Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 marca 2016 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Mariusz Zawicki

Protokolant: Karolina Mateja

po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2016 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w S.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz powoda (...) w S. kwotę 1.497 (jeden tysiąc czterysta dziewięćdziesiąt siedem) złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 1 września 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie ;

3.  zwraca od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie na rzecz powoda (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 632 (sześćset trzydzieści dwa) złote i 23 (dwadzieścia trzy) grosze tytułem nadpłaconej zaliczki.

4.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.634 (jeden tysiąc sześćset trzydzieści cztery) złote i 77 (siedemdziesiąt siedem) groszy tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt: XI GC 355/15

Sprawa rozpoznawana w postępowaniu zwykłym

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 23 września 2014 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą na rzecz powódki kwoty 2.997,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 1 września 2014 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych oraz kosztów zastępstwa prawnego w wysokości 617 zł. W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 19 lutego 2014 r. pracownik pozwanej wyrządził szkodę w mieniu powoda poprzez uszkodzenie krawężnika i nawierzchni chodnika na terenie bazy magazynowo-samochodowej powoda. Wyjaśniła, że pracownik pozwanej w dniu wyrządzenia powodowi szkody spowodował kolizję drogową z samochodem osobowym będącym własnością pracownika powoda. Dodała, że pracownik pozwanej przyznał się do wyrządzenia szkody w majątku powoda. Podała, że na żądaną kwotę składają się wydatki w kwocie 2.702,21 zł stanowiącej wartość robót niezbędnych do naprawienia krawężnika i chodnika oraz kwota 240 zł stanowiąca koszty sporządzenia kosztorysu robót remontowych chodnika i krawężnika.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 3 grudnia 2015 Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwana złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych. Podniosła zarzut braku legitymacji biernej. W uzasadnieniu pozwana wskazała, że powódka nie wykazała zaistnienia ani poniesienia szkody, ani też jej wysokości. Zakwestionowała fakt zaistnienia zdarzenia wywołującego szkodę. Podała, że ewentualna szkoda nie wynikałaby z ruchu przedsiębiorstwa pozwanej. Wyjaśniła, że ewentualne konsekwencje zdarzenia z dnia 19 lutego 2014 r. powinien ponosić R. H..

Pismem z dnia 24 kwietnia 2015 r. powódka zaprzeczyła twierdzeniom pozwanej i podtrzymała stanowisko w sprawie, a nadto zaznaczyła, że szkoda w mieniu powoda pozostaje w związku z ruchem przedsiębiorstwa pozwanej. Podkreśliła, że pozwana otrzymała pismo z dnia 18 sierpnia 2014 r., stanowiące wezwanie do zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 lutego 2014 r. doszło o kolizji drogowej na ulicy (...) w S. pojazdu pracownika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kierującego samochodem osobowym z pojazdem pracownika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kierującym samochodem ciężarowym marki (...). W celu spisania oświadczenia sprawcy kolizji drogowej, uczestnicy kolizji wjechali na teren bazy samochodowej powódki znajdującej się w S. przy ul. (...). Po spisaniu oświadczenia kierowca pozwanej podczas wykonywania manewru zawracania i wyjazdu z bazy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. najechał na część chodnik, krawężników i obrzeży trawnikowych uszkadzając je.

Chodnik znajduje się na terenie bazy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. między budynkiem administracyjno-biurowym a drogą wjazdową. W wyniku najechania na chodnik samochodem ciężarowym marki (...) przez R. H. firmy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością doszło do uszkodzenia elementów chodnika: płytek chodnikowych (o powierzchni 1,25 m x 4,00 m), krawężników (o długości 3 m) i obrzeży trawnikowych (o długości 4 m).

Wysokość szkody wyniosła 1.257,47 zł netto (1546,69 zł brutto).

Dowód:

- oświadczenie sprawcy kolizji drogowej, k. 13,

- dokumentacja zdjęciowa, k. 106 – 110,

- protokół wizji lokalnej, k. 113,

- kosztorys, k. 114 – 116,

- pisemna opinia biegłego sądowego M. S., k. 102 – 105,

- pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego M. S., k. 147 – 149,

- zeznania strony powodowej M. J., k. 87 – 89,

- zeznania świadka Ł. K., k. 88.

W dniu 14 marca 2014 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wystawiła Notę Obciążeniową nr 1/03/2014, którą obciążyła R. H. kwotą 2.000 zł tytułem zwrotu kosztów naprawy powypadkowej chodnika i krawężnika powstałej w wyniku kolizji drogowej w dniu 19 lutego 2014 r.

Dowód:

- nota obciążeniowa, k. 85.

- zeznania świadka R. H., k. 86 – 87.

W dniu 26 lipca 2014 r. T. L. na zlecenie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. sporządził kosztorys robót remontowych chodnika i krawężnika. Zgodnie z kosztorysem koszt robót budowlanych niezbędnych do naprawienia krawężnika i chodnika powoda wynieść miał 2.702,21 zł.

Z tytułu sporządzenia kosztorysu robót remontowych (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. uiściła kwotę 240 zł.

Dowód:

- kosztorys, k. 19 – 25,

- faktura VAT, k. 26,

- zeznania strony powodowej M. J., k. 87 – 89.

Pismem z dnia 18 sierpnia 2014 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wezwała (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S. do zapłaty kwoty 2.997,41 zł tytułem naprawienia szkody wyrządzonej (...) w dniu 19 lutego 2014 r. na terenie bazy magazynowo-samochodowej.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty, k. 27 – 28, wraz z dowodem nadania, k. 29.

Sąd zważył, co następuje:

Powódka dochodzi swoich roszczeń na podstawie art. 435 § 1 k.c. uprawniającego do dochodzenia odszkodowania za wyrządzenie szkody powstałej w majątku powoda na skutek ruchu przedsiębiorstwa, którym w przypadku pozwanej jest prowadzenie transportu drogowego towarów. Przez „ruch przedsiębiorstwa” rozumieć należy każdy przejaw działalności przedsiębiorstwa wynikający z określonej jego struktury organizacyjnej i jego funkcji usługowo-produkcyjnej, a związane z ruchem przedsiębiorstwa są szkody powstałe z każdej jego działalności, a nie tylko takiej, która jest bezpośrednio związan z działaniem sił przyrody i stanowi następstwo ich działania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2001 r., V CKN 190/2000, niepubl.). Szkoda musi być spowodowana przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu. Ruch ten jest rozumiany szeroko, a więc nie tylko jako działanie urządzeń bezpośrednio napędzanych siłami przyrody, lecz jako ruch całokształtu przedsiębiorstwa. Dlatego też odpowiedzialność z art. 435 pojawi się także wówczas, gdy szkoda wynikła z niewłaściwego działania takich elementów struktury przedsiębiorstwa, które nie są poruszane siłami przyrody (oczywiście przy założeniu, że przedsiębiorstwo jako całość jest tymi siłami napędzane). Tak więc obowiązek naprawienia szkody na podstawie komentowanego przepisu będzie powodowała nie tylko np. katastrofa kolejowa, ale także upadek pasażera, który poślizgnął się na oblodzonym peronie. Wszystko to jest uzasadnione traktowaniem przedsiębiorstwa jako jednolitej struktury, która jako całość jest źródłem podwyższonego niebezpieczeństwa wyrządzenia szkody. Działanie poszczególnych elementów tej struktury, mimo ich zróżnicowanego charakteru, nie powinno zatem powodować odmiennych skutków w sferze odpowiedzialności deliktowej.

Powódka domaga się naprawienia szkody wyrządzonej przez pozwaną samochodem ciężarowym a polegającej na uszkodzeniu chodnika i krawężnika na terenie bazy samochodowo-magazynowej znajdującej się w S. przy ulicy (...) poprzez zapłatę kwoty pieniężnej stanowiącej sumę niezbędnych kosztów w celu naprawienia uszkodzeń spowodowanych przez pozwaną.

Pozwana zarzuciła, iż nie jest legitymowana biernie, a także zakwestionowała wysokość poniesionej przez powódkę szkody.

W spornym zakresie Sąd w całości oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, na opinii biegłego sądowego, a także na zeznaniach świadków R. H. i Ł. K. oraz zeznaniach przedstawiciela strony powodowej - M. J.. Zeznania świadków i strony w kluczowym dla dokonania ustaleń w sprawie zakresie Sąd ocenił jako całkowicie wiarygodne, jako że były wewnętrznie spójne, logiczne, a przy tym niesprzeczne względem siebie.

Świadek R. H. wyjaśnił, że do przedmiotowego zdarzenia doszło z jego winy oraz, że został w związku z tym przez swojego pracodawcę obciążony kosztami w wysokości 2.000 zł i zwolniony z pracy. Ł. K. wyjaśnił z kolei, iż na teren firmy (...) pojechał z jego inicjatywy w związku z tym, że tego samego dnia doszło do kolizji drogowej, w związku z czym niezbędne były: ocena rozmiaru szkód i złożenie stosownych oświadczeń. M. J. z kolei potwierdził zakres poniesionej szkody oraz stwierdził, że sprawcą szkody był R. H..

Na gruncie niniejszej sprawy zauważyć należy, że pozwana jako podmiot prowadzący przedsiębiorstwo wprawiane w ruch siłami przyrody ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za szkodę wyrządzoną przez ruch tego przedsiębiorstwa. Zakres odpowiedzialności (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. jako przedsiębiorstwa w skład którego wchodził pojazd marki (...) o nr rej. (...) za skutki zdarzenia z dnia 19 lutego 2014 r. należy oceniać na podstawie przepisu art. 415 k.c., który po stronie pozwanej rodzi obowiązek naprawienia szkody poniesionej przez powódkę. Jak wyżej wskazano pojęcie „ruchu przedsiębiorstwa” należy pojmować szeroko. Związek przyczynowy między ruchem a szkodą występuje już wtedy, gdy uszczerbek nastąpił w wyniku zdarzenia funkcjonalnie powiązanego z działalnością przedsiębiorstwa. Tak więc z ruchem przedsiębiorstwa związana jest każda jego działalność, również w sytuacji, gdy pracownik pozwanej zjeżdża z wyznaczonej trasy w celu udokumentowania innej szkody powstałej nota bene w związku z ruchem przedsiębiorstwa. Powstała szkoda pozostaje zatem w ścisłym związku przyczynowym z działalnością przedsiębiorstwa pozwanej. Zdarzenie, które miało miejsce w dniu 19 lutego 2014 r. zostało spowodowane przez pracownika pozwanej spółki przy wykorzystaniu samochodu ciężarowego wchodzącego w skład przedsiębiorstwa (w rozumieniu art. 55 ¹ k.c.) i przy wykonywaniu przez pracownika pozwanej zadań pracowniczych związanych z przedmiotem prowadzonej przez pozwaną działalności gospodarczej. Przesłanką ekskulpacyjną nie może być w tej sytuacji twierdzenie jakoby pracownik pozwanej nie dostał polecenia wjazdu na teren przedsiębiorstwa powódki. Pozwana usiłując uwolnić się od odpowiedzialności powinna natomiast wykazać, że szkoda nastąpiła wyłącznie z winy osoby trzeciej. Okoliczności tej pozwana jednak nie wykazała. Co za tym idzie pozwana jest legitymowana biernie do występowania w tym procesie.

Odnosząc się do kwestii wysokości poniesionej przez powódkę szkody, sąd celem jej ustalenia oparł się na ustaleniach opinii biegłego sądowego M. S.. Biegły stwierdził, iż rozmiar szkody poniesionej przez powódkę w związku z uszkodzeniem płytek chodnikowych, krawężników i obrzeży trawnikowych wynosi 1.546,69 zł brutto. Biegły nadto potwierdził, iż bezpośrednią przyczyną powstania szkody było najechanie przez pojazd marki (...) na część chodnika, krawężników i obrzeży trawnikowych. Tym samym, nie mogło budzić wątpliwości, iż pozwana ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za wszystkie normalne następstwa szkody z dnia 19 lutego 2014 r.

Opinia biegłego była spójna, logiczna i wyczerpująca, a metodologia przyjęta przez biegłego nie może budzić zastrzeżeń, dlatego sąd uznał opinię za w pełni wiarygodną.

Zarzuty do opinii biegłego wniosła strona powodowa, która wskazała, że biegły dokonał błędnego ustalenia zakresu uszkodzeń. Wątpliwości powódki budziło, iż biegły wskazał, że szkoda nie obejmuje łuku chodnika bez podania uzasadnienia przyczyn zawężenia zakresu poniesionej przez powoda szkody. Zdaniem powódki biegły błędnie ustalił faktyczną powierzchnię uszkodzonego chodnika i krawężników – zdaniem powoda uszkodzony został chodnik o powierzchni 7,20 m ² i 8,75 m krawężnika.

Pozwana nie kwestionowała ustaleń opinii w zakresie wyliczenia kosztów prac netto. Podkreśliła wyłącznie, że przy wyliczaniu szkody biegły powinien przyjąć kwotę netto, bowiem podatek VAT przy ewentualnym naprawieniu szkody jest odliczany, a więc neutralny dla powoda. Zarzuciła również, że biegły w opinii nie uwzględnił stopnia zużycia uszkodzonego chodnika.

W toku pisemnej opinii uzupełniającej Biegły wyjaśnił, że ślad opon na zdjęciach załączonych przez powódkę widoczny jest fragmentarycznie i niewyraźnie. Według biegłego ze zdjęć załączonych do pozwu wynika, że samochód ciężarowy nie mógł przejechać po łuku. Wyjaśnił, że rozstaw osiowy kół wynosi 2,50 m. Uszkodzeniu uległ krawężnik, który jest przechylony na długości 3 m. Krawężnik znajdujący się pomiędzy chodnikiem a jezdnią oraz płytki chodnikowych w wielu miejscach uszkodzone i popękane. Według biegłego nie można przyjąć większej powierzchni chodnika niż ustalona w opinii ponieważ samochód przejechał przez ten chodnik tylko raz i nie uszkodził zewnętrznego krawężnika znajdującego się pomiędzy jezdnią a chodnikiem z uwagi na blokowanie go przez istniejącą nawierzchnię jezdni.

Strony nie wnosiły dalszych zarzutów do opinii, co prowadziło do uznania, że w pełni akceptują jej ustalenia. Sąd ustalając kwotowy rozmiar szkody oparł się zatem na przedmiotowej opinii pisemnej, uzupełnionej opinią dodatkową.

Jednocześnie Sąd podziela zastrzeżenia strony pozwanej dotyczące konieczności ustalenia wysokości poniesionej szkody przy uwzględnieniu cen netto. Zgodnie z zasadą pełnego odszkodowania regulującą zakres odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody wyrażoną w art. 361 § 2 k.c., odpowiedzialny za szkodę musi pokryć wszelkie straty spowodowane zdarzeniem. Zatem poszkodowany winien otrzymać kwotę w pełni rekompensującą jego straty. Jednakże, jeśli poszkodowany ma prawo do odliczenia podatku VAT zawartego w kosztach naprawy, to wystarczająca jest wypłata odszkodowania nieobejmująca tego podatku.

Na uwzględnienie zasługiwało również żądanie zwrotu kosztów poniesionych przez powódkę w związku ze zleceniem sporządzenia kosztorysu robót remontowych. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 lutego 2002 r. w sprawie o sygn. akt V CKN 908/00 (Lex nr 54365) zajął stanowisko, że ocena, czy koszty ekspertyzy powypadkowej poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu likwidacyjnym mieszczą się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego winna być dokonywana na podstawie konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności po dokonaniu oceny, czy poniesienie tego wydatku było obiektywnie uzasadnione i konieczne. Przenosząc stanowisko Sądu Najwyższego na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu, poniesienie wydatku w kwocie 240 zł za sporządzenie prywatnego kosztorysu pozostawało w związku przyczynowym z zaistnieniem przedmiotowej szkody, jako element kosztów jej usunięcia, pomimo, że sam kosztorys nie odwzorowywał kosztów usunięcia szkody w rzeczywistej wysokości. Należało mieć jednak na uwadze, że warunkiem rzetelności i zasadności sporządzonego kosztorysu nie musi wskazanie w nim kosztów dokładnie odpowiadających wysokości rzeczywistej szkody poniesionej przez poszkodowanego, a jedynie wykazanie, że co do zasady zaistniała konieczność poniesienia kosztów naprawy i określenia czynności mających na celu usunięcie szkody.

Z uwagi na powyższe, zasadnym było obliczenie rzeczywiście przysługującego powodowi odszkodowania stanowiącego sumę kwot: 1.257 zł i 240 zł.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu. Powódka wykazała bowiem, iż w piśmie z 18 sierpnia 2014 r. wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 2.997,41 zł z terminem zapłaty wyznaczonym na 7 dni od otrzymania pisma. Zaś o fakcie otrzymania przez pozwaną przedmiotowego pisma świadczy treść pisma z dnia 19 września 2014 r.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, oraz art. 103 § 1 k.p.c. („Niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem”) w zw. z art. 100 k.p.c.

Powództwo uwzględnione zostało w części, tj. co do kwoty 1.497 zł, zaś co do kwoty 1500,41 zł zostało oddalone, co warunkowałoby stosunkowe rozdzielenie kosztów. Jednakże, Sąd miał na uwadze postępowanie pozwanej spółki, warunkujące obciążenie jej całością kosztów postępowania, odpowiednio zakwalifikował fakt, iż pozwana w dniu 14 marca 2014 r. a więc jeszcze przed wytoczeniem powództwa przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, dokonała obciążenia R. H. (swojego pracownika) kwotą 2.000 zł tytułem zwrotu kosztów naprawy powypadkowej chodnika i krawężnika powstałej w wyniku kolizji drogowej w dniu 19 lutego 2014 r. Okolicznościom tym podniesionym na rozprawie, oraz dokumentowi przez świadka złożonemu spółka pozwana nie przeczyła. Co do zasady zatem swoją odpowiedzialność uznała a mimo tego w toku procesu w całości ją kwestionowała pobierając od swojego pracownika z jego wynagrodzenia odpowiednią kwotę na zaspokojenie szkody, której jeszcze nie poniosła.

Przepis art. 103 § 1 k.p.c. dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych wskutek uchylenia się od wyjaśnień lub złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub opóźnionego powołania dowodów, a także oczywiście nieuzasadnionej odmowy poddania się mediacji.

O fakcie wystawienia noty obciążeniowej nr 1/03/2014 przeciwko R. H. Sąd powziął informację dopiero w wyniku przesłuchania go w charakterze świadka. Poprzez wystawienie przedmiotowej noty obciążeniowej pozwana dokonała w gruncie rzeczy rekompensaty hipotetycznych kosztów, których nawet jeszcze nie poniosła, niejako potwierdzając swoją odpowiedzialność odszkodowawczą. Co więcej pozwana rok przez procesem zwolniła R. H., Uwzględniając zatem, że pozwana nie ujawniła dokonanego obciążenia oraz, że w toku procesu konsekwentnie twierdziła, że nie posiada żadnej wiedzy na temat zdarzenia z dnia 19 lutego 2014 r. uznać należało za uzasadnione obciążenie jej obowiązkiem zwrotu kosztów stosownie do treści art. 103 k.p.c.

Na poniesione przez powódkę koszty złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 150 zł, koszt wynagrodzenia biegłego w kwocie 867,77 zł (pokryty z zaliczki wpłaconej przez powódkę), opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika – 600 zł, zgodnie z § 6 pkt 3 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.02.163.1349 z późn. zm.).

Obowiązek zwrotu na rzecz powódki kwoty 632,23 zł wynikał z faktu uiszczenia przez pełnomocnika powódki zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 1500, zapłaty z tej zaliczki części wynagrodzenia biegłemu (1500 złotych – 867,77 złotych = 632,23 złotych) i jej rozliczenia zgodnie z normą art. 84 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...) M. Z.;

3.  (...)

4.  (...)