Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Barbara Frankowska (spr.)

Sędziowie: SO Renata Bober

SO Anna Walus – Rząsa

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2013 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa Piekarni (...) Spółki z o.o. w R.

przeciwko S. J. - Delikatesy (...) w J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Krośnie
V Wydziału Gospodarczego z dnia 9 kwietnia 2013 r., sygn. akt V GC 30/12

oddala apelację

Sygn. akt VI Ga 126/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 lipca 2013r.

Powód - Piekarnia (...) Spółka z o.o. w R. - wniósł
o zasądzenie od pozwanego S. J. kwoty 18.792,21 zł
z ustawowymi odsetkami od kwot i dat wskazanych w pozwie i kosztami procesu tytułem zapłaty za sprzedane pozwanemu wyroby piekarskie w okresie od stycznia 2012r. do czerwca 2012 r. według faktur dołączonych do pozwu.
W uzasadnieniu pozwu powód wyjaśnił, że w rozliczeniu uwzględniono korektę należności o kwotę 1.794,95 zł.

W dniu 8 października 2012 r., zgodnie z wnioskiem powoda, w sprawie został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym (k. 17).

Pozwany w zarzutach od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa
i z ostrożności procesowej, w razie nieuwzględnienia zarzutów, wniósł
o rozłożenie wierzytelności na 24równe raty w kwocie w po 783 zł, płatne od momentu uprawomocnienia się wyroku w sprawie. Pozwany zarzucił, że
w ramach współpracy z powodem uzyskiwał upusty, bonusy i prolongaty,
a należność dochodzona pozwem jest wyliczona w nieprawidłowej wysokości
i powód nie wywiązał się z ustnej umowy o współpracy. Dla uzasadnienia wniosku o rozłożenie należności na raty pozwany powołał się na trudną sytuację materialną i rodzinną, dla wykazania której przedłożył kserokopie dokumentów, w tym nieczytelne zaświadczenia lekarskie, wypowiedzenia przez banki umów kredytu i rachunków bankowych oraz rozliczenie dochodu za czerwiec 2012r.

Sąd Rejonowy w Krośnie wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2013 r. utrzymał
w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 8 października 2012r. sygn. akt V GNc 1121/12 ustalając, że roszczenie powoda nie budzi wątpliwości co do jego zasadności i udowodnione zostało przedłożonymi do pozwu oryginałami faktur VAT. Powód wzywał pozwanego do zapłaty należności dochodzonej pozwem przesyłając mu załącznik na okoliczność dokonanych korekt. Pozwany natomiast zarzucając nieprawidłowość wyliczeń wysokości roszczenia, terminów wymagalności i braków dostaw nie wskazał żadnych dowodów na ich poparcie oprócz wniosku z przesłuchania stron, a mimo to na wyznaczoną rozprawę nie stawił się, co dało podstawę do pominięcia tego dowodu. Sąd Rejonowy nie uwzględnił również wniosku pozwanego
o rozłożenie świadczenia na raty, przyjmując że nie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w art. 320 kpc. Pozwany od momentu złożenia zarzutów w sprawie w listopadzie 2012 r. do terminu rozprawy nie przejawił żadnej woli w rozpoczęciu chociażby symbolicznej spłaty zadłużenia, a przedłożone dowody nie spełniają wymogów z art. 245 kpc, bo są kserokopiami nie potwierdzonymi „za zgodność z oryginałem” przez pełnomocnika. Okoliczność ta stanowiła podstawę oddalenia tych wniosków dowodowych. Jako podstawę rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał art. 496 kpc w zw. z art. 535 kc, 320 kpc i 98 kpc.

Pozwany zaskarżając powyższy wyrok w całości zarzucił naruszenie:

-

art. 130 § 1 kpc w zw . z art. 217 kpc poprzez bezzasadne oddalenie wniosków pozwanego o dopuszczenie dowodów z dokumentów poprzez brak wezwania do uzupełnienia braków formalnych polegających na braku poświadczenia „za zgodność z oryginałem” dokumentów, co miało istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie dla wykazania trudnej sytuacji materialnej pozwanego,

-

art. 217 § 1 i 2 kpc i art. 227 kpc poprzez uniemożliwienie pozwanemu przeprowadzenia dowodów na okoliczność trudnej sytuacji finansowej, podczas gdy dowody te mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia

-

w sprawie i ustalenia trudnej sytuacji materialnej pozwanego i nie zostały dostatecznie wyjaśnione, co w konsekwencji doprowadziło do odmowy rozłożenia zasadzonej należności na raty,

-

art. 233 § 1 i 2 kpc oraz art. 328 § 2 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i zasadom doświadczenia życiowego, polegającym na zupełnym pominięciu zasadności rozłożenia sumy zasądzonej na raty wobec faktu przedstawienia dowodu w postaci oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku dochodach i źródłach utrzymania, oraz innych dokumentów dla wykazania sytuacji materialnej pozwanego,

-

art. 230 kpc w zw. z art. 320 kpc polegające na pominięciu okoliczności, że fakt znajdowania się pozwanej w trudnej sytuacji materialnej nie był kwestionowany przez powoda,

-

art. 320 kpc poprzez niewłaściwe zastosowanie i błędną interpretację,
a przez to nieuwzględnienie wniosku o rozłożenie należności na raty.

Na tej podstawie pozwany wniósł zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie wniosku pozwanego o rozłożenie należności na raty jak
w zarzutach od nakazu zapłaty i zniesienie między stronami kosztów postępowania w obu instancjach, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Ponadto strona pozwana wniosła, na podstawie art. 380 kpc, o ponowne rozpoznanie przez Sąd II instancji postanowienia Sądu Rejonowego z dnia
9 kwietnia 2013 r. oddalającego wnioski dowodowe pozwanego z dokumentów przedłożonych do zarzutów i przeprowadzenie dowodu z tych dokumentów,
a nadto o dopuszczenie dowodu z akt sprawy egzekucyjnej Km 840/13, a w szczególności zawiadomienia o wszczęciu egzekucji na okoliczność

prowadzonej wobec pozwanego egzekucji na kwotę 470.383,96 zł i wysokości istniejących zobowiązań pozwanego.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest oczywiście bezzasadna a zarzucane naruszenie przepisów proceduralnych nie zachodzi. Apelacja sprowadza się do zakwestionowania stanowiska Sądu Rejonowego o braku przesłanek do rozłożenia zasądzonej należności na raty. Z tym zarzutem nie sposób zgodzić się nawet gdyby w sprawie przeprowadzone zostały dowody, które pozwany zawnioskował w zarzutach od nakazu zapłaty oraz w postępowaniu apelacyjnym. Podkreślić jednak należy, że nie można skutecznie zarzucić Sądowi Rejonowemu naruszenie przepisów proceduralnych, które mogły mieć wpływ na rozstrzygniecie w sprawie.

Twierdzenie skarżącego jakoby Sąd Rejonowy uniemożliwił pozwanemu wykazanie przesłanek do rozłożenia należności na raty jest oczywiście bezzasadne. Pozwany w toku procesu reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika, który powinien wiedzieć jakie wymogi powinny spełniać wnioskowane dowody z dokumentów. Pozwany miał więc świadomość, że przedłożenie do zarzutów kserokopii dokumentów nie poświadczonych za zgodność z oryginałem będzie skutkowało oddaleniem tych wniosków dowodowych, bo kserokopie nie są dowodami z dokumentów w rozumieniu przepisów kpc, co jest jednoznacznie przyjmowane zarówno
w literaturze przedmiotu jak i w orzecznictwie (np. wyrok SA w Katowicach
z dnia 10.01.2008r. sygn. akt V ACa 816/07). Nie można również zgodzić się
z pozwanym, że w przypadku przedłożenia dowodów z kserokopii dokumentów sąd zobowiązany jest do zastosowania procedury przewidzianej w art. 130 kpc ze skutkami z niej wynikającymi, tj. wezwania do usunięcia braków formalnych pod rygorem zwrotu. Instytucja ta odnosi się do pism procesowych, które nie spełniają minimalnych wymogów proceduralnych. Przedkładanie dowodów nie jest objęte tą procedurą.

W tych okolicznościach nie było podstaw do zmiany przez Sąd Okręgowy postanowienia dowodowego Sądu Rejonowego oddalającego wnioski dowodowe z dokumentów zawnioskowanych przez pozwanego dla wykazania jego sytuacji materialnej i dopuszczenia tych dowodów w postępowaniu apelacyjnym, skoro pozwany miał możliwość przeprowadzenia tych dowodów w postępowaniu pierwszoinstancyjnym (art. 381 kpc). Sąd Okręgowy nie zwracał się również do Komornika o udostepnienie akt sprawy Km 840/13 ponieważ rozstrzygając apelację pozwanego oparł się na jego twierdzeniach, że w stosunku do niego toczy się postępowanie egzekucyjne
o należność przekraczającą 470 tyś. złotych.

Art. 320 kpc stanowi m.in., że w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.

Jest to instytucja tzw. „moratorium sędziego”, której zadaniem jest uczynienie realnym, ze względu na sytuację ekonomiczną i finansową dłużnika, wykonanie orzeczenia. Podstawą zastosowania tego przepisu jest uznanie sądu, że
w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek uzasadniający rozłożenie należności na raty, przy uwzględnieniu interesów obydwu stron procesu. Rozważając zasadność wniosku dłużnika należy zatem przede wszystkim mieć na uwadze czy istnieje pozytywna prognoza odnośnie spłaty należności.

Sąd Okręgowy uznał, że istotnie sytuacja finansowa pozwanego jest trudna, skoro banki wypowiedziały mu umowy kredytów i rachunków bankowych, pozwany ma innych wierzycieli i jest w stosunku do niego prowadzone postępowanie egzekucyjne o należność przekraczającą 470 tyś. złotych. Powyższe potwierdza więc w sposób dostateczny stanowisko zawarte
w zarzutach o trudnościach materialnych pozwanego. Jednakże przy rozważaniu zastosowania art. 320 kpc nie jest to wystarczające aby uwzględnić wniosek

pozwanego. Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, że nie bez znaczenia jest postawa pozwanego prezentowana w procesie dla rozważenia czy istotnie zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dla zastosowania tej instytucji. Tutaj pozwany rzeczywiście w żaden sposób swoim działaniem nie przejawił jakiejkolwiek woli, aby słuszne roszczenia powoda w miarę możliwości strać się choćby w najmniejszym możliwym stopniu zaspokoić, wręcz przeciwnie na wyznaczoną rozprawę nie stawił się. Poza tym ważny jest również interes powoda, który należy uwzględniać rozważając wniosek o rozłożenia świadczenia na raty. Powód jest przecież aktywnym uczestnikiem obrotu gospodarczego, który także obowiązany jest do terminowego wykonywania swoich zobowiązań wobec kontrahentów. Poniósł on przecież koszty związane
z wyprodukowaniem towaru sprzedanego pozwanemu i z tego tytułu ma prawo otrzymać w rozsądnym terminie zapłatę. Rozłożenie zgodnie z wnioskiem pozwanego drobnej w stosunku do innych jego zobowiązań należności na okres dwóch lat może w majestacie prawa pozbawić powoda faktycznie zadośćuczynienia jego roszczeniu, skoro pozwany jest dłużnikiem egzekwowanym komorniczo co do znacznie wyższych zobowiązań, przy braku czynnego majątku, co jednoznacznie potwierdza oświadczenie pozwanego
o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania (k. 24-25). Pozwany ma bowiem jedynie niewielki (23 m ²) lokal handlowy położny na działce o powierzchni 0,35 ha, a nieruchomość jest zabezpieczona w całości hipoteką na rzecz banku. W tej sytuacji nawet dochody miesięczne w łącznej wysokości 10.400 zł nie są wystarczające do uznania, że pozwany daje pozytywną prognozę co do realnej możliwości spłat jakichkolwiek rat. W tych okolicznościach nie można uznać, aby Sąd Rejonowy naruszył art. 320 kpc
i inne kolejne przepisy proceduralne wymienione w apelacji, co mogłoby mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia. Na zakończenie należy dodać, że chybione jest stanowisko iż brak zakwestionowania przez powoda faktu o trudnej sytuacji

materialnej pozwanego wystarcza do zastosowania art. 320 kpc. Zastosowanie instytucji moratorium sędziego obliguje sąd do rozważenia w sposób szeroki wszelkich okoliczności faktycznych dotyczących sytuacji obydwu stron procesu i może być stosowany jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach, których w tym stanie faktycznym nie ma.

Reasumując apelacja powoda jest nieuzasadniona, a Sąd Okręgowy przyjął za własne zarówno ustalenia faktyczne jak i podstawy prawne rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego uzupełnione powyższymi rozważaniami i w konsekwencji apelację oddalił na mocy art. 385 kpc.

Zarządzenie:

1.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. pozwanego,

2.  Po nadejściu zwrotki akta przekazać Sądowi Rejonowemu w Krośnie.