Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej M. J. (1) kwoty 2938,03 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 2570,19 zł od 1 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty.

W toku procesu powód cofnął pozew w zakresie kwoty 160 zł z uwagi na wpłatę dokonaną przez pozwaną po wniesieniu pozwu, w związku z czym powód dochodził od pozwanej kwoty 2410,19 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 2570,19 zł od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia 13 lutego 2013 roku, od kwoty 2410,19 zł od dnia 14 lutego 2013 roku do dnia zapłaty, kwoty 258,32 zł z tytułu odsetek umownych naliczonych od dnia 8 listopada 2008 roku do dnia 3 września 2012 roku według stopy procentowej 20,49 % oraz kwoty 109,52 zł tytułem odsetek ustawowych, naliczonych od dnia 4 września 2012 roku do dnia 31 grudnia 2012 roku.

*

Wyrokiem z dnia 28 listopada 2014 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej:

I.  zasądził od pozwanej M. J. (1) na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 2410,19 zł: z ustawowymi odsetkami od kwoty 2570,19 zł od dnia l stycznia 2013 roku do dnia 13 lutego 2013 roku i od kwoty 2410,19 zł od dnia 14 lutego 2013 roku do dnia zapłaty, kwotę 258,32 zł oraz kwotę 109,52 zł;

II.  zasądził od pozwanej M. J. (1) na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 654,67 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazał zwrócić powodowi (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej w W. z sum budżetowych Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej kwotę 63 zł z tytułu nadpłaconej opłaty sądowej.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 listopada 2008 roku M. J. (2) zawarła z (...) Bankiem Spółką Akcyjną w L. umowę kredytu gotówkowego nr (...) w wysokości 5472 zł, w której zobowiązała się do spłaty kredytu w sześćdziesięciu miesięcznych równych ratach, płatnych do czternastego dnia każdego miesiąca, począwszy od 14 grudnia 2008 roku, zgodnie z dołączonym do umowy harmonogramem. Zgodnie z § 4 umowy kredyt został oprocentowany według zmiennej stopy procentowej. Na dzień zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 20,50 %. W § 9 umowy zastrzeżono, że od rat nie spłaconych w terminie za każdy dzień opóźnienia nalicza się i pobiera odsetki według stopy procentowej dla należności przedterminowanych równej czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP.

Początkowo M. J. (1) spłacała kolejne raty kredytu, ale następnie zaniechała spłaty. Pismem z dnia 16 lipca 2012 roku wypowiedziano jej umowę kredytu z upływem trzydziestodniowego terminu od daty doręczenia wypowiedzenia. Powyższe pismo było awizowane w dniach 20 lipca 2012 roku i 3 sierpnia 2012 roku. Umowa uległa rozwiązaniu w dniu 4 września 2012 roku, gdyż w § 11 pkt 6 umowy kredytowej wskazano, że jeżeli przesyłka nie została przez kredytobiorcę podjęta, za datę doręczenia uznaje się datę drugiego awiza urzędu pocztowego dokonującego zwrotu niedoręczonej przesyłki wysłanej na wskazany przez kredytobiorcę adres. Kolejnym pismem z dnia 11 grudnia 2012 roku M. J. (1) została wezwana do zapłaty kwoty 2917,61 zł z tytułu powstałego zadłużenia.

M. J. (1) nie spłaciła zadłużenia.

(...) Bank Spółka Akcyjna w L. połączył się przez przejęcie jego majątku z (...) Bank (...) Spółką Akcyjną w W., a ten z kolei przekształcił się w (...) Bank (...) Spółkę Akcyjną w W..

Sąd Rejonowy wskazał, na podstawie jakich dokumentów ustalił powyższy stan faktyczny, dodając, że ich autentyczność nie budzi wątpliwości.

W ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powodowy bank w należyty sposób wykazał istnienie i wysokość zobowiązania, jakie ciążyło na pozwanej M. J. (1) z tytułu zawartej w dniu 6 listopada 2008 roku umowy kredytu. Pozwana nie kwestionowała faktu wypowiedzenia umowy i jego skuteczności, podobnie jak i tego, że zobowiązania z przedmiotowej umowy kredytu nie spełniła.

Na kwotę dochodzonego roszczenia składa się kwota niespłaconego kapitału w wysokości 2410,19 zł (po uwzględnieniu cofnięcia przez powoda roszczenia w zakresie kwoty 160 zł z uwagi na jej uregulowanie przez pozwaną w dniu 13 lutego 2013 roku), kwota 258,32 zł stanowiąca odsetki umowne w wysokości 20,49 % od należności głównej naliczone od dnia 8 listopada 2008 roku do dnia 3 września 2012 roku oraz kwota 109,52 zł odsetek ustawowych naliczonych od należności głównej za okres od dnia 4 września 2012 roku do dnia 31 grudnia 2012 roku.

Żądania te znajdują oparcie w umowie stron (§ 1, § 4 i § 9) oraz w harmonogramie spłat. Żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie od należności głównej (także skapitalizowanych) ma podstawę prawną w art. 481 § 1 i § 2 k.c. Sąd Rejonowy zauważył przy tym, że w tym zakresie powód zażądał odsetek w wysokości niższej niż określona w umowie.

Sąd Rejonowy nie uwzględnił podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia, wskazując, że zgodnie z art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Roszczenie dochodzone w niniejszej sprawie podlega trzyletniemu terminowi jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Powód dochodził pierwotnie kwoty 2570,19 zł tytułem niespłaconego kapitału, a zatem z tytułu niespłaconych rat co najwyżej od marca 2012 roku (harmonogram spłat – k. 50-51), pozew zaś został wniesiony w dniu 10 stycznia 2013 roku, a zatem przedawnienie nie miało miejsca. Jeżeli chodzi o raty, których termin zapłaty ustalony był po 10 stycznia 2013 roku, raty te stały się wymagalne na skutek wypowiedzenia umowy kredytu – w dniu 4 września 2012 roku.

Zarzuty pozwanej naruszenia przez powoda § 18 pkt 2 umowy oraz art. 512 k.c. nie mają znaczenia dla istnienia zobowiązania pozwanej i jego wysokości. Nadto powyższe przepisy dotyczą przelewu wierzytelności, a w niniejszej sprawie taka czynność nie miała miejsca.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił art. 98 § 1 k.p.c. Na koszty procesu po stronie wygrywającego powoda złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 37 zł, koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 600 zł zgodnie z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1348, ze zm.) , opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, a także kwota 0,67 zł opłaty manipulacyjnej za złożenie pozwu w postępowaniu elektronicznym.

*

Apelację od tego wyroku wniosła pozwana M. J. (1), zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości.

Pozwana domagała się zmiany zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania z powodu nie rozpoznania istoty sprawy.

Pozwana zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranych w sprawie dowodów, a także naruszenie przepisów prawa procesowego, gdy tymczasem zebrany w sprawie materiał dowodowy prowadzi do odmiennego wniosku. Sąd pominął istotny fakt, iż zgodnie z zawartą umową (§ 18 pkt 2) w razie przeniesienia praw z umowy kredytu kredytodawca niezwłocznie zawiadomi kredytobiorcę na piśmie, czego D. Bank nie uczynił, a tym samym uznał kredyt za spłacony. Jednocześnie art. 512 k.c. nakłada na cedenta obowiązek poinformowania dłużnika o przelewie wierzytelności. Okoliczności te zdaniem skarżącej świadczą o nierozpoznaniu istoty sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej jest zasadna w niewielkiej części i tylko o tyle, o ile konieczne było uchylenie zaskarżonego wyroku w części zasądzającej od pozwanej na rzecz powoda odsetki umowne w kwocie 258,32 zł i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji w tym zakresie do ponownego rozpoznania, przy czym z innych przyczyn niż podnoszone przez skarżącą.

W zakresie tej kwoty powód nie określił bowiem dokładnie swego żądania. Już z jej wysokości widać, że nie mogą to być odsetki umowne w wysokości w wysokości 20,49 % od należności głównej w kwocie 2570,19 zł, naliczone za okres od dnia 8 listopada 2008 roku do dnia 3 września 2012 roku, jak przyjął to Sąd Rejonowy, gdyż kwota odsetek byłaby wówczas wielokrotnie wyższa. Jeżeli zaś odsetki te zostały częściowo zaspokojone, nie wiadomo, jakie odsetki składają się na kwotę 258,32 zł, pozostała do zapłaty. Ma to istotne znaczenie, bowiem pozwana podniosła zarzut przedawnienia, a odsetki podlegają trzyletniemu przedawnieniu jako świadczenia okresowe (art. 118 k.c.). Jeżeli zatem powód dochodzi odsetek za okres dawniejszy niż 3 lata przed wniesieniem pozwu (tj. powstałych przed 10 stycznia 2010 roku i wymagalnych przed tą datą) – roszczenie w tym zakresie byłoby przedawnione.

Rozpoznanie sprawy w zakresie niedokładnie określonego żądania jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c., co rodziło konieczność uchylenia w tym zakresie zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. W konsekwencji należało również uchylić rozstrzygnięcie o kosztach procesu, gdyż na chwilę obecną nie jest znany ostateczny wynik procesu, a co za tym idzie nie jest możliwe przyjęcie określonej zasady rozstrzygnięcia o kosztach procesu (art. 108 § 1 k.p.c.).

Rozpoznając w tym zakresie sprawę ponownie Sąd Rejonowy wezwie pełnomocnika powoda do dokładnego określenia żądania w zakresie odsetek umownych w kwocie 258,32 zł poprzez wskazanie, jak zostały one wyliczone (od jakiej kwoty, za jaki okres i według jakiej stopy procentowej) i jaka jest podstawa faktyczna tego żądania (mająca znaczenie dla terminu ich płatności, czyli daty wymagalności) – pod rygorem zawieszenia postępowania. Dopiero po dokładnym określeniu przez powoda tego żądania i jego podstawy faktycznej Sąd pierwszej instancji oceni zasadność tego żądania oraz to, czy należność ta nie uległa przedawnieniu (w całości bądź w części).

Orzekając ponownie Sąd Rejonowy rozstrzygnie również o kosztach instancji odwoławczej (art. 108 § 2 k.p.c.).

W pozostałym zakresie apelacja pozwanej nie jest zasadna.

W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i ocenił dowody zgodnie z dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy przyjmuje te ustalenia za własne.

Sąd Rejonowy w pozostałym zakresie dokonał też prawidłowej oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego, którą Sąd Okręgowy podziela i zbędne jest jej powtarzanie.

Wbrew zarzutowi pozwanej, w pozostałym zakresie Sąd Rejonowy rozpoznał istotę sprawy, ustalił fakty istotne dla oceny zasadności roszczeń powoda i zastosował prawidłowo przepisy prawa materialnego.

Skarżąca nie uzasadniła podniesionego zarzutu sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranych w sprawie dowodów. W niniejszej sprawie za udowodnione należy uznać, że pozwanej udzielono kredytu w kwocie 5.472 zł i umowa ta została wypowiedziana na skutek niespłacania przez pozwaną rat kredytu. Powód dochodził pozostałej kwoty kapitału jak również odsetek ustawowych za opóźnienie. To na pozwanej spoczywał ciężar ewentualnego wykazania, że spłaciła kredyt w kwocie wyższej niż twierdzi powód (art. 6 k.c.).

Gdyby nawet przyjąć, że doszło do naruszenia wskazanego w apelacji postanowienia umowy kredytu i art. 512 k.c. poprzez brak powiadomienia dłużnika o przelewie wierzytelności, w żadnym wypadku nie skutkowałoby to uznaniem kredytu za spłacony ani nie wpływało na wymagalność roszczeń dochodzonych przez powoda. Przepis art. 512 k.c. pozwalałby jedynie uznać za skuteczne spełnienie przez dłużnika świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela, jeśli dłużnik nie wiedział o przelewie. Taka sytuacja w sprawie nie miała miejsca, gdyż pozwana nie wykazała, aby spłaciła kredyt w większej części niż wskazana przez powoda (czy to powodowi czy jego poprzednikowi prawnemu).

Słusznie przy tym Sąd Rejonowy wskazał, że w sprawie nie miał miejsca umowny przelew wierzytelności, gdyż najpierw nastąpiło połączenie (...) Banku S. A. z (...) Bankiem S. A. przez przejęcie tego pierwszego banku, a następnie (...) Bank S. A. zmienił nazwę na (...) Bank (...) S. A. (obecnie z kolei połączony z Bankiem (...) S. A. przez przejęcie i bank przejmujący aktualnie nosi nazwę Bank (...) S. A. – k. 129-136).

Z tych względów na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.