Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Mirella Szpyrka

Sędzia SO Barbara Braziewicz (spr.)

SO Marcin Rak

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej we W.

przeciwko A. A. i T. A.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 11 lutego 2015 r., sygn. akt I C 36/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Marcin Rak SSO Mirella Szpyrka SSO Barbara Braziewicz

Powódka (...) S.A. żądała w elektronicznym postępowaniu upominawczym, zasądzenia solidarnie od pozwanych T. A. i A. A. kwoty 17.702,67 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz zasądzenia zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, iż pozwani 15 października 2010r. zobowiązali się wobec powoda do spłaty kwoty 20.200 zł tytułem spłaty pożyczki nr (...) (...) i umowy o kartę kredytową nr (...) (...). Spłata miała nastąpić w 42 miesięcznych ratach, ale kwota wpłacona jako trzecia rata był niższa od ustalonej wobec czego zgodnie z porozumieniem cała pozostała do zapłaty kwota stała się natychmiast wymagalna. Pomimo wezwania pozwani do tej pory nie zapłacili dochodzonej kwoty.

Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie uwzględnił powództwo w całości i 25 października 2011r. wydał nakaz zapłaty.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwani T. A. i A. A. wnieśli sprzeciw. W uzasadnieniu wnieśli o oddalenie powództwa podnosząc, iż cały dług wynikający z pożyczki nr (...) (...) i umowy o kartę kredytową nr (...) (...) został spłacony. Nadto w piśmie z 6 maja 2013r. wskazali, iż skutecznie uchylili się od oświadczenia złożonego 15 października 2010r., albowiem złożyli je pod wpływem błędu. Błąd dotyczył treści czynności (tj. wysokości rzeczywistego zadłużenia), a w przypadku pozwanego T. A. dotyczył także jego odpowiedzialności za długi babki. Podnieśli przy tym, iż pozwana jest schorowaną, starszą osobą, a jej syn jest osobą nieporadną, oraz że pozwani działali w zaufaniu do powódki jako profesjonalnego podmiotu.

Ostatecznie w toku postępowania przyznali, że w chwili przelewu pozwana zalegała z płatnością w wysokości 12.163,62 zł (odnośnie pożyczki) i 365,19 zł (odnośnie karty kredytowej).

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa przyznała, że pozwani zobowiązali się zapłacić większą kwotę niż istniejące zadłużenie, ale w zamian uzyskali możliwość spłaty długu 42 ratach. W toku postępowania nadto - w związku z wpłatami dokonanymi przez pozwaną - cofnęła pozew co do kwoty 7.859,95 zł z odsetkami ze zrzeczeniem się roszczenia w tym zakresie.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 11 lutego 2015r. Sąd Rejonowy w Rybniku w punkcie 1 umorzył postępowanie co do kwoty 7.859,95 zł; w punkcie 2 zasądził solidarnie od pozwanych A. A., T. A. na rzecz powoda (...) S.A. we W. kwotę 1.968,86 zł; w punkcie 3 w pozostałym zakresie powództwo oddalił; w punkcie 4 zasądził solidarnie od pozwanych A. A., T. A. na rzecz powoda (...) S.A. we W. kwotę 527,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Przytoczony wyrok oparty został na ustaleniach szczegółowo przedstawionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z ustaleń tych wynika, że w dniu 19 listopada 2007r. A. A. zawarła z (...) Bankiem S.A we W. umowę pożyczki nr (...) (...), a 2 lipca 2008r. z tym samym bankiem zawarła umowę o kartę kredytową nr (...) (...). Środki uzyskane w ten sposób przeznaczyła na spłatę długów swojego wnuka T.. W przypadku obu umów powstało zadłużenie. Wierzytelność z tego tytułu przelana została na rzecz (...) S.A. we W., o czym pozwana została zawiadomiona przez bank. W chwili przelewu A. A. zalegała z płatnością w wysokości 12.163,62 zł (odnośnie pożyczki) i 365,19 zł (odnośnie karty kredytowej).

W dniu 15 października 2010r. A. A. i jej wnuk T. podpisali zobowiązanie. Wynikało z niego, że w związku z zadłużeniem wynikającym z umowy pożyczki nr (...) (...) (w wysokości 13.429,98 zł) i z umowy o kartę kredytową nr (...) (...) (451,71 zł) oboje pozwani zobowiązują się uiścić na rzecz F. (...) kwotę 20.200 zł w miesięcznych ratach płatnych do 8 dnia każdego miesiąca począwszy od 8 listopada 2010r. Z zobowiązania tego wynikało nadto, iż w razie uchybienia terminowi płatności raty cała pozostała kwota może być postawiona w stan natychmiastowej wymagalności. Pierwsze dwie raty zostały uiszczone prawidłowo. Trzecia rata została zapłacona w niższej wysokości, niż wynikało to z zobowiązania. W tej sytuacji powódka postawiła w stan natychmiastowej wymagalności całą niespłaconą należność tj. kwotę 19.602,67 zł wzywając jednocześnie pozwanych do jej zapłaty.

A. A. jest osobą w podeszłym wieku, schorowaną i nie czytała przed podpisaniem zobowiązania, którego druk przygotowała powódka. Mając problemy z czytaniem i zrozumieniem dokumentów podpisując zobowiązanie działała w zaufaniu do syna, który po otrzymaniu druku zobowiązania rozmawiał z pracownikiem powódki. T. A. jest alkoholikiem i w październiku 2010r. nadużywał alkoholu. Nie wiedział jakie dokładnie jego babcia ma zadłużenie, ale świadomie podpisał zobowiązanie chcąc jej pomóc w spłacie długów. Ponieważ nie rozumiał treści przysłanego dokumentu skontaktował się z pracownikiem powódki i ustalił, że zadłużenie ma być spłacane w ratach. Pozwana wiedziała, że ma zadłużenie odnośnie umów zawartych z Euro Bankiem i starała się go systematycznie spłacać. Dopiero czynności komornika w 2012r. spowodowały, że pozwani dowiedzieli się o wysokości swojego zadłużenia wynikającym z podpisania zobowiązania z 15 października 2010r. Pismem z 6 maja 2013r. pozwani uchylili się od skutków prawnych oświadczenia z 15 października 2010r. wskazując, że działali pod wpływem błędu wywołanego przez powódkę, która przedłożyła do podpisu przygotowane przez siebie pismo wykorzystując podeszły wiek oraz nieporadność drugiej strony. Pozwani od listopada 2010r. do listopada 2012r. dokonali na rzecz powódki wpłat w łącznej wysokości 10.559,95 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane w uzasadnieniu dowody, które przeanalizował.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, iż poza sporem jest, iż pozwana miała zadłużenie, oraz że pozwani podpisali zobowiązanie z 15 października 2010r.

Sąd nie miał też wątpliwości, że T. A. świadomie wziął na siebie odpowiedzialność za długi babci.

Kwestią sporną natomiast było to, czy okoliczności sprawy uzasadniają uchylenie się przez pozwanych od skutków prawnych podpisanego przez nich zobowiązania z 15 października 2010r.

W myśl art. 84 k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Przy czym powoływać można się tylko na błąd istotny tj. na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści. Niewątpliwie błąd co do wysokości zobowiązania był błędem co treści czynności prawnej. Niewątpliwie także, biorąc pod uwagę zasady logiki i doświadczenia życiowego był to błąd istotny. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć. Omawiana przesłanka nie dotyczy wcale błędu rozumianego jako wadliwość procesu woli. Sprowadza się ona do określonej postawy adresata oświadczenia woli w stosunku do błędu osoby oświadczającej. W istocie chodzi o pewnego rodzaju współdziałanie adresata oświadczenia woli w powstaniu wadliwości czynności prawnej. Współdziałanie to może mieć zarówno charakter czynny (błąd wywołał), jak i bierny (o błędzie wiedział i nie uczynił nic, by kontrahenta z błędu wyprowadzić, a nawet – o błędzie wprawdzie nie wiedział, ale mógł go z łatwością zauważyć). Ustalenie tej przesłanki nakazuje przeprowadzenie oceny zachowania adresata wadliwego oświadczenia woli. Przedmiotem analizy staje się jego postępowanie oraz stan wiedzy i świadomości, a także przyczynowość zachowania się adresata dla powstania błędu lub w nim utwierdzenia. Natomiast nie jest konieczne, aby działanie drugiej strony umowy było wyłączną przyczyną błędu - wystarczy, aby zachowanie drugiej strony było współprzyczyną błędu. Innymi słowy wywołanie błędu w rozumieniu art. 84 § 1 k.c. wyczerpuje się przez każde zachowanie adresata oświadczenia, które po stronie składającego to oświadczenie skutkowało fałszywym wyobrażeniem co do czynności prawnej. W ocenie Sądu przygotowanie wzoru zobowiązania przez profesjonalistę - powódkę, w którym odwołano się do umów zawartych przez pozwaną podając przy tym nieco inne dane (odnośnie wysokości zadłużenia) można potraktować jako wprowadzenie w błąd. Tym bardziej, że ze strony powódki nikt z pozwanymi się nie spotkał, a więc nawet nie był w stanie dokładnie wytłumaczyć im treści tego zobowiązania i ocenić, czy ją zrozumieli, w szczególności odnośnie zobowiązania się do zapłaty znacznej kwoty w zamian za rozłożenie spłaty zaległości na raty.

Zgodnie z art. 88 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał. W ocenie Sądu powyższe przesłanki pozwani spełnili. Wobec powyższego Sąd uznał, że pozwani zobowiązali się wobec powódki do spłaty zadłużenia, przy czym wziął tu pod uwagę tylko rzeczywiste zadłużenie wynikające z umów bankowych. W chwili przelewu wynosiło ono 12.528,81 zł. Od tego momentu dokonano wpłat w wysokości 10.559,95 zł. W tej sytuacji według Sądu do spłaty pozostała tylko kwota 1.968,86 zł i taką też kwotę zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powódki, a w pozostałym zakresie oddalił powództwo, umarzając jednocześnie postępowanie w zakresie, w jakim pozew cofnięto.

O odsetkach Sąd orzekł po myśli art. 481 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek (jeśli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe) za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W myśl art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Powódka wnosiła o zasądzenie odsetek od dnia wniesienia pozwu i Sąd uznał tak sformułowane roszczenia za zasadne. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. stosunkowo rozdzielając koszty procesu.

Od powyższego wyroku apelację wniosła powódka, zaskarżając orzeczenie w części odnośnie punktu 3 - co do kwoty 2.432,26zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 listopada 2012r. i odsetek ustawowych od kwoty 1.968,86zł za okres od 6 listopada 2012r. We wnioskach wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kwoty 2.432,26zł z ustawowymi odsetkami od dnia 6 listopada 2012r. oraz odsetek ustawowych od kwoty 1.968,86zł za okres od 6 listopada 2012r. i zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz strony powodowej kosztów procesu wg norm wynikających z obowiązujących przepisów prawa, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Skarżąca zarzuciła Sądowi naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 k.p.c. polegające na dowolnej ocenie wiarygodności i mocy przeprowadzonych w toku postępowania dowodu z dokumentu w postaci zobowiązania z dnia 15 października 2010r. stanowiącego umowę zawartą pomiędzy pozwanymi a stroną powodową polegającą na przyjęciu, że z umowy tej nie wynika, iż pozwani byli opóźnieni ze swoim świadczeniem co uprawniało powódkę do naliczania odsetek ustawowych, w sytuacji gdy z przedmiotowego dokumentu wynika okoliczność przeciwna; błąd w ustaleniach faktycznych, który miał wpływ na treść wyroku, polegający na przyjęciu, że dokonane przez pozwanych do dnia 5 listopada 2012r. wpłaty w całości zostały zaliczone na zaległy kapitał w sytuacji, gdy zostały zaliczone również na poczet należnych odsetek ustawowych, które to naruszenia doprowadziły do naruszenia prawa materialnego tj. art. 6 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, że powódka nie wykazała zasadności roszczenia o zapłatę 2.432,26zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 6 listopada 2012r. ani o odsetki ustawowe liczone o kwoty 1.968,86zł od dnia 6 listopada 2012r., w sytuacji gdy przeprowadzone zostały wszystkie dowody na poparcie jej twierdzeń w tym zakresie; art. 451 k.c. poprzez niezastosowanie i zaliczenie na poczet należności głównej wszystkich wpłat pozwanych dokonanych do dnia 5 listopada 2012r. zamiast zaliczenia ich najpierw na należności uboczne i następnie na należność główną.

Pozwani wnieśli o uwzględnienie apelacji powódki co do zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powódki odsetek ustawowych od kwoty 1968,86zł z uwagi na zaistniałe przeoczenie Sądu w wyroku w tym zakresie, na co wskazuje treść sporządzonego uzasadnienia w części stanowiącej o odsetkach oraz o oddalenie apelacji w pozostałym zakresie, nadto zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym wg norm przepisanych.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja powódki i podniesione w niej zarzuty nie mogły odnieś skutku.

Przede wszystkim Sąd Okręgowy zauważa, iż zgodnie z art. 384 k.p.c. Sąd odwoławczy nie może uchylić lub zmienić orzeczenia na niekorzyść strony wnoszącej apelację, chyba że strona przeciwna również ją wniosła. Wobec wniesienia apelacji od zaskarżonego wyroku jedynie przez powódkę Sąd Okręgowy wskutek w/w regulacji nie był uprawiony do zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku na niekorzyść wnoszącej apelację powódki ( zakaz reformationis in peius).

Ponadto należy podnieść, iż rozstrzygniecie o wszystkich żądaniach stron, w tym także o odsetkach musi być zamieszczone w sentencji orzeczenia, a nie w jego uzasadnieniu ( zob. postanowienia SN z 15.02.1967r., II Cz 144/66, OSNCP 1967, nr 7-8 , poz. 144, z 14.12.2011r. , ICSK 138/11, OSN 2012, nr7-8, poz.89). Zgodnie z art. 325 k.p.c. sentencja orzeczenia powinna zawierać rozstrzygnięcie sądu o żądaniach stron. Na gruncie przepisów o procesie przyjmuje się, że rozstrzygnięcie to powinno dotyczyć zarówno żądania głównego, jak i żądań ubocznych, takich jak: żądanie odsetek za opóźnienie, żądanie kosztów procesu czy też żądanie nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. Rozstrzygnięcie o żądaniu strony może być przy tym pozytywne albo negatywne, sąd bowiem może uwzględnić lub oddalić żądanie strony. Rozstrzygnięcie o żądaniach stron musi być jednak zamieszczone w sentencji orzeczenia, a nie w jego uzasadnieniu. Tylko bowiem sentencja orzeczenia rozstrzyga o żądaniach stron. Uzasadnienie orzeczenia natomiast przeznaczone jest dla podania przez sąd powodów rozstrzygnięcia zawartego w sentencji.

Analizując treść wydanego przez Sąd Rejonowy wyroku Sąd Okręgowy uznał, iż o żądaniu odsetkowym Sąd ten rozstrzygnął w punkcie 3 wyroku - oddalając je w pozostałym zakresie, zatem także co do roszczenia odsetkowego, mimo przedstawienia w sporządzonym uzasadnieniu argumentacji przemawiającej za ich zasądzeniem. W takiej sytuacji nie mogło odnieść jakiegokolwiek skutku zawarte w odpowiedzi na apelację oświadczenie pozwanych dotyczące uwzględnienia apelacji powódki w zakresie roszczenia odsetkowego.

Częściowo w zakresie wskazanym poniżej, Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne i prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji uznając, iż nie ma potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania. Cześć bowiem poczynionych ustaleń przez Sąd meriti znajduje oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c., wbrew twierdzeniom powódki. Wnioski tego Sądu co do faktów, w tym zakresie, w sposób logiczny wynikają z treści przeprowadzonych w sprawie dowodów, a zaoferowanych przez strony. Natomiast częściowo Sąd Okręgowy dokonał dodatkowych ustaleń faktycznych, co skutkowało także nie podzieleniem części wniosków wywiedzionych przez Sąd Rejonowy.

Sąd Okręgowy przede wszystkim uznał, iż powódka nie wykazała w niniejszej sprawie zasadności dochodzonego powództwa. Nie wykazała, że wstąpiła w prawa pierwotnego wierzyciela pozwanej (...) Banku Spółki Akcyjnej we W. zgodnie z regulacją art. 509 k.c., zatem, wbrew ocenie Sądu Rejonowego, nie wykazała swojej legitymacji czynnej w niniejszej sprawie.

Równocześnie wobec skutecznego uchylenia się przez obojga pozwanych od złożonego pod wpływem błędu oświadczenia zawartego w piśmie z dnia 15 października 2010r. zatytułowanego „zobowiązanie”, a dotyczącego zapłaty przez obojga pozwanych nieistniejącej kwoty 20.200zł z tytułu zadłużenia pozwanej A. A. na rzecz powódki, podzielając w tym zakresie ustalenia faktyczne, prawne i argumentację Sądu Rejonowego, powódka nie wykazała także żadnym dokumentem, podstawy do dochodzenia jakiejkolwiek kwoty od pozwanego T. A.. Równocześnie należy zauważyć, iż wpłacane przez stronę pozwaną poszczególne kwoty z tytułu w/w „zobowiązania” z dnia 15 października 2010r. nie były wyrazem uznania przez pozwanych roszczenia powódki w zakresie powyższej należności lecz złożenia przez nich oświadczenia wobec powódki pod wpływem błędu. W związku z powyższym za chybiony należało uznać zarzut naruszenia przez Sąd meriti regulacji art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny wiarygodności i mocy przeprowadzonego w toku postępowania dowodu z dokumentu w postaci „zobowiązania” z dnia 15 października 2010r., albowiem w oparciu o powyższy dokument nie było podstaw do przyjęcia, iż pozwani byli opóźnieni z zapłata jakiegokolwiek świadczenia wobec powódki i w oparciu o niego powódka była uprawniona do naliczania wobec nich odsetek ustawowych.

Odnosząc się szerzej do kwestii legitymacji powódki w niniejszym procesie to należy zauważyć, iż w dniu 19 listopada 2007r. pozwana A. A. zawarła z (...) Bankiem Spółką Akcyjną we W. umowę pożyczki nr (...), a w dniu 2 lipca 2008r. umowę o kartę kredytową nr (...) (...). Umową przelewu wierzytelności z dnia 29 września 2010r. (...) Bank SA we W. przeniósł na cesjonariusza (...) S.A. we W. wierzytelności wskazane w §1 umowy w stosunku do dłużników, których wykaz wraz z wysokością ich zobowiązań wobec cedenta stanowić miał załącznik nr 1 do niniejszej umowy. Tym samym powódka winna do umowy przelewu dołączyć załącznik nr 1, z którego wynikałoby, iż na rzecz powódki scedowano wierzytelności pozwanej o określonej wysokości, dochodzone z tytułu zawartych przez nią umów z bankiem. Powódka w toku niniejszej sprawy przedstawiła kilkukrotnie wydruki załącznika nr 1 do w/w umowy przelewu – jednakże każdorazowo o innej treści (porównaj - k. 47,48; 105; 134; 260,261 i ostatecznie oryginał na 321- 336 akt). Ostatecznie dopiero w toku postępowania odwoławczego powódka na wezwanie Sądu przedłożyła powyższy załącznik nr 1 w oryginale. Z przedłożonego wydruku wynika, iż scedowane wierzytelności pod pozycja 97 i 98 dotyczą wierzytelności A. A., jednakże umowy z dnia 21 listopada 2007r., a nie umowy pożyczki z dnia 19 listopada 2007r. oraz umowy z dnia 2 lipca 2008r. Przy czym powyższy wydruk załącznika nr 1 dołączonego do akt, nie ma cech dokumentu ( nie został bowiem opatrzony podpisami osób upoważnionych do działania w imieniu powoda, a jedynie parafami bliżej nie określonych osób), ponadto zawiera dane nie potwierdzające zawarcia bazowej umowy pożyczki w dniu 19 listopada 2007r. przez pozwaną z w/w Bankiem. Wobec zakwestionowania przez pozwanych prawidłowości przedłożonego przez powódkę załącznika nr 1, powyższy wydruk nie mógł stanowić materiału dowodowego w sprawie.

Z uwagi na powyższe nie można było uznać, iż powódka przedłożyła umowę przelewu wierzytelności wraz z załącznikiem nr 1, w którym wskazano, iż przedmiotem cesji są wierzytelności banku istniejące wobec pozwanej, a wynikające z umowy pożyczki z dnia 19 listopada 2007r. i umowy o kartę kredytową z dnia 2 lipca 2008r. Zatem powódka nie wykazała swojej legitymacji czynnej w sprawie, tego że jej legitymacja czynna wynika z zawartej umowy przelewu wierzytelności z (...) Bankiem Spółką Akcyjną we W. wraz z załącznikiem i na powódkę zgodnie z art. 509 § 2 k.c. przeszły wraz z wierzytelnością wszelkie związane z nią prawa i obowiązki. Zatem już z powyższych względów powództwo winno podlegać oddaleniu.

Jednakże, z uwagi na podnoszone w apelacji dalsze zarzuty należy zauważyć, iż zgodnie z art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Podkreślenia wymaga, iż powódka winna była dysponować wszelkimi dokumentami dotyczącymi nabytej wierzytelności. Na równi z dokumentami dotyczącymi przelanej wierzytelności należy traktować dokumenty odnoszące się do praw związanych z przelaną wierzytelnością (art. 509 § 2 k.c.). W niniejszej sprawie powódka winna była dysponować dokumentami związanymi z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym w stosunku do pozwanej, a to celem wykazania jaka kwota została wyegzekwowana przez komornika od pozwanej oraz na poczet jakich należności została zaliczona (koszty, odsetki, należność główna). Także powinna przedstawić dokumenty wykazujące w sposób klarowny i weryfikowalny jak rozliczyła kwoty wpłacane bezpośrednio przez stronę pozwaną na poczet zadłużenia. To na powódce, zgodnie z regulacją art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia czemu jednak nie sprostała. Obecnie obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach (art.3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art.227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art.6 k.c.) (zob. orzeczenie S.N. z 17 grudnia 1996r., ICKU 45/96 OSNC 1997, nr 6-7, poz.75).

W niniejszej sprawie powódka jedynie wskazała, iż nabyła od Euro Banku wierzytelność pozwanej w łącznej kwocie 12.528, 81zł. Natomiast strona pozwana ostatecznie przyznała, że taką kwotę winna zapłacić bankowi ( nie powódce) i że w chwili przelewu A. A. zalegała z płatnością bankowi kwoty 12.163,62 zł (odnośnie pożyczki) i 365,19 zł (odnośnie karty kredytowej). Sąd meriti ustalił, iż strona pozwana na poczet kwoty 12. 528, 81zł dokonała wpłat w łącznej wysokości 10.559, 95zł, tym samym do spłaty pozostała tylko pozwanej kwota 1.968, 86zł i kwotę taką zasądził od niej na rzecz powódki. Przy czym należy zauważyć, iż powódka w niniejszym postępowaniu dochodziła początkowo od strony pozwanej zapłaty kwoty 17.702,67zł z ustawowymi odsetkami, po czym pismem z dnia 6 lutego 2013r. cofnęła pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia o kwotę 6.900zł, tym samym ograniczając dochodzoną kwotę do 10.802,67zł, a następnie pismem z dnia 10 grudnia 2014r. cofnęła pozew ze zrzeczeniem się roszczenia o dalszą kwotę 7.859,95zł, tym samym ograniczając dochodzoną kwotę ostatecznie do wysokości 2.942,72zł. Powyższe potwierdza, iż pozwana dokonywała sukcesywnie wpłat na poczet jej zadłużenia. Powódka, z uwagi na powyższe powstałe wątpliwości co do rozliczenia należności pozwanej winna precyzyjnie i dokładnie wykazać na poczet jakich należności, kiedy i w jaki sposób zaliczyła wpłacone kwoty (koszty, odsetki, należność główna).Tymczasem powódka jedynie ogólnikowo i częściowo wskazała w jaki sposób spłaty dokonane przez pozwaną bezpośrednie jak i przekazane przez komornika zostały zarachowane na odsetki za zwłokę. Przedstawione przez powódkę dokumenty nie pozwalają na zweryfikowanie całościowo rozliczeń powódki w stosunku do pozwanej przez Sąd. Tym samym powódka nie wykazała wysokość dochodzonego ostatecznie w niniejszej sprawie roszczenia.

Wskazać przy tym należy, że zgodnie z 513 k.c. dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. W związku z tym, niezależnie do skuteczności podniesionego zarzut w zakresie braku legitymacji powódki do występowania w sprawie, strona pozwana mogła również podnieść zarzut nieistnienia wierzytelności co do zasady jak i wysokości, co też w niniejszej sprawie uczyniła. Skoro zarzut taki został podniesiony na stronie powodowej spoczywał, zgodnie z art. 6 k.c. obowiązek wykazania istnienia, wysokości i daty wymagalności objętego pozwem roszczenia. W tym zakresie dokumenty przedstawione przez powódkę nie wykazywały w sposób należyty wysokości dochodzonej należności przez powódkę w stosunku do pozwanej i nie umożliwiały stronie pozwanej weryfikacji wysokości objętego pozwem roszczenia, albowiem niespornym było, iż pierwotne roszczenie objęte pozwem uległo zmianie wskutek prowadzonych działań windykacyjnych i dokonania szeregu wpłat przez pozwaną.

Zatem za chybiony należało uznać zarzut dopuszczenia się przez Sąd błędu w ustaleniach faktycznych, polegającego na przyjęciu, że dokonane przez pozwanych do dnia 5 listopada 2012r. wpłaty w całości zostały zaliczone na zaległy kapitał w sytuacji, gdy zostały zaliczone również na poczet należnych odsetek ustawowych, skoro powyżej okoliczności powódka nie wykazała przedstawionymi dokumentami. Tym samym także za bezzasadny należało uznać zarzut naruszenia regulacji art. 6 k.c. bowiem w ustalonych okolicznościach sprawy, powódka nie wykazała zasadności roszczenia o zapłatę 2.432,26zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 6 listopada 2012r. ani też o odsetki ustawowe liczone od kwoty 1.968,86zł od dnia 6 listopada 2012r., skoro przyjął Sąd Okręgowy, iż w ogóle nie wykazała zasadności dochodzonego roszczenia w niniejszej sprawie. Także za chybiony należało uznać zarzut naruszenia art. 451 k.c. poprzez jego niezastosowanie skoro powódka nie wykazała w jaki sposób zaliczyła dokonywane wpłaty przez powódkę na poczet dochodzonej należności (głównej i odsetkowej).

W świetle powyższych rozważań oraz materiału dowodowego zebranego w niniejszym postępowaniu powództwo winno zostać oddalone. Należał przyjąć, iż Sąd Rejonowy w sprawie tej dokonał częściowo błędnych ustaleń faktycznych, także błędnej oceny zebranego w niej materiału dowodowego, co skutkowało w przedstawionym powyżej zakresie naruszeniem przepisów postępowania – art.233 §1 k.p.c. i doprowadziło do niewłaściwego zastosowania regulacji art. 509 k.c. Jednakże z uwagi na argumenty podniesione na wstępie, a dotyczące zakazu reformationis in peius, Sąd Okręgowy apelację powódki oddalił.

Konkludując, zaskarżony wyrok nie odpowiada prawu. Z uwagi na powyższe wywody zarzuty podniesione w apelacji nie mogły odnieść skutku. Równocześnie jednak z uwagi na zakaz reformationis in peius, oddalono apelację powódki.

Z tych względów, na podstawie art. 385 k.p.c., apelację powódki oddalono, jako bezzasadną. O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art.98 k.p.c. i art.108§1 k.p.c. oraz §2 w zw. z § 6 pkt 3 i §13 pkt 1 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 461) , obciążając powódkę jako przegrywającą w całości kosztami postępowania odwoławczego.

SSO Marcin Rak SSO Mirella Szpyrka SSO Barbara Braziewicz