Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Karol Radaszkiewicz

Sędziowie: SO Dorota Lutostańska

SO Leszek Wojgienica (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Jolanta Jankowska

przy udziale Prokuratora Prok. Okręgowej Janusza Płońskiego

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013 roku

sprawy M. W., oskarżonej z art. 177 § 1 kk, na skutek apelacji wniesionej przez oskarżoną od wyroku Sądu Rejonowego w Bartoszycach VII Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Lidzbarku Warmińskim z dnia 10 kwietnia 2013 roku, w sprawie VII K 165/13

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że uchyla zawarte w pkt III orzeczenie o środku karnym zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, a w pozostałym zakresie wyrok ten utrzymuje w mocy;

II.  Zwalnia oskarżoną od kosztów sądowych postępowania odwoławczego.

VII Ka 696/13

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy w Lidzbarku Warmińskim skierował wobec M. W. wniosek o warunkowe umorzenie postępowania karnego zarzucając, że w dniu 05 listopada 2012 roku na drodze wojewódzkiej (...), na odcinku O. – N. gmina O., woj. (...), nieumyślnie naruszyła podstawowe zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...), nie zachowała szczególnej ostrożności w trakcie wykonywania manewru wyprzedzania, nie upewniając się czy ma do tego wystarczającą widoczność i dostateczne miejsce bez utrudniania komukolwiek ruchu, w wyniku czego doprowadziła do czołowego zderzenia z nadjeżdżającym z przeciwka samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...), w wyniku którego kierująca tym pojazdem B. O. doznała obrażeń ciała w postaci złamania trzonu mostka, natomiast pasażerka samochodu V. (...) o nr rej. (...) E. P. doznała obrażeń ciała w postaci złamania żeber VIII i IX po stronie prawej oraz stłuczenia powłok klatki piersiowej, które to obrażenia u obu uczestniczek spowodowały naruszenie czynności narządów ciała na okres powyżej siedmiu dni, to jest o przestępstwo z art. 177 § 1 kk.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bartoszycach VII Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Lidzbarku Warmińskim z dnia 10 kwietnia 2013 roku, w sprawie VII K 165/13:

I.  wobec uznania, że wina i społeczna szkodliwość czynu zarzucanego podejrzanej nie są znaczne, na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk oraz art. 67 § 1 kk postępowanie karne warunkowo umorzono tytułem próby na okres 1 (jednego) roku;

II.  na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk w zw. z art. 49 § 1 kk orzeczono wobec M. W. środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 800 (ośmiuset) złotych;

III.  na podstawie art. 67 § 3 kk i art. 39 pkt 3 kk w zw. z art. 42 § 1 kk orzeczono wobec podejrzanej środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 1 (jednego) roku;

IV.  na podstawie art. 43 § 3 kk nałożono na podejrzaną obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów Staroście Powiatowemu w B.;

V.  M. W. została obciążona kosztami sądowymi w kwocie 1577,76 zł oraz opłatą w kwocie 60 złotych.

Apelację od owego wyroku wniosła M. W., która zaskarżyła go w zakresie orzeczenia o środkach karnych zakazu prowadzenia pojazdów i świadczenia pieniężnego, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na nienależytej ocenie jej stosunków majątkowych i w konsekwencji orzeczenie nieadekwatnego do nich świadczenia pieniężnego, jak też na nieuzasadnionym orzeczeniu zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w sytuacji, gdy w trakcie prowadzonego postępowania uprawnienia do prowadzenia pojazdów posiadała, co umożliwiło jej podjęcie pracy, dzięki której może udzielać wsparcia znajdującej się w trudnej sytuacji materialnej i życiowej rodzinie.

Podnosząc powyższy zarzut podejrzana sformułowała wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz zmniejszenie obciążenia wynikającego z orzeczonego świadczenia pieniężnego.

Sąd II instancji zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w zakresie kwestionującym celowość orzeczenia wobec podejrzanej środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, należycie oceniony przez sąd I instancji, co znalazło swój wyraz m.in. w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym, nie można pominąć faktu, że zarówno od strony zawinienia jak też społecznej szkodliwości zachowanie obwinionej zostało ocenione w kategoriach, które umożliwiły zastosowanie wobec niej instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego. O ile ustawa daje możliwość orzeczenia środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów również w takiej sytuacji, to jednak orzeczenie takie zawsze jest fakultatywne, niezależnie od tego czy naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu było umyślne, czy też nieumyślne. Widać z powyższego, że ocena, czy orzeczenie takiego zakazu jest celowe z punktu widzenia zagwarantowania bezpieczeństwa w ruchu, w szczególności w przypadku nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa, winna być szczególnie staranna. Trafnie zauważył w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sąd meriti, że czas dzielący uzyskanie przez podejrzaną uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii „B” oraz okoliczności wypadku mogą uzasadniać tezę o potrzebie orzeczenia zakazu, o którym mowa w art. 42 § 1 kk, albowiem szczególnie w stosunku do niedoświadczonych kierowców, takie rozstrzygnięcie z jednej strony służy wyeliminowaniu zagrożenia, jakie może wyniknąć w przyszłości z prowadzenia pojazdu przez sprawcę wypadku w komunikacji, a z drugiej stanowi element edukacyjny, powodujący u sprawcy takiego wypadku refleksję nad swoim zachowaniem oraz jego potencjalnymi konsekwencjami. Tyle tylko, że w przypadku M. W.można i należy wyrażony w przywołanym uzasadnieniu pogląd zweryfikować. Przez cały okres toczącego się postępowania nie stosowano wobec niej środka zapobiegawczego w postaci nakazania powstrzymania się od prowadzenia pojazdów mechanicznych, nie zatrzymano w związku z tym jej prawa jazdy. Podejrzana korzystała w tym czasie ze swoich uprawnień, dzięki czemu pracuje wspomagając rodzinę. Od daty wypadku upłynęło blisko dziesięć miesięcy i w tym czasie nie weszła w konflikt z prawem. Przesłanka, na którą powołał się sąd meriti, a więc potencjalne stwarzanie przez podejrzaną zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu, znacznie się przeto osłabiła. Nie ma tym samym żadnych racjonalnych powodów, aby od strony celowościowej, uwzględniając perspektywę czasową, orzekać środek karny, którego cele zostały osiągnięte w stosunku do podejrzanej tylko na skutek toczącego się wobec niej postępowania karnego.

Co zaś się tyczy zarzutu rażącej niewspółmierności orzeczenia o środku karnym świadczenia pieniężnego należy zauważyć, że jest to w zasadzie jedyna konsekwencja (oprócz obowiązku poniesienia kosztów procesu) spowodowanego przez podejrzaną wypadku, a wysokość tego świadczenia nie nosi cechy rażącej niewspółmierności, gdy się zważy, że dzięki posiadanym uprawnieniom do prowadzenia pojazdów podejrzana ma pracę, której istotą jest możliwość pozyskiwania zasobów finansowych. W tej części apelację oceniono jako bezzasadną w stopniu oczywisty.

W uwzględnieniu powyższych uwag zaskarżony wyrok zmieniono w ten sposób, że uchylono rozstrzygnięcie o środku karnym zakazu prowadzenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, zaś w pozostałym zakresie wyrok ten utrzymano w mocy (art. 437 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 438 pkt 3 kpk).

W następstwie uchylenia rozstrzygnięcia o środku karnym zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych zdezaktualizował się nałożony na podejrzaną obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów, albowiem obowiązek taki jest nierozerwalnie związany z orzeczeniem zakazu określonego w art. 42 kk (art. 43 § 3 kk).

Oskarżona została zwolniona od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze ze względów słuszności, albowiem jej apelacja w istotnym zakresie odniosła zamierzony skutek (art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk).