Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Wydział Cywilny z siedzibą w P.

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Przemysław Okowicki

Protokolant: st. sekr. sąd. Joanna Perlicjan

po rozpoznaniu w dniu 07 grudnia 2015 r. w P.

sprawy z powództwa Ł. M. i S. M.

przeciwko M. Z. (1) i T. Z.

o rozwiązanie umowy dożywocia

1.  rozwiązuje umowę o dożywocie zawartą w dniu 12 czerwca 2013 r. w Kancelarii Notarialnej przy (...) przed notariuszem E. W. za repertorium A nr 6315/2013 w stosunku do M. Z. (1);

2.  oddala powództwo o rozwiązanie umowy o dożywocie zawartej w dniu 12 czerwca 2013 r. w kancelarii notarialnej przy (...) przed notariuszem E. W. za repertorium A nr 6315/2013 w stosunku do T. Z.;

3.  zasądza od pozwanej M. Z. (1) na rzecz Skarbu Państwa ( kasy Sądu Okręgowego w Poznaniu) kwotę 4.000 ( cztery tysiące) zł tytułem zwrotu kosztów sądowych;

4.  zasądza od pozwanej M. Z. (1) na rzecz powodów Ł. M. i S. M. solidarnie kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

5.  zasądza od powodów Ł. M. i S. M. solidarnie na rzecz pozwanego T. Z. kwotę 3.600 ( trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

6.  nie obciąża powodów kosztami sądowymi poza już uiszczonymi.

SSO Przemysław Okowicki

Sygn. akt XIV C 1267/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 03 listopada 2014 powodowie Ł. M. i S. M. wnieśli o rozwiązanie umowy o dożywocie zawartej między nimi a pozwanymi M. Z. (1) i T. Z. w dniu 12 czerwca 2013 roku w Kancelarii Notarialnej notariusza E. W. za numerem rep. A 6315/2013. , a nadto o obciążenie pozwanych kosztami procesu w tym ewentualnymi kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powodowie podnieśli iż w treści umowy o dożywocie zawartej między stronami w dniu 12 czerwca 2013 roku w Kancelarii Notarialnej notariusza E. W. zobowiązali pozwanych do prania i sprzątania, sprawowania opieki, pielęgnacji i pomocy w chorobie, dostarczania leków, załatwiania opieki lekarskiej, uiszczania opłat eksploatacyjnych z związanych z przedmiotową nieruchomością -opłaty za prąd, wodę, gaz, ogrzewania pomieszczeń, udzielania wszelkiej pomocy w sprawach życia codziennego.

Już od pierwszych dni po podpisaniu umowy pozwana i pozwany, ani razu nie wywiązali się ze swojego obowiązku. Powodowie kilkakrotnie monitowali pozwanych, w tym zakresie, lecz wszelkie wezwania okazały się bezskuteczne. Powodowie sami opłacali wszelkie rachunki związane z przedmiotowa nieruchomością i z własnych środków nabywali opał na zimę.

W ocenie powodów nie bez znaczenia jest, że pozwani nie pomagali, ani nie interesowali się powodami w czasie choroby, co jest nie tylko sprzeczne z normą art. 908 kc, umową, a także z zasadami współżycia społecznego. Pozwani zajmowali się tylko swoimi sprawami nie bacząc na potrzeby dożywotników.

Powodowie podnieśli nadto iż pozwani, będąc małżeństwem, żyją aktualnie oddzielnie i nie istnieją obecnie żadne przesłanki aby sądzić że sytuacja może ulec zmianie i poprawić się i, że pozwani solidarnie zajmą się nieruchomością i wywiązywać się będą z obowiązków nałożonych na nich umową dożywocia.

Mające powyższe na uwadze powodowie uznali swoje żądanie za całkowicie zasadne

W odpowiedzi na pozew pozwany z dnia 12 czerwca 2015 roku pozwany T. Z. wniósł o oddalenie powództwa w całości a nadto o zasądzenie od powodów na jego rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany podniósł iż pozwem z dnia 3 listopada 2014 roku powodowie wnieśli o rozwiązanie umowy o dożywocie zawartej między stronami w dniu 12 czerwca 2013 roku w Kancelarii Notarialnej notariusza E. W. za numerem rep. A 6315/2013. podnosząc iż po zawarciu umowy dożywocia pozwani przestali całkowicie interesować się powodami i ich sprawami. nie przygotowywali im posiłków, nie sprawowali opieki, nie kupowali leków. ,nie interesowali się nieruchomością i nie ponosili opłat eksploatacyjnych za tą nieruchomość. Powodowie podkreślili ponadto, że pozwani nie są ze sobą związania i żyją oddzielnie, co pozwala im twierdzić, że w przyszłości nie zajmą się nieruchomością i nie będą się wywiązywali z obowiązków.

W ocenie pozwanego nie zaistniała sytuacja , aby zachodziły przesłanki uzasadniające rozwiązanie wskazanej umowy.

Pozwany podał iż strony pozostawały w normalnych rodzinnych relacjach do listopada 2014 roku kiedy to pozwana M. Z. (1) złożyła powództwo o orzeczenie z nim rozwodu.

Pozwani odwiedzali powodów wspólnie i każde z nich z osobna. Nie dochodziło między nimi do żadnych sporów. ,Co istotne od chwili zawarcia umowy dożywocia powodowie nigdy nie domagali się od pozwanych jakiejś szczególnej pomocy, nie wskazywali na konieczność sprawowania opieki. Powodowie też sami ponosili wszystkie opłaty związane z użytkowaniem nieruchomości, gdyż pomimo zapisów umowy dożywocia, takie były ustalenia między stronami.

Pozwani nie dopuszczali się względem powodów zachowań agresywnych. Nie było agresji fizycznej, czy chociażby słownej. Również i po wpłynięciu pozwu rozwodowego pozwany nie zmienił swojego nastawienia względem nich.

O poprawnych relacjach rodzinnych powodów i pozwanych świadczą również inne okoliczności. Zawierając umowę dożywocia pozwani de facto dokonywali rozporządzeń swoim mieniem na wypadek śmierci. Chcieli mieć wpływ na to komu nieruchomość przy ul. (...) przypadnie po ich śmierci

Jednocześnie sprawy majątkowe w rodzinie zostały uregulowane w ten sposób, że pozwani w maju 2014 roku dokonali darowizny posiadanego przez siebie lokalu mieszkalnego na rzecz syna powodów i brata pozwanej. W ten sposób oboje dzieci powodów miało zapewnione miejsce zamieszkania. Świadczy to o faktycznych intencjach sporządzania umowy dożywocia oraz o relacjach panujących pomiędzy stronami.

Nie polega też na prawdzie stwierdzenie, że pozwani nie zajmowali się nieruchomością. Pozwani wykonali m.in. remont dachu, elewacji, bram garażowych, okiem, ogrodzenia.

W świetle powyższych okoliczności wniosek o rozwiązanie umowy dożywocia objętej aktem notarialnym z dnia 12 czerwca 2013 roku sporządzonym przez notariusza E. W. za Rep. A nr 6315/2013 jest całkowicie bezzasadny Złożenie przez powodów pozwu przeciwko pozwanym związane jest więc tylko i wyłącznie z zachowaniem córki powodów zmierzającym do rozwiązania ,jej z pozwanym, związku małżeńskiego.

Na rozprawie w dniu 15 czerwca 2015 roku pozwana M. Z. (1) powództwo uznała podając iż jest ono w całości zasadne. Podała nadto iż pozwany T. Z. jest jej mężem i że istnieje pomiędzy nimi wspólność majątkowa małżeńska.

Na tejże rozprawie pełnomocnik powodów zmodyfikował żądanie powodów o tyle iż wniósł o zasadzenie kosztów postępowania od pozwanego ( T. Z. )

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Powodowie są rodzicami pozwanej cisami pozwanego. Zarówno powód jak i pozwana w przeszłości pracowali w Wielkiej Brytanii i zaoszczędzili pewną kwotę pieniędzy. Po powrocie do kraju przez pewien okres czasu pozwani mieszkali w domu powodów , w którym to domu na piętrze mieszkał jeszcze syn powodów J. M. razem ze swoja rodziną. Wszystkie koszty związane z zamieszkaniem syna ponosili powodowie.

( zeznania powódki k-168 protokołu rozprawy 00.35.27 zapisu rozprawy płytak-170, zeznania powoda k-168 , 00.57.11 zapisu rozprawy płyta k-170, zeznania pozwanej k-169 protokołu rozprawy 01.42.27 zapisu rozprawy płyta k-170 i 171, zeznania pozwanego k-169 02.46.29 zapisu rozprawy płyta k-171 zeznania świadków J. M. k-141 02.21.52 zapisu rozprawy k-142 L. M. (1) k -141 02.47.59 zapisu rozprawy płyta k-171,))

Do 2010 roku pozwani kupili mieszkanie przy ulicy (...). Za mieszkanie to pozwani zapłacili pieniędzmi zaoszczędzonymi w okresie pracy za granicą oraz zaciągnęli kredyt. Ponieważ pozwany w okresie pełnienia służby wojskowej nabył prawo do mieszkania służbowego istniała też możliwość wykupienia kolejnego mieszkania z bonifikatą . Pół roku po zakupie mieszkania na ulicy (...) pozwani wykupili mieszkanie na ul (...) przy czym raty za to mieszkanie miały skończyć się w 2014 roku .Na mocy ustnej umowy mieszkanie to najmowali znajomi pozwanego.

( zeznania pozwanej k-169 protokołu rozprawy 01.42.27 zapisu rozprawy płyta k-170 i 171, zeznania pozwanego k-169 02.46.29 zapisu rozprawy płytak-171 )

Pozwany pomimo posiadania dwóch mieszkań nie czuł się do końca usatysfakcjonowany. Zawsze marzył o tym aby mieć dom z ogródkiem. Jeszcze zanim pozwani nabyli mieszkanie na ulicy (...) rozważali możliwość nabycia nieruchomości w S.. Rozważana też była możliwość pobudowania osobnego wejścia do części domu powodów tak aby mieszkający na piętrze syn powodów J. M. miał osobne wejście. Ta propozycja nie spotkała się jednak z aprobatą brata pozwanej z uwagi na koszt związane z niezbędnymi pracami budowlanymi. Wreszcie pozwani zastanawiali się również nad możliwością zbycia posiadanych mieszkań i zakupu domu do remontu

( zeznania pozwanej k-169 protokołu rozprawy 01.42.27 zapisu rozprawy płyta k-170 i 171, zeznania pozwanego k-169 02.46.29 zapisu rozprawy płyta k-171, zeznania świadka L. M. (1) k -141 02.47.59 zapisu rozprawy płyta k-171,)

O swoich planach pozwani rozmawiali też z powodami. Ponieważ już wcześniej powodowie rozważali możliwość aby po ich śmierci dom przejęła pozwana i ewentualnie spłaciła swoje rodzeństwo ( pozwana oprócz brata ma też siostrę z którą ani ona ani powodowie nie utrzymywali kontaktów) zostało zaproponowane aby własność posiadanej przez nich nieruchomości przenieś na pozwanych, którzy z kolei własność posiadanego mieszkania położonego na ulicy (...) przeniosą na rzecz syna powodów a brata pozwanej J. M. tytułem ekwiwalentu za przekazaną pozwanym własność nieruchomości powodów. Powodowie zaś mieliby zamieszkać w mieszkaniu pozwanych położonym na ulicy (...) na zasadzie użyczenia. P. ta była atrakcyjna również i dla powodów gdyż mieszkanie to położone było na parterze budynku co przy niepełnosprawności powódki nie było rzeczą obojętną . Ponadto budynek w którym powodowie mieszkali od 1981 roku wymagał pewnych nakładów finansowych. Powodowie uznawali iż takie rozwiązanie jest optymalne również z tego względu iż ich syn mieszkając u nich od 13 lat nie angażował się w prace remontowe budynku bo nie był jego właścicielem . Gdyby zaś nieruchomość została mu przekazana nie miałby środków aby spłacić swoją siostrę czyli pozwana,

( zeznania pozwanej k-169 protokołu rozprawy 01.42.27 zapisu rozprawy płyta k-170 i 171, zeznania pozwanego k-169 02.46.29 zapisu rozprawy płyta k-171( zeznania powódki k-168 protokołu rozprawy 00.35.27 zapisu rozprawy płytak-170, zeznania powoda k-168 , 00.57.11 zapisu rozprawy płyta k-170, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności Ł. M. k-9),

W dniu 12 czerwca 2013 roku w Kancelarii Notarialnej notariusza E. W. za numerem rep. A 6315/2013.zstała zawarta umowa dożywocia zgodnie z którą powodowie przenieśli na pozwanych własność nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) w zamian za dożywocie gdzie powodowie będą mieli prawo do zajmowania całego domu mieszkalnego i korzystania z urządzeń wspólnych oraz swobodnego poruszania się po całej nieruchomości. W umowie tej pozwaniu zobowiązali się do przygotowywania i podawania posiłków , prania i sprzątania, sprawowania opieki, pielęgnacji i pomocy w chorobie, dostarczania leków, załatwiania opieki lekarskiej, uiszczania opłat eksploatacyjnych z związanych z przedmiotową nieruchomością -opłaty za prąd, wodę, gaz, ogrzewania pomieszczeń, udzielania wszelkiej pomocy w sprawach życia codziennego.

( Akt notarialny z dnia 12.06.2013roku Repertorium A nr 6315/2013 k3-5)

Po zawarciu aktu notarialnego pozwany wraz z powodem przystąpili do przeprowadzania prac remontowych. Prace te wykonywane były przez wyspecjalizowane firmy. Za wykonaną prace płacił pozwany aczkolwiek w niektórych wydatkach partycypował powód . Niektóre też z prac wykonywane były przez pozwanego i powoda.

( zeznania świadkw D. K. k-139 protokołu rozprawy 00.10.05 zapisu rozprawy k-142, E. M. k-139 protokołu rozprawy 00.26.04 zapisu rozprawy k-142,M. M. (1) k-139 protokołu rozprawy 00.35.04 zapisu rozprawy k-142, L. Z. k-140 protokołu rozprawy 00.56.43 zapisu rozprawy k-142,M. Z. (2) k-168 protokołu rozprawy 00.03.41 zapisu rozprawy k-171, A. J. k-140 zeznania pozwanego 02.04.21 zapisu rozprawy płyta k-171 Z. Ł. k-140 zeznania pozwanego 02.07.29 zapisu rozprawy płyta k-171 J. M. k-141 02.21.52 zapisu rozprawy k-142 L. M. (1) k -141 02.47.59 zapisu rozprawy płyta k- 171, zeznania powoda k-168 , 00.57.11 zapisu rozprawy płyta k-170 zeznania pozwanego k-169 02.46.29 zapisu rozprawy płyta k-171)

.Stosunki pomiędzy powodami a pozwanymi były bardzo dobre. Na działce na której posadowiony był budynek mieszkalny odbywały się od czasu do czasu spotkania towarzyskie z grillem w których uczestniczyły tak strony jaki ich najbliżsi. Ostatnie takie spotkanie miało miejsce w maju 2014roku)

( zeznania świadkw D. K. k-139 protokołu rozprawy 00.10.05 zapisu rozprawy k-142, E. M. k-139 protokołu rozprawy 00.26.04 zapisu rozprawy k-142,M. M. (1) k-139 protokołu rozprawy 00.35.04 zapisu rozprawy k-142, L. Z. k-140 protokołu rozprawy 00.56.43 zapisu rozprawy k-142,M. Z. (2) k-168 protokołu rozprawy 00.03.41 zapisu rozprawy k-171, Z. Ł. k-140 zeznania pozwanego 02.07.29 zapisu rozprawy płyta k-171 J. M. k-141 02.21.52 zapisu rozprawy k-142 L. M. (1) k -141 02.47.59 zapisu rozprawy płyta k-171, zeznania powoda k-168 , 00.57.11 zapisu rozprawy płyta k-170 zeznania pozwanego k-169 02.46.29 zapisu rozprawy płyta k-171 zeznania pozwanej k-169 protokołu rozprawy 01.42.27 zapisu rozprawy płyta k-170 i 171, zeznania powódki k-168 protokołu rozprawy 00.35.27 zapisu rozprawy płytak-170,)

W dniu 22 maja 2014 roku w Kancelarii Notarialnej notariusza E. W. za numerem rep. A 5702/2014.zstała zawarta umowa darowizny zgodnie z którą pozwani przenieśli na brata pozwanej własność lokalu mieszkalnego położonego w P. przy ulicy (...)

( Akt notarialny z dnia 25.05.2014roku Repertorium A nr 5702/2014 k-80-82)

Wiosną 2014 roku pozwany zauważył iż jego stosunki z żona ulegają ochłodzeniu. Przypadkiem też spotkał przed mieszkaniem pozwanych pozwana w samochodzie innego mężczyzny. Później zaś doszło do sytuacji w której mężczyzna ten zatrzymany został w P. będąc w towarzystwie pozwanej . Okoliczności te zaniepokoiły pozwanego na tyle iż zaczął otwierać korespondencje kierowana do żony. Wynikało z niej iż pozwana związała się z innym mężczyzną.

(zeznania pozwanego k-169 02.46.29 zapisu rozprawy płyta k-171

Pozwani próbowali ratować swój związek w związku z czym wyjechali nad morze a potem na wycieczkę do Turcji Ostatecznie pozwana wyprowadziła się od pozwanego w październiku 2014 roku W listopadzie 2014 roku pozwana wniosła sprawę o rozwód a powodowie o rozwiązanie umowy dożywocia.

(zeznania świadka M. Z. (2) k-168 protokołu rozprawy 00.03.41 zapisu rozprawy k-171 zeznania pozwanego 02.07.29 zapisu rozprawy płyta k-171 zeznania pozwanej k-169 protokołu rozprawy 01.42.27 zapisu rozprawy płyta k-170 i 171,)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następującą ocenę dowodów.

Sąd uznał za w pełni wiarygodne dokumenty, które stały się podstawą jego ustaleń. Były to dokumenty urzędowe i prywatne, a zostały złożone przez strony w oryginałach i odpisach. Dokumenty urzędowe zostały sporządzone przez powołane do tego organy, w przepisanej formie i stanowiły dowód tego co zostało w nich urzędowo zaświadczone (por. art. 244 § 1 kpc).

Pozostałe dokumenty zgromadzone w niniejszej sprawie to dokumenty prywatne, które zgodnie z treścią art. 245 k.p.c. stanowiły dowód tego, iż osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia w nich zawarte. Żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości . Zgodność odpisów dokumentów prywatnych z oryginałami również nie była przez strony podważana. Sąd nie stwierdził w toku postępowania żadnych okoliczności mogących podważać zaufanie do tych dokumentów.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków D. K., E. M., M. M. (1) A. J., Z. Ł. w całości. O. twierdzenia tych świadków Sąd wziął pod uwagę, że są on osobami obcymi w stosunku do stron, a złożone zeznania były rzetelne i poczynione na podstawie własnych, obiektywnych obserwacji. Z zeznań tych świadków wynikało przede wszystkim iż stosunki pomiędzy stronami były jak najbardziej poprawne a nadto iż strony , a w szczególności pozwany i powód osobiście wykonywały pewne prace przy remoncie budynku mieszkalnego

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom złożonym przez świadka M. O. jej zeznania Sąd wziął pod uwagę, że jest ona matką pozwanego Fakt ten nie miał jednak wpływu na rzetelność jej zeznań. Zdaniem Sądu, świadek przedstawiła znane sobie informacje na podstawie własnych, bezpośrednich obserwacji. Twierdzenia świadka znalazły odzwierciedlenie w zgromadzonym materiale dowodowym i Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im wiarygodności. W szczególności z zeznań tego świadka wynika iż relacje pomiędzy stronami były bardzo dobre, a ona sama utrzymywała dobre kontakty z powodami nawet na początku 2016 roku, kiedy pozew o rozwiązaniu umowy dożywocia był już złożony ale pozwani o nim nie wiedział

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków J. M. i L. M. (2) w całości. O. ich twierdzenia Sąd wziął pod uwagę, że świadkowie ci to najbliższa rodzina pozwanej oraz powodów co jednak samo przez się. nie stanowi iż zeznania złożone przez tych świadków mogą być nacechowane sympatią do określonej strony W ocenie Sądu, były one rzetelne i znalazły odzwierciedlenie w zgromadzonym materiale dowodowym Z zeznań złożonych przez tych świadków wynikało iż relacje pomiędzy powodami a pozwanymi były bardzo dobre a uległy one zmianie w stosunku do pozwanego dopiero wówczas gdy okazało się, że małżeństwo pozwanych przezywa kryzys. Jak stwierdził świadek J. M. „siostra po sytuacji powodującej sprawę rozwodową była z rodzicami w konflikcie co trwało może dzień lub dwa a później wszystko było dobrze” Potwierdzili oni iż musiało pomiędzy stronami dojść do pewnych uzgodnień z wiązanych z zawartą pomiędzy nimi umowa dożywocia w rezultacie której musieliby wyprowadzić się z domu w którym zamieszkiwali od wielu lat

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków L. Z. i E. Z. a więc brata pozwanego i jego bratowej Sąd wziął pod uwagę, że świadkowie ci to najbliższa rodzina pozwanego i dlatego podszedł do tych zeznań ze szczególną ostrożnością .Zeznania jednak tych świadków nie odbiegały od treści zeznań pozostałych świadków a wynikało z nich tak jak i ze wszystkich już wyżej zaprezentowanych iż stosunki pomiędzy stronami można było uznać za wzorcowe a na ich pogorszenie wpływ miało tylko i wyłącznie zachowanie pozwanej, która zaangażowała się w związek z innym mężczyzną .Z zeznań tych świadków wynika nadto iż powodowie nigdy do pozwanego nie mieli żadnych pretensji czy zastrzeżeń..

Sąd dał wiarę zeznaniom powodów w części. Zdaniem Sądu niewiarygodne są twierdzenia ,powodów z których wynika iż to pozwany był zainteresowany aby przepisać na rzecz pozwanych domu stanowiącego własność powodów

.Poza sporem pozostaje bowiem iż pozwani w tamtym czasie posiadali dwa mieszkania za sprzedaż których mogliby otrzymać środki pozwalające na zakup domu lub domu do remontu nawet wówczas gdyby musieli posiłkować się zaciągnięciem kredytu. Sam zresztą powód zeznał iż dom stanowiący jego i jego żony własność wymagał remontu gdyż pobudowany on został w 1981 roku . Wymagał więc przełożenia dachu, docieplenia ścian naprawy płotu i bram wjazdowych wykonania podjazdów. Były to prace które przekraczały możliwości finansowe powoda. Prawdą jest iż wraz z powodami nieruchomość tę zamieszkiwał ich syn On jednak również takich środków nie posiadał a nadto nie miałby środków na spłatę ewentualnego udziału pozwanej Ponadto sama pozwana podnosiła iż była najmłodszą córką powodów i to ona według ich zamierzeń dom ten miała otrzymać .Sama zresztą powódka zeznając podała iż nie musi mieszkać z synową ale ze swoją córką

Te okoliczności w ocenie Sąd pozwalają uznać iż to powodowie w okresie gdy pozwani rozważali możliwość zakupu domu zaproponowali aby własność posiadanej przez nich nieruchomości przenieś na pozwanych, którzy z kolei rozliczą się z ich synem przekazując mu jedno z posiadanych mieszkań .

Zdaniem Sądu niewiarygodne są twierdzenia ,powodów z których wynika iż po zawarciu umowy dożywocia pozwani przestali się nimi interesować a w szczególności nie wywiązywali się z przyjętych na siebie obowiązków wynikających z umowy dożywocia.

Poza sporem pozostawać musi iż od momentu przeniesienia własności na rzecz pozwanych pozwany zaczął wykonywać na nieruchomości remonty. Bywał zatem u powodów bo z jednej strony kontrolował wykonywane roboty oraz wraz z powodem wykonywał prace w zakresie w jakim pozwalały na to ich umiejętności Wynika to wprost z zeznań wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków.

W ocenie Sądu zawierając umowę dożywocia strony zgadzały się z faktem iż powodom potrzebna będzie w przyszłości pomoc w zakresie prania i sprzątania, sprawowania opieki, pielęgnacji i pomocy w chorobie, dostarczania leków, załatwiania opieki lekarskiej, uiszczania opłat eksploatacyjnych z związanych z przedmiotową nieruchomością -opłaty za prąd, wodę, gaz, ogrzewania pomieszczeń, udzielania wszelkiej pomocy w sprawach życia codziennego czy też przygotowywania posiłków . Zakres zatem obowiązków nałożonych na pozwanych dotyczył okresu przyszłego. Trudno bowiem uznać iż w momencie zawarcia umowy i bezpośrednio po nim następującym pozwani mieli powodom przygotowywać posiłki czy też załatwiać sprawy urzędowe. Sam powód zeznał zresztą iż sprawy urzędowe załatwiał sam .Sam też potrafił przygotowywać posiłki. Ponadto na uwadze należy mieć i to że z powodami zamieszkiwał ich syn z żoną który będąc na miejscu taką ewentualną pomoc mógł świadczyć na miejscu. Pozwani bowiem zamieszkiwali w odległości około 3 kilometrów od powodów. Z tego już chociażby względu uznać należy iż zamiarem stron było świadczenie pomocy przez pozwanych w przyszłości. Zauważyć nadto należy iż ani powodowie ani pozwani nie wskazują aby od momentu sporządzenia umowy do października 2014 roku powodowie domagali się spełnienia jakiegokolwiek świadczenia na ich rzecz. Z wyjątkiem przepisania na siebie obowiązku uiszczania rachunków za energię elektryczną gaz i wodę Pamiętać należy jeszcze iż do prawie końca września 2014 roku w budynku tym zamieszkiwał syn powodów.za którego wszystkie rachunki opłacał powód

W pozostałym zakresie Sąd dał wiarę zeznaniom powoda, jako zgodnym z resztą zgromadzonego materiału dowodowego.

Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanego w całości . Zeznania te znajdują potwierdzenie w całości zgromadzonego materiału dowodowego. W szczególności za wiarygodne należy uznać zeznania pozwanego w zakresie okoliczności w jakich doszło do zawarcia umowy dożywocia. Okoliczności te są bowiem racjonale a motywy działania stron znajdują potwierdzenie w zasadach doświadczenia życiowego. Zauważyć nadto należy iż sam fakt iż pozwany wraz z małżonką darował swojemu szwagrowi a bratu pozwanej lokal mieszkalny świadczy o chęci wywiązania się z poprzednio podjętych zobowiązań. Na dzień bowiem sporządzenia umowy darowizny nie istniał żadne racjonalne przesłanki poza wskazaną wyżej do zawarcia tej umowy. Zauważyć jeszcze należy a wspomina o tym w swoich zeznaniach tak pozwana jak świadkowie J. i L. małżonkowie M. iż w momencie zawierania umowy darowizny pozwany chciał i pytał się o to notarisza sporządzającego umowę czy możliwe jest zobowiązanie obdarowanego ( J. M. ) do świadczenia pomocy dla jego rodziców , co miało stanowić niejako wspólny obowiązek pozwanych i J. M. w tym zakresie.

Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanej w całości . Zeznania te jakkolwiek dość chaotyczne składane były spontanicznie znajdują potwierdzenie w całości zgromadzonego materiału dowodowego. Potwierdzają też okoliczności podnoszone przez pozwanego

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powodów niniejszej sprawie związane jest z zawartą w dniu 12 czerwca 2013 r. umową dożywocia. W myśl art. 908 § 1 k.c. jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Zgodnie z art. 913 § 1 k.c. jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. Z § 2 przywołanej regulacji wynika natomiast, że w wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.

Roszczenia, o których stanowią oba paragrafy art. 913 k.c., są roszczeniami wzajemnie się wykluczającymi, a wybór między nimi należy do strony powodowej, która musi stanowczo zdecydować, czy zamierza nadal pozostawać w stosunku dożywocia, dążąc jedynie do zmiany formy zaspokajania swoich uprawnień, czy też chce rozwiązać umowę o dożywocie (wyrok SN z 1 czerwca 2000 r., I CKN 209/99, LEX nr 51651). Stąd też w sprawie z powództwa dożywotnika o rozwiązanie umowy o dożywocie na podstawie art. 913 § 2 k.c. sąd nie może, wbrew woli powoda, zmienić - na żądanie pozwanego (zobowiązanego) - uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę w oparciu o art. 913 § 1 k.c. (wyrok SN z 18 lutego 1969 r., II CR 94/69, OSNC 1969, nr 12, poz. 225).

W niniejszym postępowaniu powodowie żądali rozwiązania umowy dożywocia z pozwanymi co wykluczało możliwość zamiany przysługujących im uprawnień na dożywotnią rentę.

Do rozwiązania umowy dożywocia konieczne jest natomiast wystąpienie okoliczności z art. 913 § 1 k.c., a ponadto wyjątkowość zaistniałej sytuacji.

W toku niniejszego postępowania pozwana M. Z. (1) powództwo uznała podnosząc iż jest ono zasadne.

Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne, a w konsekwencji godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu (zob. wyrok SN z dnia 14 września 1983 r., III CRN 188/83, OSNC 1984, nr 4, poz. 60). Sąd jest związany uznaniem. Obowiązany jest jednak dokonać oceny, czy czynność ta nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa ( art. 213 § 2 kpc.)

Oświadczenie pozwanej złożone zostało na rozprawie, i jego treść wciągnięta została protokołu rozprawy ( art. 158 § 1 pkt 3), Przedmiotem uznania było dochodzone przez powodów roszczenie w całości. Uznanie powództwa było wyraźne oraz jednoznacznie określone i nie nasuwało wątpliwości co do swej treści oraz zakresu, w jakim pozwana uznał żądanie pozwu.

W cenie Sądu uznanie żądania przez pozwaną nie było sprzeczne z prawem ani z zasadami współżycia społecznego nie zmierzło też do obejścia prawa

Przyjmuje się bowiem że czynność prawna jest sprzeczna z ustawą, jeżeli jej treść jest formalnie i materialnie niezgodna z bezwzględnie obowiązującym lub jednostronnie bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, a więc przepisem, który nie pozostawia stronom swobody odmiennego kształtowania treści stosunku prawnego. Sprzeczność czynności prawnej z ustawą polega najogólniej na tym, że indywidualna i konkretna "norma" postępowania, wynikająca z czynności prawnej, koliduje z normą generalną i abstrakcyjną, wynikającą z ustawy. Sprzeczność taka występuje przede wszystkim wtedy, gdy czynność nie respektuje zakazu ustawowego oraz gdy nie zawiera treści lub innych elementów objętych nakazem ustawowym.

Z kolei czynność prawna mająca na celu obejście ustawy zawiera pozór zgodności z ustawą, ponieważ jej treść nie zawiera elementów wprost sprzecznych z przepisem, ale skutki, które wywołuje i które objęte są zamiarem stron, naruszają zakazy lub nakazy ustawowe

Natomiast czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, to czynność naruszająca podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania, słuszności, moralności i godziwości.

W ocenie Sądu uznanie powództwa w niniejszej sprawie było skuteczne.

Następstwem takiego skutecznego uznania powództwa jest wydanie wyroku uwzględniającego żądania pozwu bez przeprowadzenia postępowania dowodowego.

Pozwani T. Z. i M. Z. (1) są małżeństwem i pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej. Fakt iż pozwana uznała żądanie pozwu nie wywołuje skutków w stosunku do pozwanego.W sprawie z powództwa dożywotników o rozwiązanie umowy dożywocia po stronie pozwanych małżonków nie zachodzi bowiem współuczestnictwo konieczne. Powoduje to zatem możliwość rozwiązania umowy dożywocia tylko w stosunku do jednego z małżonków ( rozstrzygania co do okoliczności dotyczących każdego z nich osobno) gdyż łączy ich tylko współuczestnictwo materialne oparte na wspólnym zobowiązaniu solidarnym, a takie zobowiązanie nie stwarza współuczestnictwa koniecznego dłużników (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r. III CZP 15/04).

Zadaniem Sądu, w niniejszej sprawie było zatem ustalenie czy między powodami a pozwanym wytworzyły się takie stosunki, że nie można od nich wymagać, aby pozostawali nadal w bezpośredniej ze sobą styczności . W tym miejscu podkreślić należy, że nie jest istotne, że do pogorszenia stosunków doszło z winy dożywotnika albo nabywcy nieruchomości albo obydwu stron umowy. W rachubę nie musi wchodzić w ogóle jakiekolwiek zawinienie którejkolwiek strony umowy o dożywocie. Przepis nie wymaga także, aby powody te były obiektywnie ważne; wystarczy ustalić, że relacje między osobami popsuły się, nawet z błahego powodu. Istotne jest to, że niezależnie od powodu, stosunki uległy takiemu pogorszeniu, że dożywotnik oraz nabywca nieruchomości nie mogą pozostawać ze sobą w bezpośredniej styczności (Elżbieta Skowrońska – Bocian, Michał Warciński, Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450-1088, pod red. Krzysztofa Pietrzykowskiego, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2013).

Z poczynionych ustaleń wynika, że relacje stron przez długi czas były dobre. Pozwany wraz ze swoją żoną odwiedzał powodów, w pewnym okresie z nimi wspólnie zamieszkiwał . Również po zawarciu umowy dożywocia relacje między stronami były prawidłowe. Popsuły się one dopiero w 2014 r., przy czym przyczyną pogorszenia ich relacji był fakt, iż popsuły się relacje pomiędzy pozwanymi i to z przyczyn leżących po stronie córki powodów. Pozwanej zakończyła swój związek z powodem i wniosła o rozwiązanie ich małżeństwa Od tego czasu strony nie potrafią się porozumieć.

Rozwiązanie umowy dożywocia może nastąpić tylko wówczas, gdy sytuacja zaistniała między dożywotnikiem a nabywcą nieruchomości można określić mianem „wyjątkowej”. Kodeks cywilny w art. 913 § 2, stanowiąc, że rozwiązanie umowy może nastąpić "w wypadkach wyjątkowych", nie określa jednocześnie, na czym ta wyjątkowość sytuacji może polegać. W doktrynie i orzecznictwie przyjęto, że wyraża się ona przede wszystkim w fakcie, że zamiana dożywocia na rentę nie prowadzi do należytego rezultatu (np. gdy zobowiązany nie jest w stanie płacić renty zaspokajającej potrzeby dożywotnika), ale także w drastycznym naruszaniu przez zobowiązanego zasad współżycia społecznego (wyrok SA w Katowicach z 21 listopada 1995 r., I ACr 520/95, OSA 1998, z. 3, poz. 11). Cechą wspólną wszystkich zaszłości, jakie kwalifikują wypadek z art. 913 § 2 k.c., jako "wyjątkowy", jest krzywdzenie dożywotnika, agresja i zła wola po stronie jego kontrahenta, a nie samo negatywne nastawienie dożywotnika do kontrahenta (wyrok SN z 9 kwietnia 1997 r., III CKN 50/97, OSNC 1997, nr 9, poz. 133). Jednocześnie wyjątkowość wypadku, o jakim mowa w art. 913 § 2 k.c., nie może sprowadzać się tylko do drastycznych przejawów uniemożliwiających bezpośrednią styczność stron umowy. Taki wypadek może zaistnieć także wtedy, jeżeli zobowiązany z umowy dożywocia porzuca nieruchomość bez zamiaru powrotu, pozostawiając dożywotników bez opieki i bez świadczeń, których zakres określa umowa (wyrok SN z 13 kwietnia 2005 r., IV CK 645/04, LEX nr 277105) (Elżbieta Niezbecka, Kodeks cywilny, Komentarz, Tom III, Zobowiązania – część szczególna, LEX, 2010).

W niniejszej sprawie Sąd nie miał wątpliwości, że pozwanemu nie można zarzucić, aby jego zachowanie w stosunku do powodów kiedykolwiek było naganne. Pozwany nigdy nie był w stosunku do nich agresywny wulgarny i nigdy nie kierował się w stosunku do powodów złą wolą. Wprost przeciwnie, jak już Sąd zwrócił uwagę, relacje powodów z pozwanym przez długi okres czasu były pozytywne, a pogorszeniu uległy dopiero wówczas gdy okazało się iż małżeństwo pozwanego z córka powodów rozpadło się i to na skutek jej zachowania. Nawet jednak wtedy, nie można przyjąć, że pozwany w jakikolwiek sposób krzywdził powodów.

Sąd nie znalazł również podstaw, aby uznać, że pozwany nie miał zamiaru zamieszkać w spornej nieruchomość. To właśnie dlatego iż pozwany marzył o tym aby mieć własny dom doszło do zawarcia przedmiotowej umowy .Pozwani ostatecznie byli właścicielami dwóch mieszkań co niejako umożliwiało im prowadzenia negocjacji zmierzających do częściowego przynajmniej zrekompensowania synowi powodów niedogodności spowodowanych ostatecznym wyprowadzeniem się z ich domu.

Z poczynionych ustaleń wynika, że pozwani po zawartej umowie nie zamieszkali w spornej nieruchomości raz dlatego że do września 2014 roku zamieszkiwał tam syn powodów ze swoją rodziną a po wtóre małżonka pozwanego w październiku 2014 roku ostatecznie wyprowadziła się od pozwanego z ich mieszkania , wcześniej już deklarując iż nie przeprowadzi się do spornej nieruchomości z uwagi na zaistniały pomiędzy pozwanymi rozkład pożycia małżeńskiego, a następnie składając na początku listopada tego roku pozew o rozwód.

W ocenie Sądu nie ma powodów aby uznać iż pozwani pozostawili dożywotników bez opieki i bez świadczeń . Jak wynikało z zeznań pozwanego po części popartych zeznaniami pozwanej oraz przesłuchanych w sprawie świadków powodowie nie byli osobami wymagającymi stałej opieki. Sam powód przyznał iż porusza się samochodem załatwiając wszelkie sprawy urzędowe oraz dokonuje zakupów niezbędnych artykułów. Tak z zeznań pozwanego jak i zeznań świadków wynika iż w trakcie wykonywania prac remontowych budynku sam powód w ich wykonywaniu pozwanemu pomagał. Okoliczności tej nie zaprzeczał i powód z tym iż akcentował on bardziej jego zaangażowanie finansowe w wykonywanych pracach niż osobiste wykonywanie prac P. pozostaje iż niezbędna powodom była pomoc przy cięższych pracach np. przy przeniesieniu do budynku zakupionego opału , mycie okien czy zakładanie firan. Do momentu opuszczenia spornej nieruchomości w sytuacjach gdy powodom niezbędna była taka pomoc udzielał im syn z nimi zamieszkujący oraz pozwana. .Jednocześnie nigdy nie było planów, aby w przyszłości pozwani mieli mieszkać z powodami. Zgodnie bowiem z ustaleniami stron powodowie mieli zamieszkać na ulicy (...)

Pozwanemu nie można również zarzucić, aby uchylał się od wykonywania swoich obowiązków względem powodów gdyż te określone w umowie miały być wykonywane w przyszłości gdy powodowie pomocy tej będą rzeczywiście potrzebować .Na marginesie wskazać należy, że samo nie wywiązywanie się z obowiązków na rzecz dożywotnika nie stanowi podstawy do zamiany dożywocia na rentę ani podstawy rozwiązania umowy dożywocia. Stwarza jedynie warunki do wytoczenia powództwa o zasądzenie umówionych świadczeń i do ewentualnego żądania odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z umowy dożywocia (J. Mikołajczyk, Pozycja prawna rolnika..., s. 125 w: Elżbieta Niezbecka, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część szczególna, pod red. A. Kidyba, Lex, 2014). Z poczynionych ustaleń wynika, że pozwana dąży do osiągnięcia kompromisu, który zadowoli obie strony, ale powód skutecznie jej to uniemożliwia i nie podejmuje żadnych, sensownych rozmów, aby rozwiązać zaistniałą sytuacjęPodsumowując, w ocenie Sądu, że nie zaistniały przesłanki, aby roszczenie powoda o rozwiązanie umowy dożywocia uznać za zasadne.

W myśl art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Pozwana uznając powództwo potwierdziła zasadność jego złożenia przynajmniej w stosunku do swojej osoby. Stąd zaistniała konieczność obciążenia jej kosztami sądowymi w zakresie w jakim proces przegrała ( pkt 3 wyroku ) W takim też zakresie winna zwrócić koszty zastępstwa procesowego poniesionych przez powodów( pkt 4 wyroku )

Jednocześnie powodowie ulegli pozwanemu w zakresie skierowanego do niego żądania, ( połowa udziału w nieruchomości której wartość powodowie określili na kwotę 180 000) Stąd należało zasądzić od nich na rzecz powoda kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( pkt 5 wyroku )

Na podstawie art.102 kpc Sąd nie obciążył powodów kosztami sądowymi w zakresie w jakim ich żądanie okazało się być niezasadne przy uwzględnieniu kosztów które ponieśli przy składaniu powództwa

SSO Przemysław Okowicki