Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział I Cywilny

Przewodniczący: SSR Aneta Kurdubska

Protokolant: sekr. sądowy Agnieszka Woźniak-Wiliszewska

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2016 r.

we W.

sprawy z powództwa S. M.

przeciwko (...) Bank S.A w W.

o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego

1.  ustala, że nie istnieje stosunek prawny wynikający z umowy kredytu ratalnego nr (...) z dnia 07 lipca 2013 r. zawartej pomiędzy S. M. a (...) Bank S.A z siedzibą w W.;

2.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Bank S.A z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego we Włocławku kwotę 206 zł (dwieście sześć złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych od uiszczenia których zwolniony był powód.

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym przeciwko (...) Bank SA z siedzibą w W. powód S. M. domagał się na podstawie art. 189 kpc ustalenia nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu ratalnego nr (...) z dnia 7 lipca 2013 r. zawartej pomiędzy pozwanym a powodem oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

Z uzasadnienia pozwu wynika, że w dniu 7 lipca 2013r. powód był uczestnikiem pokazu organizowanego w L. przez (...) Sp. z o. o. Na pokazie powód zgodził się na zakup podkładu z wełny za kwotę 690 zł Dodatkowo w trakcie pokazu poinformowano powoda, iż wylosował nagrodę za uczestnictwo w pokazie w postaci zestawu naczyń kuchennych. Nagroda miała być nieodpłatna. Po zakończeniu pokazu oba przedmioty zostały powodowi wydane. W trakcie wydawania przedmiotów podsunięto powodowie do podpisu dokumenty bez możliwości zapoznania się z ich treścią przez powoda. Dokumenty nie zawierały wskazanych wszystkich elementów (kwot). Żadne egzemplarze czy też kopie nie zostały powodowi wydane. Przedstawiciele sprzedawcy poinformowali jedynie powoda, iż zapłata za towar odbędzie się w ratach na podstawie umowy kredytu, zaś warunki umowy sprzedaży zostaną przekazane pocztą. Powód nie został jednak poinformowany o możliwości odstąpienia od zawarcia umowy sprzedaży w terminie 10 dni od jej zawarcia, jednocześnie uniemożliwiając zapoznanie się z treścią oświadczeń w dokumentach. Pomimo zapewnień powód nie otrzymał od firmy (...) żadnej korespondencji. W dniu 17 lipca 2013 r. otrzymał od pozwanego pismo, z którego wynikało, iż w dniu 16 lipca 2013 r. został uruchomiony kredyt z plany ratalnego i limitu nr (...). Wysokość rat miesięcznych odbiegała od ustaleń z przedstawicielem przedsiębiorcy dokonanych podczas pokazu, ponieważ wartość kapitału kredytu zamiast 690 wynosi ponad 4.000 zł. Powód myśląc, że to pomyłka wystąpił do pozwanego o wyjaśnienia. Pismem z dnia 27 sierpnia 2013 r. poinformowano powoda, że w dniu 7 lipca 2013 r. została zawarta pomiędzy nim a pozwanym umowa kredytu ratalnego na kwotę 4112,98 zł. Ze sprzedawcą powód nie miał kontaktu. Powód skontaktował się z Powiatowym Rzecznikiem Konsumenta we W., który pouczył go o treści art. 4 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów….. Na skutek porady udzielonej w dniu 25.09.2013 r. powód przesłał do (...) sp. z o. o. oświadczenie o odstąpieniu od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. W ocenie powoda odstąpienie jest skuteczne, albowiem sprzedawca wbrew swojemu obowiązkowi nie poinformował powoda o prawie do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem. Działania sprzedawcy zmierzały do wprowadzenia w błąd powoda. W ocenie powoda oświadczenie z dnia 25 września 2013 r. jest skuteczne. Co więcej skuteczność odstąpienia od umowy sprzedaży rozciąga się na umowę kredytu zawartą z bankiem, a do zwrotu kwoty kredytu zobowiązana byłaby (...) sp. z o. o.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł od oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych oraz zawiadomienie i wezwanie do udziału w sprawie (...) Sp. z o. o. S.K.A. oraz (...) sp. z o. o. S.K. o toczącym się procesie .

W uzasadnieniu pisma pozwany podniósł, iż powództwo powoda pozbawione jest podstaw prawnych i jako takie powinno zostać oddalone. Powód bowiem nabył w dniu 7 lipca 2013 r. od (...) Sp. Z o. o. produkt oraz zawarł umowę kredytu ratalnego nr (...) na zakup towaru na kwotę 3500 zł. Spłata kredytu miała odbywać się w formie rat kapitałowo-odsetkowych w wysokości 131,23, płatnych do 15-tego dnia każdego miesiąca, przy czym pierwsza rata w kwocie 139,78. Powód zapłacił jedną ratę kredytu. Wskazał, iż nie sposób się zgodzić z twierdzeniami powoda, że wskazana w umowie kwota kredytu jest wyższa niż uzgodniona, albowiem powód złożył własnoręczny podpis na egzemplarzu umowy kredytu -planu ratalnego, więc tym samym wyraził zgodę na warunki umowy kredytowej, w szczególności na przedmiot finansowania oraz cenę. Okoliczność, iż powód nie przeczytał przed podpisaniem szczegółowo wszystkich postanowień umowy nie pozbawia tego dokumentu mocy prawnej. Powód nie może skutecznie stawiać zarzutu nieznajomości warunków umowy, ani tym bardzie obciążać pozwanego wynikłymi stąd konsekwencjami finansowymi. Nadto z par. 13 ust. 14 umowy wynika, iż powód potwierdził, że przed zawarciem umowy otrzymał jej tekst, wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy oraz formularz informacyjny. Potwierdza to również oświadczenia powoda zamieszczone pod umową. Dodał, iż umowa kredytu -planu ratalnego była umową kredytu wiązanego zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa, a zatem do odstąpienia do umowy zastosowanie znajdują przepisy ustawy z 2 marca 2000 r. Powodowi przysługiwało zatem prawo do odstąpienia od umowy sprzedaży w ustawowym 10-dniowym terminie, co również byłoby równoznaczne z odstąpieniem od umowy kredytowej. Powód takie oświadczenia o odstąpieniu od umowy z ROSSA złożył w dniu 25 września 2013 r. a zatem po upływie ustawowego terminu, a wobec tego zostało uznane za bezskuteczne. Pozwany dodał, iż powód nie wykazał swojego interesu do wystąpienia z roszczeniem na podstawie art. 189 kpc.

W piśmie z dnia 31 sierpnia 2015 r. Powiatowy Rzecznik Konsumentów we W. złożył oświadczenie zawierające istotny dla sprawy pogląd, wskazując, iż powód będący konsumentem nie posiada innych niż powództwo w trybie art. 189 kpc środków prawnych umożliwiających na tym etapie skuteczne zabezpieczenie własnego dobra chronionego prawem. Dopiero po wszczęciu egzekucji w oparciu o tytuł wykonawczy, powód mógłby wystąpić z odpowiednimi środkami prawnymi. Jednak przed wszczęciem egzekucji, poza powództwem z art. 189 kpc jest on pozbawiony innych środków prawnych.

Zawiadomieni przez Sąd o sprawie (...) Sp. z o. o. S.K.A. oraz (...) sp. z o. o. S.K. nie wstąpili do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 7 lipca 2013 r. w godzinach popołudniowych w L. odbywał się pokaz artykułów firmy (...) sp. z o. o. Na pokazie tym uczestniczył powód S. M.. W trakcie pokazu powód zakupił materac wełniany firmy (...). Wylosował również nagrodę w postaci zestawu garnków. Powód był przekonany, iż materac kupuje za kwotę 690 zł. W trakcie wydawania towaru powód został poproszony przez przedstawiciela firmy (...) o popisanie dokumentu wydania towaru. Jednocześnie powód podpisał dokument, z którego wynikało, iż przed zawarciem umowy sprzedaży otrzymał umowę kredytu – planu ratalnego oraz wzór oświadczenia o odstąpieniu od tej umowy. Powód nie otrzymał zaś umowy kupna sprzedaży materaca wełnianego oraz wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy kupna-sprzedaży. Nie został również o tym prawie poinformowany ustnie.

Dowód: umowa kredytu planu ratalnego nr (...) i oświadczenie – k. 17-20, przesłuchanie powoda – k. 71-72, 74 i 102-102v, zeznania świadka B. L. – k. 72-73, zeznania świadka R. L. – k. 73, zeznania świadka T. Z.

W piśmie z dnia 17 lipca 2013 r. pozwany poinformował powoda, iż dniu 16 lipca 2013 r. został uruchomiony kredyt z tytułu umowy Planu Ratalnego i Limitu nr (...).

Dowód: pismo z dnia 17.07.2013 r. – k. 15

Powód zwrócił się do pozwanego o wyjaśnienia skąd wzięła się tak wysoka rata kredytu. Poinformował, iż nie otrzymał umowy zakupu materaca wełnianego, który miał kosztować 690 zł, w ramach kredytu spłacanego w 24 ratach po 30 zł.

Dowód: pismo powoda z dnia 1 sierpnia 2013 r. – k. 16

W odpowiedzi na korespondencję powoda, pozwany przesłał powodowie kopię umowy kredytu nr (...) zawartej dnia 7 lipca 2013 r. wraz z pismem, z którego wynikało, iż powód zawarł z pozwanym w dniu 7 lipca 2012 r. umowę kredytu ratalnego nr (...) na kwotę 4112,98 zł. Przesłana umowa kredytu nie zawierała wypełnionych wszystkich wymaganych pól. Brak wskazania źródła dochodów. Liczbę osób na utrzymaniu określono na 0, choć powód ma troje dzieci i żonę, a wydatki mieszkaniowe powoda i jego rodziny (łącznie 5 osób ) zostały określone jedynie na 50 zł. Brak również wskazania adresu do korespondencji. Jednocześnie w umowie określono, iż całkowita kwota kredytu wynosi 3.500 zł, a całkowita kwota do zapłaty 4.732,83 zł. Powód spłacił jedna ratę w wysokości 131 zł.

Dowód: umowa kredytu planu ratalnego nr (...) i oświadczenie – k. 17-20 przesłuchanie powoda – k. 71-72, 74 i 102-102v

Dnia 25 września 2013 r. powód udał się po poradę do Powiatowego Rzecznika Konsumentów we W.. W czasie porady pouczono powoda o treści przepisów dotyczących odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Tego samego dnia powód wysłał do (...) sp. z o. o. w P. oświadczenie o odstąpieniu od umowy kupna sprzedaży zawartej w dniu 7 lipca 2013 r. poza lokalem przedsiębiorstwa. Jednocześnie powód odesłał zakupiony towar wraz z prezentem. Towar wrócił do powoda, nie został odebrany prze (...) Sp. z o. o. W związku z odesłaniem towaru powód poniósł koszt w wysokości około 300 zł.

Dowód: - notatka z udzielonej porady – k. 22, oświadczenie o odstąpieniu od umowy – k. 23, przesłuchanie powoda – k. 71-72, 74 i 102-102v

W chwili obecnej towar zakupiony przez powoda od (...) Sp. z o. o. znajduje się u powoda. Jest zapieczętowany i nie nosi śladów użytkowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

W obecnym kształcie procesu cywilnego ustawowo podkreślono jego kontradyktoryjny charakter, czego potwierdzeniem są regulacje zawarte w art. 232 k.p.c. oraz w art. 6 k.c. Ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania. To one są dysponentem toczącego się procesu i od nich zależy jego wynik. Mają bowiem obowiązek przejawiać aktywność, w celu wykazania wszystkich istotnych okoliczności i faktów, z których wywodzą skutki prawne. Strona powodowa zawnioskowanymi dowodami wykazała, iż w dniu 7 lipca 2013 r. nabywając od (...) Sp. z o. o. materac wełniany, nie otrzymała od niej umowy kupna sprzedaży materaca ani wzoru oświadczenia o odstąpieniu od zawartej umowy. Nie została również o takim prawie poinformowana. Pozwany natomiast poza twierdzeniami złożonymi w pismach procesowych pozostał bierny wobec wniosków dowodowych powoda. Wniosek pozwanego o przesłuchanie świadka, nie wskazanego z imienia i nazwiska, Sąd oddalił, albowiem to na pozwanym, zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciążył ciężar wskazania danych świadka. Zgodnie z art. 258 k.p.c. strona powołująca się na dowód ze świadków…., powinna wskazać świadków, tak by wezwanie ich do sądu było możliwe.

W przedmiotowej sprawie powód wskazał, że w dniu 7 lipca 2013 r. w L. zawarł z firmą (...) sp. z o. o. umowę kupna sprzedaży materaca wełnianego, nie kwestionował, że łączyła go z (...) Bank S.A. w (...) S.A. umowa kredytu ratalnego na zakup materaca. Powód twierdził, że kupował urządzenie na raty, za kwotę 690 zł w 24 ratach po 30 zł. Podpisał jedynie dokument wydania towaru. Reszta dokumentów miała przyjść pocztą. Nie został również poinformowany o przysługującym mu prawie odstąpienia od umowy. Dopiero po pewnym czasie otrzymał od pozwanego pismo, w którym poinformowano go o uruchomieniu kredytu ratalnego i kwocie do spłaty, która wynosił ponad 4000 zł. Powód zwrócił się do pozwanego o wyjaśnienia skąd wysoka kwota kredytu do spłaty. Firma (...) sp. z o. o. nie reagowała na pisma i telefony powoda. Powód udał się również po poradę do Powiatowego Rzecznika Praw Konsumenta we W., który poinformował go o treści art. 2 ust. 1 i art. 4 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. , tj. możliwości odstąpienia od umowy w terminie 10 dnia od dnia poinformowania o przysługujący prawie. Powód w tym samym czasie, tj. 25 września 2013 r. złożył takie oświadczenie skierowane do (...) sp. z o. o. na piśmie. Odesłał również zakupiony towar, jednak spółka go nie odebrała i przesyłka wróciła do niego jako nadawcy. Zdaniem powoda został on wprowadzony przez przedstawiciela firmy (...) sp. z o. o. w błąd, albowiem nie poinformował go on o prawie odstąpienia od umowy oraz nie przekazał mu żadnych dokumentów.

Sąd dał wiarę twierdzeniom powoda, w których wskazywał on na istotę sporu, zawarcie umowy sprzedaży, umowy kredytu, odnośnie faktu, iż podpisał dokument, wydania towaru, że nie otrzymał od sprzedawcy ani umowy kupna sprzedaży materaca wełnianego ani ani wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy, oraz, że złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży i próbował odesłać zakupione przedmioty, których sprzedawca nie przyjął – jako spójnym, logicznym i konsekwentnym oraz korespondującym z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd dał również wiarę powodowi , iż podpisał dokumenty które przedstawił mi do podpisu sprzedawca, nie czytając ich i nie zapoznając się z ich treścią. Sąd również daje wiarę powodowi co do tego, iż w dniu sprzedaży nie otrzymał on od sprzedawcy żadnych dokumentów, w tym również umowy kredytu - planu ratalnego oraz wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu. Jest częstą praktyką, iż konsument podpisuje dokumenty in blanco - nie wypełnione nie zapoznając się z ich treścią, a konsumenta informuje się, iż dokument zostanie mu przesłany po uzupełnieniu danych. W ocenie Sądu, tak było również w tej sprawie. Świadczą o tym między innymi znaki stawiane na umowie w postaci „v” w celu uzupełnienia umowy, nie wypełnione wszystkie rubryki w umowie oraz dane wpisane niezgodnie z prawdą. I tak np. umowa kredytu zawarta pomiędzy stronami nie zawierała wypełnionych wszystkich wymaganych pól. Brak było wskazania źródła dochodów powoda. Liczbę osób na utrzymaniu określono na 0, choć powód ma troje dzieci i żonę, co Sądowi wiadomym jest z oświadczenia o stanie majątkowym złożonym przez powoda, a wydatki mieszkaniowe powoda i jego rodziny (łącznie 5 osób ) zostały określone jedynie na 50 zł, co przy pięcioosobowej rodzinie jest z oczywistych względów niemożliwym i kuriozalnym. Dodać należy, iż gdyby powód otrzymał wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu, to złożył by takie oświadczenie na otrzymanym wzorze, a nie w odrębnym piśmie pisanym komputerowo , jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie. Dodać należy, iż sam pozwany nie bardzo orientował się o jaki kredyt chodzi albowiem w piśmie skierowanym do powoda z dnia 27 sierpnia 2013 r. pisał o umowie kredytu z dnia 7 lipca 2012 r. wskazując na kwotę kredytu w wysokości (...),98, choć sam powód powoływał się na umowę kredytu z 7 lipca 2013 r. a z umowy kredytu wynika, iż całkowita kwota kredytu wynosi 3.500 zł, a całkowita kwota do zapłaty 4.732,83 zł. Sąd dał zeznaniom powoda wiarę, jako spójnym, logicznym oraz pełnym. Nadto zeznania powoda znalazły częściowo potwierdzenie w zeznaniach bezstronnych świadków oraz w dowodach z dokumentów. Świadkowie przesłuchani w sprawie, zeznali, iż nie zauważyli, by powód wychodził z pokazu z dokumentami. Zgodnie wskazali, iż podchodził do sprzedawcy i chyba coś podpisywał. Nie jest im jednak wiadome co. Nadto jeden ze świadków R. L. potwierdził, iż powód dokonał zakupu materaca za cenę 690 zł.

Dokumenty złożone w sprawie Sąd uznał za wiarygodne, gdyż były jasne i kompletne, a Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich autentyczności.

Zgłoszone przez powoda żądanie ma charakter powództwa o ustalenie opartego m.in. na treś art. 189 kpc oraz przepisach ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów (niżej cytowane). Tak sformułowane żądanie pozwu i taka kwalifikacja pociągnęła za sobą konieczność ustalenia przez Sąd, czy powód ma interes prawny w żądaniu ustalenia przez Sąd nieistnienia łączącego strony stosunku prawnego. W ocenie Sądu, powód wykazał interes prawny w dochodzeniu roszczenia o ustalenie nieistnienia umowy kredytu ratalnego zawartej z (...) Bank S.A. sp. z o.o. w dniu 7 lipca 2013 r., jako konsekwencji skutecznego odstąpienia od umowy sprzedaży zawartej z firmą (...). Sp. z o. o.

Według art. 2 ust. 1 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie 10 dni od zawarcia umowy. Do zachowania tego terminu wystarczy wysyłanie oświadczenia przed jego upływem . Należy wskazać, iż powyższy termin nie rozpocznie swojego biegu w sytuacji, gdy przed zawarciem umowy przedsiębiorca nie poinformuje konsumenta na piśmie o terminie przewidzianym na złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy (art. 3 ust 1 w/w ustawy). Natomiast, gdyby informacja taka trafiła do konsumenta później, wtedy konsument ma 10 dni od chwili dowiedzenia się o uprawnieniu do odstąpienia od umowy na jego wykonanie. Nie można jednak uprawnienia wykonać później niż przed upływem trzech miesięcy od dnia wykonania umowy. Po upływie tego terminu uprawnienie do odstąpienia od umowy wygasa, choćby konsument dowiedział się dopiero wtedy o jego treści. ( M. Olczyk, Komentarz do zmiany art. 2 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny wprowadzonej przez Dz. U. z 2003r. Nr 188 poz. 1837, LEX).

Ponadto według art. 3 ust. 1 w/w ustawy przedsiębiorca – jeszcze przed zawarciem umowy „właściwej” - ma obowiązek wręczenia konsumentowi wzoru oświadczenia o odstąpieniu, zawierającego wskazane przez ustawę dane (wraz z informacją o przysługującym mu uprawnieniu do odstąpienia od umowy i potwierdzeniem zawarcia umowy). Ustawodawca nakłada na przedsiębiorcę zwiększony obowiązek informacyjny, który ma wyrównać zakres informacji, jakimi dysponuje profesjonalista i konsument, który powinien wiedzieć o uprawnieniu do odstąpienia od umowy i nie mieć problemów z jasnym formułowaniem swojej decyzji. Oznacza to, że taki formularz, który zostaje konsumentowi wręczony, nie jest jedynym sposobem przekazania przedsiębiorcy oświadczenia o odstąpieniu od umowy, ale ma jedynie pomóc konsumentowi w realizacji jego uprawnienia. ( M. Olczyk, Komentarz do zmiany art. 2 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny wprowadzonej przez Dz. U. z 2003r. Nr 188 poz. 1837, LEX). Jeżeli natomiast konsument nie został poinformowany na piśmie od prawie odstąpienia od umowy, bieg terminu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 , nie rozpoczyna się. W takim przypadku konsument może odstąpić od umowy w terminie 10 dniu od uzyskania informacji o prawie odstąpienia. Konsument nie może jednak z tego powodu odstąpić od umowy po upływie trzech miesięcy od jej wykonania (art. 4 ustawy)

Konsekwencją odstąpienia przez konsumenta od zawartej umowy sprzedaży, w przypadku otrzymania nabytego towaru, jest konieczność jego zwrócenia sprzedawcy.

Zgodnie z art. 2 ust. 3 w/w ustawy w razie odstąpienia od umowy umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni. Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.

Odstąpienie od umowy jest oświadczeniem o charakterze prawokształtującym, powodującym upadek zobowiązania. Jest to kompetencja do zakończenia już istniejącego stosunku prawnego na mocy jednostronnej czynności prawnej podmiotu uprawnionego (Z. Radwański, Prawo cywilne - część ogólna, s. 92; zob. także: M. Pyziak-Szafnicka, w: System PrPryw, t. 1, 2007, s. 708; A Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne, s. 123; S. Grzybowski, Prawo cywilne, s. 103 oraz tenże, w: System PrCyw, t. 1, 1985, s. 231). Oświadczenie ma moc wsteczną i powoduje powrót do stanu istniejącego przed zawarciem umowy (ex tunc). Skutkuje to przyjęciem fikcji prawnej (cofnięcie zdarzeń już zaistniałych jest niemożliwe) w postaci uznania umowy za nigdy niezawartą (por. A. Kołodziej, Konsumenckie prawo, passim).

Wraz z wykonaniem umownego prawa odstąpienia dotychczasowy stosunek zobowiązaniowy wygasa. W jego miejsce powstaje nowe zobowiązanie w postaci obowiązku zwrotu wzajemnych świadczeń. Przedmiot świadczenia podlega zwrotowi in natura, o ile jest to możliwe. W przypadku świadczenia pieniężnego sprzedawca zobowiązany jest zwrócić jego wartość, a konsument zobowiązany jest do zwrotu rzeczy. Powstanie tych świadczeń aktualizuje się z chwilą dotarcia oświadczenia o odstąpieniu od umowy do przedsiębiorcy. Oznacza to, że dopóki oświadczenie nie dotrze do przedsiębiorcy w sposób, który umożliwi mu zapoznanie się z jego treścią (art. 61 KC), dopóty zobowiązanie w przedmiocie zwrotu wzajemnych świadczeń nie powstanie. Ustawa zakreśla czternastodniowy dniowy termin zwrotu wzajemnych świadczeń (art. 32 ust. 1, art. 34 ust. 1 PrKonsU), po upływie którego następuje ich wymagalność. Jeżeli konsument po odstąpieniu od umowy nie zwróci rzeczy, sprzedawcy przysługiwać będzie roszczenie windykacyjne (art. 222 KC i n.). Nie ma to jednakże wpływu, zdaniem Sądu, na skuteczność złożonego oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

Skuteczność odstąpienia przez konsumenta od umowy zawartej na odległość lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa nie jest uzależniona od uprzedniego lub równoczesnego zwrotu świadczenia. Strona, która nie wykona lub nienależycie wykona ciążący na niej obowiązek zwrotu świadczenia w naturze, ponosi wobec swojego kontrahenta odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 471 i n. KC. Zastosowanie w tej sytuacji znajdzie także art. 496 KC, na podstawie którego każdej ze stron przysługiwać będzie prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot. Z kolei w razie niemożliwości dokonania zwrotu rzeczy z przyczyn nieobjętych odpowiedzialnością zobowiązanego do zwrotu jego obowiązek ogranicza się do wydania uzyskanych surogatów (art. 475 KC). Nawet całkowita utrata przedmiotu wykonanego wcześniej świadczenia nie jest przeszkodą do odstąpienia. Strona zobowiązana do zwrotu świadczenia albo ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą, jeśli utrata przedmiotu świadczenia ją obciąża (jest przez nią zawiniona), albo staje się wolna od obowiązku zwrotu tego świadczenia, jeśli wykaże, że za utratę nie ponosi odpowiedzialności (tak: komentarz do art. 31 ustawy o prawach konsumenta, red. Kaczmarek-Templin 2014, Legalis).

W myśl art. 12 ustawy z dnia 20 lipca 2001r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z dnia 18 września 2001r. – obowiązującej w chwili zawierania umów przez powoda) jeżeli kredyt konsumencki przeznaczony był na nabycie określonej rzeczy lub usługi na podstawie umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość, to odstąpienie przez konsumenta od tej umowy jest skuteczne także wobec umowy o kredyt konsumencki. W przypadku odstąpienia od umowy, o którym mowa w ust. 1, kredytodawca obowiązany jest zwrócić poniesione przez konsumenta koszty zgodnie z trybem określonym w art. 11 ust. 5. Bank ma zatem obowiązek rozliczyć się ze sprzedawcą i wezwać go do zwrotu kwoty jaką uzyskał na mocy umowy kredytowej. Konsument zobowiązany jest do zapłaty jedynie opłaty przygotowawczej i kosztów zabezpieczenia. Jeżeli jakaś rata została już zapłacona przez konsumenta, bank ma obowiązek ją zwrócić.

Podobny w swej treści zapis zawiera przepis art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 02 marca 2000r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1225) jeżeli świadczenie konsumenta ma być spełnione z wykorzystaniem kredytu lub pożyczki udzielonych przez przedsiębiorcę albo gdy umowa przewidywała wykorzystanie kredytu udzielonego na podstawie porozumienia kredytodawcy z przedsiębiorcą, odstąpienie od umowy zawartej na odległość jest skuteczne także wobec umowy kredytu lub pożyczki zawartej przez konsumenta.

Z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego (zeznań powoda, świadków, dokumentów) wynika, iż powód nie otrzymał w ogóle od sprzedawcy towaru (...) Sp. z o. o. ani umowy kupna sprzedaży ani wzoru oświadczenia o odstąpieniu od tej umowy. Nie został również o taki prawie poinformowany ustnie. Nie ma znaczenia czy otrzymał on kopię umowy kredytu i wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu, albowiem umowa kredytu była umową wiązaną z umową kupna sprzedaży. W ocenie Sądu jednak pomimo pokwitowania odbioru tych dokumentów, w rzeczywistości ich również powód nie otrzymał, co zostało już wyżej wskazane. Powód dopiero w dniu 25 września 2013 r. w trakcie porady u Powiatowego Rzecznika Konsumenta we W. został pouczony o treści przepisów dotyczących odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Wówczas to też rzecznik pomógł powodowi sporządzić projekt oświadczenia o odstąpieniu od umowy kupna sprzedaży zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Oświadczenia o dostąpieniu od umowy kupna sprzedaży zostało przesłane do (...) sp. z o. o. oraz do wiadomości pozwanego. Sam pozwany przyznał w odpowiedzi na pozew że takie odstąpieniu w dniu 25 września 2013 r. zostało przez powoda złożone sprzedawcy. Wskazywał jednak, iż nastąpiło to po upływie ustawowego terminu. Tu jednak nie można zgodzić się z pozwanym, albowiem jako już zostało to wyżej wskazane powód dopiero w dniu 25 września 2013 r. uzyskał informację o przysługującym mu prawie do odstąpienia od umowy. W tym samym dniu złożył to oświadczenia, a więc zmieścił się w terminie 10 dni od dnia kiedy uzyskał informację o prawie do odstąpienia. Zmieścił się również w terminie 3 miesięcy , który został zakreślony w art. 4 ustawy, albowiem od dnia wykonania umowy kupna sprzedaży tj. 7 lipca 2013 r. do dnia 25 września 2013 r. nie upłynęło 3-ech miesięcy. Nadto powód przesłał sprzedawcy zakupiony towar, którego ten jednak nie odebrał. W chwili obecnej towar ten znajduje się w „depozycie” u powoda. Sprzedawca może go w każdej chwili odebrać.

Tym samym w związku z uznaniem przez Sąd, iż odstąpienie od umowy źródłowej – umowy sprzedaży zawartej z firmą (...) Sp. z o.o. w dniu 7 lipca 2013r. we W. było skuteczne, tym samym w oparciu o przepis art. 13 ust. 2 cytowanej powyżej ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów (…), skuteczne było także odstąpienie od umowy kredytu. Zatem, Sąd uwzględnił żądanie dotyczące ustalenia nieistnienia umowy kredytu ratalnego nr (...) zawartej w dniu 7 lipca 2013 r. pomiędzy powodem a (...) Bank SA.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w myśl zasady odpowiedzialności strony za wynik procesu i obciążył nimi pozwanego. Powód zwolniony był od kosztów sądowych, dlatego koszt opłaty sądowej tymczasowo w sprawie poniósł Skarb Państwa-Sąd Rejonowy we Włocławku. Dlatego też na podstawie art. 113 u. o k.s.w s.c. należało pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego we Włocławku kwotę 206 zł tytułem opłaty od pozwu, od uiszczenia której zwolniony był powód.