Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2015 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XIII Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Hajdys

Protokolant: Anna Leśniewska

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2015 roku na rozprawie w Ł.

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w Ł.

o zapłatę kwoty 9.081,97 zł

1. zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz powoda J. W. kwotę 9.081,97 zł (dziewięć tysięcy osiemdziesiąt jeden złotych i dziewięćdziesiąt siedem groszy) z ustawowymi odsetkami od 1 września 2014 roku do dnia zapłaty;

2. zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w Ł. na rzecz powoda J. W. kwotę 1.672 (tysiąc sześćset siedemdziesiąt dwa) zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt XIII GC 178/15

UZASADNIENIE

26 września 2014 roku J. W. złożył do Sadu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi pozew przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w Ł. pozew o zapłatę kwoty 9.081,97 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 1 września 2014 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych. Strona powodowa wskazała, że dochodzoną pozwem wierzytelność nabyła w drodze przelewu od A. J., i obejmuje ona różnicę między należnym poszkodowanemu A. J. roszczeniem odszkodowawczym za najem pojazdu zastępczego w wysokości 14.579 zł, a wypłaconą przez pozwaną z tego tytułu kwotą 5.497,03 zł.

(pozew – k.2-4)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwana nie kwestionowała własnej odpowiedzialności z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za zderzenie pojazdów, z którego powódka wywodzi roszczenie odszkodowawcze, jak i nie kwestionowała stawki czynszu najmu ustalonej przez powoda i poszkodowanego (239 zł brutto). Podniosła jednak, że w jej ocenie najem zasadny był jedynie przez 23 dni, co też uwzględniła wypłacając kwotę 5.497,03 zł. Wskazała, że na przedłużenie postępowania likwidacyjnego i opóźnienie w wypłacie przez pozwaną poszkodowanemu kwoty 1.600 zł w związku z uszkodzeniem jego pojazdu w stopniu kwalifikującym jako szkodę całkowitą, wpływ miała postawa poszkodowanego, który nie współdziałał z pozwaną w celu uzyskania z Policji notatki potwierdzającej okoliczności zderzenia pojazdów.

(sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 23-23v )

Sąd R ejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

22 maja 2014 roku doszło do zderzenia pojazdów: będącego własnością A. J. i (...) samochodu osobowego marki F. (...) z samochodem marki R. (...) kierowanym przez M. D.. Winę za kolizję pojazdów ponosił M. D., a samochód R. (...) ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez pozwaną (...) spółkę akcyjną z siedzibą w Ł..

(okoliczności bezsporne)

A. J. zgłosił szkodę pozwanej w dniu 27 maja 2014 roku, a następnego dnia zawarł z powodem J. W. umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. (...) przy dobowej stawce czynszu najmu wynoszącej 239 zł brutto. Początkowo umowa została zawarta do 3 czerwca 2014 roku, następnie strony przedłużyły czas jej obowiązywania do 30 lipca 2014 roku.

(umowa najmu – k.14-15; aneks – k.16)

28 maja 2014 roku pozwana zwróciła się do Komendy Wojewódzkiej Policji w Ł. o udostępnienie dokumentów sporządzonych przez funkcjonariuszy Policji w związku ze zderzeniem pojazdów z 22 maja 2014 roku.

( w niosek o udostępnienie danych ze Zbioru Danych Osobowych z 28.05.2014 r. – akta szkody nr (...))

2 czerwca 2014 roku pozwana została powiadomiona przez powoda o wynajmie poszkodowanemu pojazdu zastępczego.

(e-mail z 02.06.2014 r. - akta szkody nr (...) )

24 czerwca 2014 roku poszkodowany został powiadomiony przez pozwaną o zakwalifikowaniu zgłoszonej szkody jako tzw. szkody całkowitej oraz o określeniu wysokości szkody na kwotę 1.600 zł stanowiącą różnicę między wartością pojazdu przed szkodą wynoszącą 2.200 zł i wartość pozostałości pojazdu wynoszącą 600 zł. 27 czerwca 2014 roku K. J., żona poszkodowanego, wystosowała do pozwanej pytanie o wypłatę odszkodowania. Tego samego dnia pozwana udzieliła odpowiedzi, wedle której nie jest możliwe przyjęcie odpowiedzialności przez pozwaną z uwagi na potwierdzenia okoliczności zdarzenia przez Policję lub przez sprawcę szkody. Również tego dnia K. J. poinformowała pozwaną, że wedle informacji uzyskanej z właściwej jednostki Policji przesłanie notatki nie stanowi dla Policji problemu, mogą zrobić to niezwłocznie, jeśli tylko zakład ubezpieczeniowy się zgłosi.

(korespondencja e-mailowa między pozwaną a K. J. – akta szkody nr (...))

14 lipca 2014 roku pozwana ponowiła wniosek do Policji i wezwanie do M. D. o potwierdzenie okoliczności zdarzenia z 22 maja 2014 roku oraz poinformowała K. J. o tych ponagleniach.

( w niosek o udostępnienie danych ze Zbioru Danych Osobowych z 14.07.2014 r., Wezwanie M. D. z 14.07.2014 r. – akta szkody nr (...) )

15 lipca 2014 roku przesyłka ekspediowana do M. D. 28 maja 2914 roku została zwrócona pozwanej bez odbioru, po awizacji.

( p ismo pozwanej z 28.05.2014 r. – akta szkody nr (...) )

21 lipca 2014 roku do pozwanej wpłynęła z Komendy Miejskiej Policji w Ł. notatka z 22 maja 2014 roku sporządzona przez funkcjonariuszy Policji.

(Notatka urzędowa – akta szkody nr (...) )

24 lipca 2014 roku pozwana podjęła decyzję o przyznaniu poszkodowanemu odszkodowania za uszkodzenie pojazdu w wysokości 1.600 zł. Powyższa kwota została poszkodowanemu wypłacona 28 lipca 2014 roku.

(decyzja o wypłacie odszkodowania – k.17; potwierdzenie przelewu – k.18)

Pojazd zastępczy został oddany powodowi przez poszkodowanego 30 lipca 2014 roku. Tego samego dnia pozwany wystawił na poszkodowanego fakturę VAT dokumentującą 61 dni najmu pojazdu zastępczego – na kwotę 14.579 zł brutto. Również 30 lipca 2014 roku poszkodowany przelał wierzytelność o zapłatę tej kwoty na powoda.

(protokół wydania pojazdu – k.15 ; FV nr (...)– k.16; umowa cesji wierzytelności – k.11 )

1 sierpnia 2014 roku powód zgłosił pozwanej szkodę z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego.

( ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty – k.10; powiadomienie o cesji – k.11)

4 sierpnia 2014 roku pozwana wydała decyzję o wypłacie poszkodowanemu odszkodowania w wysokości 5.497,03 zł za najem pojazdu zastępczego, a 6 sierpnia 2014 roku powyższą kwotę przelała na rzecz powoda.

(decyzja o wypłacie odszkodowania – k.34; potwierdzenie przelewu – k.19)

Poszkodowany uszkodzony pojazd i pojazd zastępczy używał w działalności gospodarczej żony, która jest przedstawicielem handlowym – poszkodowany jest jej pełnomocnikiem. A. J. zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu F. (...). Naprawę sfinansował ze środków własnych i odszkodowania wypłaconego przez pozwaną – do mementu otrzymania od pozwanej odszkodowania nie było go stać na naprawę uszkodzonego pojazdu. Nie mógł korzystać w tym czasie z innych pojazdów, nie było go również stać na wynajem pojazdu zastępczego za gotówkę, z tego względu skorzystał z oferty powoda, który rozlicza się za najem bezgotówkowo – w zamian za cesje wierzytelności wobec zakładów ubezpieczeń o odszkodowanie. Poszkodowany kilkakrotnie monitował pozwaną o wypłatę odszkodowania za uszkodzenie pojazdu. Zwrócił się również do Policji o odpis notatki urzędowej z dnia zdarzenia, ale ta nie została mu wydana.

(zeznania świadka A. J. – k.47v-48)

Poszkodowany nie mógł odliczyć podatku od towarów i usług uwzględnionego w czynszu najmu za pojazd zastępczy.

(okoliczność bezsporna – protokół z rozprawy z dnia 22.10.2015 r. – k.49)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia. Powyższy przepis stanowi podstawę odpowiedzialności strony pozwanej za skutki kolizji w której uczestniczył sporny pojazd.

Warunki odpowiedzialności pozwanej jako zakładu ubezpieczeń za szkodę spowodowaną przez ubezpieczonego przez nią posiadacza pojazdu mechanicznego określa ustawa z dnia z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, dalej ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 392 z późn. zm.). Zgodnie z art. art. 34 przywołanej ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym (art. 36 w/w ustawy).

W razie zderzenia się dwóch pojazdów mechanicznych podstawę odpowiedzialności stanowi art. 415 k.c., tj. obowiązek naprawienia szkody związany jest z winą sprawcy (art. 436 § 2 zd. 1 k.c.).

Powyższa zasada odpowiedzialności pozwanej nie była przez nią w niniejszej sprawie kwestionowana.

Ponieważ ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych nie definiuje pojęcia szkody, konieczne jest sięgnięcie, zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, do kodeksu cywilnego. I tak, zgodnie z art. art. 361 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła; w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W przedmiotowej sprawie pozwana nie kwestionowała również samej szkody w majątku A. J. w postaci konieczności najmu pojazdu zastępczego w związku ze zdarzeniem z dnia 22 maja 2014 roku, jak i przyjętej przez strony umowy najmu dobowej stawki czynszu – sporny był jedynie czas najmu determinujący wysokość szkody.

Odnośnie do uzasadnionego czasu najmu pojazdu zastępczego, którego koszt powinien być refundowany w ramach odpowiedzialności ubezpieczyciela wynikającej z umowy obowiązkowej ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 listopada 2013 r. (III CZP 76/13, OSNC 2014 nr 9, poz. 85, str. 9) wskazując, że „Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, jeżeli odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę, a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (tzw. szkoda całkowita).”

W ocenie Sądu w niniejszym składzie, o ile nie budzi zasadniczo wątpliwości zaprezentowany wyżej pogląd Sądu Najwyższego ujęty w sentencji uchwały, to nie można podzielić in extenso jej uzasadnienia. W szczególności nie można podzielić poglądu Sądu Najwyższego, jakoby istotne było dla ustalenia czasu najmu pojazdu zastępczego pozostającego w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem powodującym szkodę w postaci zderzenia pojazdów mechanicznych zawiadomienie poszkodowanego o kwalifikacji szkody jako całkowitej poczynione przez ubezpieczyciela. Sąd Najwyższy odrywa niejako możność nabycia nowego pojazdu w miejsce uszkodzonego od wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela i od faktu posiadania odpowiednich środków finansowych przez poszkodowanego. Słusznie rozważania Sądu Najwyższego w tym zakresie zostały poddane krytyce przez Michała P. Ziemiaka (Michał P. Ziemiak, Glosa do uchwały SN z dnia 22 listopada 2013 r., III CZP 76/13, PiP z 2015 r., nr 8, s. 123-128), który podniósł, że ustalenie czasu niezbędnego do nabycia innego pojazdu w przypadku wystąpienia szkody całkowitej jest sytuacją nieporównywalną do uszkodzenia pojazdu (wystąpienia szkody częściowej) i nie jest możliwe wyłącznie na podstawie kryteriów obiektywnych. Zdaniem przywołanego autora, co Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela, należy każdy przypadek badać oddzielnie i ad casu czynić ustalenia odnośnie do czasu najmu pojazdu pozostającego w adekwatnym związku przyczynowy ze zderzeniem pojazdów, w tym poprzez badanie możności nabycia nowego pojazdu w miejsce uszkodzonego przez konkretnego poszkodowanego z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy (dysponowanie odpowiednimi środkami finansowymi, możliwością zagospodarowania wraku, wiedzą o rynku motoryzacyjnym, dostępnością na rynku pojazdów odpowiadających stanem pojazdowi uszkodzonemu, etc.). Przyjęcie poglądu przeciwnego wiązałoby się zatem z przerzuceniem ciężaru naprawienia szkody na poszkodowanego. Zauważyć bowiem należy, że powszechnie przyjęte jest nauce i praktyce prawa cywilnego, ustalanie wysokości szkody metodą deferencyjną, tj. poprzez porównanie majątku poszkodowanego sprzed i po zdarzeniu wywołującym szkodę. Oznacza to, że abstrahowanie od zdolności finansowych poszkodowanego i oczekiwanie na substytuowanie uszkodzonej rzeczy bez wypłaty odszkodowania przez sprawcę szkody lub ubezpieczyciela, wiązałoby się z wymaganiem, by poszkodowany nakładem własnych sił i środków powiększał swój majątek, wyrównując jego stan do daty sprzed szkody.

W realiach rozpoznawanej sprawy nie budzi wątpliwości Sądu, że poszkodowany nie mógł nabyć nowego pojazdu, czy też, jak uczynił, naprawić pojazdu uszkodzonego, przed wypłatą odszkodowania przez pozwaną, bowiem nie dysponował odpowiednimi środkami finansowymi. Nie można mu również przypisać jakiegokolwiek uchybienia w zakresie dążenia do minimalizacji szkody, bowiem monitował pozwaną o przyspieszenie działań zmierzających do likwidacji szkody oraz samodzielnie próbował uzyskać z Policji dokument brakujący pozwanej do przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wywołaną zderzeniem pojazdów z 22 maja 2014 roku. Oznacza to, że poszkodowany nie naruszył dyspozycji art. 354 § 2 k.c., jako przepisu ogólnego, jak i przepisów szczególnych, tj. art. 16 ust. 1 pkt 2, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Należy mieć w tym względzie na uwadze, że zgodnie z art. 17 tejże ustawy, pozwana jako ubezpieczyciel mogłaby ograniczyć swoją odpowiedzialność z tytułu naruszenia przez poszkodowanego obowiązków opisanych w art. 16 tylko wtedy, gdy to niedopełnienie obowiązków miało charakter umyślny lub rażącego niedbalstwa i ciężar udowodnienia tych faktów spoczywa na zakładzie ubezpieczeń (art. 17 in fine). Pozwana zaistnienia takich okoliczności pomniejszających jej odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego w rozpoznawanej sprawie nie wykazała.

Z tego względu Sąd uznał za zasadny cały czas najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, tj. od 28 maja do 30 lipca 2014 roku, a tym samym wysokość szkody poniesionej przez A. J. z tego tytułu ustalił na kwotę 14.579 zł.

W tak ukształtowanych granicach roszczenie odszkodowawcze wobec pozwanej za najem pojazdu zastępczego nabył powód w drodze cesji (art. 509 k.c.).

Mając na względzie wypłatę przez pozwaną dobrowolnie przed procesem kwoty 5.497,03 zł – całe dochodzone przez powoda roszczenie w wysokości 9.081,97 zł, stanowiące różnicę między wysokością szkody a wypłaconym odszkodowaniem, Sąd uznał za podlegające uwzględnieniu, o czym orzekł w punkcie 1 wyroku. O odsetkach ustawowych za opóźnienie w zapłacie ustalonego świadczenia odszkodowawczego orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 14 ust.1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, mając na uwadze datę zgłoszenia szkody, tj. 1 sierpnia 2014 roku. Tym samym należało przyjąć, że 31 sierpnia 2014 roku upłynął trzydziestodniowy termin spełnienia świadczenia i od 1 września 2014 roku pozwana pozostaje w opóźnieniu z wypłatą spornej kwoty.

O kosztach procesu w punkcie 2 wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 – 4 w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 461 z późn. zm.), zaliczając do kosztów procesu należnych stronie powodowej, jako wygranej, opłatę od pozwu w wysokości 455 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w osobie adwokata w wysokości 1.200 zł, oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł – łącznie 1.672 zł.

ZARZĄDZENIE

Doręczyć pełnomocnikowi pozwanej odpis wyroku z uzasadnieniem.