Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2015 r.

Sąd Rejonowy Wydział VI Gospodarczy w S.

w składzie następującym :

Przewodnicząca SSR Grażyna Krywiel - Markiewicz

Protokolant st. sekr. sądowy Kamilla Pszczółkowska

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2015 r. w Słupsku

na rozprawie sprawy

z powództwa J. A.

przeciwko S. Fabrykom (...) Spółce Jawnej w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej S. Fabryki (...) Spółki Jawnej w S. na rzecz powódki J. A. kwotę 42.479,30 złotych (czterdzieści dwa tysiące czterysta siedemdziesiąt dziewięć złotych i 30/100) wraz z ustawowymi odsetkami :



od kwoty 3.000 złotych od dnia 1 lutego 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.000 złotych od dnia 1 marca 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 maja 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 czerwca 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 lipca 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 sierpnia 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 września 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 października 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 listopada 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 grudnia 2010 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 stycznia 2011 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 3.316,30 złotych od dnia 1 lutego 2011 roku do dnia zapłaty;

2.  ustala, że koszty procesu zostały rozdzielone przy przyjęciu, że powódka wygrała spór w 92,58 %, a pozwana w 7,42 %, szczegółowe wyliczenie kosztów pozostawia się referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt VI GC 19/15

UZASADNIENIE

Powódka – J. A. wniosła o zasądzenie od S. Fabryki (...) M., (...) Spółki jawnej w S. kwoty 45.881,82 złotych wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że zawarła z pozwaną w dniu 10 sierpnia 2007 r. umowę spółki cywilnej celem prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży obuwia oraz umowę regulującą kwestię wzajemnych rozliczeń z tytułu uczestnictwa w Spółce. Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy z samego uczestnictwa w spółce powódka miała otrzymywać kwotę 6.000 złotych, a następnie wobec zmiany umowy kwotę 3.000 złotych. Pozwana spółka regulowała te należności do kwietnia 2009 r. Wobec braku płatności powódka pismem z dnia 31 stycznia 2011 r. wypowiedziała umowę spółki.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 28 września 2012 r. w sprawie IV GNc (...) nakazał pozwanej aby zapłaciła powódce kwotę 45.881,82 złotych wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

W sprzeciwie od powyższego nakazu pozwana S. Fabryka (...) M., (...) Spółka jawna w S. zaskarżyła nakazzapłaty w całości i wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu podniosła zarzut niedopuszczalności orzekania
w postępowaniu procesowym, bowiem roszczenie dotyczy majątku spółki oraz zarzuciła nieważność zapisów § 3 umowy z dnia 10 sierpnia 2007 r. Nadto wskazała, że brak jest podstaw do wypłaty zaliczek na poczet zysku, skoro spółka wykazywała stratę na dzień jej rozwiązania.

Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Słupsku VI Wydział Gospodarczy zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 42.479,30 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot i oddalił powództwo w pozostałym zakresie. W punkcie 3 wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4 052,57 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana, zaskarżając wyrok w części, tj. co do pkt I w zakresie zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki kwoty 42.479,30 zł wraz z odsetkami oraz co do pkt III, w którym zasądzono koszty procesu.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku XII Wydziału Gospodarczego Odwoławczego z dnia 23 października 2014r., sygn. akt XII Ga(...), uchylono wyrok w zaskarżonej części i w tym zakresie przekazano sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Słupsku, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że kwalifikacja umowy z dnia 10 sierpnia 2007r. jako umowy przystąpienia do długu jest niezasadna. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy powinien dokonać ponownej oceny stanu prawnego, uwzględniając stanowisko judykatury, wskazujące że spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, a zawarcie umowy spółki cywilnej prowadzi do wykształcenia struktury organizacyjnej, która ma umożliwić realizację wspólnego celu gospodarczego. Ponadto powinien wyjaśnić, czy wkład niepieniężny polegał na wniesieniu prawa wynikającego z przedwstępnej umowy najmu, ale ostateczna umowa została zawarta pomiędzy (...) a wspólnikami spółki cywilnej, czy też umowa najmu zawarta była między (...) a powódką i prawa i obowiązki z tej umowy zostały wniesione jako wkład w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego. Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że rzeczą sądu będzie wyjaśnienie celu i zamiaru stron przy zawarciu obu umów, czy umowa z 10 sierpnia 2007r. stanowiła umowę o charakterze wewnętrznym, dotyczącym rozliczenia stron, czy też element treści umowy spółki. Tu sąd odwoławczy podkreślił, że w rozumieniu art. 65§ 2 k.c. cel umowy jest wyznaczony przez funkcję, jaką strony wyznaczają danej czynności w ramach łączących je stosunków prawnych, a sprzeczność celu czynności z ustawą prowadzi do nieważności czynności prawnej. Jednocześnie Sąd Okręgowy podniósł, że potrzebnym będzie też rozważenie ewentualnej konwersji nieważnego zapisu w postać właściwą dla innej czynności prawnej. Konwersja nieważnej czynności prawnej ma miejsce wtedy, kiedy nieważna czynność prawna równocześnie spełnia przesłanki wymagane dla ważnej czynności prawnej innego rodzaju. Tu zwrócono uwagę na treść aneksów, które przewidywały dla powódki kwotę roczną 72.000,00 zł (a następnie 36.000,00 zł), w sytuacji gdy istotą zysku jest jego niepewność, czego konsekwencją jest losowy charakter umowy spółki.

Sąd Okręgowy wskazał też, że pojawia się zagadnienie czy określenie kwoty w zamian za uczestniczenie we wspólnym przedsięwzięciu bez jakiegokolwiek ryzyka nie statuuje konwersji zawartej umowy spółki cywilnej w inną czynność prawną. Do rozważenia pozostaje, czy ewentualnie nie wchodzi w rachubę umowa podnajmu.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana jest przedsiębiorcą zajmującym się produkcją obuwia.

dowód: odpis z KRS k. 56.

Pozwana w 2006r. była zainteresowana najmem stałej powierzchni handlowej na terenie Galerii (...), w związku z czym wystosowała do (...) Sp. z o.o. pismo z propozycją spotkania i przedstawiła informację o profilu swojej działalności. Starania pozwanej nie przyniosły rezultatu.

dowód: korespondencja e-mailowa z załącznikiem k. 60 – 61, zeznania reprezentanta pozwanej – k. 329.

W 2007r. powódka zgłosiła się do pozwanej z propozycją nawiązania współpracy, informując o fakcie dysponowania lokalem handlowym na terenie Galerii (...).

dowód: zeznania pozwanej k. 330.

J. A. w 2007 r. zawarła z Centrum Handlowym (...) Sp. z o.o. Spółką Komandytową w W. umowę najmu lokalu -powierzchni sklepowej ok. 82 m ² na 1 piętrze Centrum Handlowo- Usługowego Galeria (...). Pierwotna umowa miała charakter umowy przedwstępnej.

dowód: aneks nr (...) do umowy najmu z dnia 24.04.2007r. k. 297, zeznania powódki k. 306, 01;33:49.

W dniu 10 sierpnia 2010 r., po negocjacjach, powódka zawarła z Fabryką (...) M., (...) Spółką jawną w S. umowę spółki cywilnej na czas określony 5 lat. W umowie zapisano, że celem gospodarczym zawartej umowy spółki będzie prowadzenie działalności handlowej w lokalu nr (...) w Centrum Handlowo-Usługowym Galeria (...) w G., który używany będzie przez spółkę na podstawie umowy najmu zawartej z E., w zakresie sprzedaży obuwia i wyrobów skórzanych (§ 2).

Tytułem wkładu wspólnicy wniosą: powódka 5 000 zł, pozwana 15.000 zł oraz do używania rzeczy ruchome stanowiące wyposażenie sklepu. Ponadto J. A. wniesie tytułem wkładu prawa z przedwstępnej umowy najmu, którą zawarła z E. i na podstawie której strony zobowiązały się do zawarcia umowy najmu lokalu, i zapewni uzyskanie przez E. zgody na przejęcie praw i obowiązków z tej umowy przedwstępnej przez spółkę (§ 3).

Zgodnie z postanowieniami umowy powódka jest zwolniona z od udziału w stratach, a w podziale zysku uczestniczy w ten sposób, że ma prawo do udziału w rocznym zysku w kwocie 72.000 złotych netto, a w pozostałej części zysku w wysokości 5%, przy 95 % udziale pozwanej. Wypłaty zaliczek na poczet zysku dla powódki ustalono w kwocie 6.000 złotych netto miesięcznie (§ 5).

W umowie przewidziano, że każdy ze wspólników może w ramach zwykłych czynności samodzielnie prowadzić sprawy spółki (§ 6).

W § 12 uregulowano kwestię rozwiązania spółki, przewidując możliwość wypowiedzenia udziału przez powódkę w każdym czasie, bez zachowania terminów wypowiedzenia z ważnych powodów, m.in. w sytuacji zalegania przez spółkę z płatnościami czynszu najmu lub też innymi opłatami związanymi z umową najmu, a wypowiedzenie spowoduje skutek w postaci tego, że prawo najmu lokalu będzie przysługiwać wyłącznie powódce (§ 12).

dowód: umowa k. 10-12.

W dniu 10 sierpnia 2007 r. strony zawarły umowę, w której na wstępie zapisano, że zważywszy, iż N. oraz A. założyli spółkę cywilną, która będzie działać pod firmą (...) prowadzić będzie działalność handlową w lokalu położonym w Galerii (...) w G., polegającą jedynie na sprzedaży towarów dostarczonych przez N., zarządzanie spółką sprawować będą osoby wskazane przez N., strony zamierzają uregulować swoje wzajemne prawa i obowiązki wynikające z uczestnictwa w spółce.

W ramach postanowień tej umowy strony postanowiły, że N. zobowiązuje się do wykonywania umowy najmu lokalu handlowego położonego w Galerii (...) w sposób zgodny z jej postanowieniami, traktując wszelkie zobowiązania z tej umowy jako mające pierwszeństwo przed wszelkimi innymi zobowiązaniami, poza zobowiązaniami podatkowymi, z tytułu ubezpieczeń społecznych i zobowiązaniami pracowniczymi. Ponadto N. zobowiązuje się do wniesienia dodatkowego wkładu pieniężnego w kwocie wystarczającej do przeprowadzenia adaptacji lokalu handlowego oraz do pokrycia kosztów działalności spółki do momentu osiągania przez nią przychodów wystarczających do samodzielnej działalności (§1, § 2)).

W umowie postanowiono, że powódce będzie przysługiwać z tytułu samego tylko uczestnictwa w spółce kwota 6.000 złotych netto miesięcznie, bez względu na to, czy spółka w danym miesiącu uzyska zysk i w jakiej on będzie wysokości. Należność ta ma być płatna w ramach (...) Spółki cywilnej w S. lub przez pozwaną.

W przypadku nieosiągnięcia zysku lub też osiągnięcia zysku w niewystarczającej wysokości w kolejnym miesiącu kalendarzowym powódka miała przyznane uprawnienie do wystawienia faktury na kwotę różnicy wypłaconej należności a kwotą 6.000 złotych. O ile faktura nie zostanie wystawiona przez powódkę lub też osobę przez nią wskazaną, bądź też pozwana zakwestionuje fakt jej wystawienia lub jej wysokość, pozwana zapłaci powódce – z tytułu nieosiągnięcia przez Spółkę zysku lub też osiągnięcia zysku niepozwalającego na wypłatę powódce zaliczki na poczet zysku – zryczałtowane odszkodowanie stanowiące różnicę pomiędzy kwotą 6.000 złotych, a faktycznie wypłaconą zaliczką na poczet zysku w tym poprzednim miesiącu. Ustalono, iż kwota ta będzie waloryzowana co roku o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszany przez Prezesa GUS za rok poprzedni (§ 3).

dowód: umowa k. 13-13v, zeznania świadka M. A. (1) k. 303, 00:18:36, 00:42:58, 00:46:01, zeznania powódki k. 307, 01:33:49. zeznania pozwanej k. 330, korespondencja e-mailowa k. 32.

Następnie, po przeprowadzonych negocjacjach, aneksem nr (...) z dnia 11 września 2007 r. do umowy spółki strony zmieniły umowę poprzez wyeliminowanie zapisu o wkładzie pieniężnym powódki, a nadto postanowiły, że powódka wniesie tytułem wkładu prawa z umowy najmu, którą zawarła z E.. Nadto wskazały, że powódce będzie przysługiwało prawo do udziału w zysku w kwocie 72.000 złotych netto za każdy rok przez okres 5 lat od rozpoczęcia działalności, który będzie wypłacany w postaci zaliczek w wysokości 6 000,oo zł miesięcznie, bez względu na to czy Spółka w danym okresie wypracowała zysk i bez względu na wysokość wypracowanego zysku.

Nadto, zmieniono regulację dotyczącą uprawnień do prowadzenia spraw Spółki w zakresie zwykłego zarządu i postanowiono, że wyłącznie uprawnionym do tego jest S. Fabryka (...) M., (...) Spółka jawna w S., która będzie zarządzała samodzielnie bieżącymi sprawami przedsiębiorstwa spółki. W dalszej części aneksu ustalono, że powódka jest zwolniona od prowadzenia spraw spółki i pracy na jej rzecz oraz że nie może prowadzić spraw spółki w zakresie zwykłych czynności. Zwolnienie to nie dotyczy jedynie udziału w negocjacjach z E. oraz zawarcia, zmiany lub aneksowania umowy najmu z E.. Ustalono też, że J. A. nie ma prawa do dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi zarówno na rachunku bankowym spółki, jak i w kasie.

Zgodnie z § 12 aneksu z dnia 11 września 2007 r. do umowy spółki ustanowiono prawo dla powódki do wypowiedzenia umowy spółki w przypadku zalegania przez spółkę cywilną z zapłatą miesięcznej zaliczki na poczet przyszłego zysku, o której mowa w § 5 ust. 1 umowy przez okres 30 dni.

dowód: aneks nr (...) k. 14-15, zeznania świadka M. A. k. 302 - 303, 00:18:36, zeznania powódki k. 307, 01:33:49, zeznania reprezentanta strony pozwanej k. 330.

W dniu 25 września 2009r. doszło do podpisania pomiędzy wynajmującym, najemcą (powódką) i pozwaną, jako przystępującym, aneksu nr (...) do umowy najmu. W ramach tej umowy postanowiono, że przystępujący od dnia zawarcia aneksu przystępuje do umowy najmu jako najemca, a wynajmujący i najemca wyrażają na to zgodę. Ustanowiono też solidarną odpowiedzialność powódki i pozwanej za zobowiązania wynikające z umowy najmu oraz ustalono, że w przypadku rozwiązania spółki cywilnej lub wystąpienia z niej J. A. przed upływem okresu najmu, wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy automatycznie zostaną przeniesione na J. A..

dowód: aneks nr (...) k. 297- 299, zeznania świadka M. A. (1) k. 302,304, zeznania strony pozwanej k.330.

W aneksie nr (...) z dnia 24 września 2007r. do umowy spółki strony wskazały, że pozwana wniesie tytułem wkładu gotówkę 138.900,00 zł, rzeczy ruchome do używania, a powódka prawa z umowy najmu, którą zawarła z E..

dowód: aneks nr (...) k. 62.

Na mocy aneksu nr (...) z dnia 22 stycznia 2010 r. do umowy spółki obniżono od dnia 1 lutego 2010 r. prawo do udziału w zysku do kwoty 36.000 złotych netto. Miesięczne zaliczki ustalono w kwocie 3.000 złotych do października 2012 r., bez względu na to, czy Spółka w danym okresie wypracowała zysk i bez względu na wysokość wypracowanego zysku. Ponadto wspólnik S. Fabryka (...) Spółka Jawna zobowiązała się do dnia 28 lutego 2010 r. wypłacić J. A. zaległość z tytułu należnych zaliczek na poczet zysku za 12 zaległych miesięcy (od lutego 2009 r. do stycznia 2010 r.) w zmniejszonej o połowę wysokości, czyli zamiast 72.000,00 zł kwotę 36.000,00 zł.

dowód: aneks nr (...) k.16,M. S. k. 330.

Umowa regulująca wzajemne prawa i obowiązki, wynikające z uczestnictwa w Spółce, podobnie jak umowa spółki, była realizowana przez wiele miesięcy i nie była przez pozwaną kwestionowana.

dowód: zeznania świadka M. A. (1) k. 305, 01:23:41.

W okresie od listopada 2007 r. do kwietnia 2009 r. należność w wysokości 6.000 złotych miesięcznie była wypłacana. Wypłacono również kwotę 30.000zł (bezsporne).

Od kwietnia 2009 r. po uregulowaniu zaległych należności z tytułu uczestnictwa J. A. w Spółce, S. Fabryka (...) M., (...) Spółkę jawną w S. zaprzestała płatności. Początkowo wskazywano powódce na przejściowe problemy finansowe, w wyniku czego doszło do zawarcia aneksu nr (...) do umowy Spółki z dnia 22 stycznia 2010 r.

dowód: zeznania powódki k. 307, zeznania strony pozwanej - M. S. k. 330.

W związku z brakiem płatności powódka pismem z dnia 31 stycznia 2011 r. wypowiedziała umowę Spółki cywilnej, wskazując na brak płatności należności z tytułu jej uczestnictwa w spółce i wskazując na treść § 12 pkt d umowy Spółki. Wskazała też, że poinformuje (...)&Co.KG Sp. k. o rozwiązaniu spółki cywilnej oraz podniosła, że zgodnie z postanowieniami umowy stron wszelkie prawa z umowy najmu przechodzą na nią.

Pismem z dnia 4 lutego 2011 r. pozwana poinformowała, że nie uznaje wypowiedzenia umowy, bowiem wskazane przez powódkę okoliczności nie są ważnymi powodami.

dowód: pisma k. 17-19.

Pismem z dnia 7 lutego 2011 r. powódka zakwestionowała stanowisko Spółki.

W odpowiedzi na to, pismem z dnia 4 lutego 2011 r. K. M. działając w imieniu pozwanej złożył oświadczenie o wypowiedzeniu udziału w spółce cywilnej, wskazując na brak porozumienia pomiędzy wspólnikami.

dowód: pisma k. 20-22.

Powódka kilkukrotnie wzywała pozwaną do uiszczenia należności z tytułu jej uczestnictwa w Spółce cywilnej.

Pismem z dnia 7 kwietnia 2012 r. spółka jawna wskazała na niemożność wypłaty zysku wobec rozwiązania Spółki bez podziału majątku.

dowód: pisma – k. 26-31.

Spółka cywilna (...) nie wypracowała zysku w okresie swojej działalności.

dowód: księga podatkowa k. 65-70, 73-95, podsumowanie k. 71-72, zeznania pozwanej k. 330.

W lokalu handlowym pozwana sprzedawała produkowane przez siebie obuwie, sama ustalała asortyment, zatrudniała pracowników, ustalała ceny, marże. Rola powódki w ramach nawiązanych pomiędzy stronami relacji ograniczała się do zapewnienia praw do lokalu handlowego. Powódka nie miała dostępu do dokumentacji księgowej, rachunków bankowych.

Wszelkie zobowiązania związane z lokalem ponosiła pozwana.

dowód: zeznania świadka M. A. k. 303, 00:18:36, k. 305, 00:01:20:44, 306, 01:27:43, zeznania powódki k. 307, 01:33:49, zeznania pozwanej k. 330.

Pozwana w okresie funkcjonowania lokalu w Galerii (...) prowadziła 6-10 sklepów w branży obuwniczej, z tym, że bez udziału partnerów.

dowód: zeznania pozwanej k. 331.

Powyższych ustaleń dokonano na podstawie przedstawionych dokumentów, których autentyczność nie była kwestionowana oraz na podstawie zeznań świadka oraz stron, których wiarygodność w zakresie wskazanych wyżej faktów nie budziła wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Z materiału dowodowego sprawy wynika zarówno fakt zawarcia przez strony w dniu 10 sierpnia 2007r. dwóch umów, jak i podpisania w późniejszym okresie aneksów do umowy spółki. Również bezspornym faktem jest to, że powódka była stroną umowy najmu lokalu zlokalizowanego w Galerii (...), której istnienie stanowiło kanwę nawiązanych pomiędzy stronami relacji. Zawarcie umów w dniu 10 sierpnia 2007r., a następnie aneksu nr (...) do umowy spółki w dniu 11 września 2007r., stało się podstawą przyjęcia pomiędzy powódką i wynajmującym lokal handlowy, przy udziale pozwanej, aneksu do umowy najmu, który uczynił z pozwanej stronę umowy najmu, a zatem uprawnioną do używania lokalu handlowego.

W dniu 10 sierpnia 2007 r. strony zawarły dwie umowy: umowę spółki cywilnej oraz umowę obejmującą kwestię rozliczeń pomiędzy stronami. Powódka wywodziła swoje roszczenia z umowy zawartej przez strony w dniu 10 sierpnia 2007 r. regulującej kwestię wzajemnych rozliczeń wynikających z uczestnictwa w Spółce (...).

Zgodnie z treścią § 3 ust. 1 tej umowy powódce przysługuje kwota 6.000 złotych netto miesięcznie bez względu na to, czy spółka w danym okresie uzyska zysk i bez względu na wysokość wypracowanego zysku. Należność ta ma być płatna w ramach (...) spółki cywilnej w S. lub przez S. Fabrykę (...) M., (...) Spółkę jawną w S..

Powódka przed zawarciem umów z pozwaną miała podpisaną umowę przedwstępną najmu, dającą w perspektywie uprawnienie do dysponowania lokalem z przeznaczeniem na działalność handlową. Pozwana natomiast, będąca producentem obuwia, była zainteresowana możliwością korzystania z tego lokalu, o co wcześniej bezskutecznie zabiegała. Nawiązanie relacji z powódką opierało się na możliwości pozyskania dla celów handlowych tego lokalu, co nie było do zrealizowania bez udziału powódki.

Umowa, w której pozwana przystąpiła do umowy najmu, była tak skonstruowana, że zerwanie więzi pomiędzy powódką a pozwaną nie pozwalało pozwanej na kontynuowanie najmu lokalu, gdyż wszelkie uprawnienia i obowiązki z umowy najmu pozostawały po stronie powódki.

W relacjach pomiędzy stronami istotną z punktu widzenia pozwanej okolicznością była możliwość korzystania z lokalu, jednakże bez innego udziału powódki w przedsięwzięciu gospodarczym. Wyrazem tego są postanowienia aneksu nr (...) do umowy spółki, a także wskazana w zeznaniach świadka M. A. oraz stron faktyczna pozycja powódki, która nie miała wpływu na działania handlowe, finansowe, czy organizacyjne. Nie zaangażowała także własnej pracy ani środków pieniężnych. Jedynym przejawem jej zaangażowania był fakt zawarcia umowy najmu z właścicielem obiektu i wynikające z tego przyjęcie trójstronnej umowy najmu z udziałem pozwanej. Pozwana samodzielnie, bez współdecydowania powódki, prowadziła działalność w tym lokalu, decydując o wszystkich elementach tejże działalności odpowiadających za wynik finansowy. Wszelkie zatem ewentualne niepowodzenia obciążały pozwaną, która ponosiła ryzyko ich powstania. Pozwana ponosiła koszty tej działalności, na co wskazywała w zeznaniach strona pozwana, w tym uiszczała wynajmującemu należne opłaty. Ponadto zapisy aneksu nr (...) (vide: § 6 k. 14 v) świadczą o odsunięciu powódki od wpływu na funkcjonowanie spółki.

Powódka w oparciu o posiadany lokal działalności własnej, poza działalnością polegającą na sprzedaży obuwia produkowanego przez pozwaną, prowadzić nie mogła, przy czym ta wskazana sprzedaż odbywała się całkowicie poza jej wiedzą i udziałem. Taki podział ról powodował, że interes majątkowy powódki miał być zaspokojony poprzez przyznanie jej stałej miesięcznej kwoty (początkowo w wysokości 6 000,00zł, a następnie w wysokości 3 000,00 zł), która to kwota była wypłacana ze środków finansowych pozwanej, niezależnie od tego, czy działalność spółki przyniosła zysk i w jakiej wysokości.

Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działalnie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów (art. 860§ 1 k.c.). Pojęcie celu gospodarczego oznacza osiągnięcie gospodarczej korzyści. (...) spółki cywilnej należy do umów losowych, gdyż jej wyniki nie dają się z góry przewidzieć i w jakimś stopniu zależą od rozwoju wypadków (tak: W.Czachórski, Zobowiązania, Zarys Wykładu, Wyd. Praw. Lexis Nexis Warszawa 2002, str. 518).

Trafnie pozwana odwołuje się do uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2006r. w sprawie IV CSK 216/06 (vide: k. 52 akt), wskazując na wypowiedź dotyczącą tego, że wspólnicy nabywają i korzystają ze wspólnych rzeczy lub praw nie w celu zaspokojenia własnych, indywidualnych interesów, lecz aby osiągnąć korzyści wynikające m.in. z podziału i wspólnego ponoszenia ryzyka, jakie jest immanentnie związane z każdą działalnością gospodarczą, a dalej, że właściwość (natura) spółki cywilnej jest tak ukształtowana, że nie dopuszcza prowadzenia w spółce wyodrębnionych rodzajów działalności na rachunek i odpowiedzialność każdego ze wspólników z osobna.

W tej sytuacji, skoro ryzyko powodzenia lub niepowodzenia przedsięwzięcia miało w istocie obciążać jedynie pozwaną, na co wskazują zapisy umów przewidujące wypłatę dla powódki stałej miesięcznie kwoty, niezależnie od wygenerowania zysku (umowa spółki taki kształt uzyskała po wprowadzeniu aneksu nr (...) - § 5 vide: k. 14), można mówić o naruszeniu istoty umowy spółki.

Z zeznań świadka M. A. wynika, że w trakcie negocjacji umowy rola powódki została bardzo ograniczona, a finalnie wkładem ze strony powódki było wyłącznie prawo najmu. Takie rozwiązania były forsowane przez pozwaną, a powódka godziła się na to, gdyż nieuruchomienie w terminie działalności lokalu wiązało się z możliwością obciążenia powódki karami pieniężnymi. Wprowadzenie w umowie stałej kwoty dla powódki miało zabezpieczyć jej interesy jako stronie, która nie miała wpływu na działalność spółki (...) i wypracowany przez nią zysk (k. 302 – 303).

Wprawdzie umowa spółki cywilnej oraz umowa regulująca wzajemne prawa i obowiązki wynikające z uczestnictwa w spółce przybrały formę odrębnych dokumentów (umów), jednakże zarówno w tej ostatniej wymienionej umowie, jak i w aneksie nr (...) z dnia 11 września 2007r., strony ustaliły, że powódka otrzymywać będzie kwotę 6 000,00 zł miesięcznie netto, bez względu na osiągnięcie w danym miesiącu przez spółkę zysku (vide: § 3 umowy z dnia 10 sierpnia 2007r. k. 13v oraz § 5 aneksu nr (...) do umowy spółki prawa cywilnego k. 14). Umowy te zatem są spójne i powiązane ze sobą.

Zgodnie z art. 58§ 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, że na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Wobec powyższego uznać należy, że postanowienia umowne, w ramach których strony określiły, że stosunek prawny o wskazanym zakresie praw i obowiązków jest stosunkiem spółki są nieważne. Jednakże istotne znaczenie dla złagodzenia skutków nieważności może mieć konwersja nieważnej czynności prawnej. Polega ona na tym, że czynność prawna nieważna albo nieważne postanowienie wywołuje skutki prawne jako inna ważna czynność albo inne postanowienie. Konwersja nieważnej czynności prawnej ma miejsce wtedy, kiedy nieważna czynność prawna równocześnie spełnia przesłanki wymagane dla ważnej czynności prawnej innego rodzaju.

Podstawy normatywne zastosowania tej konstrukcji są sporne. Stosownie do tradycyjnego poglądu chodzi tu o szczególną konstrukcję polegającą na przekształceniu nieważnej czynności prawnej w inną czynność prawną. W nowszej doktrynie prezentowany jest pogląd, że podstawą konwersji są reguły dotyczące oświadczeń woli. Druga koncepcja budzi wątpliwości, ponieważ wytacza zbyt szerokie granice wykładni. Okoliczność, że w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na dosłownym jej brzmieniu (art. 65§2 k.c.), nie umożliwia przyjęcia takiego znaczenia złożonych oświadczeń woli, które jest niezgodne z dającą się ustalić rzeczywistą wolą stron. Z tego względu de lege lata za podstawę normatywną konwersji należy uznać raczej art. 58§ 3 k.c. stosowany w drodze analogii. Przepis ten wyraża wspólną z konwersją myśl ustawodawczą, którą jest dążenie do utrzymania w możliwie szerokim zakresie ważności umowy także wtedy, gdy umowa ta jest w jakimś sensie sprzeczna z prawem i nie może w pełni wywrzeć zamierzonych przez strony skutków prawnych ( tak: Gudowski J.(red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Księga Pierwsza. Część Ogólna. LexisNexis 2014. System Informacji Prawnej Lex, Komentarz do art. 58.).

W niniejszej sprawie uznać należy, że konstrukcja wzajemnych relacji prawnych pomiędzy stronami zbliżona jest do konstrukcji umowy najmu, a ściślej podnajmu. Art. 659 § 1 k.c. stanowi, że przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Podnajem natomiast ma miejsce wtedy, gdy najemca oddaje najętą rzecz do używania osobie trzeciej ( art. 668§ 1 k.c.).

W świetle powyższych rozważań uznać należy, że w sprawie doszło do konwersji nieważnej czynności prawnej w umowę podnajmu i dlatego też powódce należne są ustalone w umowie kwoty, jako kwoty czynszu najmu ( art. 58 § 3 k.c. stosowany przez analogię w zw. z art. 668§ 1 k.c. i art. 659 k.c.), o co wnosi również powódka.

Tu wprawdzie strony były od chwili zawarcia umowy z wynajmującym stronami umowy najmu, jako najemcy, jednakże pozwana z lokalu de facto nie korzystała, a lokal był wykorzystywany przez pozwaną.

Wobec powyższego, na podstawie art. 668 § 1 k.c. w zw. z art. 659 k.c. i art. 58 k.c. oraz art. 481 k.c., orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 108 §1 k.p.c., pozostawiając referendarzowi sądowemu szczegółowe wyliczenie kosztów procesu, przy uwzględnieniu zasady stosunkowego rozdziału kosztów (art.100k.p.c.), według wskazanych wskaźników, uwzględniających fakt prawomocnego oddalenie powództwa w wyroku z 29 kwietnia 2014r. – pkt 2.