Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce II Wydział Karny

w składzie

Przewodniczący: SSO Anna Łaszczych

Sędziowie: SSO Michał Pieńkowski

SSO Marek Konrad (spr.)

Protokolant: Ewa Chrzczonowska

przy udziale Prokuratora: Tomasza Mierzejewskiego

z udziałem oskarżyciela posiłkowego S. Z. (1)

po rozpoznaniu w dniu: 22.12.2015r.

sprawy: E. Z. i S. Z. (2)

Oskarżonych o popełnienie czynu z art. 207§1kk

z powodu apelacji: obrońcy oskarżonych oraz apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej z dnia 06.10.2015r. w sprawie IIK 588/14

orzeka:

I.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

II.  Zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za II instancję w kwotach po 60zł w tym kwoty po 40 tytułem opłat.

Sygn. akt IIKa 445/15

UZASADNIENIE

E. Z. oskarżone został o to, że:

W okresie od nieustalonego dnia stycznia 2010r. do dnia 08 maja 2014r. w miejscowości P., rejon O., działając wspólnie i w porozumieniu ze S. Z. (2) znęcała się psychicznie nad S. Z. (1) i K. Z., a nadto fizycznie nad S. Z. (1), tj. osobami pozostającymi wobec niej w stosunku zależności wynikającej z uprzednio zawartej na mocy aktu notarialnego o numerze Repertorium A- (...) w dniu 14 stycznia 2005r. umowy darowizny, na mocy której S. i K. Z. darowali na rzecz małżonków E. i S. Z. (2) nieruchomości o łącznej powierzchni 10,98ha, a obdarowaniu zobowiązali się zapewnić im nieodpłatną i dożywotnią opiekę i pielęgnację w razie choroby, w ten sposób, że nie respektując postanowień niniejszej umowy nie opiekowała się nimi, w tym w sytuacji zaistnienia choroby, nie pomagała w przygotowaniu drewna na opał, nie dostarczała pożywienia, dokuczała im, krzyczała, gwizdała, poniżała, wyzywała słowami wulgarnymi powszechnie uważanymi za obelżywe, groziła pozbawieniem mieszkania, ograniczała możliwość korzystania z siedliska, wyganiała z domu twierdząc, że wszystko należy do niej, żądała oddania świadczeń rentowych w zamian za opiekę, oskarżała o kradzież mleka i zboża, nie udostępniała pomieszczeń gospodarczych na przechowanie sprzętu rolniczego, powodując jego niszczenie, uniemożliwiała korzystaniu z ujęcia wody, uniemożliwiała wykonywanie drobnych prac naprawczych przy budynku mieszkalnym, ograniczała możliwość odwiedzić ze stron innych członków rodziny, a w dniu 7 sierpnia 2013r. naruszała nietykalność cielesną S. Z. (1) w ten sposób, że złapała go za ręce i szarpała go a S. Z. (2) w tym czasie pluł i wymachiwał rękoma w stosunku do niego

Tj. o czyn z art. 207§1kk

S. Z. (2) oskarżony został o to, że:

W okresie od nieustalonego dnia stycznia 2010r. do dnia 08 maja 2014r. w miejscowości P., rejon O., działając wspólnie i w porozumieniu z E. Z. znęcał się psychicznie nad S. Z. (1) i K. Z., tj. osobami pozostającymi wobec niego w stosunku zależności wynikającej z uprzednio zawartej na mocy aktu notarialnego o numerze Repertorium A- (...) w dniu 14 stycznia 2005r. umowy darowizny, na mocy której S. i K. Z. darowali na rzecz małżonków E. i S. Z. (2) nieruchomości o łącznej powierzchni 10,98ha, a obdarowaniu zobowiązali się zapewnić im nieodpłatną i dożywotnią opiekę i pielęgnację w razie choroby, w ten sposób, że nie respektując postanowień niniejszej umowy nie opiekował się nimi, w tym w sytuacji zaistnienia choroby, nie pomagał w przygotowaniu drewna na opał, nie dostarczał pożywienia, dokuczał im, krzyczał, gwizdał, poniżał, wyzywał słowami wulgarnymi powszechnie uważanymi za obelżywe, groził pozbawieniem mieszkania, ograniczał możliwość korzystania z siedliska, wyganiał z domu twierdząc, że wszystko należy do niego, żądał oddania świadczeń rentowych w zamian za opiekę, oskarżał o kradzież mleka i zboża, nie udostępniał pomieszczeń gospodarczych na przechowanie sprzętu rolniczego, powodując jego niszczenie, uniemożliwiał korzystaniu z ujęcia wody, uniemożliwiał wykonywanie drobnych prac naprawczych przy budynku mieszkalnym, ograniczał możliwość odwiedzić ze stron innych członków rodziny, a w dniu 7 sierpnia 2013r. pluł i wymachiwał rękoma w stosunku do S. Z. (1) a E. Z. w tym czasie naruszała nietykalność cielesną S. Z. (1) ten sposób, że złapała go za ręce i szarpała go.

Tj. o czyn z art. 207§1kk

Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej, wyrokiem z dnia 6 października 2015r. w prawie IIK 588/14:

- oskarżoną E. Z. w ramach zarzucanego jej czynu uznał za winną tego, że w dniu 7 sierpnia 2013r. naruszyła nietykalność cielesną S. Z. (1) w ten sposób, że złapała go za ręce i szarpała czym wyczerpała znamiona czynu z art. 217§1kk i za tak opisany czyn skazując wymierzył mu karę grzywny 40 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10zł

- oskarżonego S. Z. (1) w ramach zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że w dniu 7 sierpnia 2013r. znieważył S. Z. (1) ten sposób, że nazwał go dziadem czym wyczerpał znamiona czynu z art. 216§1kk i za tak przypisany czyn skazując go wymierzył mu karę 40 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10zł.

- rozstrzygnął także o kosztach sądowych w tym opłacie.

Apelacje od przedmiotowego wyroku wnieśli: pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego S. Z. (1) oraz obrońca oskarżonych, przy czym jedynie obrońca oskarżonych, wniósł o sporządzenie wyroku Sądu Okręgowego.

Stąd też, uzasadnienie niniejsze będzie dotyczyło wyłącznie tej z apelacji.

W swojej apelacji obrońca oskarżonego wyrokowi zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania mając wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia – art. 7 w zw. z art. 4, art. 366§1 i art. 410kpk, poprzez błędną wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie tych przepisów, naruszenie przez Sąd swobodnej, kontrolowanej oceny całokształtu zgromadzonych w sprawie dowodów na skutek zaniechania ich wszechstronnej i wnikliwej analizy polegające na:

- dowolnym uznaniu za obiektywne zeznań przez K. Z., A. G. i S. R. w takim zakresie w jakim osoby te wskazywały na ciąg zdarzeń, które doprowadziły do naruszenia nietykalności przez E. Z. oraz znieważenia przez S. Z. (2),

- bezpodstawnym uznaniu, za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonych w zakresie jakim zaprzeczali oni by w dniu 7 sierpnia 2013r. doszło do naruszenia nietykalności cielesnej S. Z. (1) oraz jego znieważenia

2. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia – art. 167 w zw. z art. 410kpk poprzez zaniechanie przez Sąd I instancji skonfrontowania świadka R. i G. ze świadkiem K. Z.

3. obrazę przepisu art. 424§1i2kpk polegającą na niedopełnieniu określonego tym przepisem obowiązku zamieszczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia koniecznych elementów – w szczególności wskazania jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich oparł się w tej materii dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych.

W konsekwencji powyższych uchybień, wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, który miał istotny wpływ na treść orzeczenia i polegał na nietrafnym i nieuprawnionym przyjęciu, że oskarżony S. Z. (2) znieważył S. Z. (1), zaś oskarżona E. Z. dopuściła się naruszenia jego nietykalności, podczas gdy przeprowadzona w sposób prawidłowy, zgodnie z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego ocena zebranych w sprawie dowodów wprowadzi do odmiennego wniosku.

W konkluzji swojej apelacji skarżący wniósł o uniewinnienie oskarżonych od zarzucanych im czynów, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd zważył co następuje:

Zdaniem Sądu Okręgowego, analiza sprawy niniejszej w odniesieniu do treści apelacji, pozwala stwierdzić, iż apelacja obrońcy oskarżonych nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie podkreślić wypada, iż E. Z. oraz S. Z. (2) postawiony został zarzut dokonania czynu z art. 207§1kk, a który to czyn polegać miał na znęcaniu się przez nich nad S. Z. (1) i K. Z., w okresie od stycznia 2010r. do 8 maja 2014r.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, Sąd Rejonowy uznał, iż brak jest dowodów na uznanie winy oskarżonych w zakresie czynu z art. 207§1kk. Uznał jednak, iż są podstawy do uznania winy oskarżonej E. Z. w zakresie czynu z art. 217§1kk zaś oskarżonego S. Z. (2) – w odniesieniu do czynu z art. 216§1kk.

Z tak ustalonym przez Sąd Rejonowy stanem faktycznym a co za tym idzie – ukształtowaną przez pryzmat takich ustaleń faktycznych – zakresem odpowiedzialności oskarżonych, należy się zgodzić. Ustalenia Sądu Rejonowego tak na płaszczyźnie ustaleń faktycznych jak i prawnych, nie budzą bowiem jakichkolwiek wątpliwości.

Sąd Okręgowy tym samym, nie podzielił argumentacji skarżącego, dotyczącej już bezpośrednio czynów przypisanych oskarżonym.

Odnosząc się bowiem bezpośrednio do zarzutu obrazy art. 7 k.p.k., odnotować należy, że Sąd Rejonowy omówił i ustosunkował się do wszystkich dowodów przeprowadzonych w sprawie. Zdaniem Sądu Okręgowego, ocena ta uwzględnia wzajemne odniesienia poszczególnych dowodów, respektuje jednocześnie dyrektywy zawarte w art. 7 k.p.k., biorąc pod uwagę wskazania wiedzy i reguły logicznego rozumowania oraz zasady doświadczenia życiowego. Ocena dokonana przez Sąd Rejonowy, której szczegółowy wyraz znalazł odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie wykracza poza swobodną ocenę dowodów, o której mowa w art. 7 k.p.k. i jako taka pozostaje pod ochroną tego przepisu. Kontrola instancyjna nie wykazała, aby Sąd I instancji przekroczył granice swobody w kierunku oceny dowolnej.

Nie stwierdzono też, aby doszło do nieuwzględnienia całokształtu dowodów zgromadzonych w toku rozprawy głównej, czyli obrazy art. 410 k.p.k. Nie stwierdzono również, aby w rozumowaniu Sądu Rejonowego przedstawionym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, sporządzonym w sposób odpowiadający wymogom określonym w art. 424 k.p.k., występowały luki lub błędy o charakterze logicznym lub faktycznym, które mogłyby stanowić podstawę ewentualnej korekty wyroku.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd Rejonowy wskazał, na jakich dowodach oparł się, dokonując ustaleń w przedmiotowej sprawie, które dowody uznał za wiarygodne, dlaczego odmówił wiary dowodom przeciwnym. Co więcej, analiza poszczególnych dowodów – zeznań świadków - jakiej dokonał Sąd Rejonowy, jest wyjątkowo wnikliwa i odnosi się wręcz do poszczególnych fragmentów zeznań. Jednocześnie Sąd Rejonowy wskazuje, dlaczego wskazanym częściom zeznań wiarę daje innym zaś nie, opierając stwierdzenia te na odniesieniach względem innych dowodów.

Zdaniem Sądu Okręgowego zaś, to właśnie argumentacja skarżącego opiera na selektywnie wybranych dowodach, bądź ich elementach i faktycznie stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego, bądź – np. w odniesieniu do treści zeznań świadków R. i G. – wyłącznie spekulacje, dotyczące określonej treści zeznań.

Trudno tym samym uznać za zasadny zarzut naruszenia art. 7kpk.

Podobnie także – mając na uwadze powyższe wskazania, Sąd Okręgowy nie uznał, by Sąd Rejonowy naruszył art. 4kpk. Trudno bowiem dopatrywać się naruszenia zasady obiektywizmu po stronie Sądu, w prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu dowodowym, po którego przeprowadzeniu Sąd ten wyciągnął prawidłowe wnioski. Odmienna ocena poszczególnych dowodów, jaką prezentuje skarżący, czy selektywnie, w oderwaniu od całokształtu materiału dowodowego, wskazane elementy dowodów, nie może stać się podstawą do uznania, iż Sąd Rejonowy naruszył zasadę wyrażoną w treści art. 4kpk.

Analiza akt sprawy nie daje również podstaw do uznania, że w sprawie tej doszło do naruszenia normy przewidzianej w art. 366 k.p.k. Przypomnieć należy, że zgodnie z utrwalonymi poglądami orzecznictwa wyrażony w art. 366§1 k.p.k. obowiązek prawidłowego rozstrzygania sprawy zależy od spełnienia dwóch podstawowych przesłanek. Pierwsza z nich dotyczy postępowania dowodowego i sprowadza się do prawidłowego – zgodnego z przepisami – przeprowadzenia dowodów wnioskowanych przez strony, ale również przeprowadzania z urzędu wszelkich dowodów potrzebnych do ustalenia okoliczności istotnych do rozstrzygnięcia sprawy. Drugi obowiązek sprowadza się do prawidłowej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy, a więc poza zasięgiem rozważań Sądu nie mogą pozostać dowody istotne dla rozstrzygnięcia. Sąd Okręgowy nie dostrzegł, aby w przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy naruszył art. 366§1 k.p.k., w którymkolwiek wyżej wskazanym aspekcie. Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, rozważając, które dowody są przydatne do wyjaśnienia okoliczności sprawy. Nadto lektura uzasadnienia prowadzi do wniosku, że poza zasięgiem rozważań Sądu nie pozostały dowody istotne dla sprawy.

Konfrontowanie wskazanych przez skarżącego świadków – w realiach niniejszej sprawy i dowodów w niej zgromadzonych, nie było czynnością konieczną i niezbędną dla ustalenia prawidłowego stanu faktycznego. Z całą pewnością za wykonaniem takowej czynności nie przemawia fakt, iż świadkowie ci zeznawali niekorzystnie dla oskarżonych.

Z treści ich zeznań wynika zaś w oczywisty sposób, iż w dniu 7 sierpnia 2013r. doszło do zdarzenia polegającego na szarpaniu i wyzywaniu pokrzywdzonych – w zakresie ustalonym przez Sąd Rejonowy. Pomimo bowiem pewnych nieścisłości w zeznaniach – zdaniem Sądu jednakże, nieścisłości te nie niweczą dowodów w postaci zeznań tych świadków a wręcz przeciwnie – świadczą o spontaniczności składanych zeznań i ich prawdziwości, to kwestia zaistnienia zdarzenia z 7 sierpnia i jego przebiegu, nie budzi wątpliwości.

Jednocześnie - wbrew twierdzeniom skarżącego, zeznania te nie zawierają takich sprzeczności, które wymagałyby skonfrontowania ich z jakimikolwiek innymi dowodami – w znaczeniu wykonania czynności procesowej. Całkowicie wystarczająca jest ocena tychże dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy, w trakcie ustalania stanu faktycznego.

Sąd nie podzielił także zarzutu dotyczącego naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 424§1i2kpk.

W kwestii tej podnieść należy, iż sporządzone uzasadnienie pozwala na dokonanie kontroli instancyjnej wyroku. Zawiera bowiem zdaniem Sądu Okręgowego wszystkie niezbędne dla kontroli instancyjnej elementy.

Stwierdzić należy, iż samo uzasadnienie nie może mieć wpływu na treść wyroku. Tym samym zarzut naruszenia treści art. 424kpk dotyczyć może, zdaniem Sądu Okręgowego, wyłącznie stanu, kiedy uzasadnienie nie tyle utrudnia, co wręcz uniemożliwia dokonanie prawidłowej kontroli instancyjnej. Z całym naciskiem stwierdzić należy, iż uzasadnienie nie stanowi głównego elementu kontroli instancyjnej wyroku, a takim elementem powinny być i są dowody w sprawie i to one przemawiać winny za słusznością bądź nie, konkretnego wyroku.

Zdaniem Sądu Okręgowego uzasadnienie sporządzone w sprawie, wraz z materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszym postępowaniu pozwalają na ocenę prawidłowości zapadłego wyroku, który należy uznać za prawidłowy.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji