi klauzuli wykonalności. Powoływanie się na zdarzenia zaszłe przed powstaniem tytułu egzekucyjnego oznacza zaprzeczenie przez dłużnika obowiązkowi spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela. Na zdarzenia zaszłe przed powstaniem tytułu egzekucyjnego dłużnik może się powoływać jedynie w ograniczonym zakresie. Powództwo oparte na zaprzeczeniu jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy nie stoi temu na przeszkodzie np. powaga rzeczy osądzonej. W przedmiotowej sprawie K. W. nie może powoływać się na zarzut, iż świadczenie spełnił przed powstaniem tytułu egzekucyjnego z uwagi na powagę rzeczy osądzonej – prawomocne orzeczenie Sądu. Kwestia zaspokojenia wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym winna być podnoszona przez dłużnika w drodze sprzeciwu od nakazu zapłaty, czego powód nie uczynił. W konsekwencji zaprzeczenie przez powoda w niniejszej sprawie, iż w 2 kwietnia 2010r. zawierał umowę kredytową z (...) S.A. nr (...), na którą powołuje się pozwany i którą powołał się w pozwie z 14 listopada 2014r. (k.187), nie może odnieść oczekiwanego przez powoda skutku, bowiem sąd w przedmiotowej sprawie nie rozpoznaje sprawy merytorycznie na nowo.

Zgodnie z art. 840§1 pkt 2 kpc dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia wykonalności w całości lub w części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu wykonawczego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie. Ze względu na to, że art. 840 § 1 pkt 2 kpc odnosi się tylko do zdarzeń powstałych po powstaniu tytułu egzekucyjnego, zarzut wykonania zobowiązania może dotyczyć tylko okresu po powstaniu tego tytułu, a gdy tytuł egzekucyjny stanowi orzeczenie sądowe - okresu po zamknięciu rozprawy (wyrok SA w Łodzi z 23.8.2013 r., I ACA 335/13, Legalis). K. W. powołuje się na spełnienie świadczenia jeszcze przed powstaniem tytułu egzekucyjnego.

Artykuł 840 § 1 pkt 2 kpc stwarza podstawę do zwalczania tytułu wykonawczego w przypadku, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego (w tym wypadku 28 listopada 2014r.) zaszły zdarzenia prowadzące do wygaśnięcia zobowiązania lub zdarzenia, wskutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane. Na podstawie regulacji materialnoprawnych w literaturze rozróżnia się zdarzenia zależne od woli stron (np. spełnienie świadczenia, potrącenie) oraz niezależne od woli stron m.in. przedawnienie roszczenia, niemożność świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie odpowiada ( np. uchwała SN z dnia 14 października 1993 r., III CZP 141/93, OSNC 1994, nr 5, poz. 102; uchwała SN z dnia 30 lipca 1974 r., III CZP 44/74, OSNC 1975, nr 5, poz. 78). Przepis art. 840§1 pkt 2 kpc w odniesieniu do orzeczeń sądowych wprowadza prekluzję co do zdarzeń zaszłych przed zamknięciem rozprawy, a zatem zanim jeszcze takie orzeczenie formalnie zostało wydane.

W przedmiotowej sprawie, zatwierdzenie podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości miało miejsce 28 lutego 2014r., a więc na kilka miesięcy przed powstaniem tytułu egzekucyjnego w sprawie Nc- e 1672319/14. Okoliczność ta była K. W. znana, jednak powód nie wniósł sprzeciwu od nakazu zapłaty, jak również nie zakwestionował faktu zawarcia z (...) S.A. innej umowy niż ta z 2007r.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z 21 lipca 2010r. w sprawie III CZP 47/10 (LEX nr 585109), iż podstawą powództwa opozycyjnego nie może być natomiast twierdzenie dłużnika o spełnieniu świadczenia, jeżeli nie podnosił tego w postępowaniu rozpoznawczym. Ze sformułowania „jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie" wynika, że chodzi o zarzut zgłoszony przez pozwanego, do którego jednak sąd się nie ustosunkował. Uznanie, że dłużnik może zgłosić zarzut spełnienia świadczenia dopiero po zamknięciu rozprawy i powoływać go jako podstawę powództwa opozycyjnego z art. 840 § 1 pkt 2 in fine kpc godziłoby w fundamentalne instytucje procesu cywilnego, jakimi są prawomocność orzeczenia sądowego, związanie sądu i stron takim orzeczeniem (art. 365 kpc) oraz powaga rzeczy osądzonej (art. 366 kpc). Jak powszechnie przyjmuje się, stan powagi rzeczy osądzonej pociąga za sobą m. in. skutek w postaci prekluzji materiału procesowego (faktycznego) sprawy. Prekluzja ta oznacza, że z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia merytorycznego, zarzuty, których podstawą są okoliczności istniejące już w czasie postępowania - przed wydaniem wyroku, nie mogą być podstawą do podważenia skutków prawomocnego wyroku, jeżeli nie zostały zgłoszone w trakcie tego postępowania. Innymi słowy, strona traci bezpowrotnie możliwość podnoszenia tych okoliczności, chyba że wykaże, iż nie mogła tego uczynić we właściwym czasie z przyczyn od niej niezależnych. W przedmiotowej sprawie K. W. żadnych okoliczności tego typu nie podniósł.

Podstawą powództwa opozycyjnego z art. 840 § 1 pkt 2 in fine kpc może być zarzut spełnienia świadczenia, jeżeli został zgłoszony w trakcie postępowania rozpoznawczego przez pozwanego (dłużnika), lecz nierozpoznany przez sąd. Odnosi się to do dwóch sytuacji, tj. kiedy sąd nie rozpoznał tego zarzutu na skutek przeoczenia oraz, kiedy ocenił, że jego rozpoznanie jest niedopuszczalne z przyczyny późnego zgłoszenia, czyli z powodu tzw. prekluzji procesowej. Ustawodawca uznał bowiem, iż spełnienie zasądzonego świadczenia przed zamknięciem rozprawy jest na tyle istotnym zdarzeniem, powodującym wygaśnięcie zobowiązania, że może ono stanowić podstawę powództwa opozycyjnego w sytuacji, kiedy dłużnik taki zarzut zgłosił w postępowaniu rozpoznawczym, lecz zarzut ten nie został przez sąd z jakichkolwiek przyczyn rozpatrzony. Z tych samych względów odnosi się to odpowiednio również do wypadków, kiedy rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym, np. przez wydanie nakazu zapłaty, jak to miało miejsce w tej sprawie. Jeżeli dłużnik w tym postępowaniu zgłosił zarzut spełnienia świadczenia np. w sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty, lecz zarzut ten nie został przez sąd rozpoznany, to może on stanowić następnie podstawę powództwa opozycyjnego z art. 840 § 1 pkt 2 in fine kpc. W przedmiotowej sprawie takie okoliczności nie zachodzą, gdyż K. W. takiego zarzutu nie zgłosił.

Z powyższych względów Sąd uznał, iż powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczwego jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

O kosztach procesu Sad orzekł na podstawie art. 98§1 kpc.