Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2016r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2016r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. W.

przeciwko (...)Spółdzielni (...) w J.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 23 lutego 2015r., sygn. akt X GC 97/14

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

  Sygn. akt V ACa 491/15

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej Spółdzielni (...) kwoty 253.022,09 zł tytułem wynagrodzenia za wykonanie – na podstawie umowy z dnia 31 marca 2010 roku – robót budowlanych polegających na wykonaniu ocieplenia ścian zewnętrznych budynku wielorodzinnego w J. położonego przy ul. (...). Wskazał, że w § 4 umowy strony ustaliły wysokość wynagrodzenia na kwotę 1.275.094 ,45 zł netto, a termin zakończenia robót na dzień 6 lipca 2010 roku. Umowa nie została zrealizowana w całości, gdyż strona pozwana odstąpiła od umowy uzasadniając swoje stanowisko tempem prac, które w jej ocenie nie dawało gwarancji ukończenia robót w umówionym terminie. Powód wystawił fakturę VAT o nr (...) na kwotę netto 623.214,36 zł natomiast pozwana, w dniu 3 marca 2011 roku, przelała na konto powoda jedynie kwotę 295.994,05 zł, stanowiącą część należnego wynagrodzenia, uznanego do kwoty 558.786,50 zł i nie zwróciła części kwoty wpłaconej przez powoda tytułem zabezpieczenia wykonania robót.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia oraz okoliczność, że w dniu 3 marca 2011 roku strony zawarły porozumienie, w którym określiły wartość wykonanych przez powoda robót na łączną kwotę 558.786,05 zł brutto i ustaliły, że pozwana potrąci z tą wierzytelnością swoją wzajemną wierzytelność z tytułu kar umownych w kwocie 143.613,59 zł, zaś pozostała kwota tj. 415.172,46 zł zostanie przelana na konto wskazane przez pełnomocników powoda. Pozwana wywiązała się z powyższej ugody, a w negocjacjach brali udział pełnomocnicy powoda, zaś od godziny 14:00 powód brał w nich udział osobiście. Uzasadniając podniesiony zarzut przedawnienia wskazała, że po odstąpieniu od umowy, co miało miejsce w dniu 2 lipca 2010 roku, w dniach 28 - 29 września 2010 roku strony sporządziły protokół z inwentaryzacji wykonanych robót i w związku z tym, od tej daty nastąpiło rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia.

Wyrokiem z dnia 23 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu ustalając, co następuje.

Powód Ł. W. zawarł z pozwaną (...)Spółdzielnią (...) w J., w dniu 31 marca 2010 roku, w J. umowę, której przedmiotem miało być wykonanie robót budowlanych polegających na wykonaniu ocieplenia ścian zewnętrznych budynku wielorodzinnego w J. położonego przy ul. (...). W §4 strony ustaliły, że powód otrzyma wynagrodzenie w kwocie 1.275.094 ,45 zł netto. Termin zakończenia robót strony ustaliły na dzień 6 lipca 2010 roku.

Pismem z dnia 2 lipca 2011 roku pozwana odstąpiła od umowy z dniem 6 lipca 2010 roku nakazując powodowi zaprzestania wykonania robót i wskazała, że odstępuje od umowy uwagi zbyt wolne tempo robót, nieprzestrzeganie przez powoda przepisów BHP i sanitarnych oraz wykonywanie robót bez należytej staranności i niezgodnie z umową.

W dniu 9 lutego 2011 roku powód wystawił na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę łączną w wysokości 673.071,51 zł ustalonej na podstawie kosztorysu powykonawczego.

Pozwana zweryfikowała ten kosztorys ustalając wartość prac powoda na kwotę 519.213,27 zł. Ponadto wskazała, że kwota wskazana w fakturze VAT została zawyżona uznając, że wartość prac wykonanych przez powoda wynosi 485.246,05zł, z czego do wypłaty powodowi pozostaje kwota 380.425,14 zł brutto, która zostanie przelana na jego rachunek w terminie płatności pod warunkiem złożenia przez niego pisemnych oświadczeń podwykonawców, z których treści będzie wynikać, iż uiścił on na rzecz podwykonawców całość należnego im wynagrodzenia i podwykonawcy nie maja w tym zakresie wobec powoda żadnych roszczeń. W piśmie z dnia 25 lutego 2011 roku wskazała, że w przypadku braku pisemnego oświadczenia podwykonawców, zgodnie z art. 647 ¹ § 5 k.p.c., dokona - jako zobowiązana solidarnie - zapłaty faktur wystawionych przez podwykonawców.

W dniu 1 marca 2011 roku, powód zawarł umowę zlecenia z A. M. i B. D., na podstawie której zlecił im wypracowanie warunków ugody pomiędzy powodem a pozwaną umożliwiającą zaspokojenie interesu obu stron na drodze polubownej w związku z realizacją wyżej wymienionej umowy i doprowadzenie do zawarcia ugody na kwotę powyżej 380.425,14 zł brutto Za wykonane prace mieli oni otrzymać wynagrodzenie w wysokości 20% liczonej od nadwyżki ponad kwotę 380.425,14 zł brutto. Wraz z umową otrzymali oni od powoda upoważnienie do działania w imieniu powoda i na jego rzecz w celu wypracowania ugody. Upoważnienie obejmowało umocowanie do prowadzenia rokowań zmierzających do wypracowania warunków ugody pomiędzy stronami, składania i przyjmowania oświadczeń, jak również do składania i odbioru dokumentów.

W dniu 3 marca 2011 roku odbyło się spotkanie w siedzibie pozwanej, w którym wzięli udział wyżej wskazani pełnomocnicy powoda, a od godziny 14:00 sam powód. Pełnomocnicy przedstawili pełnomocnictwa i zostali wylegitymowani celem potwierdzenia ich tożsamości. Pełnomocnicy powoda w trakcie prowadzonych negocjacji kontaktowali się telefonicznie z powodem. Po jego przyjeździe na spotkanie przedstawili mu treść porozumienia, które powód zaakceptował, w tym dotyczące zapłaty na rzecz pełnomocników i S. S..

Na tym spotkaniu strony ustaliły wartość robót na kwotę 558.786,05 zł oraz że z kwoty tej zostaną potrącone kary umowne w wysokości 143.613,59 zł. Z pozostałej kwoty t.j. 415.172,46 zł, w tym samym dniu pozwana przelała na konto powoda - wskazane w piśmie sporządzonym przez jego pełnomocników – kwotę 295.994,05 zł, na konto podwykonawcy powoda S. S. kwotę 66.699zł oraz na rzecz A. M. kwotę 52.479,41 zł. Wszystkie te uzgodnienia zostały potwierdzone przez powoda i przez niego podpisane.

Pismem z dnia 4 marca 2011 roku, pozwana poinformowała powoda, że dokonała na jego rzecz płatności kwoty 295.994,05 zł.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd Okręgowy zważył, że w dniu 3 marca 2011 roku pomiędzy stronami niniejszego postępowania doszło do skutecznego zawarcia ugody dotyczącej rozliczenia inwestycji. Zgodnie bowiem z art. 95 § 1 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela, zaś art. 96 k.c. stanowi, że umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego.

W ocenie Sądu, powód udzielił A. M. i B. D. skutecznego pełnomocnictwa do reprezentowania go w rozmowach ze Spółdzielnią celem rozwiązania wszelkich sporów związanych z wykonaniem umowy z dnia 31 marca 2010 roku. Na spotkaniu w dniu 3 marca 2011 roku, na którym byli obecni pełnomocnicy powoda, a w końcowej i najistotniejszej części powód osobiście, doszło do skutecznego uregulowania wszelkich sporów wynikłych na tle realizacji wskazanej umowy. Powód po przebyciu na spotkanie zaakceptował ustalenia dokonane przez jego pełnomocników i podpisał dokumenty ugody oraz załączniki do nich. Pozwana w tym samym dniu przelała kwoty wynikające z ugody na wskazane w niej rachunki. Powód otrzymał kwotę 295.994,05 zł, jego podwykonawca S. S. otrzymała kwotę 66.699, zł, a pełnomocnicy tytułem wynagrodzenie wynikającego z umowy zlecenia kwotę 52.479,41 zł. Ponadto powód w ciągu 3 lat od zawarcia porozumienia nie negował jego treści, co daje podstawę do przyjęcia, że pełni zaakceptował on warunki zawartego porozumienia.

W ocenie Sądu Okręgowego, skuteczny okazał się również podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia, który - zgodnie z art. 118 k.c. - dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata i jego bieg należy liczyć od dnia 3 marca 2011 roku, w którym strony zawarły ugodę. Powód złożył pozew w placówce pocztowej w dniu 10 marca 2014 roku, a więc po upływie terminu przedawnienia, które nastąpiło z dniem 4 marca 2014 roku. Nadto, gdyby uznać, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy o dzieło, roszczenie powoda przedawniłoby się jeszcze wcześniej, bo z upływem 2 lat (art. 646 k.c.).

Powyższy wyrok zaskarżył w całości powód, który podnosząc zarzut naruszenia:

- art. 233 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że strony zawarły skutecznie ugodę, że powód potwierdził i podpisał poczynione w dniu 3 marca 2011 r. uzgodnienia,

- art. 227 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o przesłuchanie stron,

- art. 95 § 1 k.c. w zw. z art. 96 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i zastosowanie,

- art. 118 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie

domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się nieuzasadniona, choć rację ma skarżący, że sprzecznie z zebranym w sprawie materiałem dowodowym Sąd Okręgowy ustalił, że powód po przybyciu na spotkanie, na którym czynione były pomiędzy ustanowionymi przezeń pełnomocnikami i stroną pozwaną uzgodnienia w przedmiocie wysokości należnego powodowi wynagrodzenia i sposobu jego zapłaty, podpisał dokumenty ugody i dokumenty do nich. Z treści notatki służbowej sporządzonej przez radcę prawnego pozwanej K. W. (k.161-162) oraz z jej zeznań (k. 240) i zeznań świadka D. J. (k. 199) wynika, że po przyjeździe powoda na spotkanie, rozmowy toczyły się w jego obecności i pełnomocnicy sporządzili pisemne oświadczenie, w którym powołując się na udzielone im przez powoda pisemne upoważnienie wyrazili zgodę na potrącenie przez pozwaną z uzgodnionego na kwotę 558.786,05 zł brutto wynagrodzenia powoda kwoty 143.613,59 zł tytułem kar umownych i przelanie pozostałej kwoty na wskazane konta. Pod wymienionym oświadczeniem podpisali jedynie się pełnomocnicy powoda i jak zeznała św. W.: „oświadczenie to zostało powodowi okazane i przyjął je do milczącej akceptacji”. Po wyjściu powoda, w tym samym dniu uzgodnione kwoty zostały przelane przez pozwaną na wskazane konta.

Na rozprawie poprzedzającej ogłoszenie wyroku pełnomocnik powoda przyznał nadto, że wprawdzie powód nie podpisał ugody, to jednak został zapoznany z treścią porozumienia, otrzymał od pozwanej kwotę 295.994,05 zł i do czasu wniesienia pozwu nie kwestionował dokonanych na spotkaniu stron uzgodnień.

W świetle powyższego, zachodzą podstawy do uznania, że powyższego uchybienie nie miało wpływu na rozstrzygnięcie, gdyż na podzielenie zasługuje ocena Sądu Okręgowego, że ustanowieni przez powoda pełnomocnicy nie przekroczyli zakresu udzielonego pełnomocnictwa skoro wszystkie uzgodnienia były czynione w obecności powoda i ten nie wyraził sprzeciwu tak co do wysokości uzgodnionego wynagrodzenia, jak i co do sposobu jego zapłaty.

W tej zatem sytuacji, wskazany w apelacji zarzut naruszenia art. 95 i 96 k.p.c. należało uznać za bezzasadny.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c.

Postawiony Sądowi pierwszej instancji w tym zakresie zarzut jest nieskuteczny z tej przyczyny, że ewentualne uchybienie w tym zakresie, gdyby wchodziło w grę, należy do uchybień przepisom postępowania co do których skuteczne postawienie zarzutu w apelacji wymagało spełnienia wymogów art. 162 k.p.c., a mianowicie zwrócenia uwagi sądu na uchybienia przepisom postępowania oraz zawnioskowanie wpisania zastrzeżenia w tym przedmiocie do protokołu. Pełnomocnik powoda był obecny na rozprawie, na której Sąd Okręgowy oddalił wniosek dowodowy i nie zgłosił w czasie i w sposób przewidziany w powoływanym przepisie zastrzeżenia co do odmowy przeprowadzenia dowodu; powód nie podjął także w apelacji próby uprawdopodobnienia, że nie zgłosił zastrzeżenia bez swojej winy. Utracił zatem prawo powoływania się w apelacji na uchybienie w zakresie wnioskowanego, a nie przeprowadzonego postępowania dowodowego i stąd próba wykazywania w uzasadnieniu apelacji bezzasadności oddalenia wniosku dowodowego i wskazywanie na jego zasadność nie może być uznana za skuteczną.

W związku z pozostałym zarzutem wskazującym na naruszenie przez Sad pierwszej instancji art. 118 k.c. zważyć na wstępie należało, że na żądanie pozwu składały się następujące kwoty:

- kwota 114.285,01 zł stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą wskazaną w fakturze (...), a kwotą ostatecznie uznaną przez pozwaną,

- kwota 52.479,41 zł wypłacona przez pozwaną pełnomocnikom powoda,

- kwota 66.699 zł przelaną na konto podwykonawcy – (...),

- kwota 19.558,67 zł wpłacona przez powoda przy zawarciu umowy tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy i podlegająca zwrotowi w związku z odstąpieniem przez pozwaną od umowy.

Pozew został wniesiony w dniu 10 marca 2014 r. Roszczenie o zapłatę kwoty 114.285,01 zł, gdyby nawet przyjąć, że powód nie zrzekł się roszczenia w tej części i bieg przedawnienia liczyć od dnia zinwentaryzowania robót (wymieniona kwota ta nie była przedmiotem uznania), uległo zatem, najpóźniej z końcem września 2013 r. r., trzyletniemu przewidzianym w art. 118 k.p.c. Roszczenie o zapłatę kwot: 52 79,41 zł i 66.699 zł uległo zaś przedawnieniu – jak prawidłowo przyjął Sąd Okręgowy - z dniem 3 marca 2014 r., gdyż rozpoczęło ono bieg od dnia uznania tej kwoty przez pozwaną, ponieważ od tego dnia termin przedawnienia zaczął biec na nowo.

Wskazać również należy, choć co do przyczyn oddalenia roszczenia o zwrot części kwoty wpłaconej tytułem zabezpieczenia prawidłowego wykonania umowy Sąd Okręgowy nie wypowiedział się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i okoliczność ta nie została także podniesiona w apelacji, że trzyletniemu przedawnieniu uległo również i to roszczenie. Powód w pozwie liczy bowiem opóźnienie pozwanej w zapłacie tego świadczenia od dnia 7 lipca 2010 r.

Z powyższych przyczyn i wobec tego, że zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu, apelacja podlegała oddaleniu.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego uzasadniają przepisy art. 98 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., stosownie do jego wyniku. Wynagrodzenie pełnomocnika procesowego strony zasądzono w stawce minimalnej określonej w § 6 pkt 7 i § 12 ust. 1 pkt 2 Rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

SSA Janusz Kiercz SSA Barbara Kurzeja SSO (del.) Katarzyna Sznajder