Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Cyran

Sędziowie: SSA Iwona Niewiadowska-Patzer (spr.)

SSA Wiesława Stachowiak

Protokolant: insp.ds.biurowości Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2015 r. w Poznaniu

sprawy P. I.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji P. I.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 6 listopada 2014 r. sygn. akt VIII U 1003/13

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 stycznia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P., po rozpatrzeniu wniosku złożonego w dniu 13 lipca 2012 roku, odmówił P. I. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu braku niezdolności do pracy.

Od powyższej decyzji P. I. wniósł odwołanie, podnosząc, że Komisja Lekarska ZUS nie ustaliła czasu powstania schorzenia podstawowego (zwyrodnienia stawów kolanowych) oraz stopnia niepełnosprawności.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 6 listopada 2014r. oddalił odwołanie

Sąd powołał się na następujące ustalenia:

Odwołujący P. I. urodził się w dniu (...), posiada wykształcenie średnie.

Pracował na stanowisku inwentaryzatora, kontrolera jakości, referenta do spraw zaopatrzenia, pomocnika murarskiego, palacza, magazyniera, starszego magazyniera, operatora maszyn pakujących i operatora wózka widłowego (ostatnie stanowisko 1.04.1994-13.02.2008).

Natomiast z początkiem 2014 roku odwołujący, w oparciu o pozyskane środki z Wojewódzkiego Urzędu Pracy, rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej – sklep zoologiczno – wędkarski.

W okresie od dnia 9 listopada 2007 r. do dnia 3 września 2008 r. odwołujący pobierał świadczenie rehabilitacyjne.

Orzeczeniem z dnia 4 marca 2011 r. Powiatowy Zespół Do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w P. ustalił u P. I. umiarkowany stopień niepełnosprawności od dnia 18 grudnia 2008 r. na stałe.

Decyzją z dnia 31 marca 2010 r. ZUS odmówił odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Od powyższej decyzji P. I. wniósł odwołanie, które zostało wyrokiem Sądu Okręgowego – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 9 sierpnia 2011 r. (sygn. akt VII U 655/10 ) oddalone albowiem powołani w sprawie biegli (neurolog, dwóch ortopedów, urolog, chirurg, psycholog, psychiatra oraz specjalista medycyny pracy), po dokonaniu analizy stopnia zaawansowania schorzeń występujących u odwołującego, nie stwierdzili aby był on osobą niezdolną do pracy. Następnie Sąd Apelacyjny w Poznaniu oddalił apelację odwołującego od powyższego wyroku wyrokiem z dnia 22 marca 2012 r. (sygn. akt III AUa 1153/11).

W dniu 13 lipca 2012 odwołujący złożył kolejny wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy.

Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 14 sierpnia 2012 roku stwierdził, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy na okres pół roku, zaznaczając iż dokładnej daty powstania niezdolności nie można ustalić, zaś w następnym orzekaniu wskazana jest konsultacja ortopedy. Nadto Lekarz Orzecznik ZUS skierował odwołującego na rehabilitację leczniczą ZUS w zakresie układu ruchu.

Powyższe orzeczenie stanowiło podstawę wydania decyzji z dnia 31 sierpnia 2012 r. odmawiającej odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Na skutek wniosku odwołującego złożonego (w toku postępowania sądowego toczącego się przed tutejszym Sądem z odwołania od wyżej wskazanej decyzji, sygn. akt VII U 1410/12) przywrócono odwołującemu termin do wniesienia sprzeciwu od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 14 sierpnia 2012 r. Ostatecznie zaś postępowanie sądowe zostało umorzone postanowieniem tut. Sądu z dnia 15 listopada 2012 r.

Komisja Lekarska ZUS rozpoznała natomiast u odwołującego:

- chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego lewego – stan po zabiegach operacyjnych (2004, 2008, 2009 w tym 2 artroskopie i osteotomia podkolanowa lewa strona – nadal metal) z lekkim ograniczeniem sprawności,

- zespół bólowy kręgosłupa C i LS,

- chorobę zwyrodnieniową stawu łokciowego prawego - stan po zwichnięciu łokcia prawego (1981),

- cukrzycę t.2 insulinoniezależną,

- nietrzymanie moczu,

- żylaki odbytu, szczelina odbytu.

Komisja Lekarska ZUS - po przeprowadzeniu badania podmiotowego, przedmiotowego oraz przeanalizowaniu zgromadzonej dokumentacji - orzeczeniem z dnia 7 stycznia 2013 r. uznała, że odwołujący nie jest niezdolny do pracy.

Opierając się na powyższym orzeczeniu, w dniu 25 stycznia 2013 roku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję odmowną.

W toku postępowania sądowego odwołujący został poddany badaniu przez biegłych lekarzy sądowych, którzy rozpoznali u odwołującego P. I.:

1.  zmiany zwyrodnieniowe lewego stanu kolanowego leczone operacyjnie, bez istotnego upośledzenia funkcji stawów,

2.  wczesne zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego bez istotnego ograniczenia funkcji,

3.  cukrzycę typu 2 – leczoną doustnym środkiem p – cukrzycowym,

4.  małą przepuklinę pępkową,

5.  guzki krwawnicze odbytnicy (k. 23 akt).

W ocenie tych biegłych odwołujący jest zdolny do pracy według kwalifikacji.

Z uwagi na występujące u odwołującego schorzenia urologiczne, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego urologa, w której stwierdził, że odwołujący się nie był w przeszłości ani nie jest obecnie niezdolny do pracy z przyczyn urologicznych.

W opinii łącznej (końcowej) z dnia 23 czerwca 2014 r. wszyscy powołani w niniejszej sprawie biegli (chirurg, diabetolog, reumatolog, ortopeda i urolog) stwierdzili, że odwołujący nie jest niezdolny do pracy .

Powyższe ustalenia w zakresie niezdolności do pracy Sąd uznał za własne.

Odwołujący w okresie od dnia 16 grudnia 2008 r. do dnia 15 grudnia 2009r. zarejestrowany był w Powiatowym Urzędzie Pracy w C. i pobierał zasiłek dla bezrobotnych. Odwołujący posiada 29 lat 10 miesięcy i 4 dni okresów składkowych oraz 2 lata 4 miesiące i 2 dni okresów nieskładkowych.

Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dokumentom., albowiem sporządzone zostały przez organy do tego uprawnione z zachowaniem wymaganej formy.

W piśmie procesowym z dnia 12 października 2014 r. odwołujący wniósł o powołanie biegłych psychiatry i psychologa na okoliczność jego niezdolności do pracy z uwagi na zaburzenia psychiczne. Jednocześnie odwołujący po raz kolejny zakwestionował opinie biegłych ortopedy i chirurga domagając się powołania innych biegłych ortopedy i chirurga oraz przeprowadzenia dowodu z przesłuchania na rozprawie biegłych ortopedy i chirurga.

Na rozprawie w dniu 6 listopada 2014 r. Sąd oddalił wniosek odwołującego o :

- dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa i psychiatry,

- powołanie innych biegłych ortopedy i chirurga,

- przeprowadzenie dowodu z przesłuchania na rozprawie biegłych ortopedy i chirurga.

Sąd oddalił wniosek odwołującego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa oraz psychiatry jako spóźniony. Przede wszystkim zaznaczył, iż przedmiotowy wniosek został złożony dopiero w piśmie procesowym z dnia 12 października 2014r., a zatem złożonym tuż przed zamknięciem rozprawy, przy czym postępowanie w niniejszej sprawie toczy się już od ponad 1,5 roku. Odwołujący miał zatem możliwość zawnioskowania o przeprowadzenie dowodu z opinii tych biegłych na wcześniejszym etapie postępowania, w szczególności po doręczeniu mu postanowienia z dnia 4 czerwca 2013 r. o powołaniu dowodu z łącznej opinii ortopedy, diabetologa, chirurga i reumatologa a nadto na etapie składania zarzutów od wydanej przez zespół tych biegłych pisemnej opinii z dnia 18 i 23 lipca 2013r. (tym bardziej, że odwołujący formułował swoje zarzuty do tej opinii dwukrotnie - w piśmie procesowym z dnia 30 września i z dnia 17 października 2013 r.).

Mając zatem na uwadze, że odwołujący został pouczony zgodnie z art. 210 § 2 ¹ k.p.c. m.in. o treści art. 217 k.p.c., w ocenie Sądu należało uznać wniosek odwołującego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych psychologa i psychiatry za spóźniony.

W ocenie Sądu nie zasługiwały również na uwzględnienie wnioski odwołującego o powołanie innych biegłych ortopedy i chirurga oraz o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania na rozprawie biegłych ortopedy i chirurga.

Biegły ortopeda w opinii uzupełniającej z dnia 27 stycznia 2014 r. odniósł się w sposób szczegółowy i wyczerpujący do zarzutów przedstawionych przez odwołującego w pismach z dnia 30 września 2013 r. oraz z dnia 17 października 2013 r.

Zdaniem Sądu odwołujący nie przedstawił takich zarzutów, co do treści opinii ortopedy i chirurga, które mogłyby mieć wpływ na ich negatywną ocenę.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy odwołującemu P. I. przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy i czy decyzja ZUS odmawiająca prawa do renty jest prawidłowa.

Sąd przytoczył treść art. 57 ust. 1 oraz art.58 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., Nr 1440) określający przesłanki do pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Nie ulega wątpliwości, że odwołujący posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie ponad 30 lat. Spornym natomiast pozostawało, czy odwołujący jest niezdolny do pracy.

Sąd zaznaczył, że w przedmiotowej sprawie wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 9 sierpnia 2011 r. – sygn. akt VII U 655/10 – oddalone zostało odwołanie P. I. od decyzji z dnia 31 marca 2010 r. w przedmiocie odmowy przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Także wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 22 marca 2012 r. – sygn. akt III AUa 1153/11 - oddalona została apelacja odwołującego.

Zgodnie zaś z treścią art. 366 k.p.c. wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Nadto w myśl art. 365 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Skoro zatem po rozpoznaniu odwołania od decyzji z dnia 31 marca 2010 r. w przedmiocie odmowy przyznania P. I. prawa do renty zapadł prawomocny wyrok oddalający to odwołanie, to Sąd rozpoznający niniejszą sprawę jest związany tym orzeczeniem tj. w zakresie w jakim stwierdzono, że na dzień 9 sierpnia 2011 r. – wydania wyroku w sprawie VII U 655/10 – odwołujący P. I. nie spełniał wymogów do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, określonych w art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r. poz. 1440 ze zm.: dalej u.e.r.),

Jak wynika natomiast z przeprowadzonego w niniejszej sprawie postępowania dowodowego, stwierdzone przez biegłych sądowych schorzenia, na które cierpi P. I., nie dały podstawy do ustalenia, iż odwołujący jest aktualnie i na dzień wydania skarżonej decyzji ZUS, niezdolny do wykonywania pracy, zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, w rozumieniu art. 12 ust. 2 lub 3 powołanej ustawy z 1998 r.

Uwzględniając powyższe oddalono odwołanie P. I. na podstawie w/w przepisów i art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się wnioskodawca zarzucając wyrokowi nieuwzględnienie wniosku o powołanie biegłego ortopedy w charakterze świadka oraz braku ustalenia daty powstania schorzenia podstawowego- zwyrodnienia stawów kolanowych.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie renty.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona.

Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje ustalenia faktyczne i ich ocenę prawną dokonaną przez Sąd I instancji, tym samym nie zachodzi konieczność ponownego szczegółowego ich przytaczania.

Jak trafnie wskazał Sąd Okręgowy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni warunki określone w art. 57 i 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2015.748 j.t).

W myśl art.57 ustawy renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

2. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne jest, że odwołujący od 15 grudnia 2009r. nie podlegał ubezpieczeniu.

Natomiast warunek posiadania 5-ciu lat okresów składkowych i nieskładkowych w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku (13.07.2012r.) został spełniony (art.58 ustawy).

Sąd Okręgowy trafnie wskazał, że podstawową kwestią sporną w sprawie pozostawało, czy odwołujący jest osobą niezdolną do pracy w rozumieniu art.12 ustawy emerytalnej.

W myśl tego przepisu: 1) niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, 2) całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy., 3). częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

W celu wyjaśnienia tej kwestii spornej Sąd I instancji przeprowadził prawidłowe i wyczerpujące postępowanie dowodowe, w szczególności dowód z opinii pięciu biegłych lekarzy sądowych o specjalnościach adekwatnych do zgłaszanych schorzeń: diabetologa, chirurga, reumatologa, ortopedy i urologa, którzy jednoznacznie stwierdzili, że rozpoznane u badanego schorzenia nie powodują niezdolności do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji.

Należy podkreślić, że Sąd I instancji z dużą starannością odniósł się do wszelkich zastrzeżeń zgłaszanych przez odwołującego, zobowiązując biegłych do uzupełniania opinii.

Biegli wyczerpująco wyjaśnili swoje stanowisko uwzględniając zarzuty zgłaszane przez ubezpieczonego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zasadne jest zatem stanowisko Sądu I instancji, który oddalił kolejne wnioski odwołującego o powołanie dalszych biegłych: psychiatry oraz psychologa oraz innych biegłych ortopedy i chirurga. Sąd Okręgowy wyczerpująco uzasadnił swoją decyzję, wskazując, że odwołujący wnioski te złożył po półtorarocznym okresie trwania postępowania sądowego oraz nie wyjaśnił powodów domagania się opinii biegłych lekarzy psychiatry i psychologa w sytuacji, gdy nie przedstawił dokumentacji świadczącej o schorzeniach z tych dziedzin. Również nie zasadny był wniosek o powołanie innych biegłych z zakresu ortopedii i chirurgii, skoro opinia biegłych o tych specjalnościach była opracowana prawidłowo a wnioski końcowe wyczerpująco umotywowane.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji był uprawniony, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, do uznania, że odwołujący nie spełnił przesłanek koniecznych do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odnosząc się natomiast bezpośrednio do treści apelacji, należy zauważyć, że nie zawiera ona żadnych merytorycznych argumentów. Stanowisko zaprezentowane przez ubezpieczonego ogranicza się do subiektywnej oceny stanu zdrowia, jednocześnie nie wskazując żadnych okoliczności, które mogłyby podważyć trafność ustaleń dokonanych przez Sąd I instancji.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny stwierdza, że powoływanie się przez apelującego na schorzenia rozpoznawane w latach 2004 czy 2008 nie wnosi do sprawy nic nowego, albowiem, na co też zwrócił uwagę Sąd I instancji, w dniu 9 sierpnia 2011r. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie P. I. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 31 marca 2010r. odmawiającej prawa do renty z powodu braku niezdolności do pracy (VII U 655/10).

Następnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 22 marca 2012r. oddalono apelację od powyższego wyroku (III AUa 1153/11), co skutkuje uznaniem, iż w dniu 31 marca 2010r. odwołujący nie spełniał warunków do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 366 k.p.c.). Podnoszenie zatem zarzutu, że już w 2004r. rozpoznano schorzenie, które, jak należy przypuszczać czyni go niezdolnym do pracy, nie może odnieść oczekiwanego skutku, skoro stan zdrowia i ewentualna niezdolność do pracy była przedmiotem analizy przez sądy w 2011 i 2012r.

Nadto oceniając zdolność odwołującego do pracy nie sposób pominąć, że ubezpieczony ma wykształcenie średnie, które umożliwia mu podjęcie zatrudnienia na wielu różnorodnych stanowiskach. Świadczy o tym także podjęcie działalności gospodarczej (sklep zoologiczno-wędkarski ) w ramach Programu dla Osób 50+.

Wskazując na powyższe oraz mając na uwadze, że apelacja nie zawiera żadnych uzasadnionych podstaw do jej uwzględnienia, z mocy art. 385 k.p.c. podlega oddaleniu.