Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016 r.

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi Wydział VIII Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Katarzyna Nowicka-Michalak

Protokolant: sekr. sąd. Kamila Zientalak

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2016 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Wierzytelności Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko P. M.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII C 3648/15

UZASADNIENIE

W dniu 1 października 2015 roku powód (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanemu P. M. powództwo o zapłatę kwoty 10.000 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od kwoty 10.000 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 2.237,90 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1.200 zł.

W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwanego kwoty z tytułu zawartej w dniu 14 stycznia 2008 roku z pierwotnym wierzycielem (...) Bank S.A., będącym poprzednikiem prawnym (...) Bank S.A., umowy kredytu ratalnego. Umowa ta została wypowiedziana przez pierwotnego wierzyciela z uwagi na rażące naruszenie jej postanowień przez pozwanego w części dotyczącej warunków spłaty. Pierwotny wierzyciel wystawił przeciwko pozwanemu bankowy tytuł egzekucyjny, który po opatrzeniu go klauzulą wykonalności stał się podstawą wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi, które jednak nie doprowadziło do wyegzekwowania całości należności stwierdzonej bankowym tytułem egzekucyjnym. W dniu 4 marca 2015 roku na podstawie umowy o przelew wierzytelności, powód przejął prawa do wierzytelności wobec pozwanego z tytułu umowy bankowej.

Postanowieniem z dnia 30 października 2015 roku Sąd Rejonowy w Ostrowcu Świętokrzyskim stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i przekazał rozpoznanie sprawy do tut. Sądu.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, kwestionując pozew tak co do zasady, jak i wysokości, a nadto podniósł zarzut przedawnienia roszczenia.

Odnosząc się do zajętego przez pozwanego stanowiska powód podtrzymał żądanie pozwu. Wskazał, że pierwotny wierzyciel składając wniosek o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, a następnie składając wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, przerwał bieg terminu przedawnienia. W dalszych pismach procesowych strony podtrzymały wyrażone w sprawie stanowiska. Pozwany, powołując się na poglądy judykatury, wskazał, że nabywając w toku postępowania egzekucyjnego wierzytelności objętą tytułem wykonawczym, cesjonariusz nie może korzystać ze skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia spowodowanego wnioskiem pierwotnego wierzyciela o wszczęcie egzekucji. Replikując na powyższe powód podniósł, że w przedmiotowej sprawie do cesji wierzytelności doszło już po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, co czyni argumenty pozwanego niezasadnymi.

Na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2016 roku pełnomocnik powoda oraz pozwany nie stawili się.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 stycznia 2008 roku pozwany P. M. zawarł z (...) Bank Spółką Akcyjną w K. umowę kredytu nr (...), na mocy której, bank udzielił pozwanemu kredytu złotowego indeksowanego kursem (...) (franka szwajcarskiego), stanowiącego równowartość w złotych polskich kwoty 18.178,65 CHF, na zakup pojazdu marki V. (...). Kwotę kredytu wraz z odsetkami pozwany zobowiązał się spłacić przez okres 84 miesięcy w comiesięcznych ratach, których wysokość oraz termin spłaty były określone w harmonogramie spłat, stanowiącym załącznik do umowy kredytu.

W związku z zawarciem umowy pozwany złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji do kwoty 76.968,42 zł.

Umowa, o której mowa wyżej, została następnie aneksowana w dniu 21 grudnia 2009 roku, przy czym aneksem została objęta spłata kredytu w wysokości 15.922,32 CHF.

Pozwany nie wywiązał się z przyjętego na siebie zobowiązania i nie spłacał kredytu w terminie, na skutek czego pierwotny wierzyciel pismem z dnia 6 października 2010 roku, doręczonym pozwanemu w dniu 18 października 2010 roku, wypowiedział umowę kredytową nr (...) z dnia 4.01.2008 roku.

Następnie w dniu 17 sierpnia 2011 roku pierwotny wierzyciel wystawił przeciwko pozwanemu bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), który po opatrzeniu go klauzulą wykonalności stał się podstawą wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Postępowanie to zostało ostatecznie umorzone postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2012 roku wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

(kserokopia umowy kredytu k. 73-74, kserokopia oświadczenia k. 75, kserokopia harmonogramu spłat k. 75v.-76, kserokopia aneksu k. 87, kserokopia wypowiedzenia umowy wraz z kserokopią potwierdzenia odbioru k. 89-89v., kserokopia bankowego tytułu egzekucyjnego k. 91-, kserokopia postanowienia z dnia 12.04.2012 r. k. 92-93, kserokopia postanowienia z dnia 22.09.2011 r. k. 94-95, okoliczności bezsporne)

W dniu 4 marca 2015 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka (...) w W. zawarła z powodem (...) Wierzytelności Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w W. umowę o przelew wierzytelności wyszczególnionych w wykazie wierzytelności. Umowa ta została następnie aneksowana w dniu 20 marca 2015 roku.

W załączniku do aneksu do umowy przelewu wierzytelności wskazano, że zadłużenie pozwanego P. M. wynosi łącznie 63.519,04 zł.

(kserokopia umowy przelewu wierzytelności z dnia 4 marca 2015 roku k. 15-18, kserokopia aneksu z dnia 20 marca 2015 roku do umowy przelewu wierzytelności z dnia 4 marca 2015 roku k. 19-20, kserokopia załącznika k. 77-79, okoliczności bezsporne)

Do dnia wyrokowania pozwany nie uregulował zadłużenia dochodzonego przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

W tym miejscu podniesienia wymaga, że na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2016 roku Sąd oddalił wniosek strony powodowej zawarty w piśmie procesowym oznaczonym datą 8 marca 2016 roku, o zwrócenie się do komornika sądowego o udzielenie informacji, czy postępowanie wszczęte z wniosku (...) Bank S.A. przeciwko P. M. (sygn. akt KM 40147/13) jest w toku, czy też zostało zakończone, uznając wniosek powoda za spóźniony w rozumieniu art. 207 § 6 k.p.c. W myśl powołanego przepisu sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie złożyła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Zgodnie z treścią powołanego powyżej przepisu zaniedbania strony w zakresie zgłoszenia na oznaczonym etapie postępowania twierdzeń i dowodów rodzą poważne konsekwencje, bowiem strona ta traci prawo ich powołania na późniejszym etapie postępowania. W niniejszej sprawie uznać należy, iż ostatecznym terminem dla strony powodowej na złożenie omawianego wniosku była data złożenia pisma zatytułowanego „replika na odpowiedź na pozew” (tj. dzień 15 lutego 2016 roku), to bowiem w odpowiedzi na pozew pozwany sformułował zarzut przedawnienia roszczenia. Replikując na stanowisko pozwanego powód nie zgłosił jednak żadnych wniosków dowodowych wnioskując wyłącznie o przedłużenie terminu do złożenia dokumentów w postaci wniosku egzekucyjnego z dnia 22 kwietnia 2013 roku oraz postanowienia o umorzeniu egzekucji.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie było zasadne i nie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od oceny zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia, skuteczne podniesienie przedmiotowego zarzutu jest bowiem wystarczające do oddalenia powództwa bez potrzeby ustalenia, czy zachodzą wszystkie inne przesłanki prawnomaterialne uzasadniające jego uwzględnienie, a ich badanie w takiej sytuacji staje się zbędne (por. uzasadnienie uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2006 r. III CZP 84/05, OSNC 2006/7-8/114 oraz uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2010 r., I CSK 653/09, Lex nr 741022).

Zarzut ten okazał się w pełni zasadny.

Zgodnie z art. 117 § 2 k.c., po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Należy jednocześnie zaznaczyć, iż od wejścia w życie ustawy nowelizującej Kodeks cywilny (ustawa z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny, Dz.U. Nr 55, poz. 321), Sąd bada zarzut przedawnienia tylko wówczas, jeżeli zostanie zgłoszony przez stronę (jak w przedmiotowej sprawie).

Przepis art. 117 § 1 k.c. stanowi z kolei, że z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Roszczenie dochodzone niniejszym powództwem bez wątpienia jest roszczeniem majątkowym, a zgodnie z zasadą ogólną z upływem trzech lat przedawniają się roszczenia – jak w przedmiotowej sprawie – związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, jako że pierwotny wierzyciel takową działalność niewątpliwie prowadził.

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 123§ pkt 1 k.c.) oraz przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której przysługuje (art. 123§1 pkt 2 k.c.). Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo, przy czym w razie przerwania przedawnienia w sposób wskazany w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., biegnie ono na nowo dopiero po zakończeniu postępowania (art. 124 k.c.). Bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu w przypadkach wskazanych w art. 121 k.c.

W przedmiotowej sprawie pierwotny wierzyciel wypowiedział pozwanemu umowę pismem z dnia 6 października 2010 roku, doręczonym dłużnikowi w dniu 18 października 2010 roku, co skutkowało wymagalnością roszczenia i rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia. Przed wytoczeniem powództwa pierwotny wierzyciel wystąpił jednak do Sądu z wnioskiem o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, która to klauzula została nadana postanowieniem z dnia 22 września 2011 roku roku, a następie w oparciu o ten tytuł wszczął postępowanie egzekucyjne, co przerwało bieg terminu przedawnienia. Jak wskazano wyżej, przerwanie biegu przedawnienia powoduje, że termin ten biegnie na nowo. W niniejszej sprawie za początek biegu nowego terminu przedawnienia należy uznać datę wydania postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego tj. dzień 12 kwietnia 2012 roku, wówczas bowiem postępowanie zainicjowane wnioskiem pierwotnego wierzyciela o wszczęcie egzekucji zostało zakończone (art. 124 k.c.). Pokreślenia wymaga przy tym, że do umorzenia postępowania egzekucyjnego doszło jeszcze zanim pierwotny wierzyciel dokonał sprzedaży przysługującej mu wobec pozwanego wierzytelności, a zatem bieg terminu przedawnienia został skutecznie przerwany, a przywołany przez pozwanego pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku (II CSK 196/14, OSNC 2015/12/145), nie może znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie. Nie zmienia to jednak faktu, że powód wytoczył powództwo po upływie trzyletniego terminu przedawnienia, liczonego od dnia 12 kwietnia 2012 roku, uczynił to bowiem dopiero w dniu 1 października 2015 roku. W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że powód nie wykazał w żaden sposób, aby pierwotny wierzyciel, po dniu 12 kwietnia 2012 roku, wystąpił przeciwko pozwanemu z kolejnym wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, w szczególności nie złożył wniosku o wszczęcie egzekucji, do czego zobowiązał się w piśmie procesowym opatrzonym datą 15 lutego 2016 roku. Jedynie na marginesie zauważenia wymaga, że nawet gdyby przyjąć, że wniosek taki został rzeczywiście złożony, a przeciwko P. M. toczyło się kolejne postępowanie egzekucyjne, powód nie wykazał, iż postępowanie to zostało zakończone przed zbyciem wierzytelności przez pierwotnego wierzyciela, co w świetle powołanego wyroku Sądu Najwyższego i inercji powoda, nakazałoby przyjąć, że skutek w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia znalazłby zastosowanie wyłącznie względem pierwotnego wierzyciela, a więc podmiotu wymienionego w tytule wykonawczym. W myśl bowiem wskazanego orzeczenia, wniosek o wszczęcie egzekucji nie przerywa biegu przedawnienia, jeżeli komornik umorzył postępowanie egzekucyjne na wniosek wierzyciela, który w toku tej egzekucji dokonał przelewu egzekwowanej wierzytelności. Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy bowiem identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których/przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana.

W przedmiotowej sprawie, powód nie wykazał, by pozwany zrzekł się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Na marginesie wskazać należy, że zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i w doktrynie, dopuszcza się możliwość nieuwzględnienia zarzutu przedawnienia na podstawie art. 5 k.c. Podstawowym jednak warunkiem takiej możliwości jest ocena zarzutu przedawnienia jako czynienia przez uprawnionego do jego podnoszenia z przysługującego mu prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego.

W rozpoznawanej sprawie powód nie wykazał, aby zachodziły szczególne okoliczności przemawiające za uznaniem zarzutu przedawnienia jako naruszającego zasady współżycia społecznego. Nie można bowiem uznać zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia za działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego przewidzianymi w art. 5 k.c. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do wniosku, że wierzyciel mógłby dochodzić przedawnionej należności w dowolnym momencie po upływie terminu przedawnienia, powołując się na zasady współżycia społecznego, co niweczyłoby cel instytucji przedawnienia.

W kontekście powyższych rozważań, jedynie na marginesie podniesienia wymaga, że powód (...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. nie wykazał w ogóle swojej legitymacji czynnej do występowania w przedmiotowym procesie. Powód w żaden sposób nie udowodnił, że przysługuje mu wierzytelność w stosunku do pozwanego P. M. wynikająca z zawartej przez pozwanego z (...) Bank Spółką Akcyjną w K. w dniu 4 stycznia 2008 roku umowy kredytu nr (...) w wysokości dochodzonej przedmiotowym powództwem. Powód nie wykazał, że nabył wierzytelność względem pozwanego od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki (...) w W., wobec nie wykazania – poprzez złożenie stosownej umowy cesji – że podmiot ten wcześniej nabył wierzytelność od (...) Bank Spółki Akcyjnej w K. (ewentualnie od jego następcy (...) Bank S.A. w W.).

Legitymacji czynnej powoda nie dowodzi również wystawione przez pierwotnego wierzyciela zawiadomienie o dokonaniu przelewu wierzytelności, jak również wystawione przez powoda wezwanie do zapłaty, które to dokumenty same w sobie oczywiście nie mogą stanowić i nie stanowią dowodu na zawarcie umowy cesji. Są to tzw. dokumenty prywatne, których formalna moc dowodowa, jak stanowi art. 245 k.p.c., ogranicza się do domniemania, że ich wystawca złożył oświadczenie nimi objęte. Tylko w takim zakresie dokumenty te nie budzą wątpliwości Sądu. Natomiast materialna moc dowodowa omawianego zawiadomienia oraz wezwania bez poparcia ich odpowiednimi dokumentami źródłowymi, jest nikła. Jednocześnie przypomnienia wymaga, że treść oświadczenia zawartego w dokumencie prywatnym nie jest objęta domniemaniem zgodności z prawdą zawartych w nim twierdzeń. Zatem dokument prywatny nie jest dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok SN z dnia 25 września 1985 r., IV PR 200/85, OSNC 1986, nr 5, poz. 84).

Podkreślić w tym miejscu należy, że powód będąc podmiotem, którego istotną działalnością jest skupowanie wierzytelności pieniężnych na dużą skalę, z uwagi na zakres prowadzonej działalności winien w sposób bezsporny wykazać, że nabył ze skutkiem prawnym określoną, konkretną wierzytelność, wobec wskazanej osoby.

W konsekwencji uznać należy, że powód, od początku postępowania reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, w żaden sposób nie wykazał, że nabył wierzytelność względem pozwanego. Zgodnie zaś z treścią przepisu
art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. W przedmiotowej sprawie to powód winien udowodnić, że nabył ze skutkiem prawnym wierzytelność względem pozwanego wynikającą z przedmiotowej umowy kredytu, i że pozwany powinien zapłacić mu należność w opisanej pozwem wysokości. Stosownie bowiem do treści art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Wskazać przy tym należy, że obowiązujące przepisy (art. 207 § 6 k.p.c.) nakazują stronom postępowania przytaczanie okoliczności faktycznych i dowodów, co do zasady wraz z pierwszym pismem, w którym zajmuje stanowisko w sprawie. Już zatem w treści pozwu powód winien niezwłocznie przedstawić wszelkie wnioski dowodowe i dowody na uzasadnienie swoich twierdzeń faktycznych (B. K., Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. S. P.. (...)-148). Wskazać bowiem należy, że § 2 art. 217 k.p.c. jasno wskazuje, że fakty i dowody winny być przytaczane „we właściwym czasie” pod rygorem ich pominięcia jako spóźnionych (por. Komentarz do art. 217 Kodeksu postępowania karnego: P. Telenga i inni, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. WKP, 2012; T. Żyznowski i inni, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366. Lex, 2013; B. Karolczyk, Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. St.Prawn. 2012/1/123-148).

Z opisanych powyżej przyczyn uznać należy, że powód nie udowodnił, że pozwany ma obowiązek zapłaty na jego rzecz, jako cesjonariusza, kwoty dochodzonej pozwem.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd wydając w sprawie wyrok oddalił powództwo w całości.