Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 11 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu IX Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Jarosław Marczewski

Protokolant:p.o. stażysty Jolanta Wenzel

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2015 roku w Poznaniu

sprawy z powództwa A. D.

przeciwko P. B.

- o zapłatę

1. Zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 100.117,08 zł ( sto tysięcy sto siedemnaście złotych 08/100) z ustawowymi odsetkami od kwot:

- 90.628,86 złotych od dnia 8 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty

- 9.488,22 złotych od dnia 10 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty

2. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 8623 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Jarosław Marczewski

UZASADNIENIE

Powódka – A. D., prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) w pozwie wniesionym w dniu 19 sierpnia 2014 r. domagała się zasądzenia od pozwanego P. B., prowadzącego działalność gospodarzą pod firmą Firma (...) P. B., kwoty 100.117,08 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od następujących kwot i dat:

- od kwoty 90.628,86 zł od dnia 08.08.2014r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 9.488,22 zł od dnia 10.08.2014r. do dnia zapłaty

oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na podstawie zamówienia z 25 lipca 2014 r. wykonała na zlecenie pozwanego usługi transportowe polegające na wywiezieniu urobku i jego utylizacji.

W związku z wykonaniem przez powódkę świadczenia umownego wystawiła ona pozwanemu dwie faktury VAT:

- nr 163/07.2014 z 31 lipca 2014 r. na kwotę 90.628,86 zł płatną do 7 sierpnia 2014 r.,

- nr 010/08/2014 z 2 sierpnia 2014 r. na kwotę 9.488,22 zł płatną do 9 sierpnia 2014 r.,

Pozwany nie zapłacił należności we wskazanych w fakturach terminach zapłaty.

Z uwagi na to, powódka, w dniach 4 i 11 sierpnia 2014 r., wystosowała do niego wezwanie do zapłaty, które okazały się bezskuteczne.

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty pozwany wysłał do powoda wiadomość e-mail z 18 sierpnia 2014 r., w której uznał dług wynikający z dwu faktur VAT objętych niniejszym pozwem i zobowiązał się do jego spłaty do dnia 25 sierpnia 2014 r.

W dniu 7 października 2014 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu wydał w sprawie o sygn. IX GNc 1033/14 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym nakazał pozwanemu zapłatę kwoty dochodzonej pozwem wraz z odsetkami i kosztami procesu.

W przepisanym terminie pozwany złożył sprzeciw od powyższego nakazu, domagając się oddalenia powództwa w całości.

W uzasadnieniu sprzeciwu podniósł, że kwestionuje w całości pozwu, które jest jego zdaniem bezzasadne między innymi z tego względu, że powód ma możliwość dochodzenia objętych pozwem należności bezpośrednio od generalnego inwestora (...) Deweloper Sp. z o.o. w P.. Spółka ta był bowiem generalnym zleceniodawcą robót budowlanych, w tym robót objętych zamówieniem z 25 lipca 2014 r.

Pozwany przyznał, że w celu realizacji umowy zawartej z (...) Deweloper Sp. z o.o. w P. zawarł umowę z powodem. Podał, że przez działanie innego podwykonawcy – (...) Sp. z o.o. w P. popadł w zwłokę w wykonaniu umowy o roboty budowlane i odstąpił od umowy z tym podwykonawcą, albowiem zlecone przez powoda prace rozbiórkowe nie zostały przez JAXA - POL w całości wykonane w umówionym terminie. Z uwagi na to, (...) Deweloper Sp. z o.o. w P. odmówił pozwanemu wypłaty umówionego wynagrodzenia.

Składając zeznania na rozprawie pozwany podniósł ponadto, że umówił się z pozwaną, że wynagrodzenie za wykonane przez nią usługi zapłaci jej dopiero po zakończeniu prac na budowie i rozliczeniu z inwestorem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie działalności usługowej wspomagającej górnictwo i wydobywanie.

Pozwany prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie realizacji projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków. Adres poczty elektronicznej pozwanego to dach_bud@o2.pl.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej pozwany złożył powódce, w dniu 25 lipca 2014 r., pisemne zamówienie na wykonanie przez powódkę usług polegających na wywozie samochodami ciężarowymi urobku z budowy prowadzonej przy ul. (...) w P. i jego utylizacji. Wysokość należnego powódce wynagrodzenia za wykonanie zlecenia strony ustaliły na poziomie 20 zł netto za 1 m ³.

Wynagrodzenie to miało być płatne w terminie 7 dni od daty wystawienia faktury. Terminy wykonania prac transportowych miały być uzgadniane telefonicznie.

Bezsporne, a nadto dowód – wydruk z systemu (...) powoda (k. 8) i pozwanego (k. 10), zeznania świadka M. D. (k. 81), zeznania pozwanego (k. 82).

Na budowie przy ulicy (...) w P. pozwany był generalnym wykonawcą. Pozwany zlecił podwykonawcy – firmie (...) Sp. z o.o. wykonanie robót rozbiórkowych i ziemnych na tej budowie. Z inwestorem tj. (...) Deweloper sp. z o.o. w P., pozwany miał umowę zgodnie z którą, miał otrzymać wynagrodzenie po wykonaniu całości zleconych mu prac. Pozwany nie otrzymał wynagrodzenia, a inwestor rozwiązał z nim umowę z uwagi na opóźnienia w realizacji robót spowodowane opóźnieniami leżącymi po stronie JAXA-POL.

Bezsporne, a nadto dowód – kserokopie: umowy o roboty budowlane z 24.04.2014 (k. 37 – 42), umowy o roboty budowlane z 25.06.2014 (k. 43 i n.), zeznania pozwanego (k. 82-83), zeznania świadka (k. 82).

W ramach prowadzonej współpracy powódka wykonała usługi, które zlecił jej pozwany po czym wystawiła mu tytułem wynagrodzenia, dwie faktury VAT:

- nr 163/07.2014 z 31 lipca 2014 r. na kwotę 90.628,86 zł płatną do 7 sierpnia 2014 r.,

- nr 010/08/2014 z 2 sierpnia 2014 r. na kwotę 9.488,22 zł płatną do 9 sierpnia 2014 r.

Ilość wywiezionej ziemi, wskazana na fakturach VAT, odpowiada rzeczywistej ilości wywiezionego przez powódkę urobku. Kierowcy powódki po załadunku samochodu, wypisywali dokument WZ, w którym wskazywali była ilość załadowanego ładunku. Dokument ten podpisywali także przedstawiciele pozwanego na terenie budowy. Wyliczając ilość wywiezionej ziemi wskazaną na fakturach powódka zsumowała dane z dokumentów WZ.

Bezsporne, a nadto dowód – kserokopie ww. faktur VAT (k. 12-13), zeznania świadka M. D. (k. 81), zeznania pozwanego (k. 83).

Po wystawieniu faktur VAT, powódka doręczył je pozwanemu. Pozwany te faktury przyjął, nie zwrócił ich powódce, nie domagał się też ich skorygowania. Pozwany nigdy nie kwestionował też ilości wywiezionej przez powódkę ziemi.

Mimo upływu terminów płatności wskazanych w fakturach, pozwany nie zapłacił powódce wynikających z nich należności, gdyż sam nie otrzymał wynagrodzenia od inwestora.

Dowód - zeznania świadka M. D. (k. 81), zeznania pozwanego (k. 83).

Z uwagi na nie uregulowanie w terminie płatności z powyżej opisanych faktur, powódka wystosowała do pozwanego w dniu 4 sierpnia 2014 r. i 11 sierpnia 2014 r. wezwania do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem.

Dowód - wezwania do zapłaty wraz z dowodami nadania (k. 14-17).

W wiadomości elektronicznej wysłanej 18 sierpnia 2014 r. o godz. 20:28 z adresu poczty elektronicznej pozwanego (dach_bud@o2.pl) do powódki, pozwany zobowiązał się spłacić zadłużenie z ww. faktur do 25 sierpnia 2014 r.

okoliczność bezsporna, a nadto dowód –wydruk wiadomości e-mail (k. 18), zeznania świadka M. D. (k. 82), zeznania pozwanego (k. 83).

Pozwany do dnia zamknięcia rozprawy nie zapłacił nawet w części należności dochodzonych pozwem.

Bezsporne, a nadto dowód - zeznania świadka M. D. (k. 82),

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd miał na uwadze, że każda ze stron obowiązana jest do złożenia zgodnych z prawdą wyjaśnień odnośnie okoliczności sprawy i oświadczeń co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących okoliczności faktycznych (art. 3 k.p.c. i 210 § 2 k.p.c.), przy czym ogólnikowe zaprzeczenie wszystkim twierdzeniom strony przeciwnej nie czyni zadość temu obowiązkowi (por. uchwała pełnego składu (...) z 15.0.1974 r., sygn. akt KW 2/74, publ. w OSNC 1974/12/203).

Przenosząc powyższe twierdzenia na grunt niniejszej sprawy należy określić okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, a następnie dokonać szczegółowej analizy twierdzeń każdej ze stron odnośnie tych okoliczności.

Powódka przedłożyła kserokopie zamówienia z 25 lipca 2014 r. oraz faktur VAT, a strona pozwana nie kwestionowała ich prawdziwości, autentyczności, a także tego, że osobą podpisaną pod dokumentem na k. 11 jest pozwany. Natomiast Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu.

Należy wskazać, że ww. dokumenty są dokumentami prywatnymi, w rozumieniu art. 245 k.p.c., a zatem dowodem tego, że osoba, która ów dokument podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte. Formalna moc dowodowa dokumentu prywatnego nie rozciąga się jednak na okoliczności towarzyszące złożeniu oświadczenia. Nie przesądza on zatem, czy oświadczenie jest ważne lub skutecznie prawnie. Materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy od jego treści merytorycznej. O materialnej mocy dowodowej dokumentów prywatnych rozstrzyga sąd zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów – art. 233 k.p.c. (por. Komentarz do KPC, Część pierwsza, postępowanie rozpoznawcze, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002, s. 517).

Sąd uznał za wiarygodny wydruk wiadomości e-mail, albowiem została ona wysłana, ze skrzynki pocztowej pozwanego, a pozwany na rozprawie przyznał, że napisał wiadomość e-mail znajdujący się na karcie 18 akt.

Sąd nie miał też zastrzeżeń do prawdziwości zeznań świadka – pełnomocnika i męża powódki – M. D.. Zeznania te były jasne, logiczne i wewnętrznie spójne. Świadek potwierdził wykonanie umowy w terminach i ilościach określonych na załączonych do pozwu fakturach, wskazał, że pozwany nie kwestionował ani tej okoliczności, ani nie domagał się korekty faktur, a deklarował spłatę wynikających z nich należności. Świadek nie potwierdził w swoich zeznaniach, że strony ustaliły, iż zapłata wynagrodzenia dla powódki nastąpi dopiero po otrzymaniu przez pozwanego środków od inwestora.

Sąd przeprowadził, w myśl przepisu art. 302 § 1 k.p.c., jedynie dowód z przesłuchania pozwanego, z uwagi na nieusprawiedliwione niestawiennictwo powódki, wezwanej prawidłowo na rozprawę z pouczeniem o skutkach niestawiennictwa (k. 73). Zeznania pozwanego okazały się zasadniczo wiarygodne, poza podawaną okolicznością co do uzgodnień stron w kwestii zapłaty wynagrodzenia powódce po otrzymaniu wynagrodzenia od inwestora. Okoliczności tej pozwany w żaden sposób nie wykazał innymi dowodami, a powódka zdecydowanie zaprzeczyła istnieniu takich uzgodnień.

Poza tym należy zauważyć, że w wiadomości mailowej wysłanej przez pozwanego do pełnomocnika powódki, pozwany zadeklarował spłatę zadłużenia z obu objętych pozwem faktur. Nie podnosił przy tym, że roszczenie o ich zapłatę jest przedwczesne, z uwagi na istnienie poczynionych między stronami ustaleń zgodnie z którymi, zapłata za wykonane przez powódkę usługi miała nastąpić dopiero po rozliczeniu się pozwanego z inwestorem.

W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę fakt, że pozwany jest przedsiębiorcą, a więc profesjonalistą prowadzącym na własny rachunek działalność gospodarczą, podniósłby on niewątpliwie tą okoliczność w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty, gdyby rzeczywiście strony dokonały takich uzgodnień.

Nie ujęcie tej kwestii w wysłanej wiadomości mailowej potwierdza, zdaniem Sądu, zarzuty powódki co do braku między stronami ustaleń, że zapłata wynagrodzenia za wykonane przez nią usługi nastąpi dopiero po uregulowaniu wynagrodzenia przysługującemu pozwanemu od inwestora.

Sąd zważył co następuje:

Z ustalonego stanu faktycznego sprawy wynika, że powódka zawarła z pozwanym umowę o świadczenie usług do której, w myśl art. 750 k.c., stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o zleceniu.

Zawierając umowę o świadczenie usług świadczeniodawca zobowiązuje się świadczyć usługi dla świadczeniobiorcy, który zobowiązany jest do zapłaty ustalonego wynagrodzenia.

Na tle powyżej opisanych i zasadniczo bezspornych okoliczności faktycznych należało stwierdzić, że powódka zawarła z pozwanym ustną umowę, przyjmując zlecenie pozwanego datowane na 25 lipca 2014 r., zgodnie z którą zobowiązała się do wywiezienia, przy pomocy swoich samochodów ciężarowych, urobku z budowy prowadzonej przez pozwanego na ulicy (...) w P., a także do utylizacji tego urobku.

Zgodnie z przepisem art. 735 § 1 k.c. jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się je wykonać bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenie należy się wynagrodzenie.

Wobec braku pisemnej umowy stron, opierając się na okolicznościach sprawy, w tym wystawionym przez pozwanego zleceniu (k. 11) oraz zgodnych zeznaniach przesłuchanych osób, które wskazywały, że wysokość należności na fakturach odpowiada wysokości stawki przyjętej przy zawarciu umowy i ilości faktycznie wywiezionego urobku, Sąd uznał, że strony umówiły się na wynagrodzenie 20 zł netto za 1 m ³ wywiezionego urobku. Na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, Sąd przyjął, że wynagrodzenie to miało obejmować również utylizację wywiezionego urobku.

Pozwany nie kwestionował w trakcie procesu faktu wywiezienia przez powódkę, na jego zlecenie, urobku w ilościach wskazanych w załączonych do pozwu fakturach VAT.

Mimo to pozwany podnosił, że nie jest zobowiązany do zapłaty należności dochodzonej pozwem.

Pozwany wskazywał, że w stanie faktycznym niniejszej sprawy zastosowanie znajdzie przepis art. 647 ¹ § 5 k.c., który kreuje solidarną odpowiedzialność uczestników procesu budowlanego – zawierającego umowę z podwykonawcą, inwestora i wykonawcy, wobec podwykonawcy.

Jednak słusznie podał sam pozwany sprzeciwie, wierzyciel (w tym przypadku powódka) może dochodzić całości lub części długu od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników wynikająca art. 366 § 1 k.c). Uprawnienie wierzyciela do wyboru dłużnika od którego może żądać spełnienia świadczenia nie podlega jednak żadnemu ograniczeniu i nie może być skutecznie zakwestionowane przez żadnego z dłużników (wyrok SA w Gdańsku z 18 stycznia 2013 r., V ACa 988/12, LEX nr 1316186). Przeto, jeśli nawet przyjąć tezę ze sprzeciwu o solidarnej odpowiedzialności inwestora i pozwanego za zobowiązanie wobec powódki, to jednoznacznego stwierdzenia wymaga, że w wyłącznej gestii powódki był ewentualny wybór dłużnika solidarnego, od którego będzie domagała się zaspokojenia swojej wierzytelności.

Powódka mogła więc skutecznie dochodzić roszczeń na drodze procesowej od jednego dłużnika solidarnego – pozwanego.

Pozwany podnosił także, że objęte pozwem roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za wywóz urobku jest przedwczesne, gdyż umówił się z powódką, że zostanie ono zapłacone dopiero po zakończeniu prac na budowie i rozliczeniu się pozwanego z inwestorem.

Jak wyżej jednak wskazano, twierdzenia te uznano za niewiarygodne, gdyż nie zostały one poparte żadnymi dowodami, a treść wysłanej przez pozwanego do pełnomocnika powódki wiadomości mailowej wskazuje na to, że uzgodnień takich strony nie poczyniły.

Poza tym należy zauważyć, że twierdzenia pozwanego co do uwarunkowania zapłaty na rzecz powódki od otrzymania wynagrodzenia bądź zaliczki od inwestora, są niewiarygodne, także z uwagi na zasady doświadczenia życiowego.

Biorąc pod uwagę fakt, że strony są przedsiębiorcami działającymi na wolnym rynku, oraz realia procesu budowlanego (wzajemne rozliczenia jego uczestników, uprawnienia z tytułu gwarancji i rękojmi) nieprawdopodobnym jest, aby powódka zgodziła się na oczekiwanie na spłatę zadłużenia przez pozwanego, do czasu uzyskania przez pozwanego wynagrodzenia od jego kontrahenta, albowiem niepewnym było czy i w jakim terminie wynagrodzenie pozwany otrzyma.

Udzielając pozwanemu prolongaty terminu spłaty na wskazanych przez niego warunkach, powódka działałaby całkowicie nieracjonalnie i dobrowolnie godziłaby się de facto na sytuację, w której mogłaby nie uzyskać zaspokojenia swoich wierzytelności wobec pozwanego, co niewątpliwie niekorzystnie wpłynęłoby na kondycję finansową przedsiębiorstwa powódki.

Należy także podkreślić, że w trakcie zeznań złożonych na rozprawie pozwany potwierdził, że rozmawiał, po otrzymaniu faktur, z pełnomocnikiem powódki i uznawał dług, ale nie pamięta czy deklarował spłatę.

Postępowanie dowodowe wykazało zatem, że powódka wykonała swoje świadczenie z umowy wzajemnej – świadczenia usług, przeto może domagać się, na podstawie art. 488 § 1 k.c., świadczenia od strony pozwanej – tj. zapłaty umówionego wynagrodzenia. Skoro umowa stron jest umową:

- dwustronnie zobowiązującą, tzn. taką, gdzie obowiązek świadczenia ciąży na obu stronach,

- wzajemną, w której świadczenie jednej ze stron ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej (art. 487 § 2 k.c.), a zależność świadczeń wzajemnych stron polega wtedy na tym, że jedna ze stron zobowiązuje się dlatego i z tym zastrzeżeniem, że otrzyma świadczenie od drugiej strony ( do ut des),

to pozwany winien swoje świadczenie spełnić w ten sposób, że uiści powódce wynagrodzenie umowne.

Wszak pozwany nie podnosił twierdzeń co do jakości oraz terminowości wykonania świadczenia przez powódkę, a postępowanie dowodowe (w tym wiarygodna część zeznań pozwanego, zeznania świadka, faktury VAT, wydruk wiadomości e-mail) potwierdziło twierdzenia powódki co do ilości rzeczywiście wywiezionego urobku oraz prawidłowości wyliczenia należności wskazanych w załączonych do pozwu fakturach VAT.

Skoro zatem powódka wykazała, że zawarła z pozwanym umowę o świadczenie usług wywozu i utylizacji urobku oraz, że wykonała ciążące na niej obowiązki umowne, zasadnie może domagać się od swojego kontrahenta zapłaty wynagrodzenia wynikającego z załączonych do pozwu i nie kwestionowanych przez pozwanego faktur VAT – por. k. 83.

Z uwagi na powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jako termin zapłaty odsetek od roszczenia głównego Sąd przyjął dzień następny po dniu zapłaty wynikający z każdej faktury załączonej do pozwu z osobna, albowiem pozwany nie zwrócił i nie domagał się korekty tych faktur VAT, na co sam wskazywał podczas przesłuchania.

O kosztach procesu, Sąd orzekł w punkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. W związku z tym, że pozwany przegrał spór w całości, powinien on zwrócić powódce poniesione przez nią koszty procesu, na które składają się uiszczona opłata od pozwu w kwocie 5006 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 zł wynikające z § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2002, Nr 163 poz. 1349) oraz opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

SSO Jarosław Marczewski