KIO 1860/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Joanna Borowska
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 1860/15
WYROK
z dnia 7 września 2015 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Izabela Niedziałek-Bujak
Protokolant: Joanna Borowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 września 2015 r. odwołania wniesionego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 sierpnia 2015 r. przez Odwołującego PIDIKOM Spóła
z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w Warszawie przy
ul. Augustówka 11G/5 (02-981 Warszawa)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego Gminę Szczerców, ul. Puławskiego 8
(97-420 Szczerców)
orzeka:
1 Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności z dnia
21.08.2015 r. tj. wyboru oferty najkorzystniejszej oraz wykluczenia z postępowania
wykonawcy PIDIKOM Sp. z o.o. sp. k. z/s w Warszawie i nakazuje powtórzenie
czynności oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego się.
2. Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego – Gminę Szczerców i:
2.1 zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr. (słownie:
siedem tysięcy pięćset złotych, zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego - PIDIKOM
Sp. z o.o. sp. k. z/s w Warszawie tytułem wpisu od odwołania.
2.2 Zasądza od Zamawiającego – Gminy Szczerców na rzecz Odwołującego - PIDIKOM Sp.
z o.o. sp. k. z/s w Warszawie kwotę 11.100 zł 00 gr. (słownie: jedenaście tysięcy sto
złotych zero groszy), stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania
oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Sygn. akt: KIO 1860/15 2
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 1860/15 3
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego Gminę Szczerców, w trybie
przetargu nieograniczonego na zakup zestawów komputerowych wraz z urządzeniami
wielofunkcyjnymi, podstawowym oprogramowaniem, konfiguracją, instalacją u Beneficjentów
Ostatecznych i w Jednostkach Podległych Gminie z podłączeniem do istniejącej sieci
internetowej oraz szkolenia stacjonarne i e-learningowe dla Beneficjentów Ostatecznych
(znak sprawy ZM.1.04.22-ZP.2015), ogłoszonym w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu
17 lipca 2015 r., poz. 181832, wobec czynności wykluczenia z postępowania i wyboru oferty
najkorzystniejszej, wykluczony wykonawca PIDIKOM Sp. z o.o. sp. k. z/s w Warszawie
wniósł w dniu 26 sierpnia 2015 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie (sygn.
akt KIO 1860/15).
Informację o czynnościach Zamawiającego Odwołujący powziął z treści pisma z dnia 21
sierpnia 2015 r. – zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej oraz wykluczeniu
Odwołującego z postępowania, przekazanego faksem i w formie pisemnej.
W dniu 27.08.2015 r. Zamawiający przekazał wykonawcą informację o wniesieniu odwołania
faksem i w formie pisemnej. Do postępowania odwoławczego nie przystąpił żaden
wykonawca uczestniczący w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 w zw. z art. 24
ust. 4 Ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez jego błędne zastosowanie i w
konsekwencji wykluczenie z postępowania Odwołującego z uwagi na brak wykazania
spełnienia przesłanek udziału w postępowaniu, podczas gdy spełnienie przesłanek udziału w
postępowaniu zostało przez Odwołującego wykazane za pomocą zgodnego z prawem i siwz
zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenie zdrowotne i
społeczne wykazującego brak spełnienia przesłanek wykluczenia, o których mowa w art. 24
ust. 1 pkt 3 Ustawy. W konsekwencji tego naruszenia, doszło do uchybienia przepisom art.
91 ust 1 Ustawy poprzez wybór, jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez NOVICOM Sp.
z o.o. sp. k., podczas gdy jako najkorzystniejsza powinna zostać wybrana oferta
Odwołującego.
Wniósł o unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, nakazanie
dokonania ponownej oceny złożonych ofert oraz wyboru oferty najkorzystniejszej.
Uzasadniając naruszenie przez Zamawiającego interesu w uzyskaniu zamówienia
Odwołujący wskazał na skutek zaskarżonych czynności w postaci pozbawienia
Odwołującego zamówienia, które uzyskałby, gdyż jego oferta jest najkorzystniejsza według
ustalonych kryteriów oceny ofert – ceny.
Sygn. akt: KIO 1860/15 4
W uzasadnieniu faktycznym zarzutów Odwołujący wskazał na wymaganie
Zamawiającego z części X pkt 5 siwz, dotyczące obowiązku wykonawców wykazania braku
podstaw do wykluczenia z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 Ustawy przez żądanie
przedłożenia m.in. aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału ZUS lub KRUS
potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie
zdrowotne i społeczne, lub potwierdzenie, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie,
odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania
decyzji właściwego organu – wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem
terminu składania ofert.
Jednocześnie, zgodnie z częścią X pkt 12 siwz, dokumenty mogły być składane w formie
oryginałów lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem.
Odwołujący przedstawił zaświadczenie w formie wygenerowanego wydruku
dokumentu elektronicznego, opatrzonego podpisem elektronicznym, które zostało następnie
przez niego poświadczone za zgodność z oryginałem. Na wygenerowanym wydruku
znajduje się adnotacja, z której wynika, iż dla jego ważności nie wymaga się już kolejnego
podpisu i potwierdza jej równoważność podpisowi w formie tradycyjnej. Zaświadczenie
wydane zostało na wniosek płatnika na podstawie art. 217-220 k.p.a. w postaci dokumentu
elektronicznego, opatrzonego elektronicznym podpisem kwalifikowanym osoby uprawnionej
do jego wydania. Podpis ten nie jest wówczas widoczny na wydruku, na którym znajduje się
adnotacja „Podpis elektroniczny”. Dokument ten sporządzony został w przepisanej formie
przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania i stanowią dowód tego,
co zostało w nich urzędowo stwierdzone (art. 76 § 1 kpa).
Na wypadek, gdyby Izba odmiennie oceniła załączony do oferty wydruk, tj. uznając je
za kopie dokumentu urzędowego, Odwołujący w oparciu o zasady ogólne prawa cywilnego
(art. 78 § 2 k.c.) wskazał, że wydruk elektronicznego zaświadczenia wystawionego przez
ZUS stanowi co najmniej kopię tego zaświadczenia. Zgodnie natomiast z siwz, dokumenty
mogły być złożone w formie oryginałów lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem.
Przedłożony w ofercie wydruk poświadczony przez wykonawcę za zgodność z oryginałem
spełniał wymagania Zamawiającego, co do formy składanych na potwierdzenie spełnienia
warunków udziału w postępowaniu dokumentów. Na poparcie tego stanowiska Odwołujący
przywołał fragment z uzasadnienia wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 lutego 2015
r., sygn. akt KIO 225/15. W wyroku tym Izba uznała, iż wygenerowane z systemu ZUS
zaświadczenie nie posiada mocy urzędowej (nie funkcjonuje w obrocie jako oryginał) i
wymaga dalszego poświadczenia za zgodność z oryginałem. Tylko bowiem, gdy
odpowiednia ustawa (np. ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym) przewiduje taki skutek
wydruku, nie zachodzi potrzeba ich poświadczania za zgodność z oryginałem. W przypadku
zaświadczeń wygenerowanych z ZUS ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych takiej
Sygn. akt: KIO 1860/15 5
możliwości nie przewiduje. Zaświadczenie wydane w formie dokumentu elektronicznego
może być używane, jako dokument urzędowy jedynie w obrocie elektronicznym. Wydruk
takiego elektronicznego zaświadczenia będzie tylko kopią takiego dokumentu. Odnosząc się
do adnotacji w treści dokumentu „Dokument został podpisany, aby go zweryfikować należy
użyć oprogramowania do weryfikacji podpisu”, Izba uznała, iż pozwala ona nie tyle na
weryfikację podpisu (co kol wiek to znaczy), ale służy potwierdzeniu, że taki dokument został
wystawiony.
Podobnie w wyroku z dnia 10.07.2009 r., sygn. akt KIO/UZP 703/09, KIO/UZP 709/09
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, iż należy rozróżnić formę elektroniczną dokumentu,
dla zachowania której wymagane jest złożenie bezpiecznego kwalifikowanego podpisu
elektronicznego, od dokumentu wygenerowanego ze strony internetowej i podkreślić, że nie
jest to dokument w formie elektronicznej. Skoro dokument wygenerowany ze strony
internetowej nie jest dokumentem w formie elektronicznej, to wymagane jest złożenie tego
dokumentu w formie oryginału lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez
wykonawcę.
Zamawiający w podstawie wykluczenia Odwołującego z postępowania wskazał, iż
wydruk zaświadczenia elektronicznego będzie tylko jego kopią.
Wobec braku przesłanek do wykluczenia Odwołującego z postępowania, wybór oferty
najkorzystniejszej naruszał art. 91 ust. 1 Ustawy, zgodnie z którym Zamawiający wybiera
ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w siwz. Zgodnie z
tymi kryteriami ofertę najkorzystniejszą złożył Odwołujący.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołania zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (tekst
jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.), tj. po zmianie dokonanej ustawą z dnia 29
sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz. U poz. 1232), zwanej
dalej „ustawą”.
Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia odwołania i rozpoznała je na rozprawie, w
której udział brali pełnomocnicy Odwołującego i Zamawiającego.
.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była
do oceny wypełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 ustawy, tj. istnienia interesu w uzyskaniu
zamówienia oraz możliwości poniesienia przez Odwołującego szkody w wyniku
kwestionowanych czynności. Przechodząc do tej oceny należało uwzględnić, iż zakres
Sygn. akt: KIO 1860/15 6
zarzutów i żądań z nich wynikających wskazywały na potrzebę ochrony interesu
Odwołującego w uzyskaniu zamówienia, przez wzruszenie wyniku oceny oferty
Odwołującego – wykluczonego z postępowania jak również unieważnienie decyzji o wyborze
oferty najkorzystniejszej. W konsekwencji powtórzonych czynności, zgodnie z żądaniami
Odwołującego, Zamawiający zobowiązany byłby do przywrócenia do oceny oferty
Odwołującego i powtórzenia czynności badania, oceny i wyboru oferty najkorzystniejszej, co
otwierało drogę temu wykonawcy do uzyskania zamówienia.
W związku z powyższym Izba uznała, że spełnione zostały przesłanki materialno
prawe do merytorycznego rozpoznania zarzutów.
Przy rozpoznaniu odwołania Izba miała na uwadze całokształt okoliczności ustalonych
w sprawie przy rozstrzyganiu w przedmiocie podniesionych zarzutów naruszenia art. 24 ust.
2 pkt 4, w zw. z art. 24 ust. 4, art. 91 ust. 1 Ustawy.
W postępowaniu oferty złożyło trzech wykonawców, a wśród nich najtańszą była
oferta Odwołującego na kwotę 949.125,81 zł. brutto. Zamawiający w informacji o wyborze
oferty najkorzystniejszej (NOVICOM Sp. z o.o. sp. k.) wskazał na przyczyny wykluczenia
Odwołującego z postępowania. Zamawiający uznał, iż załączony do oferty dokument –
zaświadczenie z ZUS wygenerowane i wydrukowane z systemu elektronicznego, nie spełnia
wymagań ustalonych przez Zamawiającego w swiz, część X, pkt 12, a ponadto nie spełnia
zapisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19.02.2013 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający (…), w którym wskazuje się, iż zaświadczenie
ZUS winno zostać złożone w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem.
W przypadku natomiast składania dokumentów elektronicznych powinny być one opatrzone
przez wykonawcę bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą
ważnego kwalifikowanego certyfikatu (§7 ust. 1). Zamawiający wskazał, iż przedłożony
wydruk takiego podpisu nie zawiera. Zamawiający przywołał tezy z orzeczenia KIO z dnia
18.02.2015 r., sygn. akt KIO 225/15 oraz z dnia 23.02.2015 r. sygn. akt KIO 239/15, które
prowadziły do stwierdzenia, iż wygenerowany i wydrukowany z systemu elektronicznego
ZUS wydruk nie ma przymiotu dokumentu oryginalnego, który nie wymaga poświadczania za
zgodność z oryginałem. W świetle powyższego Zamawiający uznał, iż wydruk zaświadczenia
elektronicznego z ZUS nie jest dokumentem urzędowym i jako taki nie może stanowić
podstawy do oceny przez Zamawiającego, czy wykonawca spełnia, tzw. warunki negatywne
udziału w postępowaniu i nie podlega wykluczeniu.
Odwołujący złożył w ofercie na stronie 53 Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu
składek, wydane 15.06.2015 r. na wniosek płatnika składek, na podstawie art. 50 ust. 4 i art.
Sygn. akt: KIO 1860/15 7
123 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 217 i
218 Kodeksu postępowania administracyjnego. W treści zaświadczenia wskazany został
pracownik ZUS upoważniony do jego wydania. Zawiera ono w miejsce podpisu adnotację:
Dokument został podpisany, aby go zweryfikować należy użyć oprogramowania do
weryfikacji podpisu. Data złożenia podpisu: 2015-06-15T11:36:23Z Podpis elektroniczny.
Na dokumencie widnieje pieczęć Za zgodność z oryginałem opatrzona podpisem Prezesa
Zarządu P. B. .
Zamawiający w toku badania oferty wezwał Odwołującego na podstawie art. 26 ust. 3
Ustawy w piśmie z dnia 06.08.2015 r. do uzupełnienia brakujących dokumentów, w tym
między innymi aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzające, że
wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, lub
potwierdzenie, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na
raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu –
wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert.
Jednocześnie Zamawiający wskazał, iż złożone zaświadczenie, wygenerowane z systemu
ZUS nie spełnia powyżej opisanego warunku postawionego w siwz.
W odpowiedzi na to wezwanie Odwołujący wskazał na możliwość uzyskania
zaświadczenia nie tylko w formie papierowej, ale również drogą elektroniczną. Takie
zaświadczenie w postaci dokumentu elektronicznego opatrzone jest elektronicznym
podpisem kwalifikowanym osoby uprawnionej do jej wydania. Podpis ten nie będzie
widoczny na wydruku, gdzie znajduje się jedynie adnotacja: „Podpis elektroniczny”.
Jednocześnie Odwołujący wskazał, że załączone do oferty zaświadczenie potwierdza
wymaganie z siwz, przytoczone przez Zamawiającego w wezwaniu, gdyż jest bezsprzecznie
zaświadczeniem z ZUS III Oddział w Warszawie, które potwierdza, że wykonawca nie zalega
z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne.
Zamawiający na rozprawie wskazał na dodatkowe okoliczności dotyczące oferty
Odwołującego, które nie zostały powołane w uzasadnieniu decyzji o wykluczeniu
Odwołującego z postępowania, a dotyczące braku dokumentu potwierdzającego autoryzację
producenta komputera dla firmy serwisującej, a stwierdzone w notatce służbowej członków
komisji przetargowej z dnia 2.09.2015 r.
W świetle dokonanych ustaleń Izba uwzględniła odwołanie uznając, iż wykonawca
wykazał zaświadczeniem z ZUS przedłożonym w ofercie brak podstawy do wykluczenia go z
postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy.
Sygn. akt: KIO 1860/15 8
Istota rozstrzygnięcia sprowadzała się do oceny formalnej zaświadczenia ZUS,
wygenerowanego elektronicznie z systemu ZUS i potwierdzonego za zgodność z oryginałem
przez wykonawcę, pod kątem zgodności z wymaganiami Zamawiającego oraz treścią
rozporządzenia w sprawie dokumentów. Jednocześnie koniecznym było wskazanie, czy
przedłożone zaświadczenie jest dokumentem urzędowym, możliwym do złożenia w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w celu potwierdzenia braku wystąpienia
podstaw do wykluczenia go z postępowania.
Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły dowody przedłożone przez Zamawiającego i
Odwołującego, tj. dokumenty z postępowania o udzielenie zamówienia, tj. siwz,
korespondencja Zamawiającego z Odwołującym w zakresie dotyczącym wezwania do
uzupełnienia dokumentów, odpowiedzi oraz zawiadomienie o wykluczeniu Odwołującego z
postępowania
Zamawiający odmówił dokonania pozytywnej oceny spełnienia warunku udziału w
postępowaniu na podstawie zaświadczenia, które w jego ocenie nie miało mocy urzędowej,
jakiej nabierają dokumenty opatrzone podpisem osoby uprawnionej do ich wystawienia. W
zasadzie argumentacja obu stron opierała się na wywodach prezentowanych w jednym z
orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej, tj. wyroku z dnia 18 lutego 2015 r. sygn. akt KIO
225/15, dotyczących mocy dokumentów wygenerowanych elektronicznie, w którym Izba
uznała w stosunku do zaświadczenia ZUS wygenerowanego elektronicznie z systemu ZUS,
jego wydruk za kopię takiego dokumentu, wymagającą poświadczenia za zgodność z
oryginałem.
W przedmiotowej sprawie nie budziły zastrzeżeń Zamawiającego, ani zakres informacji
zawartych w zaświadczeniu, jak i jego aktualność, a także umocowanie osoby
potwierdzającej zgodność kopii z oryginałem.
W ocenie Izby ustalenie, czy wygenerowane z systemu ZUS zaświadczenie o
niezaleganiu stanowi oryginał, czy też kopię dokumentu elektronicznego, w okolicznościach
niniejszej sprawy nie miało wiodącego znaczenia, gdyż niezależenie od tej oceny, złożone
zaświadczenie zostało potwierdzone za zgodność z oryginałem przez wykonawcę, a zatem
powinno być uwzględnione przez Zamawiającego na potrzeby oceny spełnienia warunku
udziału w postępowaniu. Nie może budzić wątpliwości, iż złożone przez Odwołującego
zaświadczenie wydane zostało w formie elektronicznej opatrzonej bezpiecznym podpisem
elektronicznym przez osobę wskazaną z imienia i nazwiska w treści zaświadczenia,
możliwym do zweryfikowania przy wykorzystaniu oprogramowania do weryfikacji podpisu.
Wydane zostało zatem zgodnie z przewidzianą w ustawie procedurą (art. 217 § 4 k.p.a), w
formie zrównanej z formą pisemną (zgodnie z art. 14 k.p.a). Tym samym stanowi dokument
urzędowy, sporządzony w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w
Sygn. akt: KIO 1860/15 9
ich zakresie działania i stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone (art. 76
§ 1 kpa). W ocenie Izby, nie ma wpływu na ocenę dokumentu wydanego w formie
elektronicznej zrównanej z formą pisemną późniejsze jego wydrukowanie, stanowiące
faktycznie zmaterializowanie dokumentu elektronicznego w celu jego złożenia w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Podobnie ma to miejsce w przypadku
odwołania wnoszonego drogą elektroniczną, wymagającego opatrzenia dokumentu
bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego certyfikatu. Do
momentu wydrukowania takiego dokumentu pozostaje on jedynie w obrocie elektronicznym,
a jego wydrukowanie nie wpływa na zmianę formy w jakiej został sporządzony, a tym samym
na jego skuteczność.
Zgodnie z treścią siwz dokumenty składane na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia
z postępowania mogły być złożone w formie oryginału lub kopii potwierdzonej przez
wykonawcę. W ocenie Izby wydane w formie elektronicznej zaświadczenie z ZUS o
niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, opatrzone
bezpiecznym podpisem, jako zrównane z formą pisemną, nie wymaga własnoręcznego
podpisu w znaczeniu jakie doktryna i orzecznictwo przypisuje formie pisemnej dokumentu.
Oznacza to, że pomimo braku właściwego dla formy pisemnej podpisu, jest dokumentem
oryginalnym w obrocie elektronicznym. Można oczywiście dyskutować nad tym czy jego
wydruk z systemu powinien być traktowany jako odpis (kopia) dokumentu, czy też wprost
jako ten dokument (bez widocznego podpisu) prezentując różne argumenty za każdym z
tych stanowisk. W ocenie składu orzekającego, skoro w obrocie gospodarczym występują
elektroniczne dokumenty urzędowe, nie można pomijać treści w nich zawartych,
stwierdzonych urzędowo. Przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie
rodzaju dokumentów (…) nie zwierają odmiennej regulacji poświęconej składaniu
dokumentów elektronicznym, zrównanym z formą pisemną, co stwarza pewną lukę w
przepisach wykonawczych, która wymaga uzupełnienia wykładnią celowościową i
funkcjonalną i nie powinna wywoływać negatywnych konsekwencji dla wykonawcy
ubiegającego się o zamówienie publiczne. Postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego wymaga zachowania co do zasady formy pisemnej (art. 9 ust. 1 Ustawy), co
jednak nie czyni strony formalnej postępowania wiodącej dla celów ustawodawcy. Służy ona
przede wszystkim zachowaniu przejrzystości postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, nie jest natomiast wartością samą w sobie. Zamawiający do tego stopnia
przypisywał wagę stronie formalnej dokumentu, że odmówił przyjęcia zaświadczenia
wystawionego w systemie ZUS i złożonego wraz z deklaracją wykonawcy potwierdzającego
zgodność z oryginałem dokumentu występującym w obrocie elektronicznym. Zamawiający
wskazał, iż przedłożone zaświadczenie nie jest wiernym odwzorowaniem oryginalnego
Sygn. akt: KIO 1860/15 10
dokumentu, który nie posiada widocznego podpisu elektronicznego. Zamawiający w ogóle
nie odniósł się do treści stwierdzonej urzędowo przez właściwy do tego organ w przepisanej
formie, na którą nie ma wpływu strona formalna dokumentu, a do której przede wszystkim
należało odnieść potwierdzenie przez wykonawcę zgodności z oryginałem. Zamawiający nie
kwestionował zgodności informacji zawartych w zaświadczeniu wygenerowanym z systemu
ZUS ze stanem faktycznym istniejącym w dniu wystawienia zaświadczenia, co miał
możliwość zweryfikować korzystając z narzędzie dostępnego na stronie ZUS.
Uwzględniając powyższe Izba uznała, że przedłożone w ofercie zaświadczenie z ZUS
poświadczone za zgodność z oryginałem stanowiło dokument umożliwiający dokonanie
oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu z zachowaniem zasad oceny ustalonych
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia – część X pkt 12 siwz.
Odnosząc się do nowych okoliczności wskazanych przez Zamawiającego na rozprawie,
mających wpływać na zgodność oferty z siwz, stwierdzonych w notatce urzędowej
sporządzonej już po zakończonej czynności oceny oferty Odwołującego, Izba uznała, iż nie
mogą one wpływać na ocenę zasadności zarzutów wskazanych w odwołaniu. Przede
wszystkim należy zauważyć, iż Izba związana jest zakresem zarzutów oraz ustaleniami
poczynionymi w oparciu o dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Skoro Zamawiający na etapie oceny oferty Odwołującego nie stwierdził innych,
poza wskazanymi w podstawie wykluczenia z postępowania, podstaw do odrzucenia
oferty/wykluczenia wykonawcy, faktycznie przyczyny te nie mają znaczenia dla zakończonej
oceny oferty. Przyjęcie na obecnym etapie postępowania nowych podstaw do odrzucenia
oferty Odwołującego, jako okoliczności mających mieć wpływ na wynik postępowania i
uzasadniających utrzymanie decyzji o wykluczeniu Odwołującego z postępowania,
prowadziłoby faktycznie do pozbawienia wykonawcy prawa do skorzystania z środków
ochrony prawnej. Byłoby zatem wadliwe tak od strony formalnej (Izba orzeka w zakresie
podniesionych zarzutów), jak i sprzeczne z celami ustawy, a także naruszałoby
fundamentalne prawo do obrony.
Mając powyższe na względzie Izba uznała, iż Zamawiający w sposób nieprawidłowy
dokonał oceny spełnienia przez Odwołującego warunków udziału w postępowaniu, co
skutkowało błędnym rozstrzygnięciem wyniku postępowania oraz decyzją o wykluczeniu
Odwołującego z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy. Na podstawie art.
192 ust.2 ustawy odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Sygn. akt: KIO 1860/15 11
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust.
9 oraz art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpis oraz uzasadnione koszty Odwołującego stwierdzone złożonym przed
zamknięciem rozprawy rachunkiem obejmującym koszty wynagrodzenia pełnomocnika i
obciążyła nimi Zamawiającego.
Przewodniczący: ……………………….
WYROK
z dnia 7 września 2015 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Izabela Niedziałek-Bujak
Protokolant: Joanna Borowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 września 2015 r. odwołania wniesionego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 sierpnia 2015 r. przez Odwołującego PIDIKOM Spóła
z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa z siedzibą w Warszawie przy
ul. Augustówka 11G/5 (02-981 Warszawa)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego Gminę Szczerców, ul. Puławskiego 8
(97-420 Szczerców)
orzeka:
1 Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności z dnia
21.08.2015 r. tj. wyboru oferty najkorzystniejszej oraz wykluczenia z postępowania
wykonawcy PIDIKOM Sp. z o.o. sp. k. z/s w Warszawie i nakazuje powtórzenie
czynności oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego się.
2. Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego – Gminę Szczerców i:
2.1 zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7.500 zł 00 gr. (słownie:
siedem tysięcy pięćset złotych, zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego - PIDIKOM
Sp. z o.o. sp. k. z/s w Warszawie tytułem wpisu od odwołania.
2.2 Zasądza od Zamawiającego – Gminy Szczerców na rzecz Odwołującego - PIDIKOM Sp.
z o.o. sp. k. z/s w Warszawie kwotę 11.100 zł 00 gr. (słownie: jedenaście tysięcy sto
złotych zero groszy), stanowiącą koszty strony poniesione z tytułu wpisu od odwołania
oraz wynagrodzenia pełnomocnika.
Sygn. akt: KIO 1860/15 2
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt: KIO 1860/15 3
U z a s a d n i e n i e
W postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego Gminę Szczerców, w trybie
przetargu nieograniczonego na zakup zestawów komputerowych wraz z urządzeniami
wielofunkcyjnymi, podstawowym oprogramowaniem, konfiguracją, instalacją u Beneficjentów
Ostatecznych i w Jednostkach Podległych Gminie z podłączeniem do istniejącej sieci
internetowej oraz szkolenia stacjonarne i e-learningowe dla Beneficjentów Ostatecznych
(znak sprawy ZM.1.04.22-ZP.2015), ogłoszonym w Biuletynie Zamówień Publicznych w dniu
17 lipca 2015 r., poz. 181832, wobec czynności wykluczenia z postępowania i wyboru oferty
najkorzystniejszej, wykluczony wykonawca PIDIKOM Sp. z o.o. sp. k. z/s w Warszawie
wniósł w dniu 26 sierpnia 2015 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie (sygn.
akt KIO 1860/15).
Informację o czynnościach Zamawiającego Odwołujący powziął z treści pisma z dnia 21
sierpnia 2015 r. – zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej oraz wykluczeniu
Odwołującego z postępowania, przekazanego faksem i w formie pisemnej.
W dniu 27.08.2015 r. Zamawiający przekazał wykonawcą informację o wniesieniu odwołania
faksem i w formie pisemnej. Do postępowania odwoławczego nie przystąpił żaden
wykonawca uczestniczący w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 4 w zw. z art. 24
ust. 4 Ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez jego błędne zastosowanie i w
konsekwencji wykluczenie z postępowania Odwołującego z uwagi na brak wykazania
spełnienia przesłanek udziału w postępowaniu, podczas gdy spełnienie przesłanek udziału w
postępowaniu zostało przez Odwołującego wykazane za pomocą zgodnego z prawem i siwz
zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenie zdrowotne i
społeczne wykazującego brak spełnienia przesłanek wykluczenia, o których mowa w art. 24
ust. 1 pkt 3 Ustawy. W konsekwencji tego naruszenia, doszło do uchybienia przepisom art.
91 ust 1 Ustawy poprzez wybór, jako najkorzystniejszej oferty złożonej przez NOVICOM Sp.
z o.o. sp. k., podczas gdy jako najkorzystniejsza powinna zostać wybrana oferta
Odwołującego.
Wniósł o unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, nakazanie
dokonania ponownej oceny złożonych ofert oraz wyboru oferty najkorzystniejszej.
Uzasadniając naruszenie przez Zamawiającego interesu w uzyskaniu zamówienia
Odwołujący wskazał na skutek zaskarżonych czynności w postaci pozbawienia
Odwołującego zamówienia, które uzyskałby, gdyż jego oferta jest najkorzystniejsza według
ustalonych kryteriów oceny ofert – ceny.
Sygn. akt: KIO 1860/15 4
W uzasadnieniu faktycznym zarzutów Odwołujący wskazał na wymaganie
Zamawiającego z części X pkt 5 siwz, dotyczące obowiązku wykonawców wykazania braku
podstaw do wykluczenia z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 Ustawy przez żądanie
przedłożenia m.in. aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału ZUS lub KRUS
potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie
zdrowotne i społeczne, lub potwierdzenie, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie,
odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania
decyzji właściwego organu – wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem
terminu składania ofert.
Jednocześnie, zgodnie z częścią X pkt 12 siwz, dokumenty mogły być składane w formie
oryginałów lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem.
Odwołujący przedstawił zaświadczenie w formie wygenerowanego wydruku
dokumentu elektronicznego, opatrzonego podpisem elektronicznym, które zostało następnie
przez niego poświadczone za zgodność z oryginałem. Na wygenerowanym wydruku
znajduje się adnotacja, z której wynika, iż dla jego ważności nie wymaga się już kolejnego
podpisu i potwierdza jej równoważność podpisowi w formie tradycyjnej. Zaświadczenie
wydane zostało na wniosek płatnika na podstawie art. 217-220 k.p.a. w postaci dokumentu
elektronicznego, opatrzonego elektronicznym podpisem kwalifikowanym osoby uprawnionej
do jego wydania. Podpis ten nie jest wówczas widoczny na wydruku, na którym znajduje się
adnotacja „Podpis elektroniczny”. Dokument ten sporządzony został w przepisanej formie
przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania i stanowią dowód tego,
co zostało w nich urzędowo stwierdzone (art. 76 § 1 kpa).
Na wypadek, gdyby Izba odmiennie oceniła załączony do oferty wydruk, tj. uznając je
za kopie dokumentu urzędowego, Odwołujący w oparciu o zasady ogólne prawa cywilnego
(art. 78 § 2 k.c.) wskazał, że wydruk elektronicznego zaświadczenia wystawionego przez
ZUS stanowi co najmniej kopię tego zaświadczenia. Zgodnie natomiast z siwz, dokumenty
mogły być złożone w formie oryginałów lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem.
Przedłożony w ofercie wydruk poświadczony przez wykonawcę za zgodność z oryginałem
spełniał wymagania Zamawiającego, co do formy składanych na potwierdzenie spełnienia
warunków udziału w postępowaniu dokumentów. Na poparcie tego stanowiska Odwołujący
przywołał fragment z uzasadnienia wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18 lutego 2015
r., sygn. akt KIO 225/15. W wyroku tym Izba uznała, iż wygenerowane z systemu ZUS
zaświadczenie nie posiada mocy urzędowej (nie funkcjonuje w obrocie jako oryginał) i
wymaga dalszego poświadczenia za zgodność z oryginałem. Tylko bowiem, gdy
odpowiednia ustawa (np. ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym) przewiduje taki skutek
wydruku, nie zachodzi potrzeba ich poświadczania za zgodność z oryginałem. W przypadku
zaświadczeń wygenerowanych z ZUS ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych takiej
Sygn. akt: KIO 1860/15 5
możliwości nie przewiduje. Zaświadczenie wydane w formie dokumentu elektronicznego
może być używane, jako dokument urzędowy jedynie w obrocie elektronicznym. Wydruk
takiego elektronicznego zaświadczenia będzie tylko kopią takiego dokumentu. Odnosząc się
do adnotacji w treści dokumentu „Dokument został podpisany, aby go zweryfikować należy
użyć oprogramowania do weryfikacji podpisu”, Izba uznała, iż pozwala ona nie tyle na
weryfikację podpisu (co kol wiek to znaczy), ale służy potwierdzeniu, że taki dokument został
wystawiony.
Podobnie w wyroku z dnia 10.07.2009 r., sygn. akt KIO/UZP 703/09, KIO/UZP 709/09
Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, iż należy rozróżnić formę elektroniczną dokumentu,
dla zachowania której wymagane jest złożenie bezpiecznego kwalifikowanego podpisu
elektronicznego, od dokumentu wygenerowanego ze strony internetowej i podkreślić, że nie
jest to dokument w formie elektronicznej. Skoro dokument wygenerowany ze strony
internetowej nie jest dokumentem w formie elektronicznej, to wymagane jest złożenie tego
dokumentu w formie oryginału lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez
wykonawcę.
Zamawiający w podstawie wykluczenia Odwołującego z postępowania wskazał, iż
wydruk zaświadczenia elektronicznego będzie tylko jego kopią.
Wobec braku przesłanek do wykluczenia Odwołującego z postępowania, wybór oferty
najkorzystniejszej naruszał art. 91 ust. 1 Ustawy, zgodnie z którym Zamawiający wybiera
ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w siwz. Zgodnie z
tymi kryteriami ofertę najkorzystniejszą złożył Odwołujący.
Stanowisko Izby
Do rozpoznania odwołania zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo zamówień
publicznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, (tekst
jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.), tj. po zmianie dokonanej ustawą z dnia 29
sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz. U poz. 1232), zwanej
dalej „ustawą”.
Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia odwołania i rozpoznała je na rozprawie, w
której udział brali pełnomocnicy Odwołującego i Zamawiającego.
.
Przystępując do rozpoznania odwołania, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była
do oceny wypełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 ustawy, tj. istnienia interesu w uzyskaniu
zamówienia oraz możliwości poniesienia przez Odwołującego szkody w wyniku
kwestionowanych czynności. Przechodząc do tej oceny należało uwzględnić, iż zakres
Sygn. akt: KIO 1860/15 6
zarzutów i żądań z nich wynikających wskazywały na potrzebę ochrony interesu
Odwołującego w uzyskaniu zamówienia, przez wzruszenie wyniku oceny oferty
Odwołującego – wykluczonego z postępowania jak również unieważnienie decyzji o wyborze
oferty najkorzystniejszej. W konsekwencji powtórzonych czynności, zgodnie z żądaniami
Odwołującego, Zamawiający zobowiązany byłby do przywrócenia do oceny oferty
Odwołującego i powtórzenia czynności badania, oceny i wyboru oferty najkorzystniejszej, co
otwierało drogę temu wykonawcy do uzyskania zamówienia.
W związku z powyższym Izba uznała, że spełnione zostały przesłanki materialno
prawe do merytorycznego rozpoznania zarzutów.
Przy rozpoznaniu odwołania Izba miała na uwadze całokształt okoliczności ustalonych
w sprawie przy rozstrzyganiu w przedmiocie podniesionych zarzutów naruszenia art. 24 ust.
2 pkt 4, w zw. z art. 24 ust. 4, art. 91 ust. 1 Ustawy.
W postępowaniu oferty złożyło trzech wykonawców, a wśród nich najtańszą była
oferta Odwołującego na kwotę 949.125,81 zł. brutto. Zamawiający w informacji o wyborze
oferty najkorzystniejszej (NOVICOM Sp. z o.o. sp. k.) wskazał na przyczyny wykluczenia
Odwołującego z postępowania. Zamawiający uznał, iż załączony do oferty dokument –
zaświadczenie z ZUS wygenerowane i wydrukowane z systemu elektronicznego, nie spełnia
wymagań ustalonych przez Zamawiającego w swiz, część X, pkt 12, a ponadto nie spełnia
zapisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19.02.2013 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający (…), w którym wskazuje się, iż zaświadczenie
ZUS winno zostać złożone w oryginale lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem.
W przypadku natomiast składania dokumentów elektronicznych powinny być one opatrzone
przez wykonawcę bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą
ważnego kwalifikowanego certyfikatu (§7 ust. 1). Zamawiający wskazał, iż przedłożony
wydruk takiego podpisu nie zawiera. Zamawiający przywołał tezy z orzeczenia KIO z dnia
18.02.2015 r., sygn. akt KIO 225/15 oraz z dnia 23.02.2015 r. sygn. akt KIO 239/15, które
prowadziły do stwierdzenia, iż wygenerowany i wydrukowany z systemu elektronicznego
ZUS wydruk nie ma przymiotu dokumentu oryginalnego, który nie wymaga poświadczania za
zgodność z oryginałem. W świetle powyższego Zamawiający uznał, iż wydruk zaświadczenia
elektronicznego z ZUS nie jest dokumentem urzędowym i jako taki nie może stanowić
podstawy do oceny przez Zamawiającego, czy wykonawca spełnia, tzw. warunki negatywne
udziału w postępowaniu i nie podlega wykluczeniu.
Odwołujący złożył w ofercie na stronie 53 Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu
składek, wydane 15.06.2015 r. na wniosek płatnika składek, na podstawie art. 50 ust. 4 i art.
Sygn. akt: KIO 1860/15 7
123 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 217 i
218 Kodeksu postępowania administracyjnego. W treści zaświadczenia wskazany został
pracownik ZUS upoważniony do jego wydania. Zawiera ono w miejsce podpisu adnotację:
Dokument został podpisany, aby go zweryfikować należy użyć oprogramowania do
weryfikacji podpisu. Data złożenia podpisu: 2015-06-15T11:36:23Z Podpis elektroniczny.
Na dokumencie widnieje pieczęć Za zgodność z oryginałem opatrzona podpisem Prezesa
Zarządu P. B. .
Zamawiający w toku badania oferty wezwał Odwołującego na podstawie art. 26 ust. 3
Ustawy w piśmie z dnia 06.08.2015 r. do uzupełnienia brakujących dokumentów, w tym
między innymi aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzające, że
wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, lub
potwierdzenie, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na
raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu –
wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert.
Jednocześnie Zamawiający wskazał, iż złożone zaświadczenie, wygenerowane z systemu
ZUS nie spełnia powyżej opisanego warunku postawionego w siwz.
W odpowiedzi na to wezwanie Odwołujący wskazał na możliwość uzyskania
zaświadczenia nie tylko w formie papierowej, ale również drogą elektroniczną. Takie
zaświadczenie w postaci dokumentu elektronicznego opatrzone jest elektronicznym
podpisem kwalifikowanym osoby uprawnionej do jej wydania. Podpis ten nie będzie
widoczny na wydruku, gdzie znajduje się jedynie adnotacja: „Podpis elektroniczny”.
Jednocześnie Odwołujący wskazał, że załączone do oferty zaświadczenie potwierdza
wymaganie z siwz, przytoczone przez Zamawiającego w wezwaniu, gdyż jest bezsprzecznie
zaświadczeniem z ZUS III Oddział w Warszawie, które potwierdza, że wykonawca nie zalega
z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne.
Zamawiający na rozprawie wskazał na dodatkowe okoliczności dotyczące oferty
Odwołującego, które nie zostały powołane w uzasadnieniu decyzji o wykluczeniu
Odwołującego z postępowania, a dotyczące braku dokumentu potwierdzającego autoryzację
producenta komputera dla firmy serwisującej, a stwierdzone w notatce służbowej członków
komisji przetargowej z dnia 2.09.2015 r.
W świetle dokonanych ustaleń Izba uwzględniła odwołanie uznając, iż wykonawca
wykazał zaświadczeniem z ZUS przedłożonym w ofercie brak podstawy do wykluczenia go z
postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy.
Sygn. akt: KIO 1860/15 8
Istota rozstrzygnięcia sprowadzała się do oceny formalnej zaświadczenia ZUS,
wygenerowanego elektronicznie z systemu ZUS i potwierdzonego za zgodność z oryginałem
przez wykonawcę, pod kątem zgodności z wymaganiami Zamawiającego oraz treścią
rozporządzenia w sprawie dokumentów. Jednocześnie koniecznym było wskazanie, czy
przedłożone zaświadczenie jest dokumentem urzędowym, możliwym do złożenia w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w celu potwierdzenia braku wystąpienia
podstaw do wykluczenia go z postępowania.
Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły dowody przedłożone przez Zamawiającego i
Odwołującego, tj. dokumenty z postępowania o udzielenie zamówienia, tj. siwz,
korespondencja Zamawiającego z Odwołującym w zakresie dotyczącym wezwania do
uzupełnienia dokumentów, odpowiedzi oraz zawiadomienie o wykluczeniu Odwołującego z
postępowania
Zamawiający odmówił dokonania pozytywnej oceny spełnienia warunku udziału w
postępowaniu na podstawie zaświadczenia, które w jego ocenie nie miało mocy urzędowej,
jakiej nabierają dokumenty opatrzone podpisem osoby uprawnionej do ich wystawienia. W
zasadzie argumentacja obu stron opierała się na wywodach prezentowanych w jednym z
orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej, tj. wyroku z dnia 18 lutego 2015 r. sygn. akt KIO
225/15, dotyczących mocy dokumentów wygenerowanych elektronicznie, w którym Izba
uznała w stosunku do zaświadczenia ZUS wygenerowanego elektronicznie z systemu ZUS,
jego wydruk za kopię takiego dokumentu, wymagającą poświadczenia za zgodność z
oryginałem.
W przedmiotowej sprawie nie budziły zastrzeżeń Zamawiającego, ani zakres informacji
zawartych w zaświadczeniu, jak i jego aktualność, a także umocowanie osoby
potwierdzającej zgodność kopii z oryginałem.
W ocenie Izby ustalenie, czy wygenerowane z systemu ZUS zaświadczenie o
niezaleganiu stanowi oryginał, czy też kopię dokumentu elektronicznego, w okolicznościach
niniejszej sprawy nie miało wiodącego znaczenia, gdyż niezależenie od tej oceny, złożone
zaświadczenie zostało potwierdzone za zgodność z oryginałem przez wykonawcę, a zatem
powinno być uwzględnione przez Zamawiającego na potrzeby oceny spełnienia warunku
udziału w postępowaniu. Nie może budzić wątpliwości, iż złożone przez Odwołującego
zaświadczenie wydane zostało w formie elektronicznej opatrzonej bezpiecznym podpisem
elektronicznym przez osobę wskazaną z imienia i nazwiska w treści zaświadczenia,
możliwym do zweryfikowania przy wykorzystaniu oprogramowania do weryfikacji podpisu.
Wydane zostało zatem zgodnie z przewidzianą w ustawie procedurą (art. 217 § 4 k.p.a), w
formie zrównanej z formą pisemną (zgodnie z art. 14 k.p.a). Tym samym stanowi dokument
urzędowy, sporządzony w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w
Sygn. akt: KIO 1860/15 9
ich zakresie działania i stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone (art. 76
§ 1 kpa). W ocenie Izby, nie ma wpływu na ocenę dokumentu wydanego w formie
elektronicznej zrównanej z formą pisemną późniejsze jego wydrukowanie, stanowiące
faktycznie zmaterializowanie dokumentu elektronicznego w celu jego złożenia w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Podobnie ma to miejsce w przypadku
odwołania wnoszonego drogą elektroniczną, wymagającego opatrzenia dokumentu
bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego certyfikatu. Do
momentu wydrukowania takiego dokumentu pozostaje on jedynie w obrocie elektronicznym,
a jego wydrukowanie nie wpływa na zmianę formy w jakiej został sporządzony, a tym samym
na jego skuteczność.
Zgodnie z treścią siwz dokumenty składane na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia
z postępowania mogły być złożone w formie oryginału lub kopii potwierdzonej przez
wykonawcę. W ocenie Izby wydane w formie elektronicznej zaświadczenie z ZUS o
niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, opatrzone
bezpiecznym podpisem, jako zrównane z formą pisemną, nie wymaga własnoręcznego
podpisu w znaczeniu jakie doktryna i orzecznictwo przypisuje formie pisemnej dokumentu.
Oznacza to, że pomimo braku właściwego dla formy pisemnej podpisu, jest dokumentem
oryginalnym w obrocie elektronicznym. Można oczywiście dyskutować nad tym czy jego
wydruk z systemu powinien być traktowany jako odpis (kopia) dokumentu, czy też wprost
jako ten dokument (bez widocznego podpisu) prezentując różne argumenty za każdym z
tych stanowisk. W ocenie składu orzekającego, skoro w obrocie gospodarczym występują
elektroniczne dokumenty urzędowe, nie można pomijać treści w nich zawartych,
stwierdzonych urzędowo. Przepisy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie
rodzaju dokumentów (…) nie zwierają odmiennej regulacji poświęconej składaniu
dokumentów elektronicznym, zrównanym z formą pisemną, co stwarza pewną lukę w
przepisach wykonawczych, która wymaga uzupełnienia wykładnią celowościową i
funkcjonalną i nie powinna wywoływać negatywnych konsekwencji dla wykonawcy
ubiegającego się o zamówienie publiczne. Postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego wymaga zachowania co do zasady formy pisemnej (art. 9 ust. 1 Ustawy), co
jednak nie czyni strony formalnej postępowania wiodącej dla celów ustawodawcy. Służy ona
przede wszystkim zachowaniu przejrzystości postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, nie jest natomiast wartością samą w sobie. Zamawiający do tego stopnia
przypisywał wagę stronie formalnej dokumentu, że odmówił przyjęcia zaświadczenia
wystawionego w systemie ZUS i złożonego wraz z deklaracją wykonawcy potwierdzającego
zgodność z oryginałem dokumentu występującym w obrocie elektronicznym. Zamawiający
wskazał, iż przedłożone zaświadczenie nie jest wiernym odwzorowaniem oryginalnego
Sygn. akt: KIO 1860/15 10
dokumentu, który nie posiada widocznego podpisu elektronicznego. Zamawiający w ogóle
nie odniósł się do treści stwierdzonej urzędowo przez właściwy do tego organ w przepisanej
formie, na którą nie ma wpływu strona formalna dokumentu, a do której przede wszystkim
należało odnieść potwierdzenie przez wykonawcę zgodności z oryginałem. Zamawiający nie
kwestionował zgodności informacji zawartych w zaświadczeniu wygenerowanym z systemu
ZUS ze stanem faktycznym istniejącym w dniu wystawienia zaświadczenia, co miał
możliwość zweryfikować korzystając z narzędzie dostępnego na stronie ZUS.
Uwzględniając powyższe Izba uznała, że przedłożone w ofercie zaświadczenie z ZUS
poświadczone za zgodność z oryginałem stanowiło dokument umożliwiający dokonanie
oceny spełnienia warunku udziału w postępowaniu z zachowaniem zasad oceny ustalonych
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia – część X pkt 12 siwz.
Odnosząc się do nowych okoliczności wskazanych przez Zamawiającego na rozprawie,
mających wpływać na zgodność oferty z siwz, stwierdzonych w notatce urzędowej
sporządzonej już po zakończonej czynności oceny oferty Odwołującego, Izba uznała, iż nie
mogą one wpływać na ocenę zasadności zarzutów wskazanych w odwołaniu. Przede
wszystkim należy zauważyć, iż Izba związana jest zakresem zarzutów oraz ustaleniami
poczynionymi w oparciu o dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Skoro Zamawiający na etapie oceny oferty Odwołującego nie stwierdził innych,
poza wskazanymi w podstawie wykluczenia z postępowania, podstaw do odrzucenia
oferty/wykluczenia wykonawcy, faktycznie przyczyny te nie mają znaczenia dla zakończonej
oceny oferty. Przyjęcie na obecnym etapie postępowania nowych podstaw do odrzucenia
oferty Odwołującego, jako okoliczności mających mieć wpływ na wynik postępowania i
uzasadniających utrzymanie decyzji o wykluczeniu Odwołującego z postępowania,
prowadziłoby faktycznie do pozbawienia wykonawcy prawa do skorzystania z środków
ochrony prawnej. Byłoby zatem wadliwe tak od strony formalnej (Izba orzeka w zakresie
podniesionych zarzutów), jak i sprzeczne z celami ustawy, a także naruszałoby
fundamentalne prawo do obrony.
Mając powyższe na względzie Izba uznała, iż Zamawiający w sposób nieprawidłowy
dokonał oceny spełnienia przez Odwołującego warunków udziału w postępowaniu, co
skutkowało błędnym rozstrzygnięciem wyniku postępowania oraz decyzją o wykluczeniu
Odwołującego z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy. Na podstawie art.
192 ust.2 ustawy odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Sygn. akt: KIO 1860/15 11
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust.
9 oraz art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpis oraz uzasadnione koszty Odwołującego stwierdzone złożonym przed
zamknięciem rozprawy rachunkiem obejmującym koszty wynagrodzenia pełnomocnika i
obciążyła nimi Zamawiającego.
Przewodniczący: ……………………….