Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 20 października 2015 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Sławomir Urbaniak

Protokolant:Alicja Czarnota

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2015 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa Gminy W. (...)

przeciwko A. B.

o unieważnienie umów

I unieważnia umowy (...)zawarte w dniu 1 września 2014 r. we W.pomiędzy Gminą W. (...)a A. B.;

II zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 8.717 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1953/14

UZASADNIENIE

Strona powodowa Gmina W.działająca poprzez (...)wniosła o unieważnienie umów (...)z dnia 1.09.2014 r. oraz (...)z dnia 1.09.2014 r. zawartych z pozwanym A. B..

W uzasadnieniu swojego żądania wskazała, że dnia 11.08.2014 r. pozwany - A. B.prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...)Przedsiębiorstwo Usługowo - Handlowe, złożył ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego przez powoda na usługi konserwacji i usuwania awarii w zakresie instalacji sanitarnych w budynkach, lokalach i na terenach zewnętrznych stanowiących zasób Gminy W., wyodrębnionych w ramach dwóch zadań dla odrębnych rejonów W.. Do przedmiotowej oferty przedłożył wykaz osób, które miały uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia. Jako kierowników robót w zakresie instalacji sanitarnych wskazał R. P.dla jednego zadania i B. K. (1)dla drugiego. Po wybraniu oferty pozwanego jako najkorzystniejszej w dniu 01.09.2014 r. zostały pomiędzy stronami zawarte dwie umowy –oznaczone jako (...) i (...).

Powód zarzucił w pozwie, iż w dacie składania ofert pozwany, wbrew swojemu oświadczeniu, nie dysponował wymaganymi przez SIWZ dwoma osobami do pełnienia funkcji kierownika robót konserwacyjnych i usuwania awarii w ramach każdego z dwóch zadań, objętych postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego. W wyniku dokonanych po zawarciu umowy ustaleń okazało się, że wskazany jako kierownik robót R. P.nie żyje od (...)r. Natomiast E. K.- wskazana przez Wykonawcę jako kierownik robót w zakresie umowy (...)oświadczyła, że nie podejmowała nigdy żadnej współpracy z pozwanym mającej na celu sprawowanie przez nią funkcji i obowiązków kierownika robót w powyższym obszarze.

W tej sytuacji powód twierdził, że zostały spełnione przesłanki do dochodzenia unieważnienia umów (...), zawartych w dniu 1.09.2014 r. z pozwanym, określone w 70 ⁵ § 1. k.c w związku z art. 146 ust.5 ustawy z dnia 29 styczna 2004 r. prawo zamówień publicznych, gdyż pozwany wpłynął na wynik postępowania przetargowego w sposób sprzeczny z prawem.

W odpowiedzi na pozew pozwany A. B. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany potwierdził, że wskutek wygranego przez niego przetargu, strony zawarły dwie umowy na wykonywanie robót konserwacyjnych i usuwanie awarii na instalacjach w okresie od 1.09.2014 r. do 31.08.2016 r. Pozwany potwierdzał, iż obie umowy są realizowane przez pozwanego już od 8 miesięcy bez jakichkolwiek przeszkód.

Pozwany w ramach zadania nr (...)wskazał R. P.jako kierownika róbót budowlanych, technika instalacji sanitarnych, posiadającego uprawnienia budowlane, kierując się wieloletnią współpracą z tą osobą. Pozwany zatrudniał R. P.jako kierownika robót instalacyjnych. Ten po zakończeniu zatrudnienia zwrócił się do pozwanego z prośbą o dalszą współpracę w przypadku pojawienia się potrzeby powołania kierownika budowy do wykonywania zadań przez firmę pozwanego. W tym celu, dla potwierdzenia gotowości podjęcia obowiązków kierownika robót, pozostawił pozwanemu podpisane przez siebie in blanco oświadczenia kierownika budowy do wykorzystania przez pozwanego, obdarzając w tym zakresie pozwanego pełnym zaufaniem. Pozwany, ubiegając się o udzielenie zamówienia publicznego, kierując się intencją pomocy R. P.przez stworzenie możliwości dorobienia do renty, przy równoczesnym dysponowaniu innymi osobami, którym mógłby powierzyć obowiązki kierownika robót, wskazał R. P.jako kierownika róbót w składanych dokumentach w postępowaniu przetargowym, zgodnie z wcześniejszymi uzgodnieniami pomiędzy nimi. Zaniechał potwierdzenia u R. P.dalszej gotowości do podjęcia obowiązków kierownika robót z tego względu, że nie chciał robić nadziei na zatrudnienie w przypadku, gdyby nie doszło do podpisania przez zamawiającego umowy z pozwanym. Pozwany przyznał, że dopuścił się błędu polegającego na zaniechaniu wcześniejszego nawiązania kontaktu z R. P., bowiem nie przewidział, że mogło dojść do jego zgonu, ale w tym zakresie działał w dobrej wierze.

Wobec powzięcia wiadomości o zgonie R. P., już po podpisaniu w dniu 1.09.2014 r. umowy, pozwany niezwłocznie pismem z dnia 4.09.2014 r. powiadomił powoda o osobie mgr inż. E. W., wskazanej przez pozwanego jako kierownik robót instalacyjnych w rejonie, posiadającej stosowne uprawnienia, który do dnia dzisiejszego wypełnia tę funkcję.

Natomiast w przypadku zadania nr (...) objętego postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego wszczętym przez powoda, pozwany wskazał B. K. (1)jako kierownika robót instalacyjnych, z którą współpracował od 2011 r. za uprzednim skontaktowaniem się z B. K. (1)za pośrednictwem swojego współpracownika J. W.. J. W.odbył spotkanie z B. K. (1)i otrzymał od niej wymagane dokumenty do podjęcia funkcji kierownika robót, w postaci dokumentu potwierdzającego uprawnienia budowlane oraz aktualnego zaświadczenia Okręgowej Izby (...), a następnie przekazał o tym pozwanemu informację, którą pozwany zrozumiał w ten sposób, że B. K. (1)wyraziła gotowość podjęcia się funkcji kierownika robót na wypadek wygrania przez pozwanego przetargu.

Po podpisaniu w dniu 1.09.2014 r. przez pozwanego z powodem jako zamawiającym umowy dotyczącej zadania nr (...), zanim pozwany zawarł stosowną umowę z B. K. (1), kontakt z nią nawiązał kierownik (...) A. J., która przedstawiła zakres obowiązków B. K. (1)jako kierownika robót, obejmujący pełną dyspozycyjność 24 godziny na dobę i gotowość do stawienia się do dyspozycji powoda o każdej porze dnia i nocy, co spowodowało u B. K. (1)obawę co do możliwości podołania tym obowiązkom i w rezultacie rezygnację z podjęcia współpracy z pozwanym.

W tej sytuacji pozwany, wobec rezygnacji B. K. (1) z przyjęcia obowiązków kierownika robót pismem z dnia 9.09.2014 r. wskazał osobę inż. M. Ł. do wypełniania obowiązków kierownika robót w miejsce B. K. (1), dołączając dokumenty potwierdzające jego uprawnienia budowlane oraz aktualne zaświadczenie (...). Pozwoliły pozwanemu na wykonywanie obowiązków wynikających z umów, które są realizowane do dnia dzisiejszego.

Powyższe zachowanie pozwanego, które według niego może być ocenianie jako sprzeczne z przepisami przez uchybienie staranności w zakresie uzyskania potwierdzenia gotowości osób wskazanych przez niego jako kierowników robót do wypełniania tych funkcji i zawarcia stosownej umowy nie miało wpływu na ostateczny skutek postępowania przetargowego, a jego wadliwość została niezwłocznie przez pozwanego usunięta, zanim wystąpiły jakiekolwiek skutki w zakresie wypełniania przez pozwanego obowiązków umownych. Pozwany podkreślał, że zgodnie z SIWZ w ramach obydwu przetargów na usługi konserwacji i usuwania awarii ogłoszonych przez powoda, pkt. XII wybór przez zamawiającego najkorzystniejszej oferty w obu zadaniach spośród ofert rozpatrywanych, został dokonany wyłącznie na podstawie jedynego kryterium ceny, która uzyskała największą ilość punktów według wzoru zawartego w SIWZ.

Podstawą unieważnienia umowy, a więc jej względnej nieważności na podstawie 70 ⁵ § 1. k.c. jest negatywna ocena zachowania strony umowy, zawartej w wyniku przetargu, sprzecznego z prawem i zasadami współżycia społecznego, które wpłynęło na wynik przetargu, a nadto takim zachowaniem w rozumieniu tego przepisu jest działanie pozostające w sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami. Przepis art. 70 ⁵ § 1. k.c. nie znajduje zastosowania gdy zachowanie strony umowy było wprawdzie sprzeczne z tymi przepisami, ale nie miało wpływu na ostateczny skutek postępowania przetargowego (tak: SN w wyroku z 09.05.2013 r. sygn. II CSK 523/12).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strona powodowa – Gmina W. (...) ogłosiła przetarg w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego nr (...), prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego na usługi konserwacji i usuwania awarii w zakresie instalacji sanitarnych w budynkach, lokalach i na terenach zewnętrznych stanowiących zasób Gminy W.. Postępowanie było podzielone na dwa zadania ze względu na obsługiwane rejony Gminy W..

Warunki formalne przystąpienia do przetargu oraz złożenia w nim swojej oferty zostały uregulowane w treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. W punkcie IV ust. 1 ppkt 3 i 4 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia wskazano, że dla oceny spełnienia przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu należy złożyć m.in. wykaz osób, które będą uczestniczyć w wykonaniu zamówienia, w szczególności odpowiedzialnych za świadczenie usług, kontrolę jakości lub kierowanie robotami budowlanymi wraz z informacjami na temat ich kwalifikacji zawodowych i wykształcenia, niezbędnych do wykonywania zamówienia ( pkt 3 SIWZ). Należało też złożyć oświadczenie, że osoby, które będą uczestniczyć w wykonaniu zamówienia, posiadają wymagane uprawnienia, jeśli ustawy nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień ( pkt 4 ).

( dowód: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia wraz z załącznikami – k. 43- 90).

Pozwany - A. B. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) Przedsiębiorstwo Usługowo - Handlowe, złożył dnia 11.08.2014 r. ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez powoda. W ofercie tej m.in. zawarł „wykaz osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia", w którym to pozwany wskazał:

- w zadaniu (...) jako osobę, która będzie uczestniczyć w realizacji zamówienia, posiadającą uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi o specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych lub inne uprawnienia umożliwiające kierowanie robotami budowlanymi w tej specjalności zgodnie z aktualnym stanem prawnym - R. P., technika instalacji sanitarnych,

- w zadaniu(...)jako osobę, która będzie uczestniczyć w realizacji zamówienia, posiadającą uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi o specjalności instalacyjnej w zakresie sieci,

instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych lub uprawnienia umożliwiające kierowanie robotami budowlanymi w tej specjalności zgodnie z tym stanem prawnym - B. K. (1), technika instalacji sanitarnych.

Ponadto w złożonym wykazie pozwany oświadczył, że wykazując spełnianie warunku dysponowania osobami zdolnymi do wykonania zamówienia nie polega na zasobach innych podmiotów. Oznacza to, że wskazane osoby pozostają w bezpośredniej dyspozycji wykonawcy np. na podstawie umowy o pracę, zlecenia lub innego stosunku cywilno - prawnego. Oświadczenie zostało złożone w dniu 5.08.2014 r.

(dowód: oferta pozwanego wraz z załącznikami – k. 91- 111, w tym wykaz osób, które będą uczestniczyć w wykonaniu zamówienia oświadczenie wykonawcy – k. 109-110, decyzja o stwierdzeniu przygotowania zawodowego R. P. k.15 -16).

Pozwany w przeszłości współpracował zarówno z R. P.jak i B. K. (1). Z R. P.nie miał kontaktu od kilku lat. Posiadał natomiast wypisane przez niego jako kierownika robót sanitarnych oświadczenia in blanco. Składając ofertę w niniejszym postępowaniu przetargowym i wskazując R. P.jako kierownika robót w zadaniu nr(...) nie zawiadomił go o wyborze jego osoby.

Z B. K. (1) pozwany współpracował od 2011 r. Jeszcze przed złożeniem oferty w postępowaniu przetargowym współpracownik pozwanego J. W. zwrócił się do B. K. (1) o wyrażenie zgody na pełnienie funkcji nadzorczych w związku z wymianą wodomierzy w ramach wykonywanego zadania na rzecz Gminy W.. B. K. (1) wyraziła zgodę na objęcie funkcji kierowniczej związanej z wymianą wodomierzy. Przekazała wówczas wymagane dokumenty i oświadczenia, w tym dokument potwierdzający uprawnienia budowlane oraz aktualne zaświadczenie (...) Izby Inżynierów Budowlanych.

( dowód: umowa o pracę z 7.02.2001 r. – k. 140, oświadczenie kierownika budowy (in blanco) - k. 141-142, oświadczenie kierownika budowy B. K. z 2011 r.- k. 144, zeznania B. K. (1), e-protokół z 28.07.2015 r. 03:09- 20:41, zeznania J. W., e-protokół z 29.09.2015 r. 29:12- 39: 33, zeznania A. J., e-protokół z 29.09.2015 r., 07:07- 28:28, przesłuchanie pozwanego A. B., e-protokół z 29.09.2015 r., 40:09- 01:17:41).

W zawartych w wyniku przeprowadzonego postępowania umowach nr (...) z dnia 1.09.2014 r., o wartości odpowiednio 187.240,68 zł i 196.299,07 zł brutto zostali wskazani w paragrafie 17 umowy R. P. oraz B. K. (1), jako osoby kierujące wykonaniem przedmiotu każdej z umów.

( dowód: umowy nr (...)z dnia 1.09.2014 - k. 17-42).

Już po zawarciu umów okazało się, że wskazany w umowie nr (...)kierownik robót - R. P.nie żyje od (...) r.

(dowód: okoliczność bezsporna, nadto kserokopia wydruku z systemu (...) i kserokopia wydruku z (...) k.11-13, zeznania A. J., e-protokół z 29.09.2015 r., 07:07- 28:28, przesłuchanie pozwanego A. B., e-protokół z 29.09.2015 r., 40:09- 01:17:41).

B. K. (1)wskazana przez wykonawcę jako kierownik robót w umowie nr (...)o funkcji, którą została jej powierzona - nadzorcy robót awaryjnych wodno-kanalizacyjnych i gazowych na terenach zewnętrznych stanowiących zasób Gminy W.dla firmy (...). dowiedziała się z rozmowy telefonicznej z kierownikiem Biura (...) A. J.. Nie wyraziła wówczas zgody na objęcie funkcji kierownika tak zakreślonego zadania.

( dowód: oświadczenie B. K. (1) z 30.03.2015 r. – k. 145, oświadczenie z dnia 08.09.2014r. – k. 14, zeznania A. J., e-protokół z 29.09.2015 r., 07:07- 28:28).

.

Sąd zważył, o następuje:

Powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się unieważnienia umów nr (...)z dnia 1.09.2014 r. powołując się na wadliwe przeprowadzenie procedur przetargowych, a ściślej zarzuciła pozwanemu, iż w dacie składania oferty w tym postępowaniu pozwany, wbrew swojemu oświadczeniu złożonemu w trakcie przetargu, nie dysponował wymaganymi przez Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia dwoma osobami do pełnienia funkcji kierownika robót konserwacyjnych i usuwania awarii w ramach każdego z dwóch zadań, objętych postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego.

W ocenie powoda zostały spełnione przesłanki do żądania unieważnienia umów określone w art. 70 ⁵ § 1. k.c. w związku z art. 146 ust.5 ustawy z dnia 29 styczna 2004 r. prawo zamówień publicznych, gdyż pozwany wpłynął na wynik postępowania przetargowego w sposób sprzeczny z prawem.

Pozwany wnosząc o oddalenie powództwa wskazywał, że co prawda można przypisać pozwanemu zachowanie sprzeczne z przepisami przez uchybienie staranności w zakresie uzyskania potwierdzenia gotowości osób wskazanych przez niego jako kierowników robót do wypełniania tych funkcji i zawarcia stosownej umowy, to jednak powyższe zachowanie pozwanego nie miało wpływu na ostateczny skutek postępowania przetargowego, a jego wadliwość została niezwłocznie przez pozwanego usunięta. Pozwany podkreślał, że zgodnie ze Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia w ramach obydwu przetargów wybór przez zamawiającego najkorzystniejszej oferty w obydwu zadaniach został dokonany wyłącznie na podstawie jednego kryterium – ceny, która uzyskała największą ilość punktów według wzoru zawartego w SIWZ.

Stan faktyczny sprawy ustalony został w oparciu o przedłożone przez obie strony dokumenty związane z przedmiotowym przetargiem, w tym Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia wraz z załącznikami, złożoną przez powoda ofertę oraz dodatkowymi dokumentami, w tym oświadczeniami oraz zeznania świadków: B. K. (1), A. J., J. W. i przesłuchanie pozwanego A. B..

Opisane wyżej dokumenty, których treść nie budziła wątpliwości, pozwalają stwierdzić, iż strona powodowa ogłosiła przetarg nieograniczony na usługi konserwacji i usuwania awarii w zakresie instalacji sanitarnych w budynkach, lokalach i na terenach zewnętrznych stanowiących zasób Gminy W., prowadzone w ramach dwóch odrębnych zadań. Warunki formalne przystąpienia do przetargu oraz złożenia w nim swojej oferty zostały ściśle i wyczerpująco uregulowane w treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, które precyzowały zakres dokumentów i oświadczeń jakie zgłaszający się do przetargu winien złożyć w określonej formie. Zgodnie z punktem IV ust. 1 ppkt 3 i 4 Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, dokumenty składane w ramach postępowania przetargowego miały zawierać m.in. wykaz osób, które będą uczestniczyć w wykonaniu zamówienia, w szczególności odpowiedzialnych za świadczenie usług, kontrolę jakości lub kierowaniu robotami budowlanymi wraz z informacjami na temat ich kwalifikacji zawodowych niezbędnych do wykonywania zamówienia (pkt 3) jak i oświadczenie, że osoby, które będą uczestniczyć w wykonaniu zamówienia, posiadają wymagane uprawnienia (pkt 4). Pozwany przystąpił do ogłoszonego przez powoda przetargu nieograniczonego, składając w dniu 11.08.2014 r. swoją ofertę i dołączając do niej niezbędne oświadczenia i dokumenty, których wykaz wymieniony został w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. W treści złożonego formularza ofertowego powód oświadczył, że dysponuje wymaganymi przez SIWZ dwoma osobami do pełnienia funkcji kierownika robót konserwacyjnych i usuwania awarii w ramach każdego z dwóch zadań, objętych postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego. Tak złożoną ofertę pozwanego strona powodowa poddała analizie z punktu widzenia omówionych wyżej kryteriów zgodności z przepisami prawa oraz SIWZ i uznając, że wymogi te zostały przez oferenta spełnione, dokonała wyboru jego oferty, opierając się o kryterium ceny. Na tej podstawie zawarte zostały dwie umowy - umowa nr (...)z dnia 1.09.2014 r. oraz (...)z dnia 1.09.2014 r., których unieważnienia obecnie domagała się strona powodowa.

Okolicznością bezsporną jest to, że już po zawarciu umowy, okazało się, iż wskazany kierownik robót - R. P.nie żyje od (...)r. Natomiast B. K. (1)- wskazana przez wykonawcę jako kierownik robót w zakresie umowy nr (...)nie zgodziła się na objęcie przez nią funkcji i obowiązków kierownika robót zakreślonych w w/w postępowaniu. Z zeznań B. K. (1), które Sąd uznał za wiarygodne i przekonywujące, dodatkowo uzupełnionych zeznaniami J. W.oraz pisemnymi oświadczeniami B. K. (1)z 8.09.2014 r. i 30.03.2015 r., wynika, że po rozmowie ze współpracownikiem pozwanego J. W.wyraziła ona zgodę na objęcie funkcji kierowniczej, ale związanej jedynie z nadzorem nad wymianą wodomierzy w ramach zadania inwestycyjnego prowadzonego przez Gminę W.. B. K. (1), jak sama zeznała, nie była informowana o całości zadania, co do którego miałaby objąć funkcją kierowniczą, a która była szersza i dotyczyła nadzoru na usługami konserwacji i usuwania awarii w zakresie instalacji sanitarnych. Pozwany co prawda wyjaśniał, że wymiana wodomierzy stanowiła większość wszystkich prac w ramach tego zadania (60 %), a rola kierownika sprowadzała się do kwestii formalnych, to jednak bezsprzecznym pozostaje fakt, że B. K. (1)na objęcie funkcji w opisanym w SIWZ zakresie zgody nie wyraziła.

W tej sytuacji ocenić należy, że w dacie składania oferty pozwany, wbrew swojemu oświadczeniu, nie dysponował wymaganymi przez SIWZ dwoma osobami do pełnienia funkcji kierownika robót konserwacyjnych i usuwania awarii w ramach każdego z dwóch zadań, objętych postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego. Literalne brzmienie SIWZ nie pozostawia wątpliwości, że posiadanie osób o takiej specjalizacji było warunkiem koniecznym spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Bez wskazania w/w osób powód nie uzyskałby zamówienia .Był to warunek konieczny do wzięcia udziału w postępowaniu przetargowym. W świetle przepisów ustawy z dnia 29 styczna 2004 r. prawo zamówień publicznych, zamawiający obowiązany jest do badania złożonej oferty m.in. w zakresie zgodności jej treści z prawem zamówień publicznych (art. 89 ust. 1 pkt 1), treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia (art. 89 ust. 1 pkt 2). Gdy chodzi o badanie zgodności oferty z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia, dotyczy to oceny przez zamawiającego spełnienia przez ofertę merytorycznych wymogów określonych przez zamawiającego w specyfikacji (art. 82 ust. 3). Niespełnienie powyższych wymogów skutkuje odrzuceniem oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy prawo zamówień publicznych. Gdyby zamawiający stwierdził, że zaświadczenia złożone przez wykonawcę budzą wątpliwości (bądź ich w ogóle brak) a wskazane w ofercie osoby kierowników nie mogą tych funkcji objąć byłby wykluczony z postępowania, a jego oferta odrzucona na wstępnym etapie prowadzonego postępowania.

Biorąc pod uwagę całokształt wskazanych wyżej okoliczności uznać należy, że zostały spełnione przesłanki do żądania unieważnienia umów nr (...), zawartych w dnu 1.09.2014 r. z pozwanym, określone 70 ⁵ § 1. k.c. w związku z art. 146 ust.5 ustawy z dnia 29 styczna 2004 r. prawo zamówień publicznych,

Przepisy prawa zamówień publicznych, w art. 146 ustawy przewidują możliwość unieważnienia umowy w sprawie zamówienia publicznego z przyczyn odnoszących się do wad postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W przypadkach wymienionych w art. 146 ust. 1 unieważnienia umowy może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny. Wówczas postępowanie toczy się przed Krajową Izbą Odwoławczą lub sądem okręgowym właściwym dla siedziby albo miejsca zamieszkania zamawiającego, w związku ze złożeniem odpowiednio odwołania lub skargi. Z przepisu art. 146 ust. 6 ustawy wynika, że w przypadku dokonania przez zamawiającego czynności lub zaniechania dokonania czynności z naruszeniem przepisu ustawy, które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania uprawnionym do wystąpienia do sądu z powództwem o unieważnienie umowy w sprawie zamówienia publicznego jest tylko Prezes Urzędu Zamówień Publicznych. Natomiast przepis art. 146 ust. 5 ustawy przewiduje ponadto dodatkową możliwości wystąpienia przez samego zamawiającego do sądu z żądaniem unieważnienia umowy na podstawie art. 70 ⁵ § 1. k.c., tj. w sytuacji gdy strona tej umowy, inny uczestnik lub osoba działająca w porozumieniu z nimi wpłynęli na wynik aukcji albo przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami. Zgodnie z § 2 wskazanego tu artykułu 70 ⁵ § 1. k.c. uprawnienie powyższe wygasa z upływem miesiąca od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o istnieniu przyczyny unieważnienia, nie później jednak niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy. Przesłanki przedmiotowe prawa żądania unieważnienia umowy obejmują zachowanie polegające na wpłynięciu na wynik aukcji albo przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami. Pojęcie dobrych obyczajów należy odnieść do norm obyczajowych powszechnie akceptowanych jako standard uczciwego postępowania przy zawieraniu umów, w szczególności w trybie aukcji albo przetargu. W przypadku badania sprzeczności z dobrymi obyczajami konieczna jest każdorazowa i skonkretyzowana ocena stanów faktycznych. Dopiero wtedy możliwe jest ustalenie, jakie formy działania lub zaniechania można uznać za wpłynięcie na wynik przetargu w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami (B. J., Klauzula generalna dobrych obyczajów w znowelizowanych przepisach kodeksu cywilnego, (...) 2003, Nr 10). Badanie sprzeczności z dobrymi obyczajami powinno przede wszystkim uwzględniać: przedmiot przetargu i umowy, która ma zostać zawarta, wartość transakcji, wartość prawdopodobnych zysków stron przyszłej umowy i środków zaangażowanych przez organizatora i uczestników przetargu w związku z przetargiem oraz środki i sposoby wpłynięcia na wynik przetargu, np. umyślność, bezpardonowość działania(Kodeks cywilny. Komentarz pod red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski Wydawnictwo: C.H.Beck 2015). Ponadto przesłanką jest wpływ zachowania wskazanych osób na wynik aukcji albo przetargu, co oznacza, że między takim zachowaniem a wynikiem aukcji albo przetargu istnieje związek przyczynowy. Sprzeczność z dobrymi obyczajami nie ma samodzielnego znaczenia, ale jest oceniana w szerszym kontekście „wpłynięcia na wynik aukcji albo przetargu" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2013 r. II CSK 523/12). Podobnie przy zachowaniu sprzecznym z prawem. W rozumieniu tego przepisu takim zachowaniem jest jedynie działanie pozostające w sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi przepisami, które wpłynęło na wynik aukcji lub przetargu.

W ocenie Sądu dokonać trzeba w niniejszej sprawie negatywnej oceny zachowania strony umowy zawartej w wyniku przetargu, gdyż strona umowy wpłynęła na wynik przetargu w sposób sprzeczny z prawem oraz dobrymi obyczajami, co wypełnia dyspozycję 70 ⁵ § 1. k.c. Zachowany również został miesięczny termin do wniesienia powództwa. Gdyby zamawiający na etapie badania ofert dostrzegł, że wykonawca nie spełnia szczegółowo warunku udziału w postępowaniu ( z uwagi na złożenie oświadczeń kierowników robót z których jeden nie żył w chwili trwania przetargu, drugi zaś wyraził aprobatę sprawowania funkcji kierownika robót w zakresie węższym aniżeli przewidziany w SIWZ) to niewątpliwie zostałby on wykluczony z postępowania o udzielenie zamówienia, zatem niemożliwym stałoby się uzyskanie przezeń przedmiotowego zamówienia. I nie ma w tym kontekście znaczenia fakt, że wybór oferty pozwanego został dokonany w oparciu o kryterium najniższej ceny. Zachowania pozwanego miało zatem wpływ na ostateczny wynik postępowania przetargowego.

W tym miejscu warto też wskazać, że ukształtowane przez zamawiającego ostateczne brzmienie warunków określonych w SIWZ nie mogło stanowić przedmiotu rozważań Sądu w tym postępowaniu, stąd zarzuty pozwanego w części, w jakiej wskazują na to, że rola kierownika była tylko pozorna i sprowadzała się li tylko do funkcji marginalnych, a w związku z tym stawiane w SIWZ wymagania były nieadekwatne do potrzeb związanych z realizacją przedmiotu zamówienia, nie mogły mieć znaczenia dla ostatecznego rozstrzygnięcia. Treść ustalonych SIWZ na obecnym etapie postępowania, nie podlega badaniu (art. 180 ust. 2, art. 182 ust. 2 ustawy), zatem uregulowania zawarte w SIWZ muszą być traktowane jako dokument wiążący i nie mogą podlegać rewizji. Ocenie podlegało jedynie to, czy złożone faktycznie przez oferenta oświadczenia i załączone dokumenty sprostały tak określonym wymaganiom.

Bez znaczenia w kontekście prowadzonego postępowania jest też okoliczność, że niezwłocznie po stwierdzeniu, iż wskazani przez pozwanego kierownicy powierzonych im funkcji nie mogli sprawować, przedstawiono nowych kierowników. Pozwany podnosił, że zaraz po powzięciu wiadomości o zgonie R. P., zgłosił nowego kierownika robót instalacyjnych E. W., natomiast po rezygnacji B. K. (1) zgłoszony został M. Ł.. Nie może to w żaden sposób zmienić faktu, że na dzień składnia oferty i dokumentów pozwany nie dysponował pełną zgodą odpowiednich osób.

Mając na uwadze poczynione dotychczas rozważania, zdaniem Sądu przyjąć należało, iż w realiach przedmiotowej sprawy zaktualizowały się podstawy do unieważnienia obu umów. Przepis 70 ⁵ § 1. k.c. określa szczególny przypadek nieważności względnej umowy, która została zawarta w trybie aukcji lub przetargu. Jest to powództwo o ukształtowanie stosunku prawnego. Samo unieważnienie następuje w drodze konstytutywnego wyroku sądu ze skutkiem ex tunc, od chwili zawarcia umowy. Do czasu uprawomocnienia się wyroku sądu umowa wywiera wszystkie skutki prawne.

Zgodnie z art. 98 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi procesowemu, na jego żądanie, koszty niezbędne do celowego dochodzenia swych praw lub celowej obrony. Na zasądzone w punkcie II. sentencji wyroku koszty procesu składały się: opłata od pozwu w kwocie 1.500 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł, ustalone w oparciu o § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, powiększone o koszt opłaty skarbowej.