Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IV Wydział Karny – Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Taberska

Sędziowie: SSO Hanna Bartkowiak (spr.)

SSO Małgorzata Winkler-Galicka

Protokolant: prot. sąd. M. W.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Jerzego Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu17 lutego 2016 r.

sprawy skazanego A. A.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P.

z dnia 7 grudnia 2015 r. sygn. akt III K 705/15

1.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok.

2.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. E.

kwotę 147,60 zł brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

3.  Zwalnia skazanego od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

M. G. E. H. B.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2015 r. (data złożenia w administracji Zakładu Karnego w K.) skazany A. A. zwrócił się z wnioskiem o wydanie wyroku łącznego (k. 1-2).

Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w P., wyrokiem łącznym z dnia 7 grudnia 2015 r. wydanym w postępowaniu o sygn. III K 705/15, w zakresie wskazanym przez wnioskodawcę oraz na podstawie samodzielnych ustaleń, stwierdził, że A. A. został skazany następującymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 12 kwietnia 2001 r. w sprawie o sygnaturze akt VI K 265/01 za przestępstwo z art. 158 §1 kk popełnione w dniu 4 października 2000 r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat tytułem próby oraz grzywnę w wysokości 70 stawek dziennych po 10 zł, przy czym postanowieniem z dnia 16 maja 2002 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;

2.  Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 28 sierpnia 2001 r. w sprawie o sygnaturze akt V K 949/01 za przestępstwo z art. 209 § 1 kk popełnione w okresie od 27 lipca 1998 r. do 27 kwietnia 2001 r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat tytułem próby, przy czym postanowieniem z dnia 26 kwietnia 2002 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;

3.  Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 20 marca 2003 r. w sprawie o sygnaturze akt V K 171/03 za przestępstwo z art. 209 § 1 kk popełnione w okresie od maja 2001 r. do 9 listopada 2002 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

4.  Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 15 kwietnia 2009 r. w sprawie o sygnaturze akt VIII K 290/09 za przestępstwo z art. 178a § 1 kk popełnione w dniu 12 stycznia 2009 r. na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat tytułem próby oraz grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych po 20 zł, przy czym postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2010 r. grzywnę zamieniono na zastępczą karę pozbawienia wolności, a postanowieniem z dnia 8 marca 2011 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;

5.  Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 8 września 2010 r. w sprawie o sygnaturze akt VIII K 944/10 za przestępstwo z art. 178a § 1 i art. 244 w zw. z art. 11 § 2 kk popełnione w dniu 22 kwietnia 2010 r. na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat tytułem próby oraz grzywnę w wysokości 30 stawek dziennych po 20 zł, przy czym postanowieniem z dnia 17 listopada 2011 r. grzywnę zamieniono na zastępczą karę pozbawienia wolności, a postanowieniem z dnia 13 stycznia 2015 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności;

6.  Sądu Rejonowego w Grodzisku Wielkopolskim z dnia 20 października 2010 r. w sprawie o sygnaturze akt II K 378/10 za przestępstwo z art. 278 § 1 kk popełnione w okresie od 18 do 22 kwietnia 2010 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat tytułem próby oraz grzywnę w wysokości 60 stawek dziennych po 10 zł;

7.  Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 2 października 2012 r. w sprawie o sygnaturze akt III K 344/12 za przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 kk popełnione w okresie od 28 czerwca do 8 września 2007 r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat tytułem próby oraz grzywnę w wysokości 50 stawek dziennych po 15 zł, przy czym postanowieniem z dnia 10 czerwca 2015 r. grzywnę zamieniono na zastępczą karę pozbawienia wolności;

a także wyrokami wydanymi przez Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P. w postępowaniach w sprawach o wykroczenia o sygn. akt III W 1405/14, VIII W 1802/13, VIII W 1948/13, VIII W 1904/13, VIII W 2136/12, VIII W 1783/12, VIII W 3001/12, VIII W 2593/13 i przez Sąd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim w postępowaniu sprawie o wykroczenie o sygn. akt VI W 252/02.

W oparciu o tak poczynione ustalenia Sąd Rejonowy umorzył postępowanie na podstawie art. 572 kpk, zasądził na rzecz obrońcy z urzędu koszty pomocy prawnej, a kosztami procesu obciążył Skarb Państwa.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca skazanego. Zarzucił orzeczeniu, mającą wpływ na treść orzeczenia, obrazę przepisów postępowania. To jest art. 572 kpk w zw. z art. 569 kpk poprzez umorzenie postępowania w sytuacji nierozważenia możliwości wydania wyroku łącznego obejmującego wyroki określone w punktach 6 i 7 zaskarżonego wyroku, podczas gdy wydanie wyroku łącznego w odniesieniu do kar wymierzonych wskazanymi wyrokami było prawnie dopuszczalne i uzasadnione w stosunku do skazanego. Ponadto zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, to jest art. 85 kk poprzez umorzenie postępowania w sytuacji spełnienia przesłanek materialnoprawnych do orzeczenia kary łącznej obejmującej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, wymierzone prawomocnymi wyrokami określonymi w punktach 6 i 7 zaskarżonego wyroku.

Podnosząc tak, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wydanie wyroku łącznego obejmującego prawomocne wyroki określone w punktach 6 i 7 zaskarżonego wyroku i orzeczenie kary łącznej w wysokości przez sąd ustalonej, z rozważeniem możliwości warunkowego zawieszenia wykonania kary na określony przez sąd okres próby. Ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja była bezzasadna i nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedstawiając powody rozstrzygnięcia, wskazać w pierwszym rzędzie należy, że przeprowadzone na rozprawie głównej postępowanie dowodowe cechowało się pełną poprawnością. Sąd odwoławczy stwierdził również, że ujawniony na etapie rozpoznawczym materiał dowodowy został poddany rzetelnej analizie, uwzględniającej należycie zasady swobodnej oceny. Nie budziło zatem wątpliwości, że sytuacja skazanego A. A., a w tym jego dotychczasowa karalność, została określona zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy.

W ocenie Sądu II instancji kontrola odwoławcza nie potwierdziła zasadności przedstawionego przez apelującego zarzutu obrazy przepisów art. 572 kpk w zw. z art. 569 kpk.

Skarżący podnosząc, że zachodziły warunki do wydania wyroku łącznego, nie uwzględnił, iż wyrok Sądu Rejonowego w Grodzisku z dnia 20 października 2010 r. w sprawie o sygn. akt II K 378/10 oraz wyrok Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. z dnia 2 października 2012 r. w sprawie o sygn.. akt III K 344/12 dotyczyły czynów, które przedzielone zostały wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w P. wydanym w sprawie o sygn. akt VIII K 290/09. Ten wyrok zapadł bowiem w dniu 15 kwietnia 2009 r.

Przypomnieć trzeba, że art. 85 kk – w brzmieniu sprzed 1 lipca 2015 r., znajdujący zastosowanie w niniejszej sprawie – określał, iż sąd orzeka karę łączną, biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za zbiegające się przestępstwa, jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu.

Odwołując się do stanowiska Sądu Najwyższego, opartego na tzw. „restryktywnej” wykładni art. 85 kk, Sąd Okręgowy uznał, że przepis ten nie dawał sądom swobody (jak czyni to tzw. interpretacja „konfiguracyjna” proponowana przez apelującego) w doborze wyroków podlegających łączeniu.

W tym miejscu uwypuklenia wymaga, że zwrot „co do któregokolwiek z tych przestępstw” nie zawiera w sobie wieloznaczności, która wymagałaby usunięcia na gruncie innych niż gramatyczna reguł wykładni. Użycie zaimka „tych” w wyrażeniu, że karę łączną można orzec jedynie wobec „tych przestępstw”, jednoznacznie powołuje wskazaną w pierwszej części przepisu kategorię obiektywną: „te” dwa lub więcej przestępstwa, które zostały popełnione zanim zapadł pierwszy wyrok. Nie „te”, które w określonej konfiguracji mogą stworzyć stan nieprzegrodzenia ich jakimkolwiek wyrokiem, ale „te”, które obiektywnie zostały popełnione zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny. Konkretne przestępstwa nie pozostają w zbiegu realnym, dlatego że wytworzył się akurat taki a nie inny układ procesowy, ale dlatego że to sprawca podjął przestępcze działania w określonych warunkach, wiedząc przecież, czy zapadł już wobec niego wyrok, czy też nie (por. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego 7 sędziów z 25 lutego 2005 r., I KZP 36/04, OSNKW 2005/2/13).

Ustaliwszy powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że Sąd I instancji nie miał podstaw by rozważać ewentualność korzystniejszych konfiguracji kar łącznych. A tym bardziej by oprzeć swe rozstrzygnięcie na konfiguracji dostrzeżonej przez autora środka odwoławczego.

Zastrzeżeń Sądu odwoławczego nie wzbudził też wniosek Sądu I instancji, że nie zachodziły warunki do połączenia w węzeł kary łącznej tych kar, które formalnie możliwości tej się poddawały. Organ orzekający w pierwszej instancji prawidłowo wywiązał się bowiem ze swego obowiązku badania oraz uwzględniania okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść podsądnego. Dzięki temu poprawnie wywiódł, że wymierzenie w sprawie kar łącznych pozbawienia wolności nie byłoby właściwą reakcją wymiaru sprawiedliwości na bagaż bezprawia ustalony wyrokami skazującymi wydanymi wobec A. A.. Zastosowanie zasady pełnej absorpcji i warunkowe zawieszenie wykonania kar łącznych byłoby też nieuzasadnione ze względu na dotychczasowy sposób życia A. A. i jego lekceważący stosunek do przypisanych mu prawomocnymi wyrokami czynów zabronionych. Podzielić należy stanowisko Sądu Rejonowego, że całokształt ujawnionych w toku postępowania okoliczności nie daje gwarancji, iż skazany ten, doceniwszy okazane mu względy, będzie w przyszłości przestrzegał zasad współżycia społecznego i reguł porządku prawnego.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy, stwierdziwszy brak przesłanek odwoławczych uzasadniających ingerencję w jego treść (punkt 1).

W punkcie 2 wyroku orzeczono o kosztach nieopłaconej obrony udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Na podstawie § 17 ust. 5 w zw. z § 4 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2015.1801) zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. E. kwotę 147,60 zł brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym w sprawie o wyrok łączny. Sąd zdecydował by określić wynagrodzenie na pułapie ½ opłaty maksymalnej, która w sprawach o wydanie wyroku łącznego wynosi 240 zł (plus vat), nie widząc podstaw by ustalać opłatę na podwyższonym poziomie, co stwierdzono po analizie stopnia zawiłości sprawy oraz nakładu pracy adwokata.

Rozstrzygając w punkcie 3 o kosztach niniejszego postępowania, na podstawie art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 624 § 1 kpk, Sąd odwoławczy zwolnił skazanego A. A. w całości od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, uznając, iż skazany kosztów tych nie będzie w stanie ponieść, jako że nie ma żadnego majątku, a izolacja więzienna uniemożliwia mu podjęcie dobrze płatnej pracy zarobkowej.

M. G. E. H. B.