Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2016r..

Sąd Rejonowy w R a c i b o r z u, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSR Izabella Świerczek

Protokolant: Sebastian Sroka

w obecności Prokuratora Krzysztofa Gruda

po rozpoznaniu w dniach: 05.08.2015r. i 27.01.2016r.

sprawy:

J. P.

s. H. i N.

ur. (...) w O.

oskarżonego o to, że:

1. w dniu 11.02.2015r. w R. na terenie Zakładu (...) poprzez uderzenie prawą ręką w lewe przedramię psychologa J. R. (1) dopuścił się naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego podczas i w związku z wypełnianiem przez niego obowiązków służbowych przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat będąc uprzednio skazanym za przestępstwo umyślne podobne z art. 224 § 2 kk i art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w W. (...) z dnia 13.05.2010r. o sygn. II K 805/09 na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w ramach kary łącznej w okresie od 17.05.2014r. do 29.03.2015r. z zaliczeniem okresu od 24.10.2009r. do 14.04.2010r. przy czym czynu dopuścił się mając znacznie ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem

tj. o przestępstwo z art. 222 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk przy zast. art. 31 § 2 kk

2. w dniu 11.02.2015r. w R. na terenie Zakładu Karnego stosując przemoc poprzez szarpanie się z starszym oddziałowym M. D. (1) dopuścił się naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego podczas i w związku z wypełnianiem przez niego obowiązków służbowych w celu zmuszenia go do zaniechania prawnej czynności służbowej wyprowadzenia go z celi przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat będąc uprzednio skazanym za przestępstwo umyślne podobne z art. 224 § 2 kk i art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w W. (...)z dnia 13.05.2010r. o sygn. II K 805/09 na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, która odbył w ramach kary łącznej w okresie od 17.05.2014r. do 29.03.2015r. z zaliczeniem okresu od 24.10.2009r. do 14.04.2010r. przy czym czynu tego dopuścił się mając znacznie ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem

tj. o przestępstwo z art. 222 § 1 kk i art. 224 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk przy zast. art. 31 § 2 kk

1.  na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 kpk w zw. z art. 1 § 2 kk postępowanie wobec oskarżonego J. P. o przestępstwa opisane w pkt 1 i 2 części wstępnej wyroku umarza;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Prywatnej Kancelarii Adwokackiej adw. Romania S. kwotę 619,92 (sześćset dziewiętnaście 92/100) złotych w tym, wysokość VAT w kwocie 115,92 (sto piętnaście 92/100) złotych tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu;

3.  na podstawie art. 632 pkt 2 kpk koszty procesu ponosi Skarb Państwa.

Sędzia:

Sygn. akt II K 245/15

UZASADNIENIE

J. P. został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 11.02.2015r. w R. na terenie Zakładu Karnego poprzez uderzenie prawą ręką w lewe przedramię psychologa J. R. (1) dopuścił się naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego podczas i w związku z wypełnianiem przez niego obowiązków służbowych przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat będąc uprzednio skazanym za przestępstwo umyślne podobne z art. 224 § 2 kk i art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w W. (...) z dnia 13.05.2010r. o sygn. II K 805/09 na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w ramach kary łącznej w okresie od 17.05.2014r. do 29.03.2015r. z zaliczeniem okresu od 24.10.2009r. do 14.04.2010r. przy czym czynu dopuścił się mając znacznie ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem, tj. popełnienia czynu zabronionego z art. 222 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk przy zast. art. 31 § 2 kk.

2.  w dniu 11.02.2015r. w R. na terenie Zakładu Karnego stosując przemoc poprzez szarpanie się z starszym oddziałowym M. D. (1) dopuścił się naruszenia nietykalności cielesnej funkcjonariusza publicznego podczas i w związku z wypełnianiem przez niego obowiązków służbowych w celu zmuszenia go do zaniechania prawnej czynności służbowej wyprowadzenia go z celi przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat będąc uprzednio skazanym za przestępstwo umyślne podobne z art. 224 § 2 kk i art. 226 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk wyrokiem Sądu Rejonowego w W. (...) z dnia 13.05.2010r. o sygn. II K 805/09 na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, która odbył w ramach kary łącznej w okresie od 17.05.2014r. do 29.03.2015r. z zaliczeniem okresu od 24.10.2009r. do 14.04.2010r. przy czym czynu tego dopuścił się mając znacznie ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem, tj. popełnienia czynu zabronionego z art. 222 § 1 kk i art. 224 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk przy zast. art. 31 § 2 kk.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Oskarżony J. P. był osadzony w Zakładzie Karnym w R., w oddziale dla więźniów odbywających karę w systemie terapeutycznym, dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo.

Oskarżony J. P. nie stosował się do zaleceń lekarzy, nie przyjmował regularnie leków, które wyrzucał do ubikacji. Oskarżonego cechowało wtedy zachowanie nadpobudliwe, agresywne i zdarzały mu się sytuacje konfliktowe ze współosadzonym.

W dniu 11.02.2015r. sierżant M. D. (1) pełnił służbę dzienną oddziałowego w Oddziale IV ZK w R.. Na tym oddziale w celi nr 61 osadzeni byli oskarżony J. P. oraz D. W. (1).

Około godz. 13.00 J. P. zaczął uderzać pięściami w drzwi i kopać w nie, żądając spotkania z psychologiem. Przebywający na korytarzu funkcjonariusze SW poinformowali oskarżonego, że widzenie z psychologiem zostanie zrealizowane, kiedy nadejdzie kolej wymienionego. D. W. (1) próbował uspokoić oskarżonego i tłumaczył mu, że jak psycholog zakończy wizyty uprzednio umówione – pojawi się u niego.

Po około 15 minutach, pod drzwi do celi nr 61 podszedł psycholog J. R. (1). Po otwarciu drzwi, J. R. (1) wszedł do środka i próbował podjąć rozmowę z J. P.. Ten nie odpowiadał na pytania psychologa i niespodziewanie zamachnął się, chcąc uderzyć wymienionego w twarz, lecz J. R. (1) zasłonił się ręką i otrzymał uderzenie w lewe przedramię. Bezpośrednio przed uderzeniem, oskarżony przy użyciu wulgarnych słów zwrócił się do J. R. (1) w zapytaniem, czy chce dostać w twarz. W tym momencie współosadzony D. W. (1) złapał oskarżonego i usunął go w głąb celi, a oddziałowy M. D. (1) przystąpił do interwencji w celu obezwładnienia oskarżonego. Podczas tych czynności, J. P. zaczął się szarpać i uderzył M. D. (1) w szyję. Działania oddziałowego zostały wsparte przez funkcjonariuszy działu ochrony ZK w R.. Po poinformowaniu dowódcy zmiany o zachowaniu J. P., zastosowano wobec niego środki przymusu bezpośredniego i wyprowadzono go z celi.

Oskarżonego doprowadzono do celi zabezpieczającej, natomiast oddziałowego M. D. (1) skierowano do ambulatorium celem dokonania wstępnej konsultacji lekarskiej. Lekarz stwierdził u niego w okolicy szyi po stronie prawej podbiegnięcie krwawe o długości około 10 cm.

Po zdarzeniu zgodnie z decyzją nr (...) Dyrektora Zakładu Karnego w R. przeprowadzono komisyjnie czynności wyjaśniające, które doprowadziły do stwierdzenia nieprawidłowości w postępowaniu funkcjonariuszy Służby Więziennej. Wychowawca A. B. (1) w notatce przyjęcia J. P. do oddziału terapeutycznego nie zawarł informacji na temat trzykrotnego zakwalifikowania oskarżonego do kategorii (...) – więźniów niebezpiecznych. Powyższa informacja nie została również przekazana oddziałowym pracującym w bezpośrednim kontakcie z osadzonym jak i dowódcy zmiany. Sytuacja ta doprowadziła w konsekwencji do kolejnego naruszenia przepisów wewnętrznych ZK w R. przez pokrzywdzonego M. D. (1), który otworzył celę mieszkalną oskarżonego bez wsparcia dostatecznej liczby funkcjonariuszy działu ochrony – pomimo faktu, iż J. P. zakwalifikowano do kategorii więźniów niebezpiecznych. Komisja zaleciła przeprowadzić rozmowy instruktażowe z wychowawcą D. Terapeutycznego oraz z oddziałowym M. D. (1).

Z uwagi na wątpliwości co do psychicznego stanu zdrowia J. P. został on poddany badaniu przez biegłych psychiatrów. Biegli rozpoznali u niego organiczne zaburzenia urojeniowe o etiologii alkoholowej, zespół zależności od alkoholu oraz padaczkę. Biegli stwierdzili także zaburzenia osobowości, dysforyczny nastrój, obniżenie funkcji poznawczych, skłonność do nadmiernie wygórowanych relacji emocjonalnych oraz zachowań agresywnych. Zaburzenia te uwarunkowane są zmianami organicznymi w Ośrodkowym Układzie Nerwowym, spowodowanymi wieloletnim nadużywaniem alkoholu oraz padaczką, co skutkowało przyjęciem w stosunku do J. P. warunków ograniczonej w stopniu znacznym zdolności do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem, w znaczeniu art. 31 § 2 kk. W uzupełniającej opinii biegli psychiatrzy w oparciu o przeprowadzenie badania, analizę uprzednio wydanych opinii dotyczących oskarżonego oraz dokumentacji medycznej jednoznacznie stwierdzili, że oskarżony J. P. w czasie popełnienia czynów zabronionych miał ograniczoną w stopniu znacznym zdolność do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem, co skutkować winno przyjęciem warunków z art. 31 § 2 kk. Biegli u oskarżonego rozpoznali organiczne zaburzenia zachowania i osobowości, zespół zależności od alkoholu oraz padaczkę. Ponadto stwierdzono u oskarżonego spowolnienie psychoruchowe, obniżenie sprawności funkcji poznawczych, tj. pamięci i koncentracji uwagi. Biegli stwierdzili, że najwłaściwszym miejscem dla pobytu opiniowanego byłby oddział dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo, gdzie miałby dostęp do lekarza psychiatry oraz prowadzone było regularne podawanie zaleconych leków psychotropowych. Ze względu na stwierdzone zmiany organiczne w (...), nie jest celowe kierowanie badanego na leczenie odwykowe w żadnej z form ze względu na zaburzenia funkcji poznawczych oraz bierność.

Oskarżony był wielokrotnie karany sądownie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: zeznań świadków J. R. (k. 38, 115 - 116), M. D. (k. 40, 116), D. W. (k. 35, 115), T. M. (k. 41, 116), A. B. (k. 42, 116), opinii sądowo psychiatrycznej (k. 66 - 70), uzupełniającej opinii sądowo – psychiatrycznej (k. 146 – 151), zawiadomienia Dyrektora ZK o zdarzeniu wraz z załącznikami (k. 1 - 28), zaświadczenia lekarskiego (k. 52), odpisów wyroków (k. 48 – 51);

karty karnej (k.137 – 138).

Oskarżony J. P. w postępowaniu przygotowawczym jak i sądowym nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów.

Podczas postępowania przygotowawczego oskarżony wyjaśnił, że szarpał się z oddziałowym M. D. (1) i dlatego go zabrali. Dodał, że nie pamięta uderzenia psychologa J. R. (1).

Oskarżony przed Sądem stwierdził, że nie pamięta przebiegu zdarzenia, ponieważ było to dawno temu.

Dalsza część wyjaśnień oskarżonego dotyczy procesu jego leczenia.

(wyjaśnienia oskarżonego złożone w postępowaniu przygotowawczym i sądowym - k. 59 – 60, 114).

Sąd zważył , co następuje :

Kompleksowa analiza materiału dowodowego ujawnionego podczas rozprawy sądowej pozwala na uznanie czyny zbronione popełnione przez oskarżonego nie stanowią przestępstw, ze względu na ich znikomą szkodliwość. O tym, że oskarżony popełnił zarzucane mu czyny świadczą zdaniem Sądu osobowe źródła dowodowe w postaci zeznań pokrzywdzonych, świadków, częściowo wyjaśnienia samego oskarżonego oraz dowody z dokumentów.

Pomimo faktu, iż oskarżony nie przyznał się do winy, w swoich wyjaśnieniach potwierdził, że szarpał się z oddziałowym M. D. (1). Potwierdził także, że w dniu zdarzenia prosił o wizytę psychologa, który przyszedł do celi. Dalsza część wyjaśnień oskarżonego związana jest z jego chorobą oraz z osobistym poglądem J. P. na proces jego leczenia.

Tak przedstawione wyjaśnienia, częściowo zasługują na wiarę, pomimo niewątpliwego braku spójności tych wyjaśnień, chaotycznych wypowiedzi oraz braku konsekwencji, lecz powyższe można zrzucić na karb zaburzeń psychicznych oskarżonego, co wskazali biegli psychiatrzy w swoich opiniach.

Bazę powyższych ustaleń stanowią zeznania pokrzywdzonych M. D. (1), J. R. (1) oraz świadków D. W. (1), T. M. (2) i A. B. (1).

Pokrzywdzony J. R. (1) stwierdził, że kiedy wszedł do celi oskarżonego – ten chciał go uderzyć w twarz, lecz pokrzywdzony zasłonił się ręką, dlatego cios otrzymał na przedramieniu.

Pokrzywdzony M. D. (1) zeznał, że po tym, jak oskarżony uderzył psychologa, on wszedł do celi i przystąpił do interwencji. Podczas szarpaniny z oskarżonym, J. P. uderzył go w okolice szyi.

W. z oskarżonym, świadek D. W. (1) podkreślił, że oskarżony nie zawsze zażywał leki, które są mu podawane. Wymieniony stwierdził, że kiedy oskarżony nie zażywa leków, to staje się agresywny, nadmiernie nerwowy i nadpobudliwy. W dniu zdarzenia oskarżony, nie posiadając papierosów, ze złości zaczął kopać w drzwi do celi i żądał wizyty psychologa. Świadek zeznał, że kiedy psycholog wszedł do celi, to oskarżony zamachnął się w jego kierunku, aby go uderzyć. Wówczas świadek odciągnął oskarżonego w głąb celi, a oddziałowy wszedł do środka, aby podjąć stosowne czynności.

Świadek T. M. (2) - wychowawca na Oddziale IV ZK w R. podał, iż J. P. wyprowadził cios w kierunku twarzy J. R. (1), lecz ten zasłonił się ręką. Świadek potwierdził również, że pokrzywdzony M. D. (3) doznał obrażeń ciała podczas szarpaniny z oskarżonym.

Wychowawca Oddziału IV w ZK w R., świadek A. B. (1) potwierdził informacje podane przez T. M. (2) i dodał, że oskarżony w dniu zdarzenia był bardzo agresywny i krzyczał. Świadek stwierdził także, że po zastosowaniu przez M. D. (3) środków przymusu bezpośredniego względem oskarżonego, zauważył u pokrzywdzonego rozdartą koszulę i zaczerwienienie na szyi.

Sąd dał wiarę zeznaniom pokrzywdzonych i wyżej wymienionych świadków. Zeznania te wzajemnie korespondują ze sobą. Ponadto są spójne, konsekwentne i układają się w logiczną całość.

Pozostały zebrany w sprawie materiał dowodowy, ma formę dokumentów sporządzonych zgodnie z wymogami prawa, nikt nie kwestionował ich treści dlatego wykorzystano je na potrzeby ustalenia stanu faktycznego sprawy. W szczególności Sąd oparł swe ustalenia na treści wydanych w sprawie opinii sądowo – psychiatrycznych. Opinie te zostały sporządzone przez fachowców z bogatym doświadczeniem zawodowym i ich wnioski w pełni zasługują na uznanie Sądu.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym oraz wobec przedstawionej wyżej oceny

materiału dowodowego, Sąd uznał, że sprawstwo oskarżonego nie budzi wątpliwości, jednakże analiza okoliczności zdarzenia prowadzi od wniosku, iż czyny te nie stanowią przestępstw wobec ich znikomego stopnia społecznej szkodliwości.

Dla oceny zachowania oskarżonego, jego zamiaru i motywacji a przede wszystkim sposobu popełnienia i okoliczności czynów znaczenie ma fakt, iż funkcjonariusze SW Zakładu Karnego w R. dopuścili się nieprawidłowości, które w efekcie miały wpływ na taki przebieg zdarzenia.

Wychowawca A. B. (1) w notatce przyjęcia J. P. do oddziału terapeutycznego nie zawarł informacji na temat trzykrotnego zakwalifikowania oskarżonego do kategorii (...) – więźniów niebezpiecznych. Powyższa sytuacja doprowadziła w konsekwencji do kolejnego naruszenia przepisów wewnętrznych ZK w R. - który polegał na tym, że pokrzywdzony M. D. (1) otworzył celę mieszkalną oskarżonego bez wsparcia dostatecznej liczby funkcjonariuszy działu ochrony. Oskarżony nie przestrzegał przy tym regularnego zażywania przepisanych mu leków, co nie zostało również dopilnowane przez funkcjonariuszy służby więziennej. Funkcjonariusze służby więziennej dysponowali oczywistą przewagą i środkami przymusu bezpośredniego, które przy odpowiednim zastosowaniu zapobiegłyby powstaniu przedmiotowej sytuacji.

Mając powyższe na uwadze, należy uznać, że czyny zabronione popełnione przez oskarżonego charakteryzują się znikomą społeczną szkodliwością, przede wszystkim z uwagi na motywację sprawcy, okoliczności popełnienia czynów oraz rozmiar wyrządzonych szkód, które są znikome (powierzchowne obrażenia funkcjonariuszy). W realiach niniejszej sprawy czyny oskarżonego mogły zostać rozpatrzone w ramach postępowania regulaminowego (system kar i nagród) i byłoby to wystarczające dla dyscyplinowania oskarżonego. W ocenie Sądu czyny oskarżonego nie wymagają stosowania represji karnej, gdyż ich wartość społeczna jest minimalna.

Stwierdzenie, zgodnie z art. 1 § 2 kk, że czyn zabroniony nie stanowi przestępstwa z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość, jest negatywną przesłanką procesową określoną w art. 17 § 1 pkt 3 kpk.

Mając na uwadze, iż oskarżony J. P. dopuścił się czynów zabronionych, których szkodliwość jest znikoma, Sąd na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 kpk w zw. z art. 1 § 2 kk umorzył postępowanie o przestępstwa opisane w pkt. 1 i 2 części wstępnej wyroku.

Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Prywatnej Kancelarii Adwokackiej adw. R. S. kwotę 619,92 zł w tym kwotę 115,92 zł podatku VAT tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu.

Na podstawie art. 632 pkt 2 kpk koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.