Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Teresa Kołbuc (spr.)

Sędziowie: SO Magdalena Bajor-Nadolska

SO Marek Boniecki

Protokolant: protokolant sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2013 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. D.

przeciwko K. D.

o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

oraz z powództwa K. D.

przeciwko A. D.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji powoda i pozwanego wzajemnego A. D.

od wyroku Sądu Rejonowego w Pińczowie

z dnia 30 listopada 2012 r., sygn. III RC 100/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1.  w punkcie II (drugim) i powództwo K. D. o podwyższenie alimentów za okres po 14 sierpnia 2013 roku oddala,

2.  w punkcie IV (czwartym) i ustala, że obowiązek alimentacyjny A. D. wobec K. D. wynikający z ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Busku – Zdroju dnia 9 grudnia 2010 roku w sprawie III RC 279/10 wygasł z dniem 14 sierpnia 2013 roku;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  oddala wniosek A. D. o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

II Ca 712/13

UZASADNIENIE

A. D. w pozwie z dnia 4 września 2012r. skierowanym przeciwko K. D. domagał się uchylenia z dniem 1 października 2012r. obowiązku alimentacyjnego w kwocie po 250 złotych miesięcznie wynikającego z ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Busku – Zdroju dnia 9 grudnia 2010r. w sprawie III RC 279/10.

Pozwem z dnia 4 października 2012r. K. D. domagała się podwyższenia alimentów należnych jej od ojca A. D. z kwoty po 250 złotych miesięcznie do kwoty po 650 złotych miesięcznie.

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2012r. Sąd Rejonowy w Pińczowie połączył obie te sprawy do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2012r. Sąd Rejonowy w Pińczowie alimenty zasądzone od A. D. na rzecz K. D. ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Busku – Zdroju dnia 9 grudnia 2010r. w sprawie III RC 279/10r. podwyższył z dniem 7 listopada 2010r do kwoty po 400 złotych miesięcznie, oddalił powództwo K. D. w pozostałym zakresie, oddalił powództwo A. D. w całości.

Sąd Rejonowy ustalił, że A. D.pracuje jako zastępca kierownika magazynu w zakładach gipsowych (...)w S.i zarabia 3500 złotych miesięcznie netto. Nadto uzyskuje kwotę 2600 złotych rocznie jako wynagrodzenie za tablicę reklamową umieszczoną na jego posesji. A. D.mieszka we własnym Domu w P.. Płaci za wodę i energię po 100 złotych miesięcznie, około 2000 złotych rocznie za opał, na dojazdy do pracy wydaje około 200 złotych miesięcznie. Spłaca dwa kredyty w ratach po 345 złotych i po 777 złotych. Płaci alimenty na rzecz młodszego syna w kwocie po 500 złotych miesięcznie.

K. D.jest studentką III roku fizjoterapii na (...)w K.. Sa to studia niestacjonarne pierwszego stopnia. Czesne w roku akademickim 2012/2013 wynosi 4600 złotych. Zajęcia na uczelni ma w każdym tygodniu od piątku do niedzieli. Planowany termin ukończenia przez nią studiów – czerwiec 2013r. W ostatnim roku studiów K. D.ma obowiązek odbyć dwie praktyki studenckie . Odbywa je w uzdrowiskach na terenie B.w godzinach od 7,00 do 14.00. K. D.mieszka z matką, nie ponosi kosztów utrzymania mieszkania. Jej matka J. W.pracuje jako fizjoterapeuta i zarabia 2026,73 złotych netto. K. D.odbywała staż w dacie zawierania ugody a przez cały 2011r. pracowała w sklepie odzieżowym w B.. Od stycznia do czerwca 2012r. przebywała ona na zwolnieniu lekarskim i pobierała zasiłek chorobowy w kwocie 400 – 500 złotych. Od dnia 13.07.2012r. zarejestrowana została jako osoba bezrobotna i w okresie od 21.07.2012r. do 30.09.2012r. pobierała zasiłek dla bezrobotnych w łącznej kwocie 1503,80 złotych. Po tej dacie nie ma żadnych dochodów.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo A. D. nie zasługuje na uwzględnienie, zaś powództwo K. D. jest zasadne do kwoty po 400 złotych miesięcznie. Zgodnie z art. 133 k.r.o. rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Osiągnięcie pełnoletniości przez uprawnionego nie powoduje automatycznego ustania obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek ten ustaje dopiero wówczas, gdy dziecko osiągnie samodzielność życiową. Taka sytuacja po stronie K. D. nie zaistniała. Wprawdzie jest ona osobą pełnoletnią ale nadal studiuje i studia te nie pozwalają jej na podjecie stałej pracy zarobkowej. Dlatego tez rodzice dalej zobowiązani są do dostarczania jej środków utrzymania, koniecznych do godnego życia. W czasie, w którym tok studiów pozwalał K. D. pracowała zawodowo i starała się chociaż częściowo zaspokoić swoje potrzeby. Efektem powyższego alimenty od jej ojca z kwoty po 480 złotych miesięcznie zostały obniżone ugodą z dnia 9.12.2010r. do kwoty po 250 złotych miesięcznie. K. D. jest na ostatnim roku studiów, w czerwcu 2013r. będzie bronić pracę co da podstawę do ustalenia, że obowiązek alimentacyjny jej ojca wygasł. Sytuacja materialna A. D. nie uległa pogorszeniu. Jego zarobki nieznacznie wzrosły, bo o około 100 złotych. Jego sytuacja materialna pozwala zatem na to, aby łożył on na rzecz córki tytułem alimentów po 400 złotych miesięcznie.

Apelację od tego wyroku wniósł A. D., który domagał się jego zmiany i ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny wobec córki K. D. wygasł, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Busku – Zdroju.

Zarzucił:

- niezgodność ustaleń faktycznych sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności poprzez mylne ustalenie, że niespełnione zostały przesłanki do uchylenia obowiązku alimentacyjnego,

- naruszenie prawa materialnego , a to art. 138 k.r.o., art. 133 k.r.o. przez jego błędną wykladnię oraz art. 144 ¹ k.r.o. poprzez jego nie zastosowanie,

- naruszenie prawa procesowego, a zwłaszcza art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez zaniechanie przez Sąd wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w sprawie, wskazania jednoznacznego kryterium oraz argumentacji pozwalającej na weryfikację dokonanej oceny w przedmiocie uznania dowodów za wiarygodne bądź też ich zdyskwalifikowania, przytoczenia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dowodów, na których Sąd się oparł oraz przyczyn dla których innym dowodom odmówił wiarygodności,

- naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia,

- art. 321 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji wyrokowanie w przedmiocie, który nie był objęty żądaniem powoda,

- art. 219 k.p.c. poprzez błędną jego wykładnię i połączenie dwóch spraw toczących się przed różnymi sądami , ponadto nieobjętych jednym pozwem i w konsekwencji doprowadzenie do sytuacji, że ten sam sąd rozstrzygał w tym samym czasie dwie sprawy nie pozostające ze sobą w związku w rozumieniu tego przepisu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie z uwagi na zmianę okoliczności już po wydaniu zaskarżonego wyroku.

Niezasadnie zwłaszcza apelacja zarzuca, iż Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia przepisu art. 219 k.p.c. , gdyż połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia dwie sprawy toczące się przed różnymi sądami i nie pozostające ze sobą w związku oraz przepisu art. 321 k.p.c., gdyż wyrokował o podwyższeniu alimentów na rzecz K. D., a więc co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem A. D..

K. D. wniosła w dniu 4 października 2012r. do Sądu Rejonowego w Busku- Zdroju pozew skierowany przeciwko A. D. o podwyższenie alimentów z kwoty po 250 złotych miesięcznie do kwoty po 650 złotych miesięcznie i sprawa ta została zarejestrowana pod sygnaturą III RC 218/12. Uszło uwadze apelującego, że Sąd Rejonowy w Busku Zdroju postanowieniem z dnia 23 października 2012r. przekazał tę sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Pińczowie jako właściwemu z uwagi na miejsce zamieszkania K. D. ( k. 32 akt). Sąd Rejonowy w Pińczowie zarządził połączenie tej sprawy ze sprawą z powództwa A. D. o ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny wobec K. D. wygasł w dniu 4 listopada 2012r., a więc wtedy gdy obie te sprawy toczyły się już przed tym Sądem. Zarządzenie o połączeniu kilku oddzielnych spraw ma charakter techniczny i nie oznacza, że takie połączenie tworzy nową sprawę. Połączenie spraw podyktowane jest jedynie ekonomią procesową i nie pozbawia połączonych spraw ich odrębności i samodzielności. ( por. orz. SN z 22.09.1967r. I CR 158/67; OSN 1968, Nr 6, poz. !05). Wskazuje na to rozstrzygniecie zawarte w zaskarżonym wyroku. Sąd Rejonowy w Pińczowie wydał jeden wyrok, ale zawiera on osobne rozstrzygniecie co do każdej z połączonych spraw. Tym samym chybiony jest zarzut, że Sąd Rejonowy naruszył art. 321 k.p.c. i orzekając „wyszedł” poza żądanie pozwu. Obie połączone sprawy oparte były na tej samej podstawie prawnej, tj. art. 138 k.r.o. i wymagały wyjaśnienia tych samych kwestii, zatem zarzut, że nie pozostawały one ze sobą w związku nie znajduje uzasadnienia.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy akceptuje i uznaje za własne. Sąd Rejonowy wskazał też podstawę rozstrzygnięcia, tj. art. 138 k.r.o. w zw. z art. 133 § 1 k.p.c.

Prawidłowo Sąd Rejonowy opierając się na zeznaniach K. D. oraz złożonym przez nią zaświadczeniu wystawionym przez (...) J. K. w K. ustalił, że w roku 2012/2013 była k.r.o.)on studentką III roku studiów niestacjonarnych pierwszego stopnia na kierunku Fizjoterapia i ponosiła opłaty za zajęcia dydaktyczne w kwocie 4600 złotych rocznie. Był to jej ostatni rok studiów. Zobowiązana była w czasie jego trwania do odbywania praktyk studenckich w rozmiarze 120 i 300 godzin. Od 19.11 2012r. przez trzy tygodnie odbywała je w (...) w B. przez trzy tygodnie ( k. 85). Praktyki te odbywała w godzinach od 7,00 do 14,30, zatem prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, że powyższe uniemożliwiało K. D. na podjęcie pracy zarobkowej po 1.10.2012r. Nie należy też zapominać, że w tym okresie oprócz normalnych zajęć na uczelni była ona zobowiązana do napisania pracy licencjackiej i przygotowania się do jej obrony. Powyższe okoliczności dały podstawę do przyjęcia, że K. D. nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie a co za tym idzie na jej rodzicach nadal spoczywał obowiązek z art. 133 § 1 k.r.o. do dostarczania jej środków utrzymania. W powyższych okolicznościach żądanie A. D. okazało się niezasadne. Skoro K. D. po 1.10.2012r. kontynuowała studia, zmierzała tym samym do zdobycia zawodu i usamodzielnienia się , to nie można przyjąć, iż żądając od swojego ojca alimentów, które jej to umożliwią naruszyła zasady współżycia społecznego ( art. 144 ¹ k.r.o.). Alimenty płacone przez A. D. w kwocie po 250 złotych miesięcznie były uzasadnione w okresie, gdy K. D. mogła pogodzić studia z pracą zarobkową, którą do końca 2011r. podejmowała. Sytuacja zmieniła się w roku akademickim 2012/2013 i alimenty płacone na jej rzecz w dotychczasowej wysokości nie były wystarczające na pokrycie jej usprawiedliwionych potrzeb. Sąd Rejonowy kierując się zasadami wynikającymi z art. 135 § 1 k.r.o. zasadnie podwyższył należne jej alimenty do kwoty po 400 złotych miesięcznie.

Sytuacja zmieniła się już po wydaniu zaskarżonego wyroku. K. D.w lipcu 2013r. ukończyła studia i zdobyła zawód fizjoterapeuty. W dniu 14 sierpnia 2013r. podjęła pracę na umowę zlecenia w (...). Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego K. D.z dniem 14.08.2013r. stała się osobą zdolną do zarobkowania i samodzielnego utrzymania się. Podnoszona przez nią okoliczność, że od października 2013r. będzie kontynuować studia II stopnia nie została przez nią wykazana. Skoro zgodnie z art. 382 k.p.c. sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji i w postępowaniu apelacyjnym to był władny dokonać oceny nowych faktów pod kątem zasadności żądania A. D.. W ocenie Sądu Okręgowego zmienione okoliczności dały podstawę do ustalenia w oparciu o art. 138 k.r.o., że obowiązek alimentacyjny A. D.wobec jego córki K. D.wynikający z ugody zawartej w sprawie III RC 279/10 Sądu Rejonowego w Busku Zdroju wygasł z dniem 14.08.2013r. Dlatego też na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w oddalający powództwo A. D.zawarty w jego punkcie IV- tym. Tym samym z dniem 14.08. 2013r. ustała podstawa do dalszego świadczenia alimentów przez A. D.na rzecz K. D.w kwocie po 400 złotych miesięcznie wynikająca z punktu II ( drugiego) zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Pińczowie z dnia 30.11.2012r. Mając to na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II o podwyższenie alimentów za okres po 14.08.2013r. i powództwo w tym zakresie oddalił ( art. 386 § 2 k.p.c.).

Apelacja w pozostałym zakresie jako niezasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 108 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. A. D. „ wygrał apelację tylko w części, więc brak było podstaw do obciążania jego córki kosztami apelacyjnymi.

( SSO M. Bajor0Nadolska) ( SSO T. Kołbuc) ( SSO M. Boniecki)