Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Radosław Florek

Protokolant: Monika Turkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2015 roku w Dzierżoniowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) (...)

przeciwko (...) D.

o zapłatę kwoty 307,50 zł

I.  zasądza od strony pozwanej(...) D.na rzecz strony powodowej(...) (...)kwotę 307,50 zł (trzysta siedem złotych i pięćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 15 listopada 2013 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej (...) D.na rzecz strony powodowej (...) (...)kwotę 107 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Strona powodowa (...) (...)wystąpiła o zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej (...) D.kwoty 307 złotych i 50 groszy wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 15 listopada 2013 roku do dnia zapłaty.

Na uzasadnienie żądania pozwu wskazała, że w dniu 18 września 2013 roku postanowieniem tymczasowym Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie małoletni A. K.i B. K.zostali w trybie natychmiastowym umieszczeni w zawodowej rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego, a następnie na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 25 listopada 2013 roku, małoletni zostali umieszczeni w zawodowej rodzinie zastępczej, z uwagi na zastosowanie wobec ich matki środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy. Podała, że małoletni są dziećmi I. K. (1)i R. K., a od dnia 16 września 2013 roku znajdowali się pod wyłączną opieką matki I. K. (1), u której stale przebywali. Podniosła, że w dniu 16 września 2013 roku, matka małoletnich wraz z małoletnimi przebywała czasowo w Niemczy w mieszkaniu R. R., albowiem w tym czasie poszukiwała lokalu mieszkalnego do wynajęcia, a także podkreśliła, iż zgodnie z pisemnym oświadczeniem I. K. (1), z dnia 26 marca 2014 roku, na dzień 16 września 2013 roku nie miała ona miejsca zamieszkania w rozumieniu przepisu art. 25 Kodeksu cywilnego. Wskazała, że małoletni przed umieszczeniem po raz pierwszy w pieczy zastępczej we wrześniu 2013 roku, byli ostatnio na stałe zameldowani w O.na Osiedlu (...), czyli na terenie pozwanej Gminy. Podała następnie, że zgodnie z przepisami art. 191 ust. 9 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zwanej dalej „ustawą”, w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej, albo w rodzinnym domu dziecka, gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej, ponosi odpowiednio wydatki, o których mowa w ust. 1 punkcie 1 tegoż artykułu, w wysokości 10 procent wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, 30 procent wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, 50 procent wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej, przy czym przepisy ustępu od 2 do 4 tego artykułu stosuje się odpowiednio. Wskazała, że przepis art. 191 ust. 2 ustawy stanowi z kolei, iż jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat i miejsce jego ostatniego zameldowania na pobyt stały. Podniosła, że w świetle tych przepisów oraz ze względu na brak możliwości ustalenia miejsca zamieszkania małoletnich należy przyjąć, iż gminą właściwą do ponoszenia wydatków określonych w przepisach art. 191 ust. 1 ustawy, w związku z jego umieszczeniem w pieczy zastępczej, będzie (...) D.jako właściwa ze względu na ostatnie miejsce ich zameldowania na pobyt stały. Podkreśliła, że w sprawie nie ma zastosowania przepis art. 191 ust. 16 ustawy, gdyż dotyczy on sporu o właściwość powiatów lub gmin, obowiązanych do ponoszenia spornych wydatków.

W odpowiedzi na pozew z dnia 8 czerwca 2015 roku, strona pozwana (...) D.wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Motywując swoje stanowisko podniosła, że w świetle cytowanych już powyżej przepisów, gminą zobowiązaną do pokrycia 10 procent wydatków na opiekę i wychowanie dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej, jest wyłącznie gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej, a dopiero, gdy nie jest możliwe ustalenie miejsca zamieszkania dziecka, decydujące znaczenie ma miejsce jego ostatniego zameldowania na pobyt stały. Zarzuciła, że z okoliczności faktycznych sprawy i zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż w chwili umieszczenia małoletnich w pieczy zastępczej, ich matka zamieszkiwała (...)przy ulicy (...), zaś zgodnie z przepisem art. 26 par. 1 Kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców, albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska, lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Podała, że skoro matka małoletnich zamieszkiwała przed ich umieszczeniem w pieczy zastępczej w Niemczy, to należy uznać, iż ich miejscem zamieszkania była N., a tym samym ona nie jest zobowiązana do pokrycia rzeczonych wydatków.

W ocenie Sądu, powództwo jest w całości zasadne i podlega uwzględnieniu.

Na podstawie dowodów w postaci postanowienia Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 18 września 2013 roku, wydanego w sprawie o sygn. akt III RNmo 215/13, znajdującego się na karcie 22 tych akt, Sąd ustalił, że w tym dniu w trybie natychmiastowym umieszczono małoletnią A. K. i małoletniego B. K. u E. C. i A. C., w zawodowej rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia opiekuńczego. Z kolei w oparciu o dowód z postanowienia Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie z dnia 25 listopada 2013 roku, w sprawie o sygn. akt III Nsm 595/13, znajdującego się na karcie 61 akt tej sprawy, Sąd stwierdził, że w tym dniu umieszczono tych małoletnich w zawodowej rodzinie zastępczej u A. H. i G. H..

Kwestię finansowania wydatków ponoszonych na utrzymanie dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej, regulują przepisy art. 191 ustawy. Przepisy art. 191 ust. 1 ustawy stanowią, że powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi wydatki na opiekę i wychowanie dziecka, umieszczonego w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka, średnie miesięczne wydatki, przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym, wydatki na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie. Z kolei wedle przepisów ust. 9 tegoż artykułu, w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej, albo w rodzinnym domu dziecka, gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej, ponosi odpowiednio wydatki, o których mowa w ust. 1 punkcie 1 w wysokości 10 procent wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, 30 procent wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, 50 procent wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej, przy czym przepisy ust. od 2 do 4 tegoż artykułu stosuje się odpowiednio. Należy w związku z tym zauważyć, że wedle przepisu art. 191 ust. 2 ustawy, jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca jego ostatniego zameldowania na pobyt stały. W świetle tych unormowań, w pierwszym rzędzie wydatki wskazane w przepisach art. 191 ust. 9 ustawy, ponosi gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej, a dopiero, jeżeli nie można ustalić gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwa do ponoszenia tych wydatków jest gmina miejsca jego ostatniego zameldowania na pobyt stały. Tym samym w niniejszej sprawie należało w pierwszym rzędzie ustalić, czy możliwe jest określenie miejsce zamieszkania małoletnich A. K.i B. K., przed umieszczeniem ich po raz pierwszy w pieczy zastępczej. W tym zakresie należy wskazać, że zgodnie z przepisem art. 26 par. 1 Kodeksu cywilnego, miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców, albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska, lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. W związku z tym należało ustalić, jakie było miejsce zamieszkania matki małoletnich, a mianowicie I. K. (1)w dniu 16 września 2013 roku, kiedy została zatrzymana przez funkcjonariuszy policji. Przepis art. 25 Kodeksu cywilnego stanowi, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Pojęcie miejsca zamieszkania, przyjęty w tym przepisie jest konstrukcją prawną, na którą składają się dwa elementy. Fizyczne przebywanie w danej miejscowości i zamiar, wola stałego pobytu w nim. Powszechnie przyjmuje się, że oba te elementy muszą występować łącznie. Dla ustalenia miejsca zamieszkania nie wystarczy zatem, ani samo zamieszkiwanie w sensie fizycznym, jednak bez zamiaru stałego pobytu, choćby zamieszkiwanie trwało przez dłuższy czas, ani sam zamiar stałego pobytu w danej miejscowości, nie połączony z przebywaniem w tej miejscowości. O miejscu zamieszkania rozstrzyga zawsze całokształt okoliczności, wskazujący na zejście się stanu faktycznego przebywania z zamiarem takiego przebywania. W tym zakresie swoje ustalenia Sąd oparł na dowodach z dokumentu w postaci odpisu oświadczenia I. K. (1)z dnia 26 marca 2014 roku, znajdującego się na kartach od 18 do 20 akt sprawy, oraz zeznań świadka I. K. (1). Z dowodów tych wynika, iż w dniu 16 września 2013 roku, I. K. (2)przebywała(...) (...)przy ulicy (...), w mieszkaniu zajmowanym przez R. R., a przebywała tam wraz z małoletnimi od półtora miesiąca. Wcześniej natomiast, przez około pół roku mieszkała z dziećmi w P.. Jednakże z opisanego powyżej dowodu z odpisu oświadczenia tego świadka wynika, że nie miała ona zamiaru na stałe przebywać w tym mieszkaniu w Niemczy, gdyż przebywała w nim jedynie tymczasowo i w tym czasie poszukiwała stałego miejsca zamieszkania. Co istotne, I. K. (1)wyraźnie w tym oświadczeniu podkreśliła, że nie miała zamiaru wówczas zamieszkać w Niemczy. Brak jest więc elementów woli stałego pobytu w Niemczy po stronie I. K. (1)w dniu 16 września 2013 roku, a tym samym nie można uznać, iż miejscowość N.była wówczas jej miejscem zamieszkania, a w konsekwencji także miejscem zamieszkania małoletnich. Co istotne, nie ma żadnych dowodów wskazujących na to, aby I. K. (1)miała inne miejsce zamieszkania i jakie to by było miejsce zamieszkania.

W tych okolicznościach, właściwa do ponoszenia przedmiotowych wydatków jest gmina miejsca ostatniego zameldowania na pobyt stały małoletniej. W tym zakresie, na podstawie dowodów z odpisów doświadczeń o zameldowaniu na pobyt stały z dnia 24 lutego 2014 roku, znajdujących się na kartach 16 i 17 akt sprawy, Sąd ustalił, że małoletnia A. K.była ostatnio zameldowana na pobyt stały w okresie od dnia 2 marca 2009 roku do dnia 22 kwietnia 2009 roku, na Osiedlu (...)w O., a małoletni B. K.jest na stałe zameldowany pod tym adresem od dnia 8 maja 2012 roku. Wskazana miejscowość znajduje się na terenie pozwanej (...) D., a tym samym ona ponosi przedmiotowe wydatki związane z umieszczeniem tych małoletnich w pieczy zastępczej.

Sąd ustalił przy tym, w oparciu o dowody z odpisów decyzji z dnia 19 września 2013 roku, znajdujących się na kartach od 7 do 10 akt sprawy, rachunków znajdujących się na kartach od 11 do 12 akt sprawy, decyzji z dnia 25 września 2013 roku, znajdującej się na karcie 13 akt sprawy i noty księgowej z dnia 16 października 2013 roku, znajdującej się na karcie 14 akt sprawy, że 10 procent kosztów miesięcznego utrzymania małoletniej w rodzinie zastępczej, wynosiło 307 złotych i 50 groszy i taką kwotą należało obciążyć pozwaną Gminę.

Strona powodowa zażądała także zasądzenia odsetek ustawowych liczonych od dnia 15 listopada 2013 roku do dnia zapłaty.

Podstawę prawną do sformułowania takiego żądania stanowią przepisy art. 481 Kodeksu cywilnego. Z przepisu par. 1 tegoż artykułu wynika bowiem, iż jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odsetki za opóźnienie należą się przeto zarówno bez względu na szkodę poniesioną przez wierzyciela, jak i zawinienie okoliczności opóźnienia przez dłużnika. Należy przy tym wskazać, iż w świetle przepisów ustawy, dłużnik opóźnia się z wykonaniem zobowiązania, gdy nie spełnia świadczenia w terminie oznaczonym w sposób dostateczny lub wynikający z właściwości zobowiązania. Aby dokładnie wyjaśnić wskazaną kwestię, konieczne jest odwołanie się do pojęcia wymagalności. Roszczenie o spełnienie świadczenia jest wymagalne wówczas, gdy wierzyciel jest uprawniony do żądania spełnienia świadczenia. Dopóki roszczenie jest niewymagalne, nie zachodzi także opóźnienie, gdyż dłużnik nie jest zobowiązany do świadczenia. O dacie wymagalności decyduje natomiast treść stosunku obligacyjnego, łączącego strony. W przypadku zobowiązań terminowych, jeżeli dłużnik nie realizuje w terminie swych obowiązków, wynikających z treści zobowiązania, opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. W takim przypadku, data wymagalności roszczenia stanowi jednocześnie datę, od której dłużnik opóźnia się ze świadczeniem. Z mocy przepisu art. 481 Kodeksu cywilnego, uzasadnia to roszczenie o odsetki. W przypadku z kolei zobowiązań bezterminowych, opóźnienie nastąpi dopiero w przypadku niedostosowania się do wezwania wierzyciela, żądającego spełnienia świadczenia. Chyba, że obowiązek jego spełnienia wynika z właściwości zobowiązania. Na koniec należy wskazać, iż na mocy przepisu art. 481 par. 2, zdania 1 Kodeksu cywilnego, w sytuacji gdy stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

W niniejszej sprawie, skład orzekający ustalił, że świadczenie objęte żądaniem pozwu wynika ze zobowiązania bezterminowego, albowiem ustawa nie określa terminu jego spełnienia. W przypadku natomiast tego typu zobowiązań, termin realizacji świadczenia przez dłużnika wynika z przepisu art. 455 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Należy przy tym podkreślić, że wskazany przepis wymaga niezwłocznego spełnienia świadczenia po wezwaniu dłużnika do jego wykonania, a nie jego natychmiastowego spełnienia. Przez niezwłoczne spełnienie świadczenia, należy rozumieć jego realizację bez zbędnej, nieuzasadnionej w normalnym toku sprawy zwłoki. Oznacza to, iż trzeba mieć tutaj na uwadze między innymi wysokość kwoty, która ma być uiszczona i możliwość jej zgromadzenia przez dłużnika. Termin niezwłocznie należy bowiem interpretować jako realny, w którym dłużnik przy uwzględnieniu okoliczności, miejsca i czasu oraz regulacji zawartych w przepisach art. 354 Kodeksu cywilnego i art. 355 Kodeksu cywilnego, będzie w stanie dokonać zapłaty. Tak stwierdził Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 21 listopada 2012 roku, w sprawie o sygn. akt I ACa 1163/12, czy Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 26 września 2012 roku, w sprawie o sygn. akt I ACa 426/12. W rozpoznawanej sprawie, na podstawie dowodu z odpisu noty księgowej numer (...), z dnia 16 października 2013 roku, znajdującego się na karcie 14 akt sprawy, Sąd ustalił, że w dniu 31 października 2013 roku, strona powodowa wezwała pozwaną Gminę do uiszczenia kwoty 307 złotych 50 groszy i wyznaczyła jej do zapłaty termin 14 dni od dnia doręczenia tej noty, czyli do dnia 14 listopada 2013 roku, który to termin należy uznać za wystarczający i spełniający wymóg niezwłoczności w zapłacie. W tych okolicznościach należało przyjąć, że pozwana Gmina popadła w opóźnienie co do dochodzonej kwoty z upływem dnia 14 listopada 2013 roku, a w związku z tym od następnego dnia, czyli dnia 15 listopada 2013 roku, należały się stronie powodowej odsetki ustawowe.

Wobec powyższego, w oparciu o powołane przepisy, Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

Odnośnie rozliczenia kosztów procesu poniesionych przez stronę, należy na wstępie wskazać, że zgodnie z przepisem art. 98 par. 3 Kodeksu postepowania cywilnego, do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata, zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez Sąd osobistego stawiennictwa stron.

W świetle opisanych powyżej zasad, do kosztów procesu poniesionych przez stronę powodową należało zaliczyć: opłatę stosunkową od pozwu w kwocie 30 złotych, wynagrodzenie reprezentującego ją adwokata w kwocie 60 złotych i opłatę skarbową od odpisu pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych, co daje łącznie kwotę 107 złotych.

Wedle przepisu art. 98 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie, koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W rozpoznawanej sprawie, pozwana Gmina w całości przegrała sprawę, a w związku z tym w całości należało obciążyć ją kosztami procesu poniesionymi przez stronę powodową.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o cytowane przepisy, Sąd orzekł, jak punkcie II sentencji.