Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 lutego 2016 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Kremer

Sędziowie: SA Robert Jurga (spr.)

SO Edward Panek (del.)

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2016 roku w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. M.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w A.

o uchylenie uchwał

oraz powództwa wzajemnego Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w A.

przeciwko T. M.

o ustalenie

na skutek zażalenia powoda od postanowienia zawartego w pkt IV wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział I Cywilny z dnia 14 października 2015 r. sygn. akt I C 1409/14 w przedmiocie kosztów procesu

postanawia:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie zawarte w pkt IV wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 14 października 2015r. w ten sposób, że zasądzić od Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w A. na rzecz T. M. kwotę 1.000 zł ( jeden tysiąc złotych), tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  zasądzić od Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w A. na rzecz T. M. kwotę 30 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSA Robert Jurga SSA Jan Kremer SSO Edward Panek

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem zawartym w pkt IV wyroku Sąd Okręgowy zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania. W uzasadnieniu wskazał, że podstawą wydanego rozstrzygnięcia był art. 100 Kpc, który znajdzie zastosowanie wobec jedynie częściowego uwzględnienia powództwa głównego oraz całkowitego oddalenia powództwa wzajemnego, co w ocenie Sądu nakazywało przyjąć, że każda ze stron w zbliżonym zakresie wygrała i przegrała niniejszy proces.

Zażalenie na postanowienie złożył powód i zaskarżając go w całości wniósł o jego zmianę poprzez zasądzenie od Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w A. na rzecz T. M. kwoty 1.000 zł tytułem kosztów procesu oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

W uzasadnieniu wskazywał, że jego roszczenie zostało uwzględnione, co do wszystkich pięciu zaskarżonych uchwał w części dotyczącej §3 każdej z nich, a jednocześnie Sąd oddalił w całości powództwo wzajemne. Skarżący podnosił, że to uchylone postanowienia zawarte w treści zaskarżonych uchwał stanowiły główny powód wniesienia pozwu, a jednocześnie stanowią one istotny element zaskarżonych uchwał. W tej sytuacji błędnie Sąd uznał, że każda ze stron w zbliżonym zakresie wygrała i przegrała proces, bowiem powództwo Wspólnoty zostało oddalone w całości zaś jego roszczenie jedynie w części. W tym stanie rzeczy brak było podstaw do wzajemnego zniesienia kosztów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

Przepis art. 100 Kpc traktuje o kompensacie kosztów procesu, która umożliwia sprawiedliwe ich rozłożenie pomiędzy stronami, jeżeli żądania lub obrona uwzględnione zostały jedynie częściowo. Kompensata poniesionych kosztów procesu może polegać na ich wzajemnym zniesieniu, stosunkowym rozdzieleniu lub włożeniu na jedną ze stron obowiązku zwrotu całości kosztów. Wybór jednego z tych sposobów wymaga ustalenia proporcji między żądaniami powoda i zarzutami pozwanego, a wynikiem sprawy oraz zsumowania wszystkich kosztów poniesionych przez każdą ze stron. Określenie, jaka część sumy kosztów przypadałaby na każdą stronę następuje przez odniesienie stosunku w jakim strony utrzymały się ze swoimi żądaniami lub zarzutami do tej sumy, a następnie porównanie uzyskanego wyniku z kosztami rzeczywiście poniesionymi. Jeżeli strony w równym lub zbliżonym stopniu wygrały lub przegrały sprawę, a jednocześnie w takim stosunku poniosły koszty, powinna być zastosowana zasada wzajemnego zniesienia kosztów. W sytuacji znacznej różnicy w wysokości kosztów poniesionych przez strony nie należy stosować tej zasady, nawet gdy przemawiałby za tym wynik sprawy (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 maja 1985 r., II CZ 56/85, niepubl.; z dnia 12 października 2012 r., IV CZ 68/12, niepubl.). W orzecznictwie prezentowane jest również zapatrywanie, że o zastosowaniu zasady wzajemnego zniesienia kosztów procesu decyduje kryterium słusznościowego rozłożenia obowiązku ponoszenia tych kosztów, nie jest natomiast bezwzględnie wymagane dokładne wyliczenie stosunku wygranej do przegranej (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 czerwca 1974 r., II CZ 104/74, niepubl.; z dnia 10 lutego 1985 r., II CZ 21/85, niepubl.; z dnia 17 czerwca 2011 r., II PZ 10/11, niepubl.). W takim wypadku sąd powinien wskazać na te względy, ponieważ słuszność leży u podłoża każdego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, zaś sam charakter sprawy nie może przesądzać o zastosowaniu pierwszej z reguł wskazanych w art. 100 Kpc (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 r., I CZ 102/12, niepubl.).

Przenosząc powyższe teoretyczne rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy wskazał, że w ocenie Sądu Apelacyjnego powód co do zasady wygrał w ramach zgłoszonego przez siebie roszczenia, bowiem u podstaw jego żądania leżały argumenty związane z uchylonymi postanowieniami zawartymi w § 3 wszystkich zaskarżonych uchwał. Jego interes jakkolwiek nie do końca pokrywający się z zakresem żądania, został praktycznie w całości zrealizowany, skoro argumenty, jakie legły u podstaw żądania uchylenia zaskarżonych uchwał wiązały się praktycznie wyłącznie z treścią uchylonych postanowień, w ramach których ustalone zostały zasady ponoszenia kosztów związanych z planowanymi inwestycjami. Powód występował w ramach przedmiotowego żądania samodzielnie, a zatem zakres żądania mógł zostać przez niego określony nieprecyzyjnie i niespójnie z zarzutami jakie formułował względem zaskarżonych uchwał. Trzeba jednocześnie zaznaczyć, że taki sposób sformułowania żądania był usprawiedliwiony w okolicznościach przedmiotowej sprawy, ponieważ w orzecznictwie funkcjonuje pogląd, wyrażany również wielokrotnie przez Sąd Apelacyjny, w ramach którego przyjmuje się, że sąd dokonując kontroli przewidzianej przez art. 23-25 u.w.l. nie jest uprawniony do częściowego uchylenia uchwały wspólnoty mieszkaniowej. Stanowisko to jest argumentowane w ten sposób, że działanie takie mogłoby zostać poczytane za próbę zobowiązywania wspólnoty mieszkaniowej przez sąd do podjęcia uchwały o określonej treści, czemu w sposób wyraźny sprzeciwia się nie tylko autonomia właścicieli w zakresie zarządu nieruchomością wspólną, lecz również i same przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2002 r., I CKN 489/00, opubl. w nr 12 OSNC z 2002 r. pod poz. 157). Tym samym wystąpienie z żądaniem uchylenia całych zaskarżonych uchwał, pomimo kwestionowania niektórych tylko jej zapisów, było w okolicznościach przedmiotowej sprawy w pełni usprawiedliwione. Dodatkowym argumentem przemawiającym za uwzględnieniem zażalenia z odwołaniem się do zasad słuszności może być to, że powód jeszcze przed zainicjowaniem przedmiotowego postępowania sygnalizował stronie pozwanej wadliwość zaskarżonych uchwał, odwołując się do argumentów, które następnie legły u podstaw uwzględnionego powództwa (k. 33). Strona pozwana pomimo zapoznania się ze stanowiskiem powoda nie podjęła działań zmierzających do przywrócenia stanu zgodnego z prawem, choć jak wynika z dołączonej do akt odpowiedzi zarzuty były przedmiotem wnikliwej analizy (k. 34). Nie ulega również wątpliwości, że wysokość kosztów poniesionych w toku przedmiotowego postępowania przez obydwie strony nie była jednakowa. Koszty te wobec samodzielnego występowania stron sprowadzały się do poniesienia opłat od zgłoszonych żądań (w pozwie oraz powództwie wzajemnym). Opłata ta w przypadku powoda wyniosła 1000 zł (5x 200 zł - od każdej z zaskarżonych uchwał), zaś w przypadku strony pozwanej jedynie 30 zł (pomimo objęcia żądaniem ustalenia wszystkich uchwał strona wskazała wartość przedmiotu sporu na kwotę 300,12 zł). Ustalając proporcje w jakich strony utrzymały się na swoich stanowiskach należało mieć również na uwadze niepieniężny charakter zgłoszonych roszczeń, które niewątpliwie miały charakter majątkowy. Interes majątkowy w okolicznościach przedmiotowej sprawy wiązał się w przypadku powoda z treścią uchylonych i zawartych w § 3 zaskarżonych uchwał postanowień. Tym samym uchylenie w ramach wyroku tych postanowień, jak również oddalenie w całości powództwa wzajemnego strony pozwanej, w ramach którego wnosiła ona o stwierdzenie, że zaskarżone przez powoda uchwały zostały podjęte w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami i jako takie istnieją w obrocie prawnym i wywierają skutki prawne związane z ich treścią, uprawnia postawienie tezy opartej na zasadach słuszności, że powód uległ jedynie co do nieznacznej części swego żądania, co uzasadnia zwrot na jego rzecz całości poniesionych przez niego kosztów, przy zastosowaniu art. 100 Kpc.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny w pkt. I zmienił zaskarżone postanowienie zawarte w wyroku Sądu Okręgowego działając na podstawie art. 386 § 1 Kpc w zw. z art. 397 §2 Kpc. O kosztach postępowania zażaleniowego z pkt. II rozstrzygnął Sąd w oparciu o przepis art. 98 Kpc, mając na uwadze to, że zażalenie powoda zostało w całości uwzględnione, a poniesione przez niego koszty sprowadzają się do opłaty od zażalenia w kwocie 30 zł.

SSA Robert Jurga SSA Jan Kremer SSO Edward Panek