Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2015 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K.

przeciwko E. P.

o zapłatę kwoty 938,98 zł

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 748,98 zł (siedemset czterdzieści osiem złotych dziewięćdziesiąt osiem groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie punktu 1 (pierwszego);

4.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 24 zł (dwadzieścia cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII C 2996/15

UZASADNIENIE

W dniu 12 sierpnia 2015 roku powód - Kancelaria (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. wytoczył przeciwko pozwanej E. P. powództwo o zapłatę kwoty 938,98 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2014 do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód podniósł, że (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. dokonała w dniu 30 października 2014 roku na rzecz powoda przelewu wierzytelności przysługującej jej w stosunku do pozwanej. O dokonanej cesji pozwana została poinformowana pismem z dnia 30 października 2014 roku. Dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwaną kwoty z tytułu zawartej z cedentem w dniu 29 listopada 2013 roku umowy pożyczki na kwotę 700 zł. Uzgodniony i zaakceptowany przez strony umowy całkowity koszt pożyczki, który pozwana zobowiązała się zwrócić wynosi 938,98 zł. Pożyczka miała zostać zwrócona do dnia 18 stycznia 2014 roku. Cedent w dniu zawarcia umowy pożyczki wypłacił pozwanej środki pieniężne zgodnie z zawartą umową. W dniu 30 października 2014 roku powód wezwał pozwaną do zwrotu świadczenia pieniężnego.

(pozew k. 2-4)

W piśmie procesowym z dnia 10 września 2015 roku powód wskazał,
że na dochodzoną pozwem kwotę składa się kwota udzielonej pożyczki w wysokości 700 zł, prowizja za udzieloną pożyczkę - 49 zł oraz koszty wezwań do zapłaty
– 190 zł naliczone w trybie § 6.4 umowy ramowej. Powód zaznaczył, że pozwana dokonała wpłaty w wysokości 0,02 zł.

(pismo procesowe powoda k. 23-23v)

Na termin rozprawy nie stawili się: strona powodowa oraz pozwana, która nie zajęła także w sprawie żadnego stanowiska. W sprawie zapadł wyrok zaoczny.

(protokół do wyroku zaocznego k. 30)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana E. P. zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowę pożyczki, za pośrednictwem należącej do pożyczkodawcy platformy cyfrowej, na mocy której otrzymała w dniu 29 listopada 2013 roku kwotę 700 zł, zobowiązując się do jej zwrotu wraz z prowizją za udzielenie pożyczki w wysokości 49 zł, w terminie do dnia 18 stycznia 2014 roku. Zgodnie z § 6.4 umowy ramowej pożyczki pożyczkodawca mógł przesłać pożyczkobiorcy będącemu w zwłoce wezwanie do zapłaty w formie pisemnej
i/lub w formie wiadomości e-mail. Wskazany paragraf stanowił ponadto, że pożyczkobiorca zostanie obciążony za wezwanie do zapłaty w formie pisemnej i/lub wiadomości e-mail kwotami w następującej wysokości:

- (a) 20 zł za przesłanie pierwszego wezwania do zapłaty po 5 dniach kalendarzowych od daty upływu terminu spłaty pożyczki, na które składają się min. opłata za wysłanie upomnień SMS (5,00 zł, wysłanie upomnienia drogą elektroniczną (10zł),

- (b) 20 zł za przesłanie drugiego wezwania do zapłaty po 10 dniach kalendarzowych od daty upływu terminu spłaty pożyczki, na które składają się min. opłata za wysłanie upomnień SMS (5,00 zł, wysłanie upomnienia drogą elektroniczną (10zł),

- (c) 20 zł za przesłanie trzeciego wezwania do zapłaty po 15 dniach kalendarzowych od daty upływu terminu spłaty pożyczki, na które składają się min. opłata za wysłanie upomnień SMS (5,00 zł, wysłanie upomnienia drogą elektroniczną (10zł),

- (d) 20 zł za przesłanie czwartego wezwania do zapłaty po 20 dniach kalendarzowych od daty upływu terminu spłaty pożyczki, na które składają się min. opłata za wysłanie upomnień SMS (5,00 zł, wysłanie upomnienia drogą elektroniczną (10zł),

- (e) 20 zł za przesłanie piątego wezwania do zapłaty po 30 dniach kalendarzowych od daty upływu terminu spłaty pożyczki, na które składają się min. opłata za wysłanie upomnień SMS (5,00 zł, wysłanie upomnienia drogą elektroniczną (10zł).

Pozwana wpłaciła na konto pożyczkodawcy kwotę 0,02 zł.

Pozwana nie spłaciła pożyczki, wskutek czego zostało skierowane do pozwanej w dniu 30 października 2014 roku wezwanie do zapłaty. Łącznie naliczono pozwanej kwotę 190 zł tytułem kosztów wezwań do zapłaty.

(umowa ramowa pożyczki k. 10-12v, faktura k. 13, zawiadomienie wraz z wezwaniem do zapłaty k. 8-9, okoliczności bezsporne)

W dniu 30 października 2014 roku powód Kancelaria (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z (...) w W. umowę o przelew wierzytelności,
m.in. wobec dłużnika pozwanej E. P..

W załączniku do umowy cesji zadłużenie pozwanej zostało określone na łączną kwotę 938,98 zł, z czego zadłużenie kapitałowe stanowiło – 700 zł.

Pismem opatrzonym datą 30 października 2014 roku powód powiadomił pozwaną o dokonanym przelewie wierzytelności oraz wezwał ją do zapłaty kwoty 629,99 zł z umownymi odsetkami.

(umowa przelewu wierzytelności z dn. 30.10.2014 r. k. 5-5v, załącznik do umowy przelewu wierzytelności k. 5v-7, zawiadomienie k. 8-8v, potwierdzenie nadania przesyłki
k. 9, okoliczności bezsporne)

Do dnia wyrokowania pozwana nie zapłaciła kwoty dochodzonej przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w sprawie dokumentów, których prawidłowość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez strony postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne częściowo i zasługuje na uwzględnienie w zakresie kwoty 748,98 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty.

W przedmiotowej sprawie Sąd wydał wyrok zaoczny, z uwagi na spełnienie przesłanek z art. 339 § 1 k.p.c. i art. 340 k.p.c. Sąd przyjął, zatem, za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie i w pismach procesowych doręczonych pozwanej przed rozprawą, uznając, że nie budzą one uzasadnionych wątpliwości i nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

W przedmiotowej sprawie niesporne były zatem twierdzenia faktyczne powoda o tym, że pozwana zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowę pożyczki, na mocy której pierwotny wierzyciel udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 700 zł, którą to kwotę wraz z określoną w umowie prowizją (49 zł) pozwana zobowiązała się spłacić w terminie do dnia 18 stycznia 2014 roku. Pozwana nie wywiązała się z warunków umowy. Pożyczkodawca naliczył pozwanej opłaty zakierowane do niej wezwania do zapłaty w łącznej wysokości 190 zł. Poza sporem pozostawało ponadto to, że pozwana uiściła na rzecz pożyczkodawcy kwotę 0,02 zł.

Skoro zatem pozwana zaciągnęła pożyczkę i zobowiązała się do jej spłaty
wraz z prowizją, którego to obowiązku nie dotrzymała, powód miał prawo żądać od pozwanej zapłaty kwoty 748,98 zł, na którą składają się: niespłacony kapitał
– 700 zł, pomniejszony o kwotę 0,02 zł wpłaconą przez pozwaną na konto pożyczkodawcy oraz prowizja za udzielenie pożyczki – 49 zł.

W tym miejscu wskazać należy, że strona powodowa naliczyła pozwanej i dochodziła w przedmiotowej sprawie także kwoty 190 zł z tytułu kosztów wystawionych wezwań do zapłaty. Wskazane opłaty zostały zastrzeżone w zawartej przez strony umowie pożyczki (§ 6 ust. 6.4), jako obciążające pozwaną w razie niewykonania umowy pożyczki przez pożyczkobiorcę.

Zgodnie z treścią przepisu art. 353 ¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi przepis
art. 385 ¹ § 1 k.c., który znajduje zastosowanie do wszystkich umów konsumenckich.

Zgodnie z jego treścią, postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Przepis ten stanowi nadto, iż nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3 k.c.).

Okoliczności niniejszej sprawy wskazują na to, że w odniesieniu do zastrzeżonych w umowie należności za czynności pożyczkodawcy w postaci wezwań do zapłaty nie były z pozwaną jako konsumentem indywidualnie uzgadniane, a niewątpliwie kształtują jej obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Należy zatem uznać, że postanowienia te nie wiążą pozwanej, gdyż w tym zakresie spełnione są przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. Umowa pożyczki została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem – pozwaną E. P.. Pozwana jako pożyczkobiorca nie miała rzeczywistego wpływu na treść tych postanowień umownych, które zostały jej narzucone w omawianym zakresie przez pożyczkodawcę. Powód posługiwał się wzorcem umowy w omawianym zakresie, zaś kwestionowane postanowienia umowne o kosztach obciążających pożyczkobiorcę w przypadku niewykonania zobowiązania zostały przejęte z wzorca umowy zaproponowanej pozwanej jako konsumentowi przez kontrahenta. Omawiane postanowienia umowy pożyczki kształtują określony obowiązek konsumenta, w przypadku uchybienia terminowi zwrotu pożyczki, w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami, gdyż zastrzegają na ten wypadek dodatkowe opłaty w wygórowanej wysokości, które w dodatku zostały z góry ściśle i dokładnie określone. Wskazać przy tym należy, że opłata za wezwanie do zapłaty, uwzględniając wysokość kosztów tego rodzaju usług stosowanych przez firmy je świadczące, jest znacznie zawyżona, nadto powód nie wykazał, że w ogóle wezwania te były do pozwanej kierowane.

W tym miejscu podkreślić również należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zapadłym w sprawie o sygn. akt XVII AmC 624/09, za niedozwolone i zakazane do wykorzystywania w obrocie z konsumentami zostały uznane postanowienia wzorców umownych nakładających na kredytobiorcę obowiązki w postaci konieczności poniesienia kosztów związanych z monitorowaniem kredytobiorcy, w przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z umowy – a dotyczyło to kosztów telefonicznych upomnień, korespondencji kierowanej do kredytobiorcy związanej z nieterminową spłatą kredytu w postaci zawiadomień, upomnień itp., wyjazdu interwencyjnego do kredytobiorcy. Analogicznie orzekł Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 9 października 2006 roku w sprawie o sygn. akt XVII Amc 101/05.

Powyższe rozważania dają podstawę do wniosku, że zastrzeżenie dochodzenia od pozwanej zapłaty kosztów windykacyjnych związanych z wystawionymi wezwaniami do zapłaty jest niedozwolonym postanowieniem umownym, a jako takie – w świetle przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c. – nie wiąże pozwanej.

Dodatkowo wskazać należy, że uwzględniając wysokość opłat, o których mowa, i czynności za które je naliczano, np. wezwanie do zapłaty wysłane drogą
e-mail, a także to, że już w samej umowie ustalono je na stałym poziomie niezależnie od kosztów faktycznie poniesionych w związku z ich podjęciem, obciążenie nimi pożyczkobiorcy można również rozważać w kategoriach kary umownej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego za niewykonanie w terminie świadczenia pieniężnego. Wszelkie bowiem dodatkowe opłaty, jak opłaty za czynności windykacyjne muszą mieć uzasadnienie ekonomiczne i nie mogą być określone w sposób dowolny. Przede wszystkim powód, zgodnie z przepisem
art. 6 k.c. musiałby wykazać, że te zostały w takiej wysokości poniesione.

W konsekwencji Sąd w omawianym zakresie - co do należności dochodzonych z tytułu kosztów wezwań do zapłaty w łącznej wysokości 190 zł - oddalił powództwo.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 748,98 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie oddalając powództwo.

Podkreślić należy, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że przepis art. 481 k.c. obciąża dłużnika obowiązkiem zapłaty odsetek bez względu na przyczyny uchybienia terminu płatności sumy głównej. Sam fakt opóźnienia przesądza, że wierzycielowi należą się odsetki. Dłużnik jest zobowiązany uiścić je, choćby nie dopuścił się zwłoki w rozumieniu art. 476 k.c., a zatem nawet w przypadku gdy opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności i choćby wierzyciel nie doznał szkody. Odpowiedzialność dłużnika za ustawowe odsetki w terminie płatności ma zatem charakter obiektywny. Do jej powstania jedynym warunkiem niezbędnym jest powstanie opóźnienia w terminie płatności. Zgodnie z treścią § 2 art. 481 k.c. jeżeli strony nie umówiły się co do wysokości odsetek z tytułu opóźnienia lub też wysokość ta nie wynika ze szczególnego przepisu, to wówczas wierzycielowi należą się odsetki ustawowe ogólne.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto w oparciu art. 100 k.p.c.
w zw. z art. 98 k.p.c.

Strona powodowa wygrała sprawę w około 80 % i dlatego w takim stopniu należy się jej zwrot kosztów procesu.

Na koszty poniesione przez stronę powodową złożyła się opłata od pozwu
– 30 zł. Pozwana nie poniosła w sprawie żadnych kosztów.

Mając na uwadze powyższe należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda kwotę 24 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami faktycznie poniesionymi a kosztami, które powód powinien ponieść.

Ponieważ Sąd wydał w przedmiotowej sprawie wyrok zaoczny z uwagi na zaistnienie przesłanek wskazanych w art. 339 § 1 i 340 k.p.c., na podstawie
art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w części uwzględniającej powództwo.

Oczywiście, wydanie wyroku zaocznego nie przesądzało o uwzględnieniu powództwa w całości. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości (por. uzasadnienie SN z dnia 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP 1972/7-8/150). Z uwagi na to, że działanie przepisu art. 339 § 2 k.p.c. nie rozciąga się na dziedzinę prawa materialnego, obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenie strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1999 roku, I CKU 176/97, Prok. i Pr. 1999/9/30, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 roku, I CKU 87/97, Prok. i Pr. 1997/10/44, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1972 roku, III CRN 30/72, LEX nr 7094).

Mając powyższe na uwadze, Sąd wydając w sprawie wyrok zaoczny oddalił powództwo w zakresie dochodzonej przez powoda kwoty 190 zł z tytułu kosztów wezwań do zapłaty i orzekł jak w sentencji wyroku.