Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Tomasz Grebla (spr.)

Sędziowie: SSO Tomasz Kudla

SSR del. Tomasz Rutkowski

Protokolant: prot. Aneta Woźniczka

przy udziale Ewy Rogali Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2016 roku, sprawy

R. P.

s. Z. i H. z domu N.

ur. (...) w T.

oskarżonego o przestępstwo z art. 278 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora,

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie z dnia 7 września 2015r. sygn. akt II K 1106/13/K,

zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie do ponownego rozpoznania.

SSO Tomasz Kudla SSO Tomasz Grebla SSR del. Tomasz Rutkowski

Sygn.. akt IV Ka 1267/15

UZASADNIENIE

R. P. został oskarżony o to, że:

dnia 13 sierpnia 2003r w T. woj. L. w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej posiadał uzyskane nielegalne następujące programy komputerowe o łącznej wartości co najmniej 1462,99 zł do których prawa własności przysługują:

- firmie (...), a mianowicie:

programy M. (...) o wartości 119 zł

M. (...) o wartości 185 zł

M. (...) o wartości 152 zł

M. (...) o wartości 7,99 zł

- firmie (...), a mianowicie:

programy R. (...) o wartości 999 zł

w ten sposób, że bez zgody osoby uprawnionej zainstalował wyżej opisane programy komputerowe na dyskach twardych użytkowanego przez siebie komputera,

ponadto uzyskał następujące programy komputerowe o łącznej wartości co najmniej 39440,35 zł do których prawa własności przysługują:

- firmie(...) a mianowicie:

programy S. (...) o wartości 20 zł

- firmie (...) a mianowicie:

programy M. (...) o wartości 145 zł

M. (...) o wartości 163 zł

M. (...) o wartości 150 zł

- firmie (...) a mianowicie:

programy A. (...) o wartości 99 zł

A. (...) o wartości 99 zł

- firmie (...)a mianowicie:

programy (...)o wartości 79 zł

(...) o wartości 14,39 zł

M. (...) o wartości 79 zł

- firmie (...) a mianowicie:

program A. (...) o wartości 942 zł

- firmie (...) a mianowicie

programy (...) o wartości 159 zł

G. (...) o wartości 99,90 zł

T. (...) o wartości 99,90 zł

C. (...) o wartości 99 zł

C. (...) o wartości 99,90 zł

S. o wartości 17 zł

S. (...) o wartości 39,90 zł

S. (...) o wartości 159,90 zł

M. o wartości 99,90 zł

I. (...) o wartości 99,90 zł

D. (...) o wartości 80 zł

D. (...) o wartości 80 zł

(...) o wartości 19,90 zł

W. (...) o wartości 129 zł

T. (...) o wartości 19,90 zł

T. (...)o wartości 19,90 zł

- firmie (...), a mianowicie:

programy T. (...) o wartości 99,90 zł

G. (...)o wartości 139 zł

(...) o wartości 129,90 zł

(...) o wartości 99 zł

C. (...) o wartości 129 zł

S. (...) o wartości 99,90 zł

H. o wartości 99,90 zł

T. (...) o wartości 79 zł

C. o wartości 79,90 zł

A. (...)o wartości 49,90 zł

S. (...) o wartości 10 zl

D. (...) o wartości 10,50 zł

R. (...) o wartości 5,99 zł

R. (...) o wartości 7,90 zł

- firmie (...) a mianowicie:

programy D. (...) o wartości 19,90 zł

C. (...)o wartości 29,90 zł

- firmie (...) a mianowicie:

program A. (...)o wartości 69,90 zł

- firmie (...), a mianowicie:

Programy M. (...)o wartości 20 zł

E. (...) o wartości 25 zł

E. (...) o wartości 20 zł

E. (...) o wartości 20 zł

E. (...) o wartości 20 zł

W. (...) o wartości 20 zł

- firmie (...) a mianowicie:

programy M. (...) o wartości 35 zł

M. (...) o wartości 446 zł

M. (...) o wartości 446 zł

M. (...) o wartości 35 zł

W. (...) o wartości 35 zł

(...)o wartości 40 zł

(...) o wartości 200 zł

- firmie (...)a mianowicie:

program A. (...) o wartości 4399 zł

A. (...) o wartości 4399 zł

A. (...) o wartości 4399 zł

- firmie (...) a mianowicie:

Programy A. (...) o wartości 2150 zł

A. (...) o wartości 289 zł

- firmie (...) a mianowicie:

Program C. (...) pl o wartości 139 zł

- firmie (...)a mianowicie:

program (...) o wartości 149,99 zł

-firmie (...) a mianowicie:

programy (...) o wartości 963 zł

(...) o wartości 963 zł

- firmie (...)a mianowicie:

program M. (...) o wartości 17,99 zł

- firmie (...) a mianowicie:

programy H. (...) o wartości 14 zł

D. (...) o wartości 99 zł

(...) o wartości 99 zł

S. (...) o wartości 99 zl

D. (...)o wartości 39,90 zł

G. (...) o wartości 49 zł

M. o wartości 99 zł

S. (...) o wartości 69 zł

S. (...) o wartości 129 zł

S. (...)o wartości 129 zł

G. (...) o wartości 99 zł

T. o wartości 129 zł

E. (...) o wartości 129 zł

Z. (...) o wartości 69 zł

- firmie (...) a mianowicie:

program S. (...) o wartości 46,90 zł

- firmie (...)a mianowicie:

programy H. (...) o wartości 49 zł

W. (...) o wartości 79 zł

- firmie (...) a mianowicie:

program R. (...) o wartości 13 zł

- firmie (...) a mianowicie:

program B. o wartości 6,69 zł

- firmie (...)a mianowicie:

programy U. (...) o wartości 18 zł

(...) o wartości 120 zł

R. (...) o wartości 169 zł

Z. (...) o wartości 99 zł

- firmie (...) a mianowicie:

program S. (...) o wartości 20 zł

- firmie (...) a mianowicie:

programy (...) o wartości 6808 zł

(...) o wartości 6808 zł

- firmie (...)a mianowicie:

program M. (...) o wartości 438 zł

w ten sposób, że bez zgody osoby uprawnionej skopiował wyżej opisane programy komputerowe na płytach CD

tj. o przestępstwo z art. 278 § 2 kk w zw z. art. 12 kk

Sąd Rejonowy dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie wyrokiem z dnia 7 września 2015 roku sygn. akt II K 1106/13/K orzekł w tym przedmiocie następująco:

I. na zasadzie art. 414 §1 kpk w zw. z art. 17 §1 pkt 1 kpk oskarżonego R. P. uniewinnia od popełnienia wyżej opisanego czynu zabronionego;

II. na podstawie art. 632 pkt 2 kpk kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Wyrok ten został zaskarżony przez prokuratora, który zarzucił w apelacji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść polegający na niesłusznym przyjęciu, że zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz poczynione w jego oparciu ustalenia faktyczne dają podstawę do uniewinnienia oskarżonego R. P. od popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 278 § 2 kk w zw. z art. 12 kk podczas gdy prawidłowa ocena zebranych w sprawie dowodów i poczynionych ustaleń faktycznych prowadzi do wniosku, iż oskarżony ten swoim zachowaniem wypełnił znamiona przestępstwa z art. 278 § 2 kk w zw. z art. 12 kk. tj. kradzież programów komputerowych.

W oparciu o powyższe zarzuty prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu II Wydziałowi Karnemu dla Krakowa - Krowodrzy w Krakowie.

Sąd Odwoławczy zważył co następuje:

Apelacja oskarżyciela publicznego jest w pełni zasadna a podniesione w niej zarzuty natury procesowej zasługują na uwzględnienie.

Podniesiona przez sąd pierwszej instancji procesowa zasada in dubio pro reo w formie jaką przyjął ją tenże sąd jest niezgodna z funkcją jaką przyznał jej ustawodawca w art.5 § 2 k.p.k.

Zasada nie rozstrzygania wątpliwości na niekorzyść oskarżonego jest najważniejszą konsekwencją obowiązywania, zasady domniemania niewinności.

Zastosowanie zasady z art. 5 § 2 k.p.k. dotyczy wątpliwości, co do sposobu rozstrzygnięcia określonej kwestii faktycznej lub prawnej, których nie dało się usunąć. Innymi słowy, można stosować omawianą zasadę dopiero wtedy, gdy możliwości pewnych ustaleń za pomocą swobodnej oceny dowodów została wyczerpana.

Przyjmuje się, że sytuacja równoznaczna z niedającymi się usunąć wątpliwościami jest kategorią obiektywną w tym sensie, że zasady logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego lub nauki nie pozwalają nie pozwalają ustalić określonego faktu.

Należy jednoznacznie podkreślić, że nie ma to nic wspólnego z subiektywnymi ocenami stron procesowych ale także zasada ta nie może stanowić jakiegokolwiek usprawiedliwienia dla ograniczenia staranności ze strony sądu zmierzających do usunięcia pojawiających się w określonej sprawie wątpliwości natury faktycznej lub prawnej.

Sąd jest zobligowany do podjęcia wszelkich wysiłków zmierzających do usunięcia zaistniałych wątpliwości, poprzez dokonanie oceny dowodów przemawiających za każdą z nasuwających się ewentualności, przy zastosowaniu reguł z art. 7 k.p.k.

Zasada in dubio pro reo nie może być rozumiana jako swoiste uproszczenie powstających w trakcie procesu wątpliwości.

Nie ma ona zastosowania w sytuacji, gdy wątpliwości są rezultatem niedokładnego i nieprecyzyjnego postępowania dowodowego, kiedy to sąd powinien z urzędu uzupełnić postępowanie, aby ustalić fakty zgodnie ich rzeczywistym przebiegiem i wyjaśnić nasuwające się w tym zakresie wątpliwości /por. Jerzy Skorupka Kodeks Postępowania Karnego – komentarz Warszawa 2015 str. 27/.

Sąd Rejonowy w oparciu o zasadę z art. 5 § 2 k.p.k. ocenił dowody biegłego z zakresu badania pisma ( błędnie uznane za opinię grafologiczną), oraz biegłego z zakresu informatyki i programów komputerowych.

Oceniając opinię biegłego z zakresu badania pisma sąd pierwszej instancji skonstatował ją stwierdzeniem, iż niektóre wnioski biegłego są wyrażone w trybie przypuszczającym. To w ocenie sądu orzekającego jest przesłanką do uznania, że opinia biegłego grafologa ( pisownia z oryginału), nie potwierdza aby jakiekolwiek napisy zostały nakreślone przez oskarżonego za wyjątkiem tych, które miał R. P. podpisać z polecenia policjantki uczestniczącej w przeszukaniu / k. 858/.

Przede wszystkim jak wynika z protokołu przeszukania mieszkania oskarżonego P. odbyło się ono w dniu 13 sierpnia 2003 roku. Z treści tegoż protokołu w żaden sposób nie wynika aby w trakcie tej czynności procesowej R. P. było wydane polecenie podpisywania jakichkolwiek przedmiotów zabezpieczonych w trakcie przeszukania / k. 51-53/.

Przesłuchana na okoliczności związane z przeszukaniem pomieszczeń oskarżonego P. A. G. nic nie wspominała aby R. P. podpisywał na jej polecenie przedmioty zabezpieczone w trakcie przeszukania

/ k. 494 odwrót/.

Z opinii biegłego z zakresu badania pisma B. K. jednoznacznie wynika, że na dwustu siedemnastu płytach nakreślone podpisy o treści R. P. oraz P. zostały nakreślone przez oskarżonego / k. 820/.

Ponadto jak wynika z zapisu punktu siódmego tejże opinii wyszczególnione tam napisy zostały najprawdopodobniej nakreślone przez oskarżonego P./ k. 820-821/.

Sąd Rejonowy wyciągając w pisemnych motywach swojego wyroku wyżej przedstawione wnioski musiał z pewnością je sformułować po nazbyt pobieżnym zapoznaniu się z opinią. Jak bowiem wynika z treści przedłożonej opinii przez biegłego K. zaznaczył on, że specyfika materiału dowodowego gdzie nietypowym podłożem jest płyta CD, a narzędziem kreślarskim pisak może mieć wpływ na sposób kreślenia kwestionowanych liter i cyfr – nieco wolniejsze tempo kreślenia i uproszczona budowa znaków graficznych- a to z kolei skutkuje tym, że aby wydać kategoryczną opinię należy uzupełnić materiał dowodowy / k. 819-820/.

Podobnie ma się sprawa z drugą zalegającą w aktach sprawy opinią biegłego z zakresu informatyki i programów komputerowych.

Biegły M. K. w swojej pierwszej pisemnej opinii przed merytorycznym rozstrzygnięciem kwestii wymagających wiedzy specjalnej, podał kryteria legalności posiadanych programów komputerowych.

Legalność programu może być potwierdzona poprzez posiadanie odpowiedniego certyfikatu wystawionego przez uprawniony podmiot (producent lub dystrybutor), takim certyfikatem jest naklejka dołączana do systemów operacyjnych W..

Uprawnionym do legalnego posiadania programów komputerowych jest ten kto posiada licencję wyrażoną poprzez posiadanie dowodu zakupu oprogramowania, posiadanie oryginalnego nośnika z nagranym programem, posiadanie oryginalnego opakowania czy też posiadanie oryginalnego opisu lub instrukcji użytkowania programu. Są to tzw. znamiona legalności programu komputerowego.

Jeżeli program został zakupiony wraz z książką lub gazetą, do których to był dołączony, to jego legalność potwierdza posiadanie owej książki lub gazety.

Legalność danego programu potwierdza także rejestracja programu wraz z danymi użytkownika w bazie danych producenta / k. 405/.

W tej samej opinii biegły K. wypowiedział się również o elementach mogących świadczyć o tym ze dane oprogramowanie może być posiadane bez zgody uprawnionego podmiotu.

Cześć ujawnionych programów w domu R. P. posiadała dołączone tzw. „cracki” służące do ominięcia zabezpieczeń programów komercyjnych lub posiadała numery licencji, umożliwiające korzystanie z tego programu.

Obecność „cracków” czy też numerów licencyjnych, bez posiadania innych znamion legalności - wspomnianych wcześniej- świadczyć może o nielegalnym pozyskaniu programów, to jest bez zgody uprawnionego podmiotu / k. 405/.

Ponadto ten biegły w opinii uzupełniającej w sposób jednoznaczny wskazał dlaczego uznał, że oskarżony posiadał oprogramowania wskazane na karcie 767 akt nielegalnie.

M. K. tak podsumował swoją opinię; jest rzeczą praktycznie niemożliwą, by przy takiej liczbie programów, w tym bardzo kosztownych, użytkownik nie posiadał i nie przechowywał jakichkolwiek oryginalnych nośników, opakowań czy też faktur lub paragonów / k. 768/.

Niestety sąd orzekający w przedmiotowej sprawie nawet nie zadał sobie trochę trudu, aby swoje stanowisko uzasadnić do czego zobowiązuje go procedura karna.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd rejonowy co do wątpliwości treści opinii przesłucha obu biegłych, po uprzednim uzupełnieniu materiału dowodowego do opinii biegłego z zakresu badania pisma we wskazanym w tejże opinii kierunku.

Mając to wszystko na uwadze sąd odwoławczy na zasadzie art. 437 § 2 k.p.k. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę oskarżonego R. P. przekazał do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

SSO Tomasz Kudla SSO Tomasz Grebla SSR del. Tomasz Rutkowski