Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy
w składzie:

Przewodniczący SSO Anna Osińska

Sędziowie SO Roger Michalczyk (spr.)

SR del. do SO Jakub Kościerzyński

Protokolant st.sekr.sądowy Justyna Bobak

przy udziale Ewy Łączkowskiej Prokuratora Prokuratury Okręgowej
w Bydgoszczy

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2013 roku

sprawy

G. S. oskarżonego o przestępstwo z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k., art. 286§1 k.k.

E. Ś. oskarżonego o przestępstwo z art. 286§1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Inowrocławiu

z dnia 7 marca 2013 roku sygn. akt II K 656/11

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Inowrocławiu do ponownego rozpoznania.

sygn. akt IV Ka 560/13

UZASADNIENIE

G. S. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 24 marca 2007 roku w I.działając wspólnie i w porozumieniu z E. Ś.i inną nieustaloną osobą, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wyłudził od W. K.pieniądze w kwocie 1000,- złotych w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki (...) (...) zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5-ciu lat od odbycia w okresie 31.05.2005 roku do dnia 30.11.2006 r. kary 1 roku i 6-ciu miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia 18.11.2002 roku sygn. akt II K 797/02 za czyn z art. 286 § 1 k.k. i inne, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

II. w dniu 12 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej wyłudził od R. B.pieniądze w kwocie 800 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki (...) (...) zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

III. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od M. K. pieniądze w kwocie 600 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki (...), zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. 64 § 1 k.k.

IV. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od M. M.pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki (...) (...) zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

V. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od P. R. pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki (...), zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

VI. w dniu 13 kwietnia 2007 roku I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od A. B.pieniądze w kwocie 500 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki (...) (...) zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

VII. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od S. M. pieniądze w kwocie 500 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki (...), zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

VIII. w dniu 14 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od D. P. pieniądze w kwocie 1500 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego m-ki (...), zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

IX. w dniu 18 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od J. P. pieniądze w kwocie 1000,- zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży kombajnu zbożowego m-ki (...), zażądał wpłaty ww. zaliczki na wskazane konto w E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

E. Ś. oskarżony został o to, że:

XXI. w dniu 26 lutego 2007 roku w I., działając wspólnie i w porozumieniu z nieustaloną osobą, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wyłudził od W. P. pieniądze w kwocie 600 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) z ładowaczem zażądał wpłaty zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXII. w dniu 26 lutego 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od R. Ł. pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXIII. w dniu 26 lutego 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od J. O. pieniądze w kwocie 2000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXIV. w dniu 7 lutego 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od B. R. pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty od w/w zaliczki i ją otrzymał na wskazane konto E., podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXV. w dniu 26 lutego 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od R. M. (1)pieniądze w kwocie 600 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXVI. w dniu 26 lutego 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od K. Z.pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXVII. w dniu 26 lutego 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od B. Ś. pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXVIII. w dniu 7 marca 2007 w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od B. C. pieniądze w kwocie 500 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXIX. w dniu 8 marca 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od K. F. pieniądze w kwocie 400 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXX. w dniu 8 marca 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od R. A. pieniądze w kwocie 2000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto w E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXI. w dniu 8 marca 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od K. W. pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXII. w dniu 8 marca 2007 roku w I., działając w warunkach jak wyżej, wyłudził od J. Ś. pieniądze w kwocie 2000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...), zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXIII. w dniu 24 marca 2007 roku w I., działając wspólnie i w porozumieniu z G. S.i nieustaloną osobą w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wyłudził od W. K.pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) (...), zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXIV. w dniu 12 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak w pkt. XXXIII, wyłudził od R. B.(1) pieniądze w kwocie 800 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...)255 zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXV. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak w pkt. XXXIII, wyłudził od M. K. pieniądze w kwocie 600 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości, ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXVI. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak w pkt. XXXIII, wyłudził od M. M.pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXVII. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak w pkt. XXXIII, wyłudził od P. R. pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXVIII. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak w pkt. XXXIII, wyłudził od A. B.pieniądze w kwocie 500 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E.i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XXXIX. w dniu 13 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak w pkt. XXXIII, wyłudził od S. M. pieniądze w kwocie 500 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XL. w dniu 14 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak w pkt. XXXIII, wyłudził od D. P. pieniądze w kwocie 1500 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

XLI. w dniu 18 kwietnia 2007 roku w I., działając w warunkach jak w pkt. XXXIII, wyłudził od J. P. pieniądze w kwocie 1000 zł w ten sposób, że pod pozorem posiadania do sprzedaży ciągnika rolniczego marki (...) zażądał wpłaty w/w zaliczki na wskazane konto E. i ją otrzymał, podczas gdy w rzeczywistości nie miał możliwości ani zamiaru wywiązania się z oferty, tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Inowrocławiu, wyrokiem z 7 marca 2013r., sygn. akt II K 656/11 uniewinnił oskarżonych od zarzucanych im czynów i kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku złożył prokurator, który zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść oskarżonych i na podstawie art. 438 pkt 3 kpk wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mającego wpływ na jego treść, poprzez uznanie, że w/w oskarżeni nie mieli świadomości faktu, że zakładane przez nich konta bankowe miały posłużyć do popełniania oszustw, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego przy uwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzi do nieodpartego wniosku, że oskarżeni świadomość taką posiadali i czynnie uczestniczyli w dokonywaniu zarzucanych im czynów. W oparciu o tak skonstruowany zarzut prokurator domagał się uchylenia wyroku przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora była zasadna i skutkować musiała uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd I instancji był kolejnym sądem rozpoznającym sprawę w/wym. oskarżonych. Sąd odwoławczy rozpatrując poprzednią apelację prokuratora od wyroku uniewinniającego oskarżonych, w uzasadnieniu wyroku w sprawie IV Ka 522/11 (k. 2552-2552v.) wskazał m.in. na to, że stanowisko Sądu I instancji, iż oskarżeni „sądzili, że zakładane przez nich konta bankowe mają służyć nieustalonym osobom celem uniknięcia zajęć komorniczych” stanowi hipotezę, która nie znajduje żadnego oparcia w aktach sprawy, a także przeczą temu wyjaśnienia oskarżonych. Wskazano, iż poza uwagą i oceną Sądu I instancji pozostały wyjaśnienia oskarżonego Ś., który zaprzeczył temu, aby zakładał konto na prośbę osoby o imieniu M. mówiąc „nie wiem, dlaczego opowiadałem o jakimś M.”. Wskazano, iż poza oceną Sądu I instancji pozostało to, że obaj oskarżeni założyli konta w tym samym banku, tego samego dnia i na te konta wpływały pieniądze od pokrzywdzonych. Okoliczności powyższe – niestety- pozostały poza zainteresowaniem Sądu Rejonowego obecnie rozpoznającego sprawę. Już ta okoliczność dyskwalifikuje rozstrzygnięcie Sądu I instancji i skutkować musiała uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Jak słusznie zauważył prokurator, sąd odwoławczy uchylając poprzedni wyrok uniewinniający wskazał, że w przypadku wielokrotnej zmiany wyjaśnień przez oskarżonych (jak w niniejszej sprawie), sąd ponownie rozpoznający sprawę winien dokonać oceny, która z prezentowanych wersji zasługuje na wiarę i uzasadnić tak podjętą decyzję w taki sposób, aby pozostawała ona w zgodzie z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Ocena dowodu z wyjaśnień oskarżonych, oparta na niektórych tylko wyjaśnieniach, pomijająca istotne okoliczności wskazywane wyżej, dokonana przez Sąd I instancji w niniejszej sprawie tych warunków zdecydowanie nie spełnia. Częściowo zasadne były także zarzuty apelacji prokuratora dotyczące sposobu procedowania przez Sąd I instancji. Dotyczy to w szczególności przesłuchania oskarżonych, jak i świadka R. M. (2). Analizując protokół rozprawy z 14 września 2012r., gdzie byli przesłuchiwani oskarżeni, jak i ten świadek, trudno nie odnieść wrażenia, iż Sąd I instancji zainteresowany był przede wszystkim tym, aby przystąpić do odczytywania wyjaśnień (zeznań) tych osób. Należy się zastanowić, jak to możliwe, aby R. M. (2) (prawomocnie skazany we wcześniejszym postępowaniu) oświadczył, że „ze względu na upływ czasu nie pamięta już zdarzenia”. Tymczasem, Sąd Rejonowy zaakceptował taką postawę świadka i przystąpił od odczytywania wcześniej złożonych przez niego wyjaśnień. Prokurator, w apelacji wskazywał na to, iż Sąd Rejonowy przesłuchał także pobieżnie jedynie tych świadków, którzy stawili się na rozprawę, nie reagował na prośby świadków o ich przesłuchanie w drodze pomocy prawnej. Tak w istocie było, ale z drugiej strony prokurator obecny na rozprawie w dniu 28 lutego 2013r. nie sprzeciwiał się odczytywaniu zeznań świadków w trybie art. 392§1 kpk. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie IV Ka 522/11 wskazał na konieczność „szczegółowego przeprowadzenia postępowania dowodowego” (k. 2552v), co nie jest tożsame, jak chciałby prokurator, z koniecznością bezpośredniego przesłuchiwania przez sąd wszystkich świadków w tej sprawie. W ocenie Sądu Okręgowego, dla dokonania ustaleń dotyczących odpowiedzialności oskarżonych konieczne jest bardzo dokładane przesłuchanie oskarżonych, świadka R. M. (2) oraz R. G., co do którego Sąd I instancji w uzasadnieniu stwierdził, że przebywa za granicą, a nie podjął nawet próby jego wezwania. W zakresie pozostałego materiału dowodowego sąd ponowienie rozpoznający sprawę winien rozważyć możliwość skorzystania z instytucji przewidzianej w art. 442§2 kpk.