Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2016 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa R. J. (1)

przeciwko J. G. (1) i J. G. (2)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 10 czerwca 2015 r. sygn. akt I C 952/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanych J. G. (1) i J. G. (2) solidarnie na rzecz powoda R. J. (1) kwotę 2 700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Barbara Baran SSA Grzegorz Krężołek SSA Robert Jurga

Sygn. akt : I ACa 1712/15

UZASADNIENIE

R. J. (1), w pozwie skierowanym przeciwko J. i J. G. (1), domagał się uznania za bezskuteczną wobec niego umowy sprzedaży udziału 1/ 5 w prawie własności nieruchomości , składającej się z działki ewidencyjnej nr (...) ,położonej w B. , dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), zawartej pomiędzy jego dłużnikiem T. F. , a małżonkami G. jako nabywcami , w dniu 8 marca 2012r, przed notariuszem R. G. (1).

Zgłoszone roszczenie miało posłużyć ochronie wierzytelności powoda wobec dłużnika z tytułu nie zwróconej kwoty pożyczki , w kwocie 97 902, 05 złotego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2011r oraz kosztami w wysokości 4 841 zł , stwierdzonej w prawomocnym nakazie zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym z dnia 7 września 2011r przez Sąd Okręgowy w Krakowie , w sprawie o sygnaturze I Nc 334/11.

Ponadto wnosił o obciążenie przeciwników procesowych kosztami sporu.

Uzasadniając zgłoszone żądanie wskazał , że T. F. jest jego dłużnikiem, a jego zobowiązanie jest stwierdzone prawomocnym , wskazanym wyżej tytułem wykonawczym. Czynności zmierzające do jego realizacji, w drodze egzekucji przed komornikiem przy Sądzie Rejonowym w Z. , w sprawie o sygnaturze Km 2204 /12, okazały się, nieskuteczne.

Udział w prawie własności nieruchomości położonej w B. był jedynym składnikiem majątkowym dłużnika. Dokonując jego sprzedaży na rzecz swoich teściów w dniu 8 marca 2012r , zdawał sobie sprawę , że powód będzie dochodził swojej pretensji finansowych wobec niego. Także pozwani mieli świadomość nie tylko z sytuacji finansowej zięcia ale również tego , iż jest on dłużnikiem. pożyczkodawcy.

Odpowiadając na pozew małżonkowie G. domagali się oddalenia powództwa i przyznania na swoją rzecz kosztów procesu.

W swoim stanowisku procesowym podnosili , że nieprawdziwym jest twierdzenie R. J. (1) o nieskuteczności prowadzonego przezeń postępowania egzekucyjnego albowiem w jego ramach uzyskał częściowo zaspokojenie swojej wierzytelności , po tym kiedy komornik skutecznie zajął , a następnie zbył samochód osobowy dłużnika . Podnosili , iż nie byli świadomi tego , że zięć, zawierając z nimi umowę sprzedaży, dział z pokrzywdzeniem wierzyciela. Oni z samej transakcji nie odnieśli żadnej korzyści majątkowej gdyż zapłacili mu rynkową cenę za nabywany udział, a obecnie nie są w stanie go spieniężyć z uwagi na brak zainteresowania potencjalnych nabywców.

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2015r , Sąd Okręgowy w Krakowie :

- uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda R. J. (1) umowę sprzedaży udziału 1/5 części w prawie własności nieruchomości, składającej z się z działki ewidencyjnej nr (...) , położonej w B. , objętej księgą wieczystą nr(...) (...) , zawartą pomiędzy T. F. a J. G. (1) i J. G. (2) , w dniu 8 marca 2012r przed notariuszem R. G. (2), Rep. A nr (...)w celu zaspokojenia wierzytelności powoda wobec dłużnika - zbywcy, wynikającej z tytułu wykonawczego - nakazu zapłaty z dnia 7 września 2011r , wydanego przez Sąd Okręgowy w Krakowie , sygn. akt I Nc 334/11 , utrzymanego w mocy w całości ,. wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 2 kwietnia 2012r , sygn. akt I C 215/12 , za wyjątkiem kwoty 12 985,97 zł przekazanej wierzycielowi na poczet zadłużenia przez komornika przy Sądzie Rejonowym w Z. , sygn. akt Km 2204/12 [ pkt I ],

- oddalił powództwo w pozostałym zakresie [ pkt II ],

- zasądził od pozwanych na rzecz powoda solidarnie kwotę 8 574, tytułem kosztów procesu [ pkt III sentencji wyroku. ]

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 7 września 2011r , wydanym w postępowaniu nakazowym , Sąd Okręgowy w Krakowie , w sprawie o sygnaturze I Nc 334/11, zobowiązał T. F. do zapłaty na rzecz R. J. (1) kwoty 97 902, 05 złotego z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2011r oraz sumy 4 841 tytułem kosztów sporu. Nakaz ten został utrzymany w mocy w całości wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 2 kwietnia 2012, w sprawie o sygnaturze I C 215/12.

Trzy lata przed zawarciem z teściami kwestionowanej przez powoda umowy, T. F. poinformował małżonków G. , iż ma dług wobec powoda i poprosił ich o pomoc w jego spłacie. Dłużnik , jego żona oraz J. G. (1) odbywali w domu R. J. (1) rozmowy dotyczące warunków tej spłaty. O. pozwani zdawali sobie sprawę z charakteru i źródła tego zobowiązania , którym była udzielona zięciowi pożyczka.

W dniu 8 marca 2012r przed notariuszem R. G. (2) na podstawie umowy sprzedaży , sporządzonej w formie aktu notarialnej - Rep. A nr (...), T. F. przeniósł na teściów - pozwanych- udział wynoszący 1/ 5 część w prawie własności nieruchomości , położonej w B. , składającej się działki ewidencyjnej nr (...) , dla której była prowadzona księga wieczysta nr(...) (...).

W dniu zawierania umowy dłużnik , poza zbywanym udziałem i samochodem osobowym marki O. (...) , nie miał żadnego innego majątku. W tym czasie stan majątku zięcia oraz fakt zadłużenia wobec R. J. (1) był nabywcom udziału znany.

Poza tym zadłużeniem ma on nadal niespłacone zobowiązania wobec innych podmiotów , zaciągnięte w czasie kiedy prowadził działalność gospodarczą. Ich rozmiar przekracza kwotę 100 000 złotych. Jest także dłużnikiem z tytułu świadczeń alimentacyjnych na sumę przekraczającą 20 000 złotych.

T. F. obecnie przebywa w Wielkiej Brytanii gdzie pracuje , chociaż nie jest znana wysokość osiąganych przez niego dochodów. Jego stan majątkowy od daty zawarcia umowy z teściami nie uległ zmianie. Nie dysponuje innym majątkiem. Ma na utrzymaniu żonę i dzieci.

Z dalszych ustaleń Sądu okręgowego wynika , że R. J. (1) złożył do komornika przy Sądzie Rejonowym w Z. wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie wskazanego wyżej tytułu wykonawczego. W toku postepowania wykonawczego oznaczonego sygnaturą Km 2204/12 , komornik zajął i sprzedał należący do dłużnika samochód , przekazując z tego tytułu wierzycielowi egzekwującemu ogółem sumę 12 985,97 złotego. Dalsze czynności w ramach postępowania okazały się nieskuteczne i postanowieniem z dnia 6 czerwca 2013r , komornik umorzył je na podstawie art. 824 §1 pkt 3 kpc.

Rozważania prawne Sąd Okręgowy rozpoczął od przedstawienia przesłanek normatywnych przy których spełnieniu powód może dochodzić roszczenia ze skargi paulińskiej. Następnie przenosząc te uwagi natury ogólnej na grunt faktów , które zostały ustalone w sprawie ocenił , iż roszczenie R. J. (1) , co do zasady, jest usprawiedliwione.

Wierzytelność pieniężna , która ma być chroniona za pośrednictwem zgłoszonego przezeń roszczenia, służąca mu wobec dłużnika został stwierdzona tytułem wykonawczym wydanym przez Sąd. Czynność sprzedaży udziału w prawie własności nieruchomości , który to udział był [ poza samochodem osobowym ] jedynym składnikiem majątku dłużnika , doprowadziła do niekorzystnej zmiany w jego stanie majątkowym , skutkując pokrzywdzeniem powoda jako wierzyciela. W następstwie tej czynności T. F. stał się niewypłacalny , nie dysponując już żadnym istotnym wartościowo majątkiem , który służyć by mógł zaspokojeniu byłego kontrahenta . To że taki skutek czynność sprzedaży przyniosła potwierdza umorzenie , wobec bezskuteczności egzekucji , postępowania wykonawczego przed komornikiem zainicjowanego przez R. J. (1) w sprawie o sygnaturze Km 2204 /12. To co udało się uzyskać w ramach tego postępowania ze sprzedaży samochodu dłużnika pokryło jedynie koszty sądowe stwierdzone egzekwowanym tytułem , odsetki od należności głównej oraz koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym. Kwota należności głównej nadal pozostała niewyegzekwowaną w jakiejkolwiek części.

W ocenie Sądu I instancji , pomiędzy czynnością z 8 marca 2012r a stanem niewypłacalności dłużnika , który istniał nie tylko w chwili wytaczania powództwa ale także w dacie orzekania o roszczeniu powoda zachodzi adekwatny związek przyczynowy. Zdaniem Sądu z faktów ustalonych w sprawie wynika , że był on , sprzedając udział teściom , świadomy pokrzywdzenia niezaspokojonego pożyczkodawcy, musiał bowiem zdawać sobie sprawę , że po zbyciu działu ten nie będzie mógł skutecznie zaspokoić swojej pretensji. Wniosek taki jest tym bardziej uprawniony , gdy zważyć , iż żadnego innego majątku dłużnik na datę orzekania nie posiadał. Z faktu jego zatrudnienia na terenie Wielkiej Brytanii nie może wynikać przy tym ocena przeciwna , skoro nie jest wiadomym jaka jest tam wysokość jego zarobków.

Zdaniem Sądu , który w tym zakresie odwołał się do domniemania z § 3 art. 527 kc, pozwani jako osoby które dla dłużnika były bliskimi i wiedziały o jego problemach finansowych , należy uznać za takie , które były świadome tego , iż zięć dokonując sprzedaży udziału działa z pokrzywdzeniem powoda. Sąd Okręgowy zaakcentował przy tym , że małżonkowie G. zaangażowali się w pomoc dłużnikowi w spłacie długu wobec R. J. . J. G. (1) uczestniczył w spotkaniach z tym wierzycielem mających doprowadzić do ustalenia warunków spłaty. Pozwani nosili się z zamiarem zbycia całej nieruchomości w B. , by w ten sposób zaspokoić pretensję finansową powoda. Dla oceny tej przesłanki jego roszczenia ochronnego bez znaczenia pozostaje to, że później wzajemne , dotąd bliskie więzi pomiędzy teściami i zięciem , uległy rozluźnieniu , kiedy okazało się , iż jest on dłużnikiem także innych podmiotów i zdecydował się na wyjazd do Wielkiej Brytanii.

Zatem wobec wykazania przez powoda wszystkich przesłanek od których zależy uwzględnienie skargi paulińskiej, Sąd I instancji uznał zgłoszone przez niego żądanie za usprawiedliwione co do zasady.

Oddalił je jedynie w takim zakresie rozmiaru chronionej w ten sposób wierzytelności, w jakim R. J. (1) uzyskał jej zaspokojenie w ramach postępowania egzekucyjnego tj. co do kwoty 12 985, 97 złotego.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 i 3 kpc ,a kwota należna powodowi od pozwanych z tego tytułu obejmowała także wynagrodzenie jego profesjonalnego pełnomocnika w postępowaniu zabezpieczającym.

W apelacji od tego wyroku małżonkowie G. , zaskarżając wyrok Sądu I instancji w części uwzględniającej powództwo , domagali się w pierwszej kolejności jego zmiany i oddalenia powództwa w całości oraz obciążenia powoda kosztami postępowania.

Jako wniosek ewentualne zgłosili żądanie wydania rozstrzygnięcia kasatoryjnego i przekazania sprawy Sądowi i instancji do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

a/ naruszenia prawa procesowego , w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy a to :

1/ art. 217 §1 i 2 kpc wobec oddalenia przez Sąd Okręgowy wniosku o przeprowadzenie dowodu z zeznań powoda złożonych w postępowaniu karnym , przed Sądem Rejonowym dla K., w sprawie II K 1167/ 14/S , w której to relacji miał potwierdzić wysokość należności jakie przysługiwały dłużnikowi wobec osób trzecich , a z których R. J. (1) mógł uzyskać zaspokojenie swojej wierzytelności wobec zbywcy udziału,

2/ art. 229 kpc, jako konsekwencji nie uwzględnienia przez Sąd I instancji faktu przyznania tych okoliczności przez powoda,

3/ art. 233 §1 kpc , jako następstwa przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i zastąpienie jej oceną dowolną, dokonaną wbrew regułom wynikającym z doświadczenia życiowego i zasad logicznego rozumowania , czego przejawem miało być w szczególności nie uwzględnienie przez Sąd tego , iż na skutek sprzedaży udziału sytuacja majątkowa dłużnika nie uległa pogorszeniu albowiem otrzymał on ekwiwalent tegoż w postaci ceny odpowiadającej rynkowej wartości takiego udziału, jak również , iż obecnie jego sprzedaż jest praktycznie niemożliwa.

4/ art. 328 §2 kpc wobec sporządzenia przez Sąd I instancji pisemnych motywów rozstrzygnięcia wbrew regułom wynikającym z tego przepisu, w tym nie wskazanie przyczyn przeprowadzenia lub odmowy przeprowadzenia dowodów , co uniemożliwia identyfikację przez skarżących podstaw wydanego orzeczenia,

b/ błędu w ustaleniach faktycznych wobec nietrafnego przyjęcia przez Sąd Okręgowy , iż

- na skutek czynności z 8 marca 2012r doszło do pogorszenia sytuacji majątkowej dłużnika

- wyzbycie się przezeń udziału zostało dokonane z pokrzywdzeniem wierzyciela, a pozwani o tym wiedzieli,

- nie uwzględnienie przez Sąd I instancji przyznania przez powoda okoliczności , że dłużnik miał wobec osób trzecich wierzytelności rzędu 500 000 złotych, z których mógł zaspokoić swoją pretensję wobec T. F., mając dokumenty potwierdzające ich istnienie i angażując nawet osobę trzecią dla pozyskania z nich środków na swoja rzecz,

- wyrażenia nieprawnej oceny , iż wartość udziału objętego zbyciem na podstawie kwestionowanej umowy pozwoli na zaspokojenie wierzytelności powoda,

- pomięcie przy rozstrzyganiu faktu , iż pozwani nie odnieśli z umowy z zięciem żadnej korzyści majątkowej oraz tego ,że udział ten jest praktycznie niezbywalny na rynku nieruchomości,

- sformułowanie nieuprawnionego ustalonymi faktami wniosku , że powód dowiódł realizacji wszystkich przesłanek skargi pauliańskiej , w tym w szczególności tej, iż czynność została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela, a pozwani mieli świadomość tego pokrzywdzenia w chwili dokonywania czynności prawnej z 8 marca 2012r.

Odpowiadając na apelację powód domagał się jej oddalenia jaklo pozbawionej usprawiedliwionych podstaw oraz obciążenia pozwanych kosztami postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację, Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy pozwanych nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Nie można bowiem uznać za trafny żadnego z zarzutów na jakich opiera się jego konstrukcja.

Niezasadnie skarżący powołują zarzut naruszenia art. 328 §2 kpc.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego , wypracowanym na tle wykładni tej normy , którą Sąd II instancji , w składzie rozpoznającym sprawę podziela , zarzut ten jest on uprawniony jedynie w sytuacji , gdy pisemne motywy orzeczenia Sądu I instancji są tak wadliwie skonstruowane i niekompletne , iż nie zawierają danych pozwalających na przeprowadzenie kontroli instancyjnej tak umotywowanego rozstrzygnięcia. Nieco inaczej rzecz ujmując, jest on uzasadniony tylko wówczas, gdy treść uzasadnienia jest tak wadliwa , iż nie można stwierdzić w oparciu o mnie czy Sąd prawidłowo zastosował prawo materialne i procesowe.

Tego rodzaju zasadniczych nieprawidłowości uzasadnienie wyroku z dnia 10 czerwca 2015r nie zawiera, a jego lektura pozwala na ustalenie w oparciu o jakie dowody Sąd Okręgowy dokonał ustaleń faktycznych i jakie normy prawa materialnego zastosował oceniając roszczenie sformułowane przez powoda. Trym samym kontrola wyroku przez Sąd II instancji , w oparciu o tak zbudowane motywy jest możliwa, co wyklucza uznanie stawianego zarzutu za trafny.

W sposób nieuzasadniony skarżący negują decyzję procesową Sądu I instancji o nie uwzględnieniu ich wniosku o przeprowadzenie dowodu z treści zeznań powoda złożonych w sprawie oznaczonej sygnaturą II K 1167/ 14/ , Sądu Rejonowego dla K.. Po pierwsze wniosek ten był spóźniony. Po wtóre i przede wszystkim , na co trafnie zwraca uwagę powód w odpowiedzi na apelację, R. J. (1) był przesłuchiwany w charakterze strony przez Sąd rozstrzygający spór i wówczas nie miało miejsca eksponowane przez skarżących przyznanie takiego faktu , a profesjonalnie zastępowani pozwani mieli pełną możliwość zadawania mu pytań , odpowiedź na które miałyby dotyczyć tych samych okoliczności o jakich miał stanowić protokół przesłuchania w postepowaniu karnym. Wobec tego , uwzględniwszy także zasadę bezpośredniości w prowadzeniu dowodów należy ocenić , iż oddalając ten wniosek dowodowy , Sąd Okręgowy nie popełnił zarzucanego mu błędu proceduralnego.

Taka ocena usprawiedliwia także decyzję procesową Sądu II instancji , który nie uwzględnił zawartego w apelacji żądania przeprowadzenia tego dowodu w postępowaniu apelacyjnym. Był to bowiem dowodem spóźnionym , w rozumieniu art. 381 kpc.

Nie mają racji pozwani , gdy podnoszą naruszenie przez Sad niższej instancji art. 229 kpc w sposób przez nich opisany w jego motywach.

Stawiając go małżonkowie G. pomijają po pierwsze to , że do przyznania tych okoliczności ze strony powoda w procesie nie doszło , a po wtóre nie zawracają uwagi , że w ramach postępowania egzekucyjnego przeciwko T. F. R. J. (1) wskazał , jako składniki majątku dłużnika, także wierzytelności , wobec osób trzecich , które w ocenie pozwanych miałyby posłużyć do zaspokojenia jego pretensji finansowej.

Z czynności podjętych w ramach tego postępowania wynikało , że osoby wskazane jako trzecio dłużnicy zaprzeczyli ich istnieniu, a ostatecznie postępowanie uległo umorzeniu wobec bezskuteczności egzekucji. Pomijają skarżący także , iż zgodnie z normą art. 527 §2 kc o pokrzywdzeniu wierzyciela czynnością dłużnika można mówić nie tylko wówczas, gdy w jej wyniku stał się on niewypłacalny w całości ale także gdy stan taki w jej wyniku pogłębił się . Nie może budzić wątpliwości , że wyzbywając się w udziału w prawie własności nieruchomości T. F. doprowadził do sytuacji , że co najmniej prognozę skutecznego odzyskania długu przez powoda pogorszył , której potwierdzeniem był wynik postępowania wykonawczego , prowadzonego przez komornika przy Sądzie Rejonowym w Z.

Ponownie odwołując się do utrwalonego stanowiska Sądu najwyższego ukształtowanego na tle wykładni normy art. 233 §1 kpc , które Sąd II instancji podziela , wskazać trzeba , że skuteczne postanowienie zarzutu naruszenia tego przepisu , wymaga wykazania przez stronę , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów na czym polegały nieprawidłowości postępowania Sądu w zakresie ich oceny i opartych na niej ustaleń. Strona ma obowiązek wykazać dlaczego to , w jaki sposób Sąd jej dokonał nie da się pogodzić czy to z regułami doświadczenia życiowego czy zasadami logicznego rozumowania.

Brak tego rodzaju argumentów , które powinny przybrać formę argumentów jurydycznych , powoduje , że kwestionowanie oceny i ustaleń stanowi jedynie dowolną polemikę z nimi , w ramach której strona przeciwstawia jej ocenę i ustalenia własne , jej zdaniem poprawne. Nie jest to wystarczające dla uznania stawianego zarzutu za usprawiedliwiony.

Analiza motywów jakimi pozwani posłużyli się by zarzut ten uzasadnić , pozwala na stwierdzenie , że krytyka apelujących ograniczyła się i wyczerpała w takiej , nierzeczowej polemice , co każe zarzut ten odeprzeć.

W związku z argumentacją małżonków G. należy powiedzieć , że zagadnienie związane z możliwością zbycia na rynku tylko udziału w nieruchomości , który nabyli od zięcia na podstawie umowy z 8 marca 2012 r jest nie tylko nieistotne z punktu widzenia poprawności oceny dowodów i okoliczności , które Sąd Okręgowy uczynił podstawą faktyczną kontrolowanego instancyjnie orzeczenia ale jest również prawnie irrelewantna dla oceny samego roszczenia zgłoszonego w pozwie.

Fakty natomiast dotyczące tego , iż na skutek sprzedaży udziału sytuacja finansowa T. F. nie uległa pogorszeniu nie została przez nabywców wykazana. Nie przedstawili oni , poza wyłącznie twierdzeniami, żadnych dowodów na to , że tak rzeczywiście było , gdy wziąć pod rozwagę chociażby nie kwestionowane przez skarżących ustalenia Sądu I instancji , że ich zięć na nadal długi także wobec innych podmiotów w związku z prowadzoną na terenie kraju uprzednio działalnością gospodarczą, a przede wszystkim ma nadal zaległość w zapłacie świadczeń alimentacyjnych na rzecz członków swojej rodziny, w kwocie przekraczającej 20 000 złotych.

Chybiony jest również, stawiany w apelacji, zarzut błędu w dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleniach faktycznych.

Nie mają racji pozwani gdy twierdzą , że wada ta została zrealizowana wobec nietrafnego przyjęcia , iż na skutek dokonania kwestionowanej przez powoda czynności sytuacja majątkowa dłużnika nie uległa pogorszeniu. Przyczyny , które decydują o poprawności oceny przeciwnej zostały już wyżej wskazane.

Wbrew temu , co twierdzą małżonkowie G., okoliczności ustalone w sprawie są dostateczną podstawą do wniosku , że dłużnik zdawał sobie sprawę, po pierwsze z faktu , że jest dłużnikiem R. J. (1) z tytułu zawartej pomiędzy nimi umowy pożyczki , po wtóre, jaki jest jego stan majątkowy i ,że w sytuacji kiedy zbędzie udział w nieruchomości w B. na rzecz teściów, doprowadzi do pokrzywdzenia, nie zaspokojonego dotąd , powoda.

Sąd II instancji podziela, wbrew odmiennemu stanowisku skarżących , ocenę Sądu I instancji zgodnie z którą nabywając udział wiedzieli , iż czynność dokonywana jest przez ich zięcia z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Zasadnie bowiem Sąd Okręgowy powołał się na domniemanie prawne z art. 572 §3 kc , skoro nabywcy byli teściami T. F. , a do czasu ujawnienia się także innych wierzycieli, łączyły ich z nim ścisłe , bliskie stosunki wyrażające się miedzy innymi , co wynika z dokonanych w sprawie ustaleń , tym , że J. G. (1) uczestniczył w próbach porozumienia się z powodem co do warunków spłaty zobowiązań dłużnika wobec niego. O. nosili się nawet z zamiarem zbycia w tym celu całej nieruchomości położonej w B.. To obowiązkiem procesowym pozwanych było obalenie tego domniemania ku czemu nie przedsięwzięli , podczas postępowania, jakichkolwiek kroków.

Podnoszona , w ramach omawianego zarzutu, kwestia dysponowania przez dłużnika także innymi składnikami majątkowymi , w postaci wierzytelności wobec osób trzecich, nie może zdecydować o jego podzieleniu skoro z ustaleń , w szczególności dotyczących przebiegu postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 2204/12 wynika ,iż zakończyło się ono ostatecznie umorzeniem postępowania, wobec bezskuteczności egzekucji, co zaprzecza twierdzeniu skarżących [ nie wspartym żadnym dowodem ], iż T. F. był beneficjentem wskazywanych przez nich wierzytelności wobec osób trzecich i to na tak znaczną kwotę , która , przekraczała po wielokroć pretensję finansową R. J. (1) wobec dłużnika.

Nie ma znaczenia dla uznania tego zarzutu za trafny, pozostając prawnie irrelewantnym dla rozstrzygnięcia to , gdzie pozwani zamieszkiwali ani też czy powód dysponował dokumentacją potwierdzającą dysponowanie przez dłużnika wierzytelnościami wobec osób trzecich , jak również , iż zamierzał skorzystać z pomocy osoby trzeciej w odzyskaniu tych należności przez T. F..

Dla oceny tego zarzutu pozostają także bez znaczenia dalsze argumenty , które pozwani powołują dodatkowo dla jego uzasadnienia jak to , że nieruchomość w B. jest obciążona hipoteką na rzecz Zakładu (...)rzekome przyjęcie przez Sąd , że spieniężenie udziału objętego umową z 8 marca 2012r doprowadzi do zaspokojenia wierzytelności powoda [ takiego ustalenia i opartej na nim oceny Sąd Okręgowy nie dokonał ]

Niedoniosłym jest także i to , że jak twierdzą pozwani , nie odnieśli z zawarcia umowy żadnej korzyści majątkowej oraz , że udział ten jest praktycznie na rynku nieruchomości niezbywalny

Uznanie zarzutów procesowych w tym w szczególności dotyczącego sposobu przeprowadzenia przez Sąd Okręgowy oceny dowodów oraz podnoszącego błąd w dokonanych ustaleniach, ma tę konsekwencję , że fakty te jako skonstatowane poprawnie , Sąd II instancji przyjmuje za własne.

Należy je jednak uzupełnić o okoliczności , które nie były w toku sporu kwestionowane, a wynikają z treści akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego z inicjatywy powoda przez komornika przy Sądzie Rejonowym w Z., M. G. , w sprawie o sygnaturze Km 2204/12.

Uzupełnienie to przedstawia się następująco :

W toku postępowania , rozszerzając pierwotny wniosek , R. J. (1) domagał się przeprowadzenia egzekucji z wierzytelności jakimi T. F. miał dysponować wobec A. D. , A. M. oraz J. W. . Dokonane prze komornika zajęcia tych wierzytelności okazały się nieskuteczne , a wskazani , potencjalni trzecio dłużnicy , w korespondencji z organem egzekucyjnym , zaprzeczyli aby wierzytelności takie dłużnikowi wobec nich przysługiwały.

W ramach środka odwoławczego pozwani nie podnoszą zarzutów negujących sposób zastosowania przez Sąd Okręgowy norm prawa materialnego , co uprawnia Sąd Apelacyjny by poprzestał, w tej części motywów orzeczenia, na stwierdzeniu , że stosując te normy , relewantne z punktu widzenia roszczenia zgłoszonego w pozwie, Sąd Okręgowy nie popełnił żadnego błędu.

Wbrew stanowisku prezentowanemu w toku sporu przez małżonków G. powód dowiódł istnienia wierzytelności wobec T. F. z tytułu zawartej przez strony umowy pożyczki , wierzytelności stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 7 września 2011r [ Ograniczenie jej zakresu ilościowego , które zdecydowało o oddaleniu w części powództwa było konsekwencją częściowego jej zaspokojenia w ramach postępowania egzekucyjnego].

Poprawne jest stanowisko Sądu I instancji zgodnie z którym umowa sprzedaży udziału w prawie własności nieruchomości położonej w B. , zawarta przez dłużnika z jego teściami w dniu 8 marca 2012r , była czynnością podjętą przezeń ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela . Pokrzywdzenia w rozumieniu przepisu art. 527 §2 kc , dla którego przyjęcia wystarcza , iż dokonujący czynności jest w jej wyniku niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed tym zdarzeniem. Okoliczności ustalone w sprawie nie nasuwają w tym zakresie uzasadnionych wątpliwości tym bardziej , że na podstawie tych ustaleń należy stwierdzić , że poza samochodem osobowym udział ten był jedynym składnikiem majątku T. F. z którego zaspokojenie przy wykorzystaniu przymusu państwowego mogłoby być realizowane.

Sąd I instancji w sposób usprawiedliwiony odwołał się także do domniemania prawnego wynikającego z art. 527 §3 kc uznając , że w oparciu o nie , motywowane faktami świadczącymi o bliskości relacji pomiędzy zięciem a teściami , kształtowanymi także na tle próby pomocy ze strony małżonków G. w spłacie zadłużenia T. F. wobec powoda należy przyjąć , iż zrealizowana została także przesłanka świadomości po stronie nabywających udział , iż dokonując nim obrotu dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia R. J. (1).

Trzeba także zauważyć , że pozwani , mimo , że to na nich ciążył obowiązek wykazania faktów obalających podstawę tego domniemania nie zdołali udźwignąć tego ciężaru .

Z podanych przyczyn , w uznaniu apelacji za niezasadną , Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc.

Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd II instancji zastosował art. 98 §1 i 3 kpc w zw z art. 108 §1 i 391 §1 kpc i wynikającą z niej , dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu , zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kwota na tej podstawie należna powodowi , solidarnie od pozwanych , zważywszy na wartość przedmiotu zaskarżenia i wyczerpując się w wynagrodzeniu profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem , została ustalona podstawie § 6 pkt.6 w zw z § 13 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie […] z dnia 28 września 2002r [ jedn. tekst DzU z 2013 poz. 461]

SSA Robert Jurga SSA Grzegorz Krężołek SSA Barbara Baran