Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W I M I E N I U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J

Dnia 26 sierpnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący : SSO Anna Budzyńska

po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2013 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym, w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko K. S. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 28 lutego 2013 r. sygnatura akt XI GC 1039/12 upr

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 300,00 zł ( trzysta złotych) tytułem kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt VIII Ga 156/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2013 r., wydanym w sprawie o sygn. akt XI GC 1039/12, Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie oddalił powództwo (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. przeciwko K. S. (2) oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 617 zł tytułem kosztów procesu.

W ocenie Sądu Rejonowego strona powodowa nie wykazała, iż doszło do skutecznego zawarcia przez poprzednika prawnego powoda - za pośrednictwem telefonu - umowy z pozwanym, której przedmiotem było wykonanie na rzecz pozwanego strony internetowej a także, że poprzednik prawny powódki rzeczywiście wykonał powyższą umowę. Wskazał, że przedłożenie zapisu nagrania, które przedstawia przebieg rozmowy, ale od pewnego momentu - nie mogło być miarodajne dla ustalenia zawarcia umowy. Sąd I instancji podkreślił, że pozwany nie dysponował transkrypcją zapisu dźwiękowego w momencie potwierdzania woli zawarcia umowy. W ocenie Sądu Rejonowego w świetle przeprowadzonego dowodu z powyższego nagrania - zawrotna prędkość wypowiadania słów przez konsultantkę, uniemożliwia ich rozpoznanie i zrozumienie, zwłaszcza kwot, jakie pozwany będzie musiał zapłacić. Sąd Rejonowy stwierdził, że z rozmowy nie wynika, iż potwierdzenie ustne w rozmowie telefonicznej jest wystarczające dla jej zawarcia i nie będzie potrzebny podpis pozwanego.

Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwany domagał się przedłożenia billingu tej rozmowy dla wykazania, czy rzeczywiście nagranie obejmuje przebieg całej rozmowy. Pozwany wskazywał, że z pierwszej części rozmowy wynikało, iż w prowadzonej z nim rozmowie - nawiązywał do wcześniejszej rozmowy z konsultantką (innej) firmy – (...) sp. z o.o., od której już otrzymał analogiczną ofertę i wstępnie wyraził zgodę. Konsultantka w trakcie rozmowy nie dała poznać, że nie jest to kontynuacja poprzedniej rozmowy, zaś nagrywanie rozpoczęła od pewnego momentu rozmowy.

Sąd Rejonowy stwierdził, że w świetle przeprowadzonych w sprawie dowodów należało uznać, iż pozwany potwierdził zainteresowanie ofertą, w przekonaniu, po pierwsze, że rozmowa jest kontynuacją wcześniejszych ustaleń z inną konsultantką, a po drugie, że po otrzymaniu na piśmie umowy, zapozna się z nią dokładnie i ją podpisze. Konsultantka nie poinformowała go w tej rozmowie o procedurze zawierania umowy, mianowicie, że pozwany ma złożyć wiążące oświadczenie woli przez telefon w tej rozmowie, a cedent potwierdzi jednostronnie zawarcie umowy ze wszystkimi jej warunkami prawnymi.

Sąd I instancji wskazał, że odnośnie uruchomienia i utrzymania domeny dla firmy pozwanego powódka nie przedstawiła danych potwierdzających powyższe okoliczności. Odwołując się do doświadczenia życiowego i zawodowego Sąd Rejonowy podkreślił, że umowy tego rodzaju zawierane są przy wykorzystaniu szybkiego tempa przekazu informacji, które są niezrozumiałe i trudne do przyjęcia dla odbiorcy. Następnie okazuje się, że rozmowa nie była przedstawieniem oferty, lecz zawarciem umowy ustnej. Niezależnie od wszystkiego, do żądania wynagrodzenia niezbędne jest wykazanie faktu, że strona domagająca się zapłaty, spełniła swoje świadczenie niepieniężne. W niniejszej sprawie– zdaniem Sądu - takiego dowodu zabrakło.

Z treści nagrania nie wynika, iż pozwany zawarł umowę ze spółką (...) w D.. To, że potwierdził swoje dane, a w dalszej kolejności – po wysłuchaniu wszystkich istotnych warunków umowy, potwierdził chęć jej zawarcia, w kontekście twierdzenia pozwanego, że przystał na rozmowę z zastrzeżeniem, że rozważy ofertę po otrzymaniu treści umowy na piśmie, nie można świadczyć o uzgodnieniu wszystkich warunków umowy.

Niezależnie od powyższej argumentacji Sąd Rejonowy wskazał, iż pozwany z ostrożności złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli zawartej pod wpływem błędu. W ocenie Sądu Rejonowego konsultantka cedenta mogła z łatwością zauważyć, że pozwany w rozmowie powołuje się na wcześniejsze ustalenia, których przecież w tym przypadku nie było. Mogła też z łatwością zauważyć, że pozwany działa w przekonaniu, że rozmawia z firmą, z którą już poczynił pewne ustalenia, z których to ustaleń nie zdążył w pełni się wywiązać. Wprawdzie zapłacił już fakturę proforma, ale nie przygotował dodatkowych danych do wizytówki, jaka miała ukazywać się w Internecie i oświadczył „niech wszystko idzie tak jak było”. Ponadto nie budzi wątpliwości okoliczność, że gdyby pozwany słyszał i rozumiał wysokość kwot, jakie z tytułu przedmiotowej umowy będzie musiał zapłacić, z całą pewnością nie wyraziłby zgody na tę umowę. Zdaniem sądu wystąpiły wszelkie przesłanki uchylenia się od skutków oświadczenia woli złożonego przez pozwanego pod wpływem błędu.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd pierwszej instancji oparł na treści art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. przy zastosowaniu § 6 pkt 3 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Powódka wniosła apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości oraz zarzucając mu naruszenie:

1) prawa procesowego które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na całkowicie dowolnym i niespójnym ustaleniu przez Sąd, iż pozwany skutecznie złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego dnia 29 września 2011 r. pomimo braku podstaw prawnych i faktycznych do złożenia w/w oświadczenia albowiem z treści dołączonego przez powoda zapisu audio i stenogramu rozmowy przeprowadzonej w dniu 29.09.2011 r. pomiędzy cedentem a pozwanym, wynika iż pozwany został w sposób jasny i wyraźny poinformowany o wszystkich istotnych warunkach umowy w tym o cenie oraz zaakceptował wszystkie warunki umowy i wyraził zgodę na ustne zawarcie ww. umowy,

- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 230 k.p.c. poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków z niego nie wynikających i ustalenie, iż cedent nie wykonał umowy podczas gdy okoliczność ta nie była nigdy kwestionowana przez pozwanego. Nadto powód przedstawił wydruk ze strony internetowej i tym samym udowodnił fakt wykonania umowy;

2) naruszenie prawa materialnego:

- art. 84 § 1 i 2 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w związku z przyjęciem przez Sąd, iż operator cedenta wprowadził pozwanego w błąd co do podmiotu z którym pozwany zawiera umowę na świadczenie usługi (...) podczas gdy pozwany został w sposób jasny i wyraźny poinformowany o podmiocie świadczącym usługi internetowe. Konsultant cedenta kilkakrotnie w sposób wyraźny i zrozumiały informował pozwanego z jakim podmiotem pozwany zawiera umowę.

Wskazując na powyższe zarzuty powódka wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądania pozwu w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Pozwany wniósł oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się oczywiście bezzasadna.

Należy podnieść, że odniesienie się do zarzutów apelacji wymaga w pierwszej kolejności ustalenia, czy pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy na podstawie której powódka upatruje istnienie obowiązku pozwanego do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem. Wyjaśnić bowiem trzeba, że do zawarcia umowy konieczne jest złożenie zgodnych oświadczeń woli. W przypadku zatem gdy takie oświadczenie woli nie zostało wyrażone nie może być w ogóle mowy o uchyleniu się do skutków prawnych jego złożenia. Innymi słowy badanie wad oświadczenie woli staje się aktualne dopiero w sytuacji ustalenia, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy.

Mając zatem na względzie powyższe stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo, zgodnie z wymogami wynikającymi z art. 233 § 1 k.p.c., ocenił wszystkie zebrane w sprawie dowody i należycie ustalił stan faktyczny w sprawie. W szczególności Sąd pierwszej instancji trafnie wyprowadził z zebranych w sprawie dowodów wniosek, że powódka nie wykazała faktu zawarcia umowy z pozwanym, z której wywodziła dochodzone roszczenie. W tym zakresie Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego, przyjmując je za własne.

Zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że dowodem na zawarcie powołanej przez powódkę umowy nie mogło być nagranie CD. Trzeba podnieść, że nagranie to zawiera jedynie fragment rozmowy, co uniemożliwia zbadanie kontekstu, w jakim oświadczenie pozwanego o treści „tak potwierdzam” zostało złożone. Fakt nagrania jedynie tej części rozmowy, która obejmuje oświadczenia konsultantki co do treści umowy oraz dane osobowe pozwanego budzi zastrzeżenia w zakresie rzetelności informacji podawanych przez pracownicę (...) oraz jej intencji.

W niniejszej sprawie pracownica wyżej wymienionej spółki zadzwoniła do pozwanego oferując mu zawarcie umowy na określonych zasadach. Z nagrania wynika, że strony nie negocjowały zawarcia umowy, a poprzedniczka prawna powódki wystąpiła z ofertą jej zawarcia (art. 66 § 1 k.c.). Przy tej formie zawierania umów wystarczające dla powstania stosunku obligacyjnego było przyjęcie oferty przez pozwanego. Przyjęcie oferty jest jednostronnym oświadczeniem woli oblata, które wyraża stanowczą wolę zawarcia umowy o proponowanej w ofercie treści. Oświadczenie woli stanowiące przyjęcie oferty może zostać złożone w sposób dowolny, a więc przez każde zachowanie oblata wyrażające w sposób dostateczny jego wolę zawarcia umowy na warunkach podanych w ofercie (art. 60 k.c.).

Stwierdzić należy, że warunkiem niezbędnym uznania oświadczenia oblata za wyrażające wolę przyjęcia oferty jest stanowczość tego oświadczenia w aspekcie zamiaru zawarcia umowy o proponowanej w ofercie treści. Zatem dla zawarcia umowy w tym trybie zarówno treść oferty jak i treść oświadczenia oblata musi być jasna i stanowcza. Jednakże dla ustalenia, jaka jest treść oferty i czy złożone oświadczenie w ogóle stanowi ofertę czy też może jedynie zaproszenie do zawarcia umowy, istotna jest nie tylko sama treść oświadczenia zawierającego stricte ofertę - zwłaszcza w sytuacji, gdy jest ono przedstawiane za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość, ale także kontekst sytuacyjny, w którym zostało to oświadczenie złożone, gdyż tylko on pozwala na ocenę, czy oferta została złożona i jaką miała treść, a w szczególności na ocenę, czy sposób złożenia oferty przedsiębiorcy odpowiada zasadom uczciwych praktyk rynkowych i konkurencji.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy zaakcentować należy, że odsłuchanie dołączonej do pozwu płyty CD wskazuje, iż konsultanta mówiła bardzo szybko w sposób uniemożliwiający dokładane zrozumienie i zapamiętanie treści wypowiedzi. Taki sposób przedstawienia oferty nie pozwala na przekonanie, że pozwany rzeczywiście wyraził wolę zawarcia umowy (przyjął ofertę) oraz jakiej dokładanie treści umowę zawarto.

Wymaga również podkreślenia, że powódka nagrała jedynie część rozmowy telefonicznej przeprowadzonej z pozwanym. Z treści zaś przesłuchania pozwanego wynika, że był on przekonany, iż rozmawia z konsultantką z firmy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która to firma miała się z nim skontaktować w celu uzyskania danych osobowych niezbędnych do zawarcia umowy o tożsamym zakresie na jaki wskazywała powódka. Pozwany wyjaśnił, że konsultantka na wstępie rozmowy powiedziała, że dzwoni w sprawie potwierdzenia danych (k. 73).Treść tych zeznań korespondowała z treścią stenogramu tej rozmowy w trakcie której pozwany po podaniu przez konsultantkę jego danych osobowych wskazał ,,tak wszystko się zgadza, nic się nie zmieniło” (k. 27). Zwrot ten w ocenie Sądu Okręgowego świadczy o tym, że pozwany był przekonany, że rozmawia z osobą, która dysponował już wcześniej jego danymi osobowymi. Dodać trzeba, że pozwany jeszcze w prowadzonej korespondencji przedprocesowej wskazywał, iż telefon od konsultantki poprzedniczki prawnej powódki ,,odebrał jako kontynuację ustaleń” z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (k. 42). Powyższe czyniło wiarygodnym twierdzenia pozwanego co do istnienia jego przekonania o prowadzeniu rozmowy z pracownikiem (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, co w konsekwencji sprzeciwiało się przyjęciu, że zamiarem pozwanego było zawarcie umowy z cedentem.

Oceny tej nie mógł zmienić fakt, że w trakcie tej rozmowy konsultantka podała firmę podmiotu, z którym ma być zawarta umowy. Jak już bowiem wskazano niezwykle szybki sposób prowadzenia tej rozmowy oraz wielość podawanych przez konsultantkę informacji czyniło praktycznie niemożliwym ustalenie zarówno treści umowy jak i podmiotu, z których umowa ta miała zostać zawarta.

Zdaniem Sądu Okręgowego wykazana przez pozwanego dokumentami okoliczność, że w tym samym czasie prowadził on z (...) sp. z o.o. rozmowy w celu umieszczenia swojej wizytówki na stronie internetowej stanowi dodatkowy i ważki argument do podzielenia stanowiska pozwanego, że zamiarem jego nie było zawarcie umowy o tożsamej treści z poprzedniczką prawną powódki.

Bez znaczenia pozostawała przy tym akcentowana przez skarżącą w apelacji okoliczność, że pozwany nie prosił konsultanta o powtórzenie przedstawionych mu warunków. Skoro bowiem pozwany - jak wynika z jego przesłuchania - był przekonany, że konsultant powtarza warunki abonamentu ustalone z firmą (...), które miały mu zostać następnie doręczone na piśmie (k. 73), to za zbędne należy uznać zwracanie się, w trakcie tej rozmowy o ponowne przedstawienie mu tych warunków.

Reasumując stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy prawidłowy przyjął, że powódka nie wykazała faktu zawarcia z pozwanym umowy.

Powyższa konkluzja eliminuje konieczność odnoszenia się do pozostałych zarzutów apelacji. Wobec ustalenia, że powódka nie wykazała zawarcia umowy bezprzedmiotowe były kwestie dotyczące badania, czy pozwany mógł się uchylić od skutków prawnych oświadczenia woli oraz ustalenie czy umowa taka została wykonana.

Jedynie porządkowo wskazać należy, że z przesłuchania pozwanego wynika, iż był on przekonany, iż rozmowa ta dotyczy jedynie potwierdzenia danych osobowych przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, które to dane były konieczne do zawarcia umowy z tą spółką. Pozwany był przeświadczony, że podane przez konsultantkę cedenta warunki umowy stanowią przedstawioną mu już wcześniej przez G. (...) ofertę oraz, że treść tych warunków zostanie mu przedstawiona na piśmie. W tych okolicznościach nie sposób jest przyjąć, że mylne wyobrażenie pozwanego o podmiocie z którym umowa taka miała zostać zawarta nie stanowi błędu co do treści czynności prawnej. Gdyby bowiem pozwany zdawał sobie sprawę, że rozmowa ta stanowi przedstawienie ,,nowej” oferty przez inny podmiot to z pewnością nie zawarłby umowy o treści w tej ofercie przedstawionej.

Dodać należy, że wbrew twierdzeniom apelacji pozwany już w odpowiedzi na pozew kwestionował fakt wykonania przez powódkę ,,umowy”. Pozwany wskazał bowiem:,, nigdy nie używałem produktu firmy (...) i zaprzeczam, aby został on mi dostarczony” (k. 36). Podnieść należy, że przedstawiony przez powódkę wydruk ze strony internetowej dowodził jedynie faktu wykonania wskazanej w ofercie usługi rejestracji domeny www.el-sys.pl na serwerze. Powódka nie przedstawiła natomiast żadnych dowodów świadczących o wykonaniu pozostałych swoich obowiązków wynikających z tej oferty tj. rejestracji konta e-mail biuro@el-sys.pl; instalacji oprogramowania stanowiącego stronę internetową składającą się z profesjonalnej szaty graficznej, profesjonalnego logo, zakładek przeznaczonych na treść typu tekst lub grafika, zakładki galeria, zakładki z mapą dojazdu, zakładki z formularzem kontaktowym, modułu gadu gadu, modułu skype, modułu z licznikiem odwiedzin stron, rejestracji strony w wyszukiwarce Gogle oraz rejestracji firmy w mapach Gogle.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda jako nieuzasadnioną.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, które pozwany wygrał w całości, oparto na treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. przy zastosowaniu § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.