Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2015 r. w Szczecinie

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury i ustalenie kapitału początkowego

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 16 grudnia 2014 r. sygn. akt VI U 779/14

1.  oddala apelację,

2.  przyznaje radcy prawnemu J. W. od Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Szczecinie kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej ubezpieczonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Romana Mrotek SSA Barbara Białecka SSO del. Beata Górska

Sygn. akt III AUa 203/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 lutego 2014 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił J. K. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 174.007,13 zł, przyjmując jako podstawę wymiaru kapitału początkowego kwotę 3.052,23 zł. Okresy składkowe zostały uwzględnione w wymiarze 15 lat, 11 miesięcy i 13 dni, zaś nieskładkowe w wymiarze 1 roku, 4 miesięcy i 27 dni. Organ rentowy wskazał, że do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględnił okresów od 6 lutego 1998 r. do 28 lutego 1998 r., gdyż data wystawienia świadectwa pracy jest wcześniejsza niż podana na nim data zakończenia zatrudnienia.

Odwołaniem z dnia 26 lutego 2014 r., J. K. zaskarżył powyższą decyzję, podnosząc, iż nie uwzględnia ona całości okresu zatrudnienia, okresu pobierania nauki zawodu, skierowania do Technikum (...), przynależności do Związku Zawodowego (...) od 1972 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy dodatkowo wyjaśnił, że okresy nauki w (...) Szkole (...) od 1 września 1972 r. do 20 czerwca 1975 r. oraz w Technikum (...) od 1 września 1975 r. do 24 maja 1978 r. były już przedmiotem rozpatrzenia przez Sąd Okręgowy w Szczecinie i Sąd Apelacyjny w Szczecinie, które wyrokami z dnia 25 stycznia 2012 r. i 30 sierpnia 2012 r., rozpatrując prawo odwołującego go emerytury górniczej, nie zaliczyły tych okresów.

Decyzją z dnia 11 lutego 2014 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił J. K. prawa do emerytury górniczej. Organ rentowy wskazał, że do dnia 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony nie udowodnił 25 letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Co więcej, ubezpieczony nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy górniczej określonej w art. 36 ust. 1, a jedynie 14 lat 5 miesięcy i 11 dni takiej pracy. Organ rentowy wskazał przy tym, że ubezpieczony nie osiągnął wieku emerytalnego.

Odwołaniem z dnia 18 lutego 2014 r. ubezpieczony zaskarżył powyższą decyzję, wnosząc o zaliczenie do stażu pracy górniczego okresu pobierania nauki zawodu.

Postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie połączył obie sprawy do wspólnego rozpoznania i wyrokowania.

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych odrzucił odwołanie od decyzji z dnia 11 lutego 2014 r. i oddalił odwołanie od decyzji z dnia 18 lutego 2014 r.

Sąd I instancji wydał rozstrzygnięcie w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny i rozważania prawne.

J. K. urodził się w dniu (...) Od dnia 1 września 1972 r. był członkiem Związku Zawodowego (...). W okresie od 1990 r. do września 1993 r. ubezpieczony pełnił funkcję członka Komisji Rewizyjnej Związku. Ubezpieczony opłacił składki za cały 1973 r. oraz za styczeń i luty 1974 r. Kolejne składki zostały opłacone za okres od sierpnia do grudnia 1978 r. i od stycznia do grudnia 1979 r. W okresie od 1 września 1972 r. do 20 czerwca 1975 r. pobierał naukę w (...) Szkole (...) „Gen. Z.” w D. w zawodzie elektromonter górnictwa podziemnego. W czasie nauki był uczniem szkoły, a nie pracownikiem zakładu. W ramach nauki miał zajęcia z praktycznej nauki zawodu. Zajęcia odbywały się w warsztatach szkolnych lub w kopalni ćwiczebnej. Na trzecim roku praktyki odbywały się w kopalni i pod ziemią. W aktach osobowych ubezpieczonego z okresów zatrudnienia brak jest umów za czas nauki w (...) Szkole (...). W odpowiedzi na pismo ubezpieczonego o wydanie zaświadczenia o okresie zatrudnienia wraz z okresem nauki w (...) Szkole (...).S.R.K sp. z o.o. w B. Zakład KWK (...) poinformował ubezpieczonego, że nie ma możliwości wystawienia stosownego zaświadczenia za okres nauki w (...), ponieważ z uczniami zawierane były umowy o naukę w (...) Szkole (...), a nie o naukę zawodu. W związku z powyższym ten okres mimo odbytych praktyk nie zalicza się do stażu pracy, gdyż przez cały okres nauki ubezpieczony był uczniem szkoły, a nie pracownikiem zakładu i otrzymywał pomoc materialną, a nie wynagrodzenie zgodnie z obowiązującą siatką płac w resorcie górnictwa.

Po ukończeniu (...) Szkoły (...) ubezpieczony został zatrudniony w okresie od 21 czerwca 1975 r. do 31 sierpnia 1975 r. na stanowisku młodszego elektryka na powierzchni w Kopalni (...) w D. (dawna kopalnia (...). Z.”). Następnie ubezpieczony został skierowany na naukę w Technikum (...). W dniu 24 maja 1978 r. J. K. ukończył naukę w Technikum(...) w S. o trzyletnim okresie nauczania na podbudowie zasadniczej szkoły górniczej w zawodzie technik elektryk o specjalności eksploatacja maszyn i urządzeń elektrycznych górnictwa podziemnego. W czasie nauki w Technikum ubezpieczony nie pracował w kopalni, miał wyłącznie praktyki pod ziemią, w każdym roku nauki przez miesiąc, łącznie przez trzy miesiące. Po ukończeniu technikum ponownie podjął zatrudnienie w Kopalni (...) w D.. W okresie od dnia 1 sierpnia 1978 r. do 31 grudnia 1979 r. zajmował stanowisko elektryka pod ziemią, w okresie od 1 stycznia 1980 r. do 14 maja 1985 r. zajmował stanowisko dozorcy urządzeń elektrycznych pod ziemią, w okresie od 15 maja 1982 r. do 2 września 1993 r. zajmował stanowisko sztygara zmianowego oddziału elektrycznego pod ziemią. W okresie przedmiotowego zatrudnienia ubezpieczony w okresach od 12 grudnia 1991 r. do 21 grudnia 1991 r., od 10 czerwca 1992 r. do 12 czerwca 1992 r., od 7 lipca 1992 r. do 6 sierpnia 1992 r., od 17 grudnia 1992 r. do 21 grudnia 1992 r. oraz od 7 marca 1993 r. do 2 września 1993 r. przebywał na zasiłku chorobowym. Dodatkowo ubezpieczony w okresie od 1 sierpnia 1978 r. do 31 grudnia 1979 r. przepracował 88 dniówek na przodku.

Od dnia 3 września 1993 r. do 1 października 2000 r. J. K. miał przyznane prawo do renty inwalidzkiej trzeciej grupy inwalidów (z tytułu częściowej niezdolności do pracy) z uwagi na przeciwwskazania do pracy pod ziemią.

W okresie pobierania świadczenia rentowego - od dnia 26 czerwca 1996 r. do 28 lutego 1998 r. ubezpieczony był zatrudniony w Spółdzielni (...) na stanowisku wtryskiwacza wyrobów z tworzyw sztucznych. Następnie od 21 maja 1998 r. do 5 czerwca 1999 r. podjął zatrudnienie w Spółdzielni (...) w C. na stanowisku kierownika rejonu, strażnika ochrony mienia.

W dniu 3 października 2000 r. do 16 września 2001 r. ubezpieczony został zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w B., z prawem do zasiłku dla bezrobotnych po utracie renty w okresie od 11 października 2000 r. do 10 kwietnia 2001 r.

Od dnia 17 września 2001 r. do 16 listopada 2001 r. J. K. zatrudniony był w (...) sp. z o.o. w S. na stanowisku pomocnika elektromontera. W okresie od 18 czerwca 2002 r. do 31 sierpnia 2002 r. podjął zatrudnienie w Zakładzie Produkcji (...) w T. na stanowisku elektryka, mechanika. Od dnia 17 lutego 2003 r. do 30 czerwca 2003 r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedszkolu Publicznym nr (...) w P. na stanowisku konserwatora. Od dnia 13 kwietnia 2004 r. do 9 października 2004 r. zatrudniony był w (...) spółka z o.o. w S. na stanowisku ślusarza-spawacza. W okresie od dnia 28 sierpnia 2006 r. do 5 stycznia 2007 r. zatrudniony był w Zakładzie (...) S.A. w P. na stanowisku elektromechanika. W okresie od 9 stycznia 2007 r. do 24 października 2009 r. podjął zatrudnienie na stanowisku elektryka-konserwatora w (...) Publicznym Szpitalu (...) P. w S..

Decyzją z dnia 28 czerwca 2011 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił J. K. prawa do emerytury górniczej. Organ rentowy wskazał, że stosownie do brzmienia art. 34 w zw. z art. 49 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prawo do emerytury górniczej, przysługuje pracownikowi urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: ukończył 50 lat życia i ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej i okresami zaliczanymi do pracy górniczej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej określonej w art. 36 ust. 1, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, nastąpiło rozwiązanie z nim stosunku pracy, a warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełni do dnia 31 grudnia 2008 r. Mając na uwadze powyższe organ rentowy wskazał, że na dzień 31 grudnia 2008 r. ubezpieczony nie udowodnił 25 lat pracy górniczej, zaliczalnej lub równorzędnej, a jedynie 15 lat 8 miesięcy i 29 dni. Nie udowodnił również wymaganych 15 lat pracy górniczej określonej w art. 36 ust. 1, a jedynie 14 lat 5 miesięcy i 11 dni takiej pracy. Organ rentowy wskazał przy tym, że do stażu pracy górniczej zaliczył ubezpieczonemu okres pracy górniczej od 1 sierpnia 1978 r. do 2 września 1993 r., okres pracy zaliczanej od 11 października 2000 r. do 10 kwietnia 2001 r. oraz pracy w przodku w ilości 88 dniówek w latach 1978-1979. Organ rentowy odmówił ubezpieczonemu zaliczenia do pracy zaliczalnej okresu nauki zawodu, wskazując, że okres nauki zawodu na podstawie indywidualnej umowy o naukę zawodu zawartą przez ucznia z zakładem pracy jest okresem zaliczanym pod warunkiem udokumentowania tego okresu świadectwem pracy lub zaświadczeniem wystawionym przez zakład pracy potwierdzającym zawarcie takiej umowy.

Odwołaniem z dnia 7 lipca 2011 r., ubezpieczony zaskarżył powyższą decyzję, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury górniczej. Wniósł o zaliczenie do stażu pracy górniczego okresu nauki w (...) Szkole (...), wskazując że szkoła ta była własnością (częścią) Kopalni (...). Z.” w D., oraz w Technikum (...).

Wyrokiem z dnia 25 stycznia 2012 r., wydanym w sprawie o sygnaturze VI U 1031/11 Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ubezpieczonego. W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż tylko okres nauki zawodu odbywanej w ramach umowy zawartej na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu może być okresem zatrudnienia, a tym samym okresem pracy górniczej w rozumieniu art. 36 ust. 1 ustawy emerytalnej i ustalił, że ubezpieczony nie wykazał, aby we wnioskowanych okresach pozostawał w zatrudnieniu z kopalnią w D..

W dniu 27 stycznia 2014 r. ubezpieczony ponownie złożył wniosek o emeryturę.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy odniósł się do odwołania ubezpieczonego od decyzji z dnia 11 lutego 2014 r. odmawiającej ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej.

Zgodnie z art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. sąd odrzuci pozew, jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została prawomocnie osądzona. Zakres powagi rzeczy osądzonej reguluje przepis art. 366 k.p.c. stanowiący, że wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Natomiast w art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. określone zostały skutki tzw. negatywnych przesłanek procesowych, między innymi stanu powagi rzeczy osądzonej. Przepis ten zabrania, w myśl paremii ne bis in idem res, ponownego sądzenia sprawy prawomocnie zakończonej. W ocenie Sądu w obu sprawach, tj. toczącej się przed Sądem Okręgowym oraz prawomocnie zakończonej VI U 1031/11 zachodzi tożsamość zarówno stron, jak i przedmiotu postępowania. Co istotne, J. K. wskazał te same okoliczności faktyczne i podstawy prawne, na które powołał się w swoim odwołaniu z dnia 4 lipca 2011 r., dodatkowo akcentując, iż pełna dokumentacja dotycząca jego osoby znajduje się właśnie w aktach sprawy VI U 1031/11. W końcu brak jest także danych uzasadniających przyjęcie, że zmianie uległy okoliczności, których istnienie było przyczyną oddalenia odwołania J. K. w sprawie VI U 1031/11.

Przechodząc do rozważań obejmujących zakres odwołania od decyzji z dnia 18 lutego 2014 roku, Sąd I instancji wskazał, iż odwołanie to nie jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 173 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm., dalej jako ustawa emerytalna) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (tj. na dzień 1 stycznia 1999 r.– art. 196 ustawy).

Zgodnie z treścią przepisu artykułu 174 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5 oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Przepis art. 6 ust. 2 pkt 3 cytowanej ustawy wskazuje, że okresem składkowym jest okres zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.

Zatrudnianie młodocianych przed wskazaną powyżej datą odbywało się na podstawie następujących aktów prawnych:

1.  ustawy z dnia 2 lipca 1924 r. w przedmiocie prac młodocianych i kobiet (Dz.U. Nr 65, poz. 36),

2.  art. 117 rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 7 czerwca 1927 roku o prawie przemysłowym ( Dz.U. Nr 53, poz. 468),

3.  dekretu z dnia 2 sierpnia 1951 r. o pracy i szkoleniu zawodowym młodocianych w zakładach pracy ( Dz.U. Nr 41, poz. 311),

4.  ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy ( Dz. U. Nr 45. poz. 226).

Zgodnie z art. 1 tej ostatniej ustawy za młodocianego uważa się osoby, które ukończyły 14 lat, a nie przekroczyły 18 roku życia. Stosownie do art. 2 tej ustawy (zmienionego na mocy art. 45 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju oświaty i wychowania) wzbronione jest zatrudnianie osób, które nie osiągnęły 15 lat życia. Na mocy art. 3 ust.1 ustawy o nauce zawodu młodociani mogą być zatrudniani przez zakłady pracy tylko w celu:

1)nauki zawodu,

2)przyuczenia do określonej pracy,

3)odbycia wstępnego stażu pracy.

Przy czym - na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o nauce zawodu - zakład pracy, przyjmując młodocianego na naukę zawodu w celu przyuczenia do określonej pracy oraz odbycia wstępnego stażu pracy, jest obowiązany zawrzeć z nim na piśmie umowę określającą zawód albo rodzaj pracy, w jakim młodociany będzie szkolony, czas trwania nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy lub wstępnego stażu pracy oraz zasadnicze obowiązki i uprawnienia młodocianego.

Zgodnie zaś z art. 10 ustawy o nauce zawodu okresy nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy oraz wstępnego stażu pracy są okresami zatrudnienia.

W świetle powyższego Sąd Okręgowy wskazał, że podstawą zaliczenia okresu zatrudnienia młodocianego do okresów składkowych przed dniem 1 stycznia 1975 r. było nawiązanie stosunku pracy (umowy o naukę zawodu) pomiędzy młodocianym a zakładem pracy (pracodawcą). Innymi słowy uznać należało, iż podstawą zaliczenia okresu nauki pobieranej przez ubezpieczonego w szkole zawodowej od 1 września 1972 r. do 20 czerwca 1973 r. do okresów składkowych było wykazanie nawiązania stosunku pracy pomiędzy młodocianym a zakładem pracy. Natomiast odnośnie okresu nauki w Technikum (...) od 1 września 1975 r. do 24 maja 1978 r. jako że ubezpieczony podejmując naukę w technikum miał prawie ukończone 18 lat (ubezpieczony pełnoletność osiągnął w październiku 1975 r.) podstawą zaliczenia tego okresu do okresów składkowych było wykazanie pozostawania w zatrudnieniu. Sąd I instancji wskazał, iż przed dniem 1 stycznia 1975 r. obok systemu szkolnictwa zawodowego polegającego na zawieraniu przez zakłady pracy z osobami młodocianymi (uczniami) i ich przedstawicielami ustawowymi umów o naukę zawodu, które powodowały nawiązanie między tymi podmiotami stosunku pracy, istniało również szkolnictwo zawodowe, w ramach którego, młodociani zdobywali wykształcenie zawodowe, pozostając w stosunku prawnym typu administracyjnego ze swoją szkołą. Jednocześnie mogli odbywać tzw. praktyczną naukę zawodu w jakimś zakładzie pracy, lecz jako uczniowie za wykonywaną pracę, co do zasady, nie otrzymywali wynagrodzenia, a ich czas pracy nie podlegał rygorom przewidzianym dla pracowników. W takich też przypadkach to szkoła, a nie uczeń, zawierała z zakładem pracy „umowę o praktyczną naukę zawodu”. Między uczniem a zakładem pracy nie istniał żaden stosunek prawny. Należy także zwrócić uwagę, iż z analizy obowiązujących wówczas przepisów (zarządzenie nr 80 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 22 kwietnia 1959 r. i późniejszego zarządzenia nr 24 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 4 czerwca 1970 r.) wynika, że w przypadku szkolnictwa górniczego uczniowie zdobywali wykształcenie zawodowe, pozostając wyłącznie w stosunku prawnym typu administracyjnego ze swoja szkołą, a nie w ramach umów o naukę zawodu, które powodowały nawiązanie między tymi podmiotami stosunku pracy.

W ocenie Sądu I instancji, powód w niniejszym postepowaniu wbrew ciążącym na nim obowiązku nie przedłożył żadnych nowych dowodów, na podstawie których możliwymi byłoby ustalenie okoliczności faktycznych w sposób odmienny niż uczynił to Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 25 stycznia 2012 r.

Przechodząc dalej, za chybione należy uznać odwoływanie się przez ubezpieczonego do faktu członkostwa w Związku Zawodowym (...) oraz pełnienia funkcji członka Komisji Rewizyjnej Związku. W żadnym z przepisów prawa jako pracy górniczej nie wymieniono okresów członkostwa w związkach zawodowych czy okresów pełnienia jakichkolwiek funkcji w tych związkach. Co więcej, z analizy treści legitymacji związkowej jasno wynika, że ubezpieczony opłacił składki tylko za rok 1973 oraz za styczeń i luty 1974 r., a więc nawet nie za cały okres nauki w (...) Szkole (...) oraz za okres od sierpnia do grudnia 1978 r., czyli już w okresie pracy pod ziemią, po zakończeniu nauki w Technikum (...).

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się ubezpieczony, który w wywiedzionej apelacji zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych, poprzez uznanie, że kwestię odwołania od decyzji z dnia 11 lutego 2014 r. obejmuje powaga rzeczy osądzonej. Ubezpieczony wskazał jednocześnie, że błędem jest niezaliczenie okresu nauki w (...) Szkole (...) do stażu pracy. W związku z powyższym, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie prawa do emerytury górniczej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Sąd Apelacyjny uznał apelację za nieuzasadnioną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu Okręgowego, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania.

Sąd odwoławczy wskazuje, że Sąd I instancji słusznie uznał, że ubezpieczony składając nowy wniosek do organu rentowego nie przedstawił żadnych nowych okoliczności, które nie były już przedmiotem rozpoznania sądów obu instancji w poprzednim postępowaniu w sprawie o sygnaturze VI U 1031/11. A zatem Sąd Okręgowy słusznie odrzucił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 11 lutego 2014 r. o przyznanie prawa do emerytury górniczej.

Powaga rzeczy osądzonej w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych doznaje pewnych ograniczeń, tj. może toczyć się postępowanie między tymi samymi stronami o ten sam przedmiot, które wcześniej zostało już zakończone prawomocnym wyrokiem, pod warunkiem, że do nowego wniosku ubezpieczony złoży nowe dokumenty, czy przedstawi inne okoliczności, które nie były brane pod uwagę w poprzednim postępowaniu.

W niniejszej sprawie ubezpieczony wnosił również o emeryturę, na dowód czego wskazywał te same okresy nauki i pracy. Sąd Apelacyjny podkreśla, że niezaliczenie ubezpieczonemu tych samych co poprzednio okresów do stażu było już przedmiotem rozpoznania przez sądy obu instancji, zatem nie ma podstaw do tego, żeby rozpoznać odwołanie wniesione w niniejszej sprawie.

Słusznie apelujący wskazał, że pomiędzy wydaniem wyroku w dniu 25 stycznia 2012 r. (sygn. akt VI U 1031/11) a wniesieniem nowego wniosku w dniu 27 stycznia 2014 r. zmieniła się okoliczność dotycząca wieku ubezpieczonego. Chybiony jest jednak zarzut, że jest to okoliczność nowa, która wyłącza zastosowanie zasady ne bis in idem.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji słusznie oddalił odwołanie od decyzji z dnia 18 lutego 2014 r. w sprawie ustalenia kapitału początkowego. W tym przypadku nie zachodziła podstawa do odrzucenia odwołania, ponieważ kwestia ta nie była objęta powagą rzeczy osądzonej. Sąd Okręgowy bardzo wnikliwie rozważył to zagadnienie i dokładnie się z nim rozprawił, szeroko omawiając w uzasadnieniu swojego wyroku poczynione ustalenia faktyczne i przyjętą podstawę prawną dla swojego rozstrzygnięcia. Ubezpieczony, zarzucając organowi rentowemu niewłaściwe ustalenie kapitału początkowego, odwołaniem z 18 lutego 2014 r. wniósł o zaliczenie do stażu pracy okresu pobierania nauki zawodu. Podkreślenia wymaga fakt, że ubezpieczony dla uzasadnienia swoich zarzutów powoływał się na okoliczności, które były już przedmiotem rozpoznania na drodze sądowej. Sąd Okręgowy w Szczecinie i Sąd Apelacyjny w Szczecinie ustosunkowały się do tej kwestii w wyrokach z dnia 25 stycznia 2012 r. i 30 sierpnia 2012 r., wskazując, że nie ma możliwości, by wskazane okresy pobierania nauki zaliczyć do stażu pracy ubezpieczonego. Z tego względu słusznie Sąd I instancji oddalił odwołanie J. K..

Ubezpieczony ubiegał się w rozpoznawanej sprawie o zaliczenie do jego stażu pracy okresu nauki w (...) Szkole (...), gdzie pobierał naukę od 1 września 1972 r. do 20 czerwca 1975 r. oraz w Technikum (...) od 1 września 1975 r. do 24 maja 1978 r.. Z materiału dowodowego wynika, że z uczniami nie zawierano umów o naukę zawodu. W związku z powyższym Sąd Apelacyjny podkreśla, że brak jest podstaw do tego, by sporne okresy zaliczyć do stażu pracy, gdyż przez cały okres nauki ubezpieczony był uczniem szkoły, a nie pracownikiem zakładu.

Reasumując, zarzuty podniesione w apelacji okazały się nieuzasadnione. Orzeczenie wydane przez Sąd I instancji odpowiada obowiązującemu prawu i brak jest podstaw do jego zmiany. Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej w postępowaniu apelacyjnym z urzędu, przyznanych pełnomocnikowi od Skarbu Państwa, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 22 ³ ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65, ze zm.) i § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 1 - ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 490).

SSA Romana Mrotek SSA Barbara Białecka SSO del. Beata Górska