T 2/87
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
Postanowienie
z dnia 30 września 1987 r.
(T. 2/87)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący:
Sędzia TK Czesław Bakalarski
po rozpoznaniu dnia 30 września 1987 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Federacji Związków Zawodowych Przemysłu Okrętowego “Okrętowcy” z dnia 23 marca 1987 r. o “zawieszenie stosowania art. 2417 § 7 Kodeksu pracy”, na podstawie art. 20 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 22, poz. 98)
postanowił:
nie nadać wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE
Uzasadnienie wniosku FZZPO “Okrętowcy” zawarte jest w dwu pismach, z dnia 23 marca 1987 r. i z dnia 7 sierpnia 1987 r.
W pierwszym piśmie jest stwierdzenie, że obowiązujący od 1 stycznia 1987 r. przepis art. 2417 § 7 Kodeksu pracy w znaczny sposób narusza uprawnienia wynikające z istoty związkowego działania, które przewiduje rozdział 5, zwłaszcza art. 45 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych.
W dodatkowym uzasadnieniu zawartym w piśmie z dnia 7 sierpnia 1987 r. rozwinięto wywody na temat sprzeczności kwestionowanego przepisu z Konstytucją PRL.
Stwierdzono w szczególności. że narusza on przepisy art. 67 ust. 1, art. 83 ust. 1, art. 84 ust. 1 i 2 i art. 85 Konstytucji PRL, narusza bowiem podstawowe prawa obywateli, ogranicza zaś takie prawa jak wolność słowa, druku, zgromadzeń, wieców, pochodów i manifestacji. Ogranicza udział w czynnym życiu politycznym i wreszcie realizację uprawnień zagwarantowanych w ustawie o związkach zawodowych.
Wniosek jest oczywiście bezzasadny.
Nie ma żadnych podstaw do stwierdzenia, że kwestionowany przepis art. 2417 § 7 Kodeksu pracy nie jest zgodny z Konstytucją PRL. Nie ogranicza on bowiem zapewnionej obywatelom równości praw, wolności słowa, druku, zgromadzeń i wieców, czy praw zrzeszania się w związki zawodowe, zawiesza jedynie na określony czas niektóre formy działalności związkowej.
Kwestionowany przepis art. 2417 § 7 Kp brzmi, jak następuje: “W okresie uzgadniania przez strony projektu układu oraz w czasie postępowania rejestracyjnego, a także w czasie rozstrzygania sporu w trybie określonym w § 3 i 4, w sprawie postanowień układu nie stosuje się przepisów rozdziału 5 ustawy o związkach zawodowych”.
Rozdział piąty powołanej ustawy o związkach zawodowych reguluje spory zbiorowe i prawo do strajku.
Kwestionowany przepis zawiesza więc uprawnienia związków zawodowych wynikające z rozdziału 5 powołanej ustawy o związkach zawodowych, a więc prawo do strajku i innych form protestu, wyjątkowo i to tylko w ściśle określonych przypadkach.
Takie uregulowanie nie narusza żadnych praw związków zawodowych, w tym również prawa do stosowania strajków, porządkuje jedynie te uprawnienia i wskazuje, że negocjacjom i postępowaniu rejestracyjnemu winien towarzyszyć ład i spokój społeczny. Negocjujące strony pozostają zaś w jednakowej sytuacji, nie wywierają na siebie pozaprawnego nacisku.
Ponadto kwestionowany przepis należy także interpretować w całości z innymi obowiązującymi normami prawa, w tym również ze zmienionymi przepisami Kodeksu pracy. Wszak przepisy te nie osłabiają roli i znaczenia związków zawodowych w kształtowaniu warunków pracy i płac w poszczególnych branżach, zawodach i przedsiębiorstwach. Utrwalają zdolność związków zawodowych w zakresie układów zbiorowych, jako jedno z podstawowych uprawnień. Konsekwencją wysokiej pozycji społecznej, jaką posiadają związki zawodowe w kształtowaniu prawa pracy, we współdecydowaniu o żywotnych sprawach pracowników i członków ich rodzin jest możliwość prowadzenia negocjacji i zawierania układów zbiorowych pracy oraz zakładowych umów zbiorowych.
Z powyższych wywodów wynika, że całkowicie nieprzekonujące jest twierdzenie w uzasadnieniu wniosku, jakoby kwestionowany przepis naruszał prawa zagwarantowane w art. 85 Konstytucji PRL, który stanowi, że w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej doniosłą rolę społeczną spełniają związki zawodowe, które są powszechną organizacją współuczestniczącą w kształtowaniu i realizacji zadań społeczno-gosodarczych rozwoju kraju, związki zawodowe reprezentują interesy oraz prawa ludzi pracy, są szkołą obywatelskiej aktywności i zaangażowania w budowie społeczeństwa socjalistycznego.
Związki zawodowe mają, jak wskazano już wyżej, możliwość współdecydowania o interesach ludzi pracy, skoro rzeczywiście współdecydują o żywotnych sprawach pracowników i członków ich rodzin poprzez negocjacje m.in. układów zbiorowych pracy.
Wymaga także wzmianki, iż w dalszej części art. 85 Konstytucji PRL, zawarte jest stwierdzenie, że związki zawodowe są szkołą obywatelskiej aktywności i zaangażowania w budowie społeczeństwa socjalistycznego.
Za oczywiście bezzasadne należy uznać twierdzenie zawarte we wniosku, jakoby kwestionowany przepis naruszał art. 84 ust. 1 i 2 Konstytucji PRL, który zapewnia obywatelom prawo zrzeszania się między innymi w związkach zawodowych, “skoro przyznane ustawowo uprawnienia związków zawodowych ulegają zaskarżonym art. 2417 § 7 Kodeksu pracy zawieszeniu” (cytat z wniosku - dopisek TK).
Przede wszystkim uprawnienia związków zawodowych nie ulegają zawieszeniu w ogóle, gdyby to miało miejsce, to istotnie uprawnienie to byłoby naruszone, zawiesza je jedynie na ściśle oznaczony czas i to niezbyt długi. Uczyniono to zaś, jak wskazano wyżej, w celu zapewnienia ładu i spokoju społecznego w okresie negocjacji i postępowania rejestracyjnego.
Całkowicie nieprzekonujące jest twierdzenie zawarte we wniosku, jakoby kwestionowany przepis naruszał art. 83 ust. 1 Konstytucji PRL, który stanowi, że Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia obywatelom wolność słowa, druku, zgromadzeń i wieców, pochodów i manifestacji.
Z treści przygotowanego na wstępie art. 2417 § 7 Kodeksu pracy wniosek taki nie da się wyprowadzić, wszak zawieszenie na krótki okres negocjacji układów zbiorowych pracy i rozstrzygania sporów prawo przewiduje w rozdziale 5 ustawy o związkach zawodowych nie ograniczą takich praw, jak wolność słowa, druku, zgromadzeń i wieców, pochodów i manifestacji, jeżeli prawa te są wykorzystywane zgodnie z obowiązującymi szczegółowymi przepisami. Nie koliduje też z równością praw obywateli zagwarantowaną w art. 67 ust. 1 Konstytucji PRL.
Godzi się wreszcie podkreślić, że projektowane zmiany Kodeksu pracy zostały uzgodnione w myśl art. 22 ust. 2 powołanej ustawy o związkach zawodowych z Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych, a negocjacje trwały dwa lata.
z dnia 30 września 1987 r.
(T. 2/87)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący:
Sędzia TK Czesław Bakalarski
po rozpoznaniu dnia 30 września 1987 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Federacji Związków Zawodowych Przemysłu Okrętowego “Okrętowcy” z dnia 23 marca 1987 r. o “zawieszenie stosowania art. 2417 § 7 Kodeksu pracy”, na podstawie art. 20 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 22, poz. 98)
postanowił:
nie nadać wnioskowi dalszego biegu.
UZASADNIENIE
Uzasadnienie wniosku FZZPO “Okrętowcy” zawarte jest w dwu pismach, z dnia 23 marca 1987 r. i z dnia 7 sierpnia 1987 r.
W pierwszym piśmie jest stwierdzenie, że obowiązujący od 1 stycznia 1987 r. przepis art. 2417 § 7 Kodeksu pracy w znaczny sposób narusza uprawnienia wynikające z istoty związkowego działania, które przewiduje rozdział 5, zwłaszcza art. 45 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych.
W dodatkowym uzasadnieniu zawartym w piśmie z dnia 7 sierpnia 1987 r. rozwinięto wywody na temat sprzeczności kwestionowanego przepisu z Konstytucją PRL.
Stwierdzono w szczególności. że narusza on przepisy art. 67 ust. 1, art. 83 ust. 1, art. 84 ust. 1 i 2 i art. 85 Konstytucji PRL, narusza bowiem podstawowe prawa obywateli, ogranicza zaś takie prawa jak wolność słowa, druku, zgromadzeń, wieców, pochodów i manifestacji. Ogranicza udział w czynnym życiu politycznym i wreszcie realizację uprawnień zagwarantowanych w ustawie o związkach zawodowych.
Wniosek jest oczywiście bezzasadny.
Nie ma żadnych podstaw do stwierdzenia, że kwestionowany przepis art. 2417 § 7 Kodeksu pracy nie jest zgodny z Konstytucją PRL. Nie ogranicza on bowiem zapewnionej obywatelom równości praw, wolności słowa, druku, zgromadzeń i wieców, czy praw zrzeszania się w związki zawodowe, zawiesza jedynie na określony czas niektóre formy działalności związkowej.
Kwestionowany przepis art. 2417 § 7 Kp brzmi, jak następuje: “W okresie uzgadniania przez strony projektu układu oraz w czasie postępowania rejestracyjnego, a także w czasie rozstrzygania sporu w trybie określonym w § 3 i 4, w sprawie postanowień układu nie stosuje się przepisów rozdziału 5 ustawy o związkach zawodowych”.
Rozdział piąty powołanej ustawy o związkach zawodowych reguluje spory zbiorowe i prawo do strajku.
Kwestionowany przepis zawiesza więc uprawnienia związków zawodowych wynikające z rozdziału 5 powołanej ustawy o związkach zawodowych, a więc prawo do strajku i innych form protestu, wyjątkowo i to tylko w ściśle określonych przypadkach.
Takie uregulowanie nie narusza żadnych praw związków zawodowych, w tym również prawa do stosowania strajków, porządkuje jedynie te uprawnienia i wskazuje, że negocjacjom i postępowaniu rejestracyjnemu winien towarzyszyć ład i spokój społeczny. Negocjujące strony pozostają zaś w jednakowej sytuacji, nie wywierają na siebie pozaprawnego nacisku.
Ponadto kwestionowany przepis należy także interpretować w całości z innymi obowiązującymi normami prawa, w tym również ze zmienionymi przepisami Kodeksu pracy. Wszak przepisy te nie osłabiają roli i znaczenia związków zawodowych w kształtowaniu warunków pracy i płac w poszczególnych branżach, zawodach i przedsiębiorstwach. Utrwalają zdolność związków zawodowych w zakresie układów zbiorowych, jako jedno z podstawowych uprawnień. Konsekwencją wysokiej pozycji społecznej, jaką posiadają związki zawodowe w kształtowaniu prawa pracy, we współdecydowaniu o żywotnych sprawach pracowników i członków ich rodzin jest możliwość prowadzenia negocjacji i zawierania układów zbiorowych pracy oraz zakładowych umów zbiorowych.
Z powyższych wywodów wynika, że całkowicie nieprzekonujące jest twierdzenie w uzasadnieniu wniosku, jakoby kwestionowany przepis naruszał prawa zagwarantowane w art. 85 Konstytucji PRL, który stanowi, że w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej doniosłą rolę społeczną spełniają związki zawodowe, które są powszechną organizacją współuczestniczącą w kształtowaniu i realizacji zadań społeczno-gosodarczych rozwoju kraju, związki zawodowe reprezentują interesy oraz prawa ludzi pracy, są szkołą obywatelskiej aktywności i zaangażowania w budowie społeczeństwa socjalistycznego.
Związki zawodowe mają, jak wskazano już wyżej, możliwość współdecydowania o interesach ludzi pracy, skoro rzeczywiście współdecydują o żywotnych sprawach pracowników i członków ich rodzin poprzez negocjacje m.in. układów zbiorowych pracy.
Wymaga także wzmianki, iż w dalszej części art. 85 Konstytucji PRL, zawarte jest stwierdzenie, że związki zawodowe są szkołą obywatelskiej aktywności i zaangażowania w budowie społeczeństwa socjalistycznego.
Za oczywiście bezzasadne należy uznać twierdzenie zawarte we wniosku, jakoby kwestionowany przepis naruszał art. 84 ust. 1 i 2 Konstytucji PRL, który zapewnia obywatelom prawo zrzeszania się między innymi w związkach zawodowych, “skoro przyznane ustawowo uprawnienia związków zawodowych ulegają zaskarżonym art. 2417 § 7 Kodeksu pracy zawieszeniu” (cytat z wniosku - dopisek TK).
Przede wszystkim uprawnienia związków zawodowych nie ulegają zawieszeniu w ogóle, gdyby to miało miejsce, to istotnie uprawnienie to byłoby naruszone, zawiesza je jedynie na ściśle oznaczony czas i to niezbyt długi. Uczyniono to zaś, jak wskazano wyżej, w celu zapewnienia ładu i spokoju społecznego w okresie negocjacji i postępowania rejestracyjnego.
Całkowicie nieprzekonujące jest twierdzenie zawarte we wniosku, jakoby kwestionowany przepis naruszał art. 83 ust. 1 Konstytucji PRL, który stanowi, że Polska Rzeczpospolita Ludowa zapewnia obywatelom wolność słowa, druku, zgromadzeń i wieców, pochodów i manifestacji.
Z treści przygotowanego na wstępie art. 2417 § 7 Kodeksu pracy wniosek taki nie da się wyprowadzić, wszak zawieszenie na krótki okres negocjacji układów zbiorowych pracy i rozstrzygania sporów prawo przewiduje w rozdziale 5 ustawy o związkach zawodowych nie ograniczą takich praw, jak wolność słowa, druku, zgromadzeń i wieców, pochodów i manifestacji, jeżeli prawa te są wykorzystywane zgodnie z obowiązującymi szczegółowymi przepisami. Nie koliduje też z równością praw obywateli zagwarantowaną w art. 67 ust. 1 Konstytucji PRL.
Godzi się wreszcie podkreślić, że projektowane zmiany Kodeksu pracy zostały uzgodnione w myśl art. 22 ust. 2 powołanej ustawy o związkach zawodowych z Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych, a negocjacje trwały dwa lata.