Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu, w Wydziale XVII Karnym - Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Judejko

Protokolant st. prot. sąd. Agnieszka Popławska

przy udziale Prokuratora Wojskowej Prokuratury Okręgowej del. do Prokuratury Okręgowej w Poznaniu Agnieszki Hildebrandt

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2015r.

sprawy R. P.

oskarżonej z art. 286 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu

z dnia 1 października 2014 roku w sprawie o sygn. akt VIII K 888/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że uznając na podstawie art. 4 § 1 k.k., iż w przedmiotowej sprawie mają zastosowanie przepisy Kodeksu karnego w wersji obowiązującej od 1.07. 2015 r., jako podstawę prawną zawartego w punkcie II orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności przyjmuje art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k.;

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę za drugą instancję w kwocie 280 zł.

Anna Judejko

UZASADNIENIE

Wyrokiem wydanym w dniu 1 października 2014 roku w sprawie o sygnaturze akt VIII K 888/14 Sąd Rejonowy Poznań – Grunwald i Jeżyce w Poznaniu uznał R. P. za winną czynu wypełniającego znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., za który wymierzył oskarżonej karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby oraz na podstawie art. 33 § 2 k.k. karę 80 stawek dziennych po 10 zł każda.

W punkcie 3. wyżej wskazanego wyroku Sąd Rejonowy na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonej środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty 1.919 zł na rzecz A. S..

W ostatnim punkcie wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania obciążając nimi oskarżoną i wymierzając jej opłatę.

Wyrok powyższy w całości apelacją zaskarżył obrońca oskarżonej zarzucając wskazanemu wyżej orzeczeniu:

1.  obrazę przepisów prawa materialnego poprzez przypisanie oskarżonej czynu z art. 286 § 1 k.k. i co się z tym wiąże błędnego jego zastosowania;

2.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść tego orzeczenia tj.:

a)  art. 5 § 1 i 2 k.p.k. poprzez odgórne traktowanie oskarżonej jako winnej popełnienia zarzucanego jej czynu oraz przez rozstrzygnięcie nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonej;

b)  art. 7 k.p.k. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, podjęcie tej oceny w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, w sposób uniemożliwiający ustalenie prawdy obiektywnej i sformułowania w ramach tej oceny niesłusznych merytorycznie wniosków, iż oskarżona dokonała zarzucanego jej czynu, podczas gdy takie wnioski Sądu nie znajdują odzwierciedlenia w materiale dowodowym w sprawie, w związku z czym brak było podstaw do skazania oskarżonej z art. 286 § 1 k.k.;

c)  art. 74 § 1 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie;

d)  art. 410 k.p.k. w zakresie, w jakim Sąd oparł orzeczenie na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej w postaci zeznań świadka Ł. N.;

e)  art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez niewskazanie, w jakim zakresie Sąd oparł się na zeznaniach świadka Ł. N..

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanego jej czynu, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona w niniejszej sprawie przez obrońcę oskarżonej okazała się bezzasadna. Nie mógł się bowiem ostać sformułowany w niej zarzut niewłaściwej oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Zarzut ten może zostać zasadnie sformułowany jedynie wówczas, gdy przekonanie Sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych nie jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy, nie stanowi efektu rozważenia wszystkich okoliczności – zarówno korzystnych, jak i niekorzystnych dla oskarżonego, nie jest logicznie ani wyczerpująco uargumentowane w uzasadnieniu wyroku, bądź też narusza wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego (por. m. in. OSN KW 1978, 6, 67; OSN KW 1991, 7-9, 41).

Tymczasem Sąd pierwszej instancji dokonał w sposób precyzyjny analizy dowodów a następnie dokładnie wyjaśnił w jakim zakresie i dlaczego uwzględnił bądź zdyskwalifikował wartość poszczególnych z nich. Na podstawie analizy materiału dowodowego sprawy Sąd odwoławczy w niniejszym składzie wyraża całkowitą aprobatę toku rozumowania i ustaleń Sądu Rejonowego, w którym nie ma żadnych błędów natury faktycznej czy logicznej. Efektem prawidłowo przeprowadzonego postępowania dowodowego i właściwej oceny dowodów był przy tym należycie ustalony stan faktyczny.

Nie sposób nie zauważyć, iż apelacja obrońcy oskarżonej ogranicza się w rzeczywistości do polemiki z ustaleniami faktycznymi i oceną dowodów dokonaną przez Sąd Rejonowy. Skarżący nie pokusił się w wywiedzionym środku odwoławczym o nic więcej, niż o ponowne przytoczenie stanowiska i argumentów prezentowanych w toku postępowania, które zdyskwalifikowane zostały przez Sąd I instancji jako nielogiczne i niezgodne z zasadami doświadczenia życiowego a nadto sprzeczne z pozostałymi dowodami. Argumentację Sądu Rejonowego w tym zakresie Sąd Okręgowy w pełni podziela, nie widząc powodów do jej powielania. Przedstawiona przez oskarżoną a następnie powielona w apelacji wersja wydarzeń nie przekonała bowiem ani Sądu Rejonowego ani Sądu odwoławczego.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości to, że oskarżona R. P. nie wywiązała się z przyjętego na skutek zawartej w pokrzywdzonym A. S. umowy zobowiązania zaś jej zachowanie wypełniało znamiona przestępstwa oszustwa i było działaniem celowym i kierunkowym.

Odnosząc się do zarzutów apelującego nadmienić w pierwszej kolejności należy, iż wbrew sugestiom skarżącego Sąd Rejonowy nie uznał, iż o wprowadzeniu pokrzywdzonego w błąd świadczył jedynie fakt, iż oskarżona zapewniała pokrzywdzonego S., że oferuje do sprzedaży telewizor, którego w rzeczywistości nie posiadała, w sytuacji gdy prowadziła ona działalność detaliczną i nie musiała posiadać fizycznie na stanie każdego oferowanego sprzętu. O zamiarze R. P. w ocenie Sądu I instancji – którą to ocenę w pełni należy podzielić – świadczył bowiem fakt, iż nie tylko nie posiadała ona towaru, za który uiścił zapłatę A. S., ale nie miała ona również możliwości zamówienia takiego towaru jak i zamiaru jego dostarczenia pokrzywdzonemu. W aktach sprawy nie znajduje się bowiem jakikolwiek dowód wskazujący na to, że oskarżona w rzeczywistości zamierzała wywiązać się z umowy – brak jest zatem dowodu wskazującego, że ww. zamówiła telewizor stanowiący przedmiot umowy z pokrzywdzonym. Oskarżona sama wskazała, że znajdowała się wówczas w trudnej sytuacji materialnej, albowiem utraciła płynność finansową, w związku z czym nie miała możliwości zamówienia towaru.

Rację ma przy tym Sąd I instancji podkreślając, iż zamiar oskarżonej winien być oceniany również przez pryzmat późniejszego zachowania R. P.. Ze znajdującej się w aktach sprawy kopii korespondencji e- mailowej wynika bowiem, że oskarżona starała się utrzymać pokrzywdzonego w przekonaniu, że zamówienie jest realizowane a gdy ten zrezygnował z zakupu – że dyspozycja przelewu wpłaconej przez niego kwoty została już wykonana.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż twierdzenia oskarżonej, jakoby dokonała ona zwrotu na konto pokrzywdzonego kwoty 1919 zł otrzymanej tytułem zapłaty za zamówiony towar mijają się z prawdą. Jakkolwiek oskarżona przedstawiła sądowi dokument mający stanowić potwierdzenie zlecenia przelewu ww. kwoty pieniężnej jego treść stoi jednak w sprzeczności z informacjami uzyskanymi przez Sąd od Poczty Polskiej, która wpłaty takiej nie odnotowała (k. 202), jak również z zeznaniami pokrzywdzonego, zaprzeczającego by ją otrzymał, a co do których brak było powodów, by odmawiać im wiarygodności. Również i skarżący poza podniesieniem, iż zeznania świadka ocenione zostały w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego nie pokusił się nawet o wskazanie, z czego taka ocena miałaby wynikać

Marginalnie jedynie warto zauważyć, iż rzekomy zwrot ww. kwoty nastąpić miał w dniu 4 czerwca 2014 roku, kiedy to oskarżona wiedziała już o toczącym się w niniejszej sprawie postępowaniu, została już bowiem wcześniej przesłuchana w charakterze świadka. Dla oceny zamiaru pokrzywdzonej istotne znaczenie miała zaś chwila zawierania umowy z pokrzywdzonym. Nawet zatem ewentualny zwrot ceny towaru pozostawałby bez wpływu na wypełnienie przez ww. znamion oszustwa – w kontekście wcześniej przywołanych okoliczności - a rzutować mógł jedynie na wymiar kary i możliwość orzeczenia obowiązku naprawienia szkody.

Zauważyć zarazem należy, iż jedynymi osobami przesłuchiwanymi w niniejszej sprawie w toku postępowania przygotowawczego byli oskarżona R. P. oraz pokrzywdzony A. S.. Ani w postępowaniu przygotowawczym ani sądowym nie przeprowadzano zaś dowodu z zeznań świadka Ł. N., co wynika wprost z akt sprawy. Dowód z zeznań ww. powołany zaś został jako podstawa poczynionych ustaleń faktycznych najprawdopodobniej na skutek pomyłki będącej skutkiem korzystania przy sporządzaniu części motywacyjnej orzeczenia z innego dokumentu. Z tych też przyczyn nie sposób było podzielić zarzutów skarżącego odnoszących się do rzekomej obrazy przez Sąd Rejonowy przepisów art. 410 k.p.k. i art. 424 k.p.k.

Jakkolwiek zatem faktem jest, że oskarżona do popełnienia zarzucanego jej czynu nie przyznała się, to w kontekście okoliczności wynikających z pozostałego uznanego za wiarygodny i poddanego logicznej ocenie materiału dowodowego możliwe było poczynienie ustaleń faktycznych co do sprawstwa i winy oskarżonej ponad wszelką wątpliwość i ustalenie jej odpowiedzialności za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.

Biorąc powyższe pod uwagę nie sposób uznać, aby w przedmiotowej sprawie zachodziły wątpliwości o których mowa w art.5§2kpk, które uzasadniałyby odwołanie się do wyrażonej we wskazanym przepisie zasady in dubio pro reo.

Odnośnie zarzutu naruszenia przepisu art.74§1kpk wskazać wypada, że jest on niezrozumiały. Skarżący bowiem nie uzasadnił precyzyjnie tego zarzutu, co uniemożliwiło Sądowi odwoławczemu odniesienie się do niego. Sąd Okręgowy nie dostrzega jednak okoliczności, które uzasadniałyby wyżej wymieniony zarzut.

Nie znajdując zatem podstaw do zakwestionowania zaskarżonego wyroku w powyższym zakresie Sąd Okręgowy mając na uwadze kierunek wniesionego środka odwoławczego zbadał rozstrzygnięcie w zakresie kary pod kątem jej współmierności do wszystkich okoliczności czynu.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż przestępstwo przypisane oskarżonej zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Sąd Okręgowy stoi przy tym na stanowisku, iż miarą surowości kary jest nie tyle jej wysokość, co stopień wykorzystania sankcji karnej przewidzianej w przepisie sankcjonującym dane zachowanie. W obliczu ustawowego zagrożenia kary 6 miesięcy pozbawienia pozbawienia – a zatem w dolnej granicy ustawowego zagrożenia – oraz kary 80 stawek dziennych grzywny wymierzonej oskarżonej w kontekście okoliczności sprawy nie sposób traktować jako nadmiernie surowej.

Zauważyć bowiem trzeba, iż o rażącej niewspółmierności kary można mówić jedynie wówczas, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych za przypisane oskarżonemu przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości tego czynu, nie realizuje w wystarczającej mierze celów kary w zakresie jej społecznego oddziaływania i nie uwzględnia w należytym stopniu celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma osiągnąć w stosunku do sprawcy (por. OSN KW 1974, 11, 213), gdy kara – pomimo tego, że mieści się w granicach ustawowego zagrożenia – nie uwzględnia w sposób właściwy wszystkich okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą (por. OSW KW 1985, 7-8, 60). W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji wymierzając oskarżonej karę uwzględnił zaś w należytym stopniu zarówno okoliczności obciążające i łagodzące.

Sąd Okręgowy podzielił zarazem stanowisko, iż w stosunku do oskarżonej możliwe było sformułowanie pozytywnej prognozy kryminalistycznej i w związku z tym warunkowe zawieszenie orzeczonej wobec ww. kary pozbawienia wolności. Tym samym Sąd wyraża nadzieję, iż R. P. powstrzyma się przed łamaniem prawa w przyszłości.

W ramach kontroli odwoławczej zaskarżonego orzeczenia Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II jedynie w ten sposób, że jako podstawę prawną orzeczenia o zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności wskazał przepis art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 k.k. Zmiana ta podyktowana jest jednak wyłącznie obowiązującą od dnia 1 lipca 2015 roku treścią powołanych wyżej przepisów Kodeksu karnego.

Kierując się wyżej wskazanymi względami Sąd Okręgowy nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia w pozostałym zakresie utrzymał je w mocy.

W 3. punkcie orzeczenia Sąd na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. orzekł o kosztach procesu obciążając nimi oskarżoną oraz wymierzając jej opłatę w kwocie 280 zł.

SSO Anna Judejko