Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Klekocki

Protokolant: Barbara Janecka

w obecności Magdaleny Szymańskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2015 r.

sprawy: M. T. /T./,

syna W. i A.,

ur. (...) w S.

oskarżonego o przestępstwo z art. 284 § 1 kk, art. 270 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora i oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 12 maja 2015r. sygn. akt II K 1116/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego M. T. kwotę

420 (czterysta dwadzieścia) złotych tytułem kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu odwoławczym,

III.  zasądza od oskarżycielki posiłkowej (...) Sp. z o.o. na rzecz Skarbu Państwa

wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 10 (dziesięć) złotych i obciąża ją opłatą w kwocie 60 (sześćdziesiąt) złotych.

Sygn. akt V.2 Ka 489/15

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Raciborzu wyrokiem z dnia 12 maja 2015r., sygn. akt II K 1116/13, uniewinnił oskarżonego M. T. od popełnienia zarzucanych mu czynów polegających na tym, że:

  w okresie od 13 maja 2010 roku do 12 września 2011 roku w R. przywłaszczył ciągnik siodłowy m-ki R. (...) o nr rej. (...) wartości 15.000 zł oaz naczepę ciężarową samowyładowczą (...) o nr rej. (...) wartości 12.200 zł na szkodę spółki (...) Sp. z o.o. w R. przy ul. (...), tj. czynu z art. 284 §1 kk,

  w dniu 10 czerwca 2011 roku w Komendzie Powiatowej Policji w R. w trakcie prowadzonego postępowania sprawdzającego (...)85/11, przedłożył jako autentyczną przerobioną uprzednio umowę kupna – sprzedaży naczepy ciężarowej samowyładowczej (...) o nr rej. (...) z dnia 30 września 2009r. w ten sposób, że poprzez dopisanie do kwoty sprzedaży w wysokości 2000 zł cyfry „2” i wyrazu „dwadzieścia” powstała kwota sprzedaży w wysokości 22.000 zł, tj. czynu z art. 270 §1 kk.

Kosztami postępowania Sąd obciążył Skarb Państwa.

Apelacje od powyższego wyroku wnieśli Prokurator oraz oskarżycielka posiłkowa.

Prokurator zaskarżył powyższy wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego i na podstawie art. 438 pkt 2 i 3 kpk i art. 427 kpk zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść wyroku, a polegający na uznaniu przez Sąd umów sprzedaży samochodu R. (...) i naczepy (...) oraz umów dzierżawy i o dzieło za czynności pozorne, podczas gdy przeprowadzone dowody okoliczności tej nie wykazały,

2.  obrazę przepisu postępowania, a to art. 7 kpk mającego wpływ na treść rozstrzygnięcia, poprzez dowolną i wybiórczą ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności zeznań E. M., D. P., J. Z., F. M. oraz wyjaśnień oskarżonego, których ocena przeprowadzona zgodnie z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zasad prawidłowego rozumowania prowadzi do wniosków odmiennych od tych przedstawionych przez Sąd,

3.  obrazę art. 167 kpk w zw. z art. 366 §1 kpk poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z dokumentacji banku (...), na okoliczności związane z zawarta umową leasingu, data jej zakończenia i wykupu przedmiotów będących przedmiotem postępowania, który to dowód miałby istotne znaczenie dla oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonego w zakresie powodów przeniesienia własności pojazdów na rzecz Spółki (...), która to okoliczność miałaby wpływ na treść orzeczenia,

4.  obrazę art. 167 kpk w zw. z art. 366 §1 kpk poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodów z dokumentacji finansowej spółki oskarżonego oraz powołanie się na tę okoliczność biegłego, która to okoliczność miałaby istotne znaczenie dla oceny jego wiarygodności w zakresie złej sytuacji finansowej i konieczności fikcyjnego przeniesienia pojazdów, która to okoliczność miałaby istotny wpływ na treść orzeczenia,

5.  obrazę art. 167 kpk w zw. z art. 366 §1 kpk poprzez zaniechanie przeprowadzenia powtórnego przesłuchania E. M. i D. P. na okoliczność pochodzenia źródła wpłaconych środków finansowych na wykup środków transportowych od spółki oskarżonego, przez wspólników E., która to okoliczność wskazana została w treści opinii biegłego, która to okoliczność nie została wyjaśniona w toku postępowania, a która mogłaby mieć istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia,

6.  obrazę art. 167 kpk w zw. z art. 366 §1 kpk poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z rachunku bankowego F. M. lub co najmniej zobowiązania wyżej wymienionego do przedłożenia jego wyciągu z okresu udzielenia pożyczki oskarżonemu, celem ustalenia daty zawarcia tej umowy, a tym samym określenia czy środkami tymi mogła zostać sfinansowana transakcja zakupu naczepy (...) i ciągnika R., która to okoliczność mogłaby mieć istotny wpływ na treść orzeczenia.

Podnosząc powyższy zarzut skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Oskarżycielka posiłkowa zaskarżyła wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego i zarzuciła, że:

1.  sąd błędnie uznał, iż (...) Sp. z o.o. sprzedała ciągnik siodłowy R. (...) za cenę 31.000 złotych podczas, gdy z faktury nr (...) wynika cena sprzedaży 9800 złotych,

2.  zapłata za naczepę (...) 49EX nastąpiła w dniu 03.11.2009r. dowodem Kw (...) na kwotę 10.980 zł – biegły otrzymał wyciąg zapisów na koncie Kasa 101 i ta operacja widnieje jako druga pozycja owego zestawienia,

3.  wiadomość mailową E. M. otrzymała od oskarżonego choć ten podaje, że otrzymał zestawienie od E. M. co nie jest prawdą, gdyż we właściwościach tego pliku widać, ze został utworzony w dniu 07.06.2010 roku,

4.  Sąd nie wziął pod uwagę, że oskarżony był prezesem agencji, nie musiałby sprzedawać spółce (...) sp. z o.o. ani ciągnika ani naczepy, sam sobie mógł wydzierżawić i podpisać umowę, jako Prezes otrzymywał wynagrodzenie od spółki (...) jak również z agencji,

5.  umowy dzierżawy wszystkie są takie same, umowa (...) dotyczą ciągnika R. (...) i naczepy i zawsze pokrywa się koszt AC i OC,

6.  wiadomość mailowa z 15.04.2010 wskazuje, że spółka prosiła o zwrot – odkupienie rzeczy i gdyby spółka (...) była cokolwiek winna oskarżonemu, to nie zwracałaby się z taką prośbą.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uznanie oskarżonego za winnego zarzucanych mu czynów.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

apelacje nie zasługują na uwzględnienie, albowiem argumenty w niej podniesione w żaden sposób nie podważają trafności rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

Zarówno oskarżyciel publiczny jak i oskarżycielka posiłkowa w swoich apelacjach podnieśli zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia. Z zarzutami tymi nie sposób się zgodzić.

Wskazać należy, iż zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się tylko i wyłącznie do polemiki z ustaleniami poczynionymi Sąd, a następnie wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, czy też przeciwstawienia poczynionym ustaleniom poglądu odmiennego, opierającego się na własnej ocenie całości lub części materiału dowodowego, będącego podstawą takich czy innych ustaleń. Dla skuteczności zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, niezbędnym jest wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego, jakich dopuścił się sąd w świetle zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 06.09.2012r., II AKa 329/12). Zarzut ten nie może więc być sprowadzać się do samej tylko odmiennej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, a konieczne jest wykazanie konkretnych uchybień jakich miał dopuścił się sąd w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Należy uznać, iż zarzuty stawiane w apelacjach stanowią wyłącznie polemikę z ustaleniami Sądu Rejonowego, albowiem Sąd Rejonowy nie dopuścił się w niniejszej sprawie, takich uchybień. Ocena zebranego materiału dowodowego została dokonana w sposób wnikliwy i rzetelny i Sąd Rejonowy szczegółowo wskazał jakimi przesłankami kierował się uznając jedne dowody za wiarygodne, a innym waloru tego odmawiając.

Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, iż zgromadzony, iż zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przypisanie oskarżonemu M. T. zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu z art. 284 § 1 kk. Jak słusznie wskazał Sąd I instancji zebrany materiał dowodowy nie pozwala na to, aby w sposób jednoznaczny ustalić kwestii przepływu gotówki i rozliczeń finansowych pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzoną spółką. Należy mieć tutaj na uwadze opinię biegłego sądowego, z której wynika, iż nie istnieją dokumenty kasowe potwierdzające przekazanie oskarżonemu środków pieniężnych na zakup ciągnika siodłowego w wysokości 9.400 złotych oraz zaliczki na zakup naczepy w kwocie 2.000 złotych oraz brak dokumentów potwierdzających udzieleni pełnomocnictwa na zakup naczepy. Z opinii biegłego wynika, iż spółka (...) wprawdzie posiadała w dacie nabycia przez oskarżonego przedmiotowego ciągnika i naczepy, środki na ich zakup, jednakże brak dowodów by spółka faktycznie poniosła koszty ich zakupu. Nadto podkreślić należy, iż w opinii tej wskazano, iż dokumentacja księgowa spółki (...) dotycząca zakupu ciągnika oraz naczepy jest nieprawidłowa: brak potwierdzeń zapłaty za zakup wskazanych środków trwałych, brak rozliczenia gotówki pobieranej i wpłacanej przez wspólników. Biegły wskazuje, iż w spółce (...) była prowadzona podwójna księgowość – E. M. miała odnotowywać relacje finansowe z oskarżonym w zeszytach, których nie dostarczyła jednak biegłemu twierdząc, że są to jej prywatne zeszyty nie związane z działalnością spółki (...). Zdaniem biegłego rozliczenia finansowe pomiędzy spółką (...) a jej wspólnikami E. M. i D. P. budzą wiele wątpliwości, zarówno co do prawidłowości ewidencyjnej, jak i konieczności gospodarczej. Z kolei rozliczenia spółki z Agencją nie budzą zastrzeżeń biegłego, oprócz rozliczeń gotówkowych, co do których obowiązują obostrzenia w zakresie ich wysokości. Również rozliczenia z oskarżonym (umowy cywilnoprawne) nie wzbudziło zastrzeżeń biegłego. Biegły podkreślił, iż w znacznej części największym problemem w niniejszej sprawie jest brak rozdziału pomiędzy osobami fizycznymi biorącymi udział w operacjach gospodarczych a ich funkcjami – zarówno oskarżony jako osoba, która reprezentowała siebie jak i agencję, której był prezesem, jak również E. M. reprezentowała spółkę (...), a z drugiej strony była przedsiębiorcą prywatnym a nadto osobą fizyczną. Zdaniem biegłego brak rozdzielenia tych funkcji w poszczególnych operacjach spowodował te nieprawidłowości. Biegły wskazał, iż E. M. mogła dać środki pieniężne, jednakże z jego ustaleń wynika, iż nie dała ich ze spółki (...), ale nie jest to jednoznaczne z tym, iż ich w ogóle nie przekazała. Biegły podkreślił, iż nie widział dokumentów, które by potwierdzały udzielenie pożyczek przez E. M. jako osobę fizyczną w spółce (...), jak również dokumentów potwierdzających zarejestrowanie takiej umowy w Urzędzie Skarbowym i dokonanie opłaty wraz ze złożeniem deklaracji.

Bez wątpienia zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na dokonanie jednoznacznych ustaleń co do przepływu gotówki oraz rozliczeń finansowych pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzoną spółką (...). Sąd Okręgowy zgadza się z twierdzeniem Sądu Rejonowego, iż brak w niniejszej sprawie udowodnionych okoliczności pozwalających na przyjęcie, iż M. T. dopuścił się przywłaszczenia przedmiotowego sprzętu.

Zgodzić się również należy z Sądem Rejonowym, iż nie sposób przypisać oskarżonemu popełnienia czynu z art. 270 §1 kk, polegającego na przedłożeniu w dniu 10.06.2011r. w Komendzie Miejskiej Policji w R. w trakcie toczącego się postępowania sprawdzającego jako autentyczny przerobionej uprzednio umowy kupna – sprzedaży naczepy ciężarowej samowyładowczej z dnia 30.09.2009r. Jak słusznie wskazuje Sąd Rejonowy zgromadzone w sprawie dowody, w postaci wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków A. G., J. Z. i E. M., umowy sprzedaży z dnia 30.09.2009r. oraz opinii biegłego pozwalają na przyjęcie, iż transakcja sprzedaży naczepy odbyła się w taki sposób jak zaprezentował to oskarżony M. T..

Co do zarzutów Prokuratora obrazy przepisów art. 167 kpk w zw. z art. 366 §1 kpk polegających na zaniechaniu wskazanych przez oskarżyciela czynności wskazać należy, iż w trakcie toczącego się przed Sądem postępowania Prokurator nie wnioskował o przeprowadzenie dowodów. Postawa Prokuratora w tym zakresie była bierna, a należy mieć na uwadze, iż postępowanie w niniejszej sprawie toczyło się po raz drugi.

Trzeba mieć na uwadze, iż to nie rolą Sądu jest znajdowanie dowodów na winę oskarżonego. Wskazać należy na treść postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 04.02.2015r. (V KK 318/14), zgodnie z którym w wypadku, gdy strona nie składa stosownych wniosków dowodowych, powinność sądu wynikająca z art. 167 k.p.k. powstaje tylko wtedy, gdy dokonanie prawidłowych ustaleń faktycznych uzależnione jest od przeprowadzenia dowodu, o którym sąd powziął informację i którego przeprowadzenie jest w ogóle możliwe. Tej inicjatywy sądu nie można mylić z funkcją śledczą realizowaną poprzez poszukiwanie dowodów w procesie udowadniania sprawstwa i winy oskarżonego.

Mając zatem na uwadze całokształt zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego należy uznać, iż zachodzą nie dające się usunąć wątpliwości i tym samym nie sposób przypisać oskarżonemu popełnienie zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów z art. 284 1 kk i art. 270 1 kk.

Zdaniem Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy nie dopuścił się podnoszonych w apelacjach uchybień, a dokonana przez ten Sąd ocena materiału dowodowego jest prawidłowa. Sąd I instancji dokonał oceny materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie w sposób nie budzący wątpliwości, albowiem była ona wnikliwa i rzetelna. Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonych w sprawie dowodów była bezstronna, rzetelna i kompleksowa, dokonana z uwzględnieniem treści art. 4, art. 7 kpk i art. 410 kpk. Nie przekroczył Sąd granic swobodnej oceny dowodów, a przy tym uwzględnił zasady wiedzy i doświadczenia życiowego, a następnie swój pogląd na ostateczne wyniki przewodu sądowego w sposób przekonujący umotywował w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy w pełni zgadza się z rozważaniami Sądu I instancji dotyczącymi oceny zebranych w sprawie dowodów, a ich ponowna analiza jest bezprzedmiotowa. Pisemne motywy zaskarżonego wyroku w pełni odpowiadają dyrektywom określonym treścią art. 424 §1 kpk.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku czy też jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Z tych względów Sąd Okręgowy, nie podzielając zarzutów stawianych w apelacjach, utrzymał wyrok w mocy. Nadto Sąd na podstawie art. 632 pkt 2 kpk zasądził od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego koszty ustanowienia obrońcy w postępowaniu odwoławczym. Na podstawie art. 636 2 kpk Sąd zasądził od oskarżycielki posiłkowej (...) Sp. z o.o. na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 10 złotych i obciążył ją opłatą w kwocie 60 złotych.