Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Sylwia Roszak

Protokolant stażysta Paulina Piotrowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 lutego 2016 r. w B.

sprawy z powództwa Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko (...) Spółce jawnej w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 260,13 zł (dwieście sześćdziesiąt złotych trzynaście groszy) z odsetkami od dnia 22 lutego 2013 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku w wysokości ustawowej oraz od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty w wysokości ustawowej za opóźnienie;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 107 zł (sto siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSR Sylwia Roszak

UZASADNIENIE

Powód Towarzystwo (...) SA z siedzibą w W. w pozwie z dnia 27 lutego 2015 r., złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym, wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka komandytowa kwoty 260,13 złotych z ustawowymi odsetkami od 22 lutego 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając żądanie pozwu powód podał, że dochodzona kwota wynika z zawartej z pozwanym umowy ubezpieczenia pojazdu o numerze rejestracyjnym (...). Powód wskazał, że objęta pozwem kwota stanowi składkę ubezpieczeniową, która winna być zapłacona przez pozwanego do dnia 21 lutego 2013 r., jednak pomimo upływu terminu płatności, pozwany składki nie uiścił. W tej sytuacji powód wezwał pozwanego do zapłaty należnej składki, jednak pozwany kwoty tej nie uregulował.

Sąd Rejonowy L. Z. w L. VI Wydział Cywilny w sprawie sygn. akt (...) w dniu 12 marca 2015 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty wniesionym do sądu w dniu 13 kwietnia 2015 r. pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, braku legitymach procesowej biernej oraz bezzasadności roszczenia.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że nie zawierał z powodem umowy ubezpieczenia pojazdu. W ocenie pozwanego, powód nie przedstawił przekonujących dowodów, co do istnienia zobowiązania po stronie pozwanego, w szczególności nie wskazał daty zawarcia umowy ubezpieczenia pojazdu, treści umowy, okresu obowiązywania polisy, a także pojazdu będącego przedmiotem tejże umowy i w związku z powyższym pozwany nie posiada legitymacji biernej procesowej do występowania w przedmiotowej sprawie. Pozwany podniósł także zarzut przedawnienia roszczenia powoda.

Powód w piśmie procesowym z dnia 12 sierpnia 2015 r. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz wskazał, iż pozwany wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi nie poinformował powoda o tym, że pozwany (...) Spółka komandytowa uległa przekształceniu w (...) spółka jawna. Powód podniósł również, że podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia nie zasługuje na uwzględnienie. Termin przedawnienia roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu wynosi 3 lata. Ponadto powód podniósł, iż roszczenie dochodzone pozwem wynika z polisy nr (...) z dnia 21 listopada 2012 r., zaś pozew został wniesiony w dniu 27 lutego 2015 r. a zatem przed upływem 3-letniego okresu przedawnienia. Powód podał, iż W. S. działając jako komplementariusz spółki komandytowej składając oświadczenie w postaci podpisu pod polisą zaciągnął zobowiązanie w imieniu spółki komandytowej wynikające z polisy nr (...). Powód wskazał, iż dochodzone przez niego roszczenie obejmuje płatność dotyczącą drugiej składki w zakresie Auto Casco.

Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w B.zawiesił niniejsze postępowanie z uwagi na brak sprecyzowania okoliczności będących podstawą roszczenia.

W piśmie procesowym z dnia 12 stycznia 2016 powód sprecyzował, że roszczenie dochodzone pozwem wynika z polisy (...) z dnia 21.11.2012 r. i dotyczy drugiej raty składki w zakresie Auto Casco. Kwota 260,13 zł w związku z wcześniejszym zakończeniem umowy ubezpieczenia – przed datą płatności składki została naliczona proporcjonalnie od daty należności roszczenia tj. 21.02.2013 do daty zakończenia polisy tj. 18 kwietnia 2013 r.

Postanowieniem z dnia 22 stycznia 2016 roku Sąd Rejonowy w B. podjął postępowanie.

Sąd ustalił, co następuje:

Strony w dniu 21 listopada 2012 r. zawarły umowę ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej, AC, KR oraz NNW pojazdu marki S. (...).5 o nr rej. (...). Umowa została zawarta na czas określony od dnia 22 listopada 2012 r. do dnia 21 listopada 2013 roku. Zgodnie z jej treścią składka ubezpieczeniowa miała być zapłacona w czterech ratach, w terminach płatności do: 28 listopada 2012 r., 21 lutego 2013 r., 21 maja 2013 r., 21 sierpnia 2013 r.

Dowód: wniosek-polisa nr (...) k. 25 - 26 akt (oryginał k. 103- 106 akt Sądu Rejonowego w B.o sygn. (...)).

Pismem z dnia 17 września 2013 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 279,48 zł, w tym należności głównej w wysokości 260,13 zł oraz odsetek za zwłokę w kwocie 19,35 zł tytułem zapłaty zaległych składek za ubezpieczenie wynikającej z polisy nr (...)

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 17.09.2013 r. – k. 29 akt.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd ustalił w oparciu o wyżej wymienione dowody z dokumentów prywatnych, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły wątpliwości.

W związku z cofnięciem wniosku o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania pozwanego Sąd na podstawie art. 240 § 1 k.p.c. zmienił wcześniejsze postanowienie o dopuszczeniu dowodu z przesłuchania stron, z ograniczeniem do strony pozwanej.

Dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd miał na uwadze treść art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie, z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Strona powodowa dochodziła od pozwanego kwoty 260,13 zł tytułem niezapłaconej części drugiej raty składki ubezpieczeniowej w zakresie auto casco, proporcjonalnie za okres do dnia rozwiązania umowy. Swoje roszczenie wywodziła z faktu zawarcia z pozwanym umowy ubezpieczenia pojazdu, na potwierdzenie, czego do akt dołączona została polisa ubezpieczenia o numerze (...). Trzeba przy tym zaznaczyć, iż pozwany nie zakwestionował, że w zakresie ubezpieczenia auto casco umowa została rozwiązana w terminie wcześniejszym z uwagi na nie opłacenie raty składki.

W myśl art. 805 § 1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody.

W ocenie Sądu z uwagi na podniesiony przez pozwanego zarzut braku legitymacji biernej należało rozważyć, czy po stronie pozwanej istnieje legitymacja do uczestniczenia w niniejszym procesie.

Posiadanie zdolności sądowej i procesowej daje uprawnienie do bycia stroną (w szerokim rozumieniu) w postępowaniu sądowym. Obie zdolności, oceniane z punktu widzenia przepisów procesowych pozwalają na stwierdzenie, że z ich udziałem może być prowadzone ważne postępowanie sądowe, nie wyjaśniają natomiast, czy strona pozostaje do przedmiotu sporu w określonym przez prawo materialne stosunku.

Nie budzi wątpliwości, że tylko ze stosunku określonego przez prawo materialne płynie uprawnienie konkretnego podmiotu do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi. To szczególne uprawnienie, oceniane z punktu widzenia prawa materialnego, nazywane jest legitymacją procesową. Jeśli zostanie wykazane, że strony są związane prawnomaterialnie z przedmiotem procesu, którym jest roszczenie procesowe, to zostanie wykazana legitymacja procesowa powoda i pozwanego.

Przez legitymację procesową rozumie się, zatem materialnoprawne uprawnienie strony procesowej do występowania w konkretnym procesie. Wynika ona ze stosunku prawnego łączącego strony procesowe. Innymi słowy powód i pozwany muszą być związani prawnomaterialnie z przedmiotem procesu. Legitymację procesową pozwanego określa się jako bierną, a brak owej legitymacji prowadzi do oddalenia powództwa.

Umowa ubezpieczenia należy do umów kauzalnych (przyczynowych). Jej ważność zależy od istnienia odpowiedniej podstawy świadczeń w niej określonych. Ubezpieczający w zamian za opłaconą składkę uzyskuje od ubezpieczyciela ochronę przed wystąpieniem określonego wypadku, natomiast ubezpieczyciel spełnia świadczenie, w celu zwolnienia się z ciążącego na nim zobowiązania. Umowa ubezpieczenia jest również umową konsensualną, co oznacza, iż zawarcie jej następuje przez złożenie zgodnego oświadczenia woli przez strony i do skuteczności jej zawarcia nie jest wymagane wydanie dokumentu, na przykład polisy, lub zapłacenie składki przez ubezpieczającego.

Podstawowym obowiązkiem ubezpieczającego w umowie ubezpieczenia jest uiszczanie składki. Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela, przy czym w praktyce wysokość składki zależy także od innych okoliczności, w szczególności zakresu ubezpieczonego ryzyka, wartości przedmiotu ubezpieczenia, wysokości sumy ubezpieczenia, długości wcześniejszych okresów ubezpieczenia i ich bezszkodowego przebiegu itp. Wysokość składki wskazana jest najczęściej w samej polisie lub innym dokumencie ubezpieczenia.

Określenie terminu i sposobu uiszczenia składki (jednorazowo, w ratach) zwykle następuje w umowie ubezpieczenia. Jeżeli nie umówiono się inaczej, składka powinna być zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia (art. 813 k.c.).

Sąd zważył także, iż w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, (czyli neguje uprawnienie żądającego) obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. W myśl ogólnych zasad procesowych, to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97, LEX nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06).

W ocenie Sądu pozwany nie udowodnił braku legitymacji biernej po swojej stronie. Pozwany zarzucał, iż nie zawierał z powodem umowy ubezpieczenia, która stanowiła podstawę roszczenia powoda. Tymczasem powód wykazał zasadność swojego roszczenia powołując się na oryginał polisy o numerze (...) znajdujący się w aktach sprawy (...), na której pozwany został oznaczony jako ubezpieczający i która została podpisana przez pozwanego. Zatem, nie można przyjąć, że pozwany nie miał legitymacji w niniejszym procesie.

Wskazać należy, że dokument prywatny jest jednym z dowodów wymienionych w kodeksie postępowania cywilnego i podlega ocenie tak, jak wszystkie inne dowody. Może stanowić podstawę ustaleń faktycznych i wyrokowania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1985 r., IV PR 200/85, OSNCP 1986, nr 5, poz. 84 i z dnia 3 października 2000 r., I CKN 804/98, niepubl.). Materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy od jego treści merytorycznej, i o tej materialnej mocy dowodowej rozstrzyga Sąd według ogólnych zasad oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). Podobnie jak w wypadku innych dowodów, Sąd ocenia, czy dowód ten ze względu na jego indywidualne cechy i okoliczności obiektywne zasługuje na wiarę, czy nie. Wynikiem tej oceny jest przyznanie lub odmówienie dowodowi z dokumentu waloru wiarygodności, ze stosownymi konsekwencjami w zakresie jego znaczenia dla ustalenia podstawy faktycznej orzeczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2011 r., II CSK 712/10, Lex nr 1129100).

Pozwany w toku procesu zaprzeczał, iż zawarł umowę ubezpieczenia z powodem. W tym miejscu wskazać należy, iż ten, kto neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

Zgodnie z art. 235 k.p.c. jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. W myśl zaś art. 254 §1 k.p.c. badania prawdziwości pisma dokonuje się z udziałem lub bez udziału biegłych, zwłaszcza przez porównanie pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach niewątpliwie prawdziwych. Z przepisu art. 253 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. wynika, że obok domniemania prawdziwości dokumentu wymienione przepisy statuują domniemanie, że zawarte w dokumencie prywatnym oświadczenie złożyła osoba, która ten dokument podpisała. W przedmiotowej sprawie pozwany nie wykazał, iż to nie jego podpis widnieje na przedłożonej do akt sprawy polisie. Pozwany nie wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego grafologa, który posiada odpowiednie kwalifikacje do oceny czy podpis na polisie jest podpisem pozwanego.

W związku faktem, iż pozwany nie złożył ostatecznie żadnych wniosków dowodowych na okoliczność wykazania swojego stanowiska (wniosek o przesłuchanie pozwanego cofnął), w ocenie Sądu pozwany skutecznie nie zakwestionował podpisu na polisie.

Ponadto wskazać należy, iż zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Ubezpieczeniem, obowiązkowym jest m. in. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Zaś zgodnie z art. 23 ust. 1 w/w ustawy posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Skoro zawarta umowa dotyczyła ubezpieczenia OC, AC, KR i NNW, to pozwany natomiast jako posiadacz pojazdu winien wykazać, że ma zawartą inną polisę chociażby w zakresie OC dotyczącą przedmiotowego pojazdu, czego nie uczynił. Logiczne jest zatem, że skoro pozwany nie miał innej umowy ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej, to skoro z polisy numer (...) wynika, iż zawarł umowę ubezpieczenia nie tylko w zakresie odpowiedzialności cywilnej, ale także w zakresie auto casco, to należało uznać, iż pozwany był zobowiązany do zapłaty składki również za to ubezpieczenie.

Odnośnie podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia, Sąd zważył, że także ten zarzut pozwanego był bezzasadny.

W myśl z art. 117 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba, że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jeżeli zaś przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata (art. 118 k.c.). Roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech (art. 819 § 1 k.c.).

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 k.c.). Bieg przedawnienia ulega przerwaniu przez każdą czynność przed Sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju (art. 123 § 1 pkt. 1 k.c.).

W przedmiotowej sprawie, roszczenie powoda o zapłatę kwoty 260,13 zł z tytułu drugiej składki za ubezpieczenie AC stało się wymagalne w dniu 22 lutego 2013 r. i od tej daty zaczął biec trzyletni termin przedawnienia, który upłynąłby z dniem 22 lutego 2016 r.

Powód w dniu 28 lutego 2015 r. wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, więc tego dnia nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia. Zatem, zarzut przedawnienia nie był zasadny.

W konsekwencji Sąd uznał, że pozwany nie zapłacił powodowi części drugiej raty składki za świadczenie przez powoda ochrony ubezpieczeniowej w zakresie auto casco, więc popadł w zwłokę ze spełnieniem tego świadczenia (art. 476 k.c.). Powód miał, więc prawo domagać się od pozwanego zapłaty składki wraz z odsetkami za zwłokę (art. 481 § 1 k.c.).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 805 § 1 i 2 k.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 260,13 zł.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie zmienionego art. 481 § 1 k. od dnia 1 stycznia 2016 roku. Trzeba bowiem zaznaczyć, iż powód w uzasadnieniu pozwu jednoznacznie sformułował żądanie wskazując, iż domaga się odsetek za opóźnienie. Skoro od 1 stycznia 2016 roku ustawodawca wprowadził odrębną kategorie odsetek – obecnie zarówno istnieją odsetki ustawowe i jak i odsetki ustawowe za opóźnienie, a bez wątpienia powód żądał odsetek za opóźnienie, to należało je zasądzić zgodnie z żądaniem sformułowanym w pozwie. Należy zaznaczyć, iż w treści polisy oznaczono termin płatności drugiej raty składki. Pozwany w ustalonym terminie nie uregulował należnej powodowi kwoty. Wobec powyższego należało zasądzić odsetki od dnia następującego po dacie określonej w treści polisy.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i 99 k.p.c. tj. według zasady odpowiedzialności za wynik procesu. W niniejszej sprawie koszty zasądzone na rzecz powoda wyniosły łącznie 227 zł. Na powyższą należność składają się: kwota 17,00 zł stanowiąca opłatę skarbową od pełnomocnictwa, kwota 30,- zł stanowiąca opłatę od pozwu, 180 zł stanowiąca wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państw kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu,

SSR Sylwia Roszak