Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2013 r.

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Ewa Pietkiewicz

Protokolant Magda Biernat

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2013 roku w Kłodzku

na rozprawie sprawy

z powództwa I. C.

przeciwko E. C.

o alimenty

I.  zasądza od pozwanego E. C. na rzecz powódki I. C. alimenty w kwocie po 300 (trzysta) złotych miesięcznie, począwszy od dnia 1 marca 2013 roku, płatne do rąk powódki – I. C. - w terminie do dnia 10-go każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat,

II.  dalej idące powództwo oddala,

III.  nakazuje pozwanemu E. C. uiścić na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Kłodzku) kwotę 180 złotych tytułem opłaty oraz opłatę kancelaryjną w wysokości 6 złotych,

IV.  zasądza od pozwanego E. C. na rzecz powódki I. C. kwotę 370 (trzysta siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu części kosztów procesu,

V.  nie obciąża powódki I. C. kosztami procesu od oddalonej części powództwa,

VI.  wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 137/13

UZASADNIENIE

Powódka I. C. domagała się w pozwie od pozwanego E. C. zasądzenia na jej rzecz alimentów w wysokości po 500 złotych miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu podała, iż wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy Wydział I Cywilny z dnia 24.06.2009r. ( sygn. akt IC 1583/08 ) małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód z wyłącznej winy E. C.. W trakcie procesu rozwodowego pozwany wyprowadził się z mieszkania stron do konkubiny, z którą zamieszkuje do dnia dzisiejszego. Stwierdziła również, że tytułem spłat połowy wartości majątku stron zapłaciła pozwanemu kwotę 39 500 złotych. Spłata E. C. w powyższej wysokości nastąpiła z oszczędności z tytułu świadczonej przez nią pracy w Wielkiej Brytanii oraz pomocy rodziny. Powódka, wyzbywając się wszystkich oszczędności życia utrzymuje się obecnie ze świadczenia emerytalnego, które w 2012 roku wynosiło - po waloryzacji - kwotę 1060,95 złotych netto. Powódka podała też, że wskutek znacznego pogorszenia jej stanu zdrowia w ostatnich dwóch latach nie jest w stanie podjąć jakiejkolwiek pracy, by dorobić do emerytury. Od 2008 roku, w związku ze zdradą małżeńską, cierpi na silną depresję; leczy się psychiatrycznie. Na leki powódka wydaje co miesiąc 150 – 170 złotych, a jej stałe miesięczne wydatki to kwota po 820 złotych. W konsekwencji powódka stwierdziła, iż na bieżące wydatki ( życie, ubranie, kosmetyki, chemia) pozostaje jej około 200 złotych miesięcznie. Tymczasem pozwany otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości około 2000 złotych netto, a nadto prowadzi ze swoją konkubiną działalność gospodarczą. Zdaniem I. C., gdyby małżeństwo stron nie zostało rozwiązane z wyłącznej winy pozwanego, to jej stopa życiowa byłaby zdecydowanie wyższa. W tej sytuacji – na podstawie art. 60 § 2 k.r.o. – pozwany winien łożyć na rzecz powódki stosowne alimenty.

Pozwany E. C. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa zarzucając, że rozwiązanie małżeństwa stron przez rozwód z wyłącznej winy pozwanego, nie doprowadziło do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej powódki. I. C. od 2003 roku wyjeżdżała bowiem za granicę w celach zarobkowych i z tego tytułu osiągała dochody na poziomie znacznie przekraczającym dochody pozwanego. Ponadto na skutek podziału majątku wspólnego stron, pozwany został w istocie pozbawiony mieszkania, gdyż za kwotę 39 500 złotych trudno nabyć lokal mieszkalny. W lokalu, który był przedmiotem postępowania o podział majątku dorobkowego stron, pozwany pozostawił I. C. wszystkie rzeczy ruchome, składniki wyposażenia i urządzenia mieszkania. Stwierdził również, że od kwietnia 2013 roku nie prowadzi już działalności gospodarczej, ponieważ jest ona nieopłacalna. E. C. podkreślił, że choruje na nadciśnienie tętnicze i obustronny niedosłuch, ale nie stać go na leczenie sanatoryjne. Zdaniem pozwanego powódka jest w stanie ponosić koszty swojego utrzymania.

Na rozprawie w dniu 29 maja 2013 roku pełnomocnik pozwanego wnosząc oddalenie powództwa stwierdził, iż strony zarówno przed rozwodem, jak i po rozwodzie prowadziły odrębne budżety i swoje dochody zatrzymywały dla siebie, na swoje potrzeby. Rozwód nie doprowadził więc do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej powódki ( k. 66 odwrót).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Powódka I. C. oraz pozwany E. C. zawarli związek małżeński w dniu 27 czerwca 1975 roku w B.. Z małżeństwa nie mają dzieci, umów majątkowych małżeńskich o rozdzielności majątkowej nie zawierali. W czasie trwania małżeństwa stron E. C. był emerytem, pobierał emeryturę górniczą w wysokości 1499,29 złotych netto miesięcznie. I. C. była także emerytką, a ponadto wyjeżdżała w celach zarobkowych do Wielkiej Brytanii.

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 24 czerwca 2009 roku w sprawie sygn. akt I C 1583/08, małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód, z wyłącznej winy pozwanego. W wyroku rozwodowym Sąd nie orzekał o alimentach na rzecz I. C., ale ustalił sposób korzystania z mieszkania zajmowanego przez strony.

/ dowód: akta sprawy Sądu Okręgowego w Świdnicy sygn. akt I C 1583/08 – w aktach sprawy /.

Dnia 26 września 2012 roku I. C. złożyła w Sądzie Rejonowym w Kłodzku I Wydział Cywilny wniosek o podział majątku wspólnego.

W dniu 6 listopada 2012 roku strony zawarły przed Sądem Rejonowym w Kłodzku I Wydział Cywilny ugodę. Na mocy tejże ugody przyznano powódce nieruchomość składającą się z lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w B. wraz z udziałem (...) w nieruchomości wspólnej o wartości 80 000,00 złotych, a równowartość samochodu F. (...) w kwocie 500 złotych E. C.. Jednocześnie I. C. zobowiązała się tytułem spłat połowy wartości majątku spłacić E. C. w kwocie 39 500,00 złotych w terminie do dnia 31 grudnia 2012 roku.

Powódka spłaciła pozwanego w ustalonym wyżej terminie.

/ dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Kłodzku sygn. akt I Ns 1345/12, zeznania powódki – k. 49, zeznania pozwanego – k. 49- 50 /.

W czasie trwania małżeństwa stron E. C. ze swoich środków płacił należności za mieszkanie i media. Do czasu rozwodu pozwany uiszczał całość opłat za mieszkanie, a po rozwodzie – do czasu podziału majątku – połowę należności za lokal położony w B. przy ul. (...).

/ dowód: zeznania E. C. – k. 49 – 50 /.

I. C. wyjeżdżała do pracy do Wielkiej Brytanii co 3 miesiące na czas trzech miesięcy. Powódka opiekowała się tam starszymi ludźmi oraz pilnowała domów. Za pracę w Wielkiej Brytanii I. C. otrzymywała 100 funtów tygodniowo. Od maja 2010 roku powódka zaprzestała wyjazdów za granicę w celach zarobkowych ze względu na swój zły stan zdrowia.

/ dowód: zeznania powódki I. C. – k. 49 /.

Od 1 marca 2012 roku do 28 lutego 2013 roku powódka pobierała emeryturę w wysokości 1060,95 złotych netto. Od 1 marca 2013 roku wysokość emerytury otrzymywanej przez powódkę wynosi 1100,67 złotych netto.

/ dowód: decyzje (...) Oddział W. z dnia 1.03.2012 roku i z dnia 1.03.2013 roku o waloryzacji emerytury powódki – k. 7 i k. 47 /

Od 2011 roku powódka cierpi na przewlekłą chorobę żołądka, nadciśnienie, choroby zwyrodnieniowe stawów, kręgosłupa i obu stóp, żylaki. W związku z powyższymi schorzeniami I. C. leczy się sanatoryjnie.

Od dnia 22.07.2008 roku i nadal powódka leczy się również w (...) w S., z rozpoznaniem zaburzeń adaptacyjnych. Na leki I. C. wydaje od 150 – 170 złotych miesięcznie.

W dniu 17.04. 2013 roku za badanie gastrologiczne powódka zapłaciła 220 złotych.

/ dowód: zaświadczenie z Pracowni Rtg i Usg SP ZOZ w B. z dnia 20.07.2011r. – k. 8, zaświadczenie lekarskie z (...) w S. Śl. z dnia 30.01.2013r. – k. 9, zaświadczenie lekarskie z (...) w B. z dnia 21.02.2013r. – k. 10, Karta zabiegowa – NFZ z (...) S.A/ w D. Z.. – k. 11 – 12, Faktura VAT nr (...)r. z Apteki (...) z dnia 8.02.2013r. na kwotę 170,23 zł – k. 13, faktura VAT (...) z dnia 19.04.2013r. – k. 65, zeznania powódki - k. 49 /.

Od 1 stycznia 2013 roku I. C. płaci za lokal przy ul. (...) w B. kwotę 285,73 złotych miesięcznie. W 2013 roku podatek od nieruchomości ustalony od w/w nieruchomości wynosi 85 złotych. Roczne koszty ubezpieczenia mieszkania powódki to kwota 423 złotych. Prognozowane opłaty powódki za energię elektryczną wynoszą od dnia 1 lutego 2013 roku kwotę 36,13 złotych miesięcznie. W styczniu 2013 roku I. C. zapłaciła za gaz kwotę 47,25 złotych. Za cyfrowy P. powódka płaci 39,90 złotych miesięcznie, a za telefon 66,73 złotych miesięcznie.

Mieszkanie powódki opalane jest węglem i drewnem; w sezonie grzewczym I. C. wydaje na zakup dwóch ton węgla kwotę 1320 złotych oraz 420 złotych za drewno – łącznie 1740 złotych.

/ dowód: pismo Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w B. z dnia 7.01.2013r. – k. 14, decyzja Burmistrza B. z dnia 30.01.2013r. – k. 19, Faktury z (...) Sp. z o.o. w K. – k. 15, Faktura VAT z (...) k. 16, faktura VAT z (...) Sp. z o.o. z dnia 10.02.2013r. – k. 18, paragon zakupu 2 ton węgla O. za kwotę 1320 złotych – k. 23, zaświadczenie zakupu drewna z dnia 7.09.2012r – k. 24, polisa z (...) z dnia 31.12.2012r – k. 20 – 21, zeznania powódki – k. 49 /.

Pozwany E. C. otrzymuje emeryturę górniczą. Wysokość świadczenia emerytalnego pobieranego przez pozwanego wyniosła:

-

od 1 marca 2012 roku do 28 lutego 2013 roku kwotę 1784,97 złotych netto miesięcznie ,

-

od 1 marca 2013 roku kwotę 1854,33 złotych netto miesięcznie.

/ dowód: decyzja (...) Oddział W. z dnia 1.03.2012r. – k. 36, zaświadczenie (...) Oddział W. Biuro Terenowe w B. – k. 56 /.

Pozwany mieszka wspólnie ze swoją konkubiną K. M. w S., w mieszkaniu stanowiącym jej własność. Konkubina pozwanego od 11.07.2007 roku pobiera z (...) Oddział w W. Biuro Terenowe w B. świadczenie przedemerytalne, przyznane jej do 20.02.2015 roku. Obecna wysokość świadczenia przedemerytalnego K. M. zamyka się kwotą 846,78 złotych netto miesięcznie.

Pozwany dokłada się konkubinie do opłat za mieszkanie, media oraz wyżywienie w wysokości 500 złotych miesięcznie.

/ dowód: zeznania pozwanego – k. 49 –50, zaświadczenie z (...) Oddział w W. Biuro Terenowe w B. z dnia 22.04.2013r. na nazwisko K. M. – k. 57 /.

W dniu 1 maja 2012 roku E. C. rozpoczął działalność gospodarczą pod nazwą „ Handel (...). Artykuły (...) E. C.”. Średni miesięczny dochód z działalności gospodarczej prowadzonej przez pozwanego w okresie od 31.12.2012r. do dnia 31.03.2013r. wynosił 357,39 złotych.

Dnia 10 kwietnia 2013 roku pozwany zaprzestał wykonywania indywidualnej działalności gospodarczej.

W dniu 22 kwietnia 2013 roku E. C. poinformował Naczelnika Urzędu Skarbowego w B., ze remanent na dzień zakończenia działalności gospodarczej wynosi „ 0”.

/ dowód: wydruk z Centralnej Ewidencji o (...) z dnia 12.04.2013r. – k. 45, pismo pozwanego do Naczelnika US w B. z dnia 22.04.2013r. – k. 55, zeznania pozwanego – k. 49 – 50, zestawienie przychodów i kosztów – k.40, zeznania pozwanego – k. 49 -50 /.

E. C. choruje na astmę, nadciśnienie tętnicze oraz niedosłuch obustronny; ponadto cierpi na dolegliwości kręgosłupa, zawroty głowy, zaburzenia równowagi. Miesięcznie na leczenie pozwany wydaje 100 złotych.

/ dowód: zaświadczenie lekarskie pozwanego z dnia 9.04.2013r. z (...) Lekarza (...) lek. E. N. – k. 41, zeznania E. C. – k. 49 –50 /.

Po rozwodzie z powódką pozwany zaciągnął dwa kredyty z Banku (...) S.A. Kredyty powyższe pozwany zaciągnął na kwotę 10 000 złotych z przeznaczeniem na bieżące wydatki oraz w wysokości 5 600 złotych na towar. W 2010 roku E. C. zaciągnął też kredyt na zakup samochodu w (...) S.A. w wysokości 10 000 złotych. Z tytułu zadłużenia w Banku (...) S.A. pozwany spłaca miesięcznie kwotę 481,38 złotych.

/ dowód: zeznania pozwanego – k. 49 – 50, dowody wpłaty pozwanego kwot 332,43 zł i 148,95 zł do Banku (...) S.A. w K. - k. 39 /

Sąd zważył:

Powództwo częściowo zasługuje na uwzględnienie.

Małżeństwo jest związkiem dwojga osób, obejmującym w zasadzie całość ich życia. Cel i społeczne znaczenie związku małżeńskiego wymagają, by niektóre konsekwencje jego zawarcia trwały nawet po rozwiązaniu małżeństwa. Jednym z takich skutków jest istniejący w określonych w ustawie przypadkach obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami, uregulowany w art. 60 - 61 k.r.o.

W literaturze i orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, iż pozostawienie tego skutku jest ze społecznego punktu widzenia konieczne, gdyż nie dałoby się pogodzić z zasadami współżycia społecznego pozostawienie bez żadnego zabezpieczenia po rozwodzie małżonka potrzebującego pomocy, zwłaszcza tego, który nie dał powodu do rozwiązania małżeństwa, a który poświęcił wspólnocie rodzinnej wiele lat swego życia. Z tych przyczyn ustawodawca utrzymuje obowiązek alimentacyjny po rozwodzie, z tym że uzależnia go od dodatkowych przesłanek oraz w sposób szczególny normuje jego zakres i czas trwania.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż małżeństwo I. C. i E. C. zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego w Świdnicy I Wydział Cywilny z dnia 24 czerwca 2009 roku ( sygn. akt I C 1583/08) przez rozwód, z winy E. C..

W myśl art. 60 § 2 k.r.o., małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego może być obciążony świadczeniami "w odpowiednim zakresie" na rzecz drugiego małżonka (niewinnego) celem zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb, "chociażby ten nie znajdował się w niedostatku". Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86 (OSNCP 1988/4/42) stwierdził, że: „ dla oceny, czy przesłanka istotnego pogorszenia sytuacji materialnej występuje, przeprowadzić należy porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego, z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie (...) Przyjęte uregulowanie nie daje wprawdzie małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym, lecz małżonek niewinny ma prawo do bardziej dostatniego poziomu życia niż tylko zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb.

Przyczynienie się, o którym mowa w art. 60 § 2 k.r.o., powinno nastąpić "w odpowiednim zakresie". Takie ujęcie przepisu wskazuje na zamiar ustawodawcy nadania tej normie szczególnie elastycznego charakteru.

W konkretnym przypadku zakres przyczynienia się małżonka wyłącznie winnego do zaspokajania "usprawiedliwionych potrzeb" będzie zatem zależny od całokształtu okoliczności danej sprawy.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, iż na skutek rozwodu stron nastąpiło istotne pogorszenie sytuacji materialnej I. C.. Podkreślić należy, że pozwany w trakcie trwania związku małżeńskiego pobierał emeryturę górniczą, a powódka – oprócz swojej emerytury - pracowała także za granicą, przy czym środki pieniężne uzyskane z opieki nad ludźmi starszymi i pilnowanie domów przeznaczała np. na meble czy pralkę ( vide: k. 81 akt sprawy Sądu Okręgowego w Świdnicy, sygn. akt IC 1583/08 – dołączone do akt sprawy ). Gdyby zatem pożycie stron funkcjonowało prawidłowo, to I. C. dysponowałaby na potrzeby domu i rodziny dodatkowo kwotą emerytury pobieranej przez E. C.. Emerytura ta wynosiła wówczas 1499,29 złotych netto miesięcznie, a obecnie 1854,33 złotych netto miesięcznie.

Nie można podzielić poglądu pozwanego, który w toku postępowania sądowego twierdził, że rozwód – chociaż z jego winy - nie doprowadził do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej powódki, gdyż strony zarówno przed rozwodem, jak i po rozwodzie prowadziły odrębne budżety ( vide: k. 66 odwrót). Przy porównywaniu położenia materialnego współmałżonka niewinnego przed rozwodem i po rozwodzie, sąd powinien bowiem brać pod uwagę tę sytuację materialną, jaką małżonek niewinny w czasie trwania małżeństwa powinien był mieć zgodnie z przepisami art. 23 i 27 k.r.o., a nie jaką faktycznie miał w następstwie nieprawidłowego i niewłaściwego postępowania współmałżonka.

Nie można pominąć okoliczności, że powódka z oszczędności zgromadzonych z jej wyjazdów za granicę w celach zarobkowych oraz przy pomocy rodziny, do dnia 31 grudnia 2012 roku spłaciła pozwanego w wysokości 39 500 złotych, a to w wyniku ugody zawartej w sprawie o podział majątku dorobkowego stron. W rezultacie I. C. utrzymuje się obecnie jedynie z emerytury, która aktualnie wynosi 1100,67 złotych miesięcznie netto (k. 47 i 49 ).

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje także , iż powódka nie może podjąć pracy zarobkowej umożliwiającej jej osobiste podniesienie swojego poziomu życia.

Słuchana na rozprawie w dniu 19.04.2013 roku I. C. zeznała, że od 2010 roku – w związku z pogorszeniem stanu zdrowia – musiała zaprzestać wyjazdów w celach zarobkowych za granicę, w czasie których opiekowała się starszymi ludźmi i pilnowała domów. Sąd nie znalazł podstaw, by kwestionować w tej mierze wiarygodność zeznań powódki, bowiem znajdują one potwierdzenie w pozostałych zebranych w sprawie dowodach, a w szczególności w przedłożonych zaświadczeniach lekarskich. Z treści tychże zaświadczeń wynika, że I. C. cierpi m.in. na schorzenia kręgosłupa, które niewątpliwie uniemożliwiają właściwe wykonywanie czynności opiekuńczo – pielęgnacyjnych przy osobach starszych.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje również, że po rozwodzie zwiększyły się koszty powódki związane z leczeniem oraz codziennym życiem. I. C. ponosi co miesiąc stałe wydatki w wysokości 662,99 złotych , a ponadto koszty zakupu lekarstw w kwocie od 150 – 170 złotych miesięcznie ( łącznie 832,99 złotych). Na odzież, obuwie, wyżywienie, kosmetyki, chemię pozostaje zatem powódce kwota około 270 złotych miesięcznie.

Pozwany nadal pobiera emeryturę górniczą – obecnie w wysokości 1854,33 złotych netto, a ponadto spłaca w miesięcznych ratach zaciągnięte po rozwodzie kredyty - łącznie po 481,38 złotych. E. C. od 2010 roku mieszka razem z konkubiną, ponosi stosunkowo niewielkie miesięczne koszty związane z opłatami za mieszkanie, media, wyżywienie ( łącznie 500 złotych miesięcznie - vide: k 49 odwrót ), zaś na zakup leków wydaje 100 złotych miesięcznie. W trakcie niniejszego procesu pozwany zlikwidował rozpoczętą 1.05.2012 roku działalność gospodarczą, z prowadzenia której osiągał średni miesięczny dochód w wysokości 357,39 złotych.

Sąd nie uwzględnił jednak faktu zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez pozwanego, przy określaniu jego stopy życiowej. Średni miesięczny dochód pozwanego z działalności gospodarczej pozwalał bowiem spłacać miesięczną ratę jednego z kredytów zaciągniętego przez pozwanego w kwocie 332,43 złotych.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz I. C. alimenty w wysokości 300 złotych miesięcznie.

W ocenie sądu kwota 300 zł pozwoli wyrównać sytuację powódki w zakresie, w jakim uległa ona pogorszeniu, w wyniku rozwodu. Powyższa kwota jest przy tym adekwatna do możliwości finansowych pozwanego.

Dalej idące powództwo należało oddalić jako wygórowane.

Rygor natychmiastowej wykonalności nadano na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach procesu znajduje uzasadnienie w treści art. 100 kpc.

Sąd nakazał również pozwanemu – w oparciu o przepis art. 113 ust. 1 uoksc – uiścić na rzecz Skarbu Państwa ( do kasy Sądy Rejonowego w Kłodzku ) kwotę 180 złotych tytułem opłaty i 6 złotych opłaty kancelaryjnej.

Mając na względzie całokształt przytoczonych wyżej okoliczności orzeczono jak w sentencji.