Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2015 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko (...) S.A. V. (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie

z dnia 10 marca 2014 r., sygn. akt I C 2638/12

I. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1. w ten sposób, że kwotę 1050 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt) zastępuje kwotą 1295 zł (jeden tysiąc dwieście dziewięćdziesiąt pięć) i w punkcie 3. w ten sposób, że w miejsce udziału 25,80% wpisuje 31,80% , a w miejsce 74,20% wpisuje 68,20 % ;

II. w pozostałym zakresie oddala apelację;

III. znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 2258/14

UZASADNIENIE

Powód (...) Sp. z.o.o. pozwem złożonym dnia 22 sierpnia 2012 r. w postępowaniu upominawczym wniósł, aby pozwany (...) S.A. w terminie 2 tygodni od doręczenia nakazu zapłaty zapłacił powodowi kwotę 4.070 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 maja 2012 r. do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 12 września 2012 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy- Śródmieścia w Warszawie uwzględnił w całości żądanie pozwu.

W dniu 5 listopada 2012 r. pozwany złożył sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podniósł, że roszczenie jest bezzasadne, gdyż umowa najmu zawarta między powodem a poszkodowaną była nieważna ze względu na fakt, że nie posiadała wszystkich istotnych postanowień umowy. Pozwany kwestionował również ważność umowy cesji, czego skutkiem był zarzut braku legitymacji czynnej i wysokość roszczenia.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Wyrokiem z dnia 10 marca 2014 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy- Śródmieścia w Warszawie zasądził od pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 1.050 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 maja 2012 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Nadto zasądził od stron wzajemnie koszty postępowania, częściowo je rozdzielając, ustalając zasadę, że powód wygrał niniejsze postępowanie w 25,80%, zaś pozwany w 74,20%, szczegółowe rozstrzygnięcie pozostawiając w tej mierze referendarzowi sądowemu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny i poczynił rozważania prawne:

W dniu 22 marca 2012r. samochód marki T. (...) nr rej. (...) należący do A. M. został uszkodzony na skutek kolizji drogowej spowodowanej przez kierującego pojazdem marki N. nr rej. (...). Samochód sprawcy był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W..

W dniu 22 marca 2012r. A. M. zawarła z powodem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. umowę najmu pojazdu zastępczego, na mocy której powód oddał A. M. do odpłatnego używania pojazd zastępczy marki K. (...) nr rej. (...). Wynajęty przez poszkodowaną pojazd należał do wyższego segmentu (segment klasy C) niż uszkodzony (segment klasy B), jednak cena najmu została określona jak dla samochodu z segmentu właściwego pojazdowi uszkodzonemu. Zgodnie z cennikiem, dla segmentu B, cena za dobę przy wynajmie 1-2 dniowym wynosiła 250 zł, za dobę przy wynajmie 3-4 dniowym - 230 zł, za dobę przy wynajmie 5-6 dniowym - 200 zł i powyżej 7 dni - 185 zł. A. M. oświadczyła, że akceptuje stawki czynszu i wyraziła zgodę na wystawienie przez powoda faktury VAT za usługę najmu.

W dniu 22 marca 2012r. A. M. i powód zawarli umowę cesji wierzytelności, jaka przysługiwała A. M. w stosunku do ubezpieczyciela sprawcy szkody, tj. pozwanego.

Uszkodzony pojazd marki T. (...) nr rej. (...) został przyjęty do serwisu Centrum (...) w W. w dniu marca 2012r. Pojazd został naprawiony w dniu 13 kwietnia 2012r. i w tym dniu został odebrany z serwisu. W dniu 13 kwietnia 2012r. A. M. dokonała zwrotu pojazdu zastępczego na rzecz powoda.

Powód w dniu 13 kwietnia 2012r. wystawił na rzecz A. M. fakturę VAT nr (...) za wynajem pojazdu marki K. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w okresie od dnia 22 marca 2012r. od dnia 13 kwietnia 2012r. na kwotę 4.070 zł.

Pismem z dnia 18 kwietnia 2012r. powód poinformował pozwanego o nabyciu na mocy umowy cesji zawartej z A. M. wierzytelności w postaci prawa do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego i wezwał pozwanego do pokrycia kosztów najmu auta zastępczego w wysokości 4.070 zł brutto w terminie 30 dni od daty otrzymania pisma. Przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanemu w dniu 20 kwietnia 2012r. Pozwany nie pokrył kosztów wynajmu samochodu zastępczego.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, których autentyczność nie była kwestionowana przez strony i nie budziła wątpliwości Sądu.

Ponieważ kwestią sporną w przedmiotowej sprawie był czas niezbędny do naprawy pojazdu poszkodowanego i wysokość stawki za dzień najmu, Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu techniki na okoliczność ustalenia wysokości średniej stawki dziennej wynajęcia auta zastępczego porównywalnej klasy do wynajętego przez poszkodowaną pojazdu, według cen obowiązujących na terenie W. oraz uzasadnionego i niezbędnego czasu naprawy uszkodzonego pojazdu przy uwzględnieniu zakresu uszkodzeń w przedmiotowym aucie w związku ze zdarzeniem z 22 marca 2012 r.

W oparciu o tę opinię, którą Sąd Rejonowy uznał za rzeczową, logiczną, prawidłową, ze spójną argumentacją, Sąd ten ustalił, że wysokość stawki dziennej wynajęcia pojazdu klasy pojazdu wynajętego przez poszkodowaną według cen obowiązujących na terenie W. zawierała się w przedziale 90 zł -213,13 zł brutto. Czas niezbędny i jednocześnie uzasadniony do naprawy uszkodzonego pojazdu w związku ze zdarzeniem z 22 marca 2012 r. wynosił natomiast nie więcej niż 2 dni robocze.

Sąd Rejonowy zważył, że odpowiedzialność pozwanego została oparta na art. 415 k.c., art. 805 § 1 k.c. i art. 822 § 1 i § 4 k.c.

Sąd Rejonowy wskazał dalej, iż definicja szkody sprowadza się do ujemnych dolegliwości powstałych w wyniku czyjegoś bezprawnego działania i przy szkodzie o charakterze materialnym dotyczy przede wszystkim uszczerbku powstałego w majątku poszkodowanego. Stosowanie do dyspozycji art. 361 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, przy czym, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Jak natomiast stanowi art. 363 § 1 k.c., naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ograniczałoby się do świadczenia w pieniądzu.

Zdaniem Sądu Rejonowego utrata możliwości korzystania z samochodu niewątpliwie stanowiła szkodę majątkową i była normalnym następstwem zdarzenia powodującego szkodę w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne na wynajem pojazdu zastępczego, to mieściły się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu.

W ocenie Sądu Rejonowego decydujące znaczenie w kwestii kosztów najmu pojazdu oraz czasu naprawy pojazdu miała opinia pisemna biegłego sądowego, która pozwoliła w sposób nie budzący żadnych wątpliwości odpowiedzieć na kluczowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pytania. Jak wynikało z tej opinii czas przywrócenia do stanu sprzed wypadku przedmiotowego samochodu wyniósł 2 dni robocze. Zatem przedmiotowy okres był okresem koniecznym, niezbędnym, ale jednocześnie wystarczającym do naprawy uszkodzonego pojazdu, a więc w okresie tym właściciel pojazdu mógł korzystać z pojazdu zastępczego. Wskazać przy tym należało, iż okres, za który przysługiwał zwrot kosztów pojazdu zastępczego to był okres, w którym poszkodowany faktycznie nie miał możliwości używania własnego samochodu, albowiem pojazd był naprawiany w warsztacie. Zatem zdaniem Sądu Rejonowego do tego okresu należało doliczyć czas od zgłoszenia szkody do wykonania oględzin, tj. 4 dni oraz czas oczekiwania na zamówione części zamienne, w tym przypadku 1 dzień. Mając powyższe na uwadze łączny okres, za który przysługiwał zwrot kosztów pojazdu zastępczego wynosił 7 dni.

Odnośnie stawki za najem pojazdu zastępczego Sąd Rejonowy wskazał, że poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwania w rejonie zamieszkania usługodawcy oferującego usługi najmu pojazdu zastępczego jak najtańsze, jednakże jak wynikało ze sporządzonej opinii wysokość stawki dziennej wynajęcia pojazdu klasy pojazdu wynajętego przez poszkodowaną mieściła się w przedziale od 90 - 213,12 zł brutto. W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy przyjął stawkę uśrednioną wynikającą z opinii biegłego, a zatem 150 zł.

W opinii Sądu Rejonowego, roszczenie poszkodowanego dotyczące pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego, jako prawo majątkowe, mogło być w drodze cesji przeniesione na powoda w oparciu o art. 509 § 1 k.c.

Zdaniem Sądu I instancji w przedmiotowej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki odpowiedzialności pozwanego jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej. Pozwany zatem winien był pokryć odpowiedzialność za szkodę w związku z najmem pojazdu zastępczego przez okres 7 dni przy stawce 150 zł brutto za jeden dzień, tj. zapłacić powodowi kwotę 1,050 zł. W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Sąd Rejonowy uznał, iż bezzasadny był także zarzut dotyczący nieważności umowy najmu, umowa złożona do akt spełniała wszelkie niezbędne wymogi.

O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Okres, za który zasądzono odsetki, został określony zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 21 maja 2012r. do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c. i ustalił, iż powód wygrał postępowanie w 25,80 %, zaś pozwany w 74,20 %.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód, zaskarżając wyrok w części oddalającej powództwo oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Powód wniósł o uwzględnienie apelacji, zmianę wyroku w zaskarżonej części i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych za dwie instancje wraz z opłatą pełnomocnictwa.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie art. 361 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że pozostający w związku przyczynowym ze szkodą uzasadniony, konieczny czas naprawy wynosił 7 dni oraz że zasadne było zastosowanie średniej stawki czynszu najmu.

Pozwany wnosił o oddalenie apelacji i zasadzenie na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego wg norm prawem przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd I instancji i przyjął je w całości za własne czyniąc podstawą rozstrzygnięcia.

Podkreślić również należało, że argumentacja prawna szeroko przeprowadzona w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia zasługiwała w przeważającej części na akceptację, co czyniło zbędnym obszerne jej powtarzanie w tym miejscu.

Przechodząc do analizy zasadności zarzutów apelacyjnych należało zważyć, że apelacja powoda skierowana zostala do art. 361 k.c., przy czym powód kwestionował ograniczenie przez Sąd Rejonowy czasu użytkowania samochodu zastępczego do 7 dni oraz wyliczenie należnej kwoty w oparciu o stawkę uśrednioną.

Dla Sądu Okręgowego było oczywiste, że co do zasady normalnym następstwem koIizji samochodowej w rozumieniu art. 361 § 1 k.c., w wyniku której doszło do uszkodzenia samochodu, mogła być utrata możliwości korzystania z niego, a co za tym idzie konieczność czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego w okresie, gdy szkoda nie została jeszcze naprawiona (tak SN w wyroku z dnia 08 września 2004 r., IV CK 672/03, w wyroku z dnia 06 stycznia 1999 r., II CKN 109/98, niepublikowane).

Jednakże Sąd Okręgowy uznał, że w przypadku wynajęcia pojazdu zastępczego odpowiedzialność ubezpieczyciela obejmować może jedynie celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty tego najmu, tj. najem za okres konieczny i niezbędny do naprawy samochodu, gdyż tylko takie koszty mieszczą się w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Nie może natomiast ubezpieczyciel odpowiadać w takich sytuacjach, kiedy koszty naprawy samochodu czy najmu pojazdu zastępczego są znacznie wyższe, gdyż np. poszkodowany przez długi czas zaniechał naprawy, zwlekał z odbiorem samochodu bądź naprawa była dokonywana mało sprawnie z nieuzasadnionymi przestojami, czy też nie została prawidłowo przeprowadzona (tak uchwała SN z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11, wyroki SN z dnia 18 marca 2003 r. IV CKN 1916/00, z dnia 5 listopada 2004 r., II CK 494/03, z dnia 26 listopada 2002 r., V CKN 1397/00 ).

Dlatego też wnioskowanie Sądu Rejonowego o zasadności przyznania kosztów najmu samochodu za 7 dni, na który to okres Sąd ten zaliczył nie tylko 2 dni robocze, podczas których była faktycznie wykonywana naprawa, ale również czas od zgłoszenia szkody do wykonania oględzin (4 dni) i czas oczekiwania na części zamienne (1 dzień) było jak najbardziej słuszne i korzystne dla powoda. Jednocześnie postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie nie wykazało, aby do naprawy pojazdu powoda były potrzebne części, których sprowadzenie wymagało więcej czasu, było utrudnione i przekraczało czas potrzebny przeciętnie na dokonanie tego typu czynności oceniony przez biegłego na 1 dzień. Wręcz przeciwnie, z dokumentu zatytułowanego "Przebieg naprawy uszkodzonego pojazdu" wynikało, że oględziny przednaprawcze miały miejsce w dniu 26 marca 2012r., natomiast części zamówiono dopiero w dniu 10 kwietnia 2012r. W żaden sposób powód nie wykazał, co było przyczyną dwutygodniowej zwłoki, a także że była ona w jakikolwiek sposób uzasadniona. Co więcej, okres od faktycznego zamówienia części do zakończenia naprawy pokrywał się z wnioskami wynikającymi z opinii biegłego, który wskazał, że termin dla otrzymania zamówionych części i naprawy samochodu wynosić powinien w niniejszej sprawie łącznie 3 dni.

Sąd Okręgowy uznał natomiast za zasadne zarzuty powoda dotyczące przyjęcia zaniżonej stawki dziennej za najem zastępczy samochodu. Biegły wskazał na dużą rozpiętość cen wynajmu samochodu klasy pojazdu wynajętego przez poszkodowaną, które kształtowały się od wartości 90 zł brutto do 213,12 zł brutto. Powód określił koszt dzienny najmu samochodu przez poszkodowaną na kwotę 185 zł brutto. Tak więc nie tylko koszt ten mieścił się w granicach ustalonych przez biegłego, ale również nie plasował się w górnej granicy dopuszczalnych stawek. Słusznie przy tym wskazał sam Sąd Rejonowy, że naprawiając pojazd, czy wynajmując samochód zastępczy poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwania warsztatu czy firmy oferującej najtańsze usługi (podobnie SN w wyroku z dnia 25.04.2002r. I CKN 1466/99). Jednakże Sąd Rejonowy nie wyprowadził z tego twierdzenia właściwego wniosku. Skoro bowiem poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwania najtańszego, czy nawet oferującego usługi na średnim poziomie warsztatu, to jeżeli tylko faktyczne koszty naprawy czy wynajęcia samochodu zastępczego nie przewyższały górnej granicy przewidzianej dla kosztów określonych napraw czy najmu, koszty takie nie mogły być uznane za nieekonomiczne i powinny zostać zwrócone w faktycznie poniesionej wysokości. Dlatego też należność na rzecz powoda powinna wynieść 1.295 zł, a nie 1.050 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok, o kosztach postępowania orzekając w I instancji na podstawie art. 100 k.p.c. z tym, że ustalając, że powód wygrał postępowanie w 31,80 %, a pozwany w 68,20 %. O kosztach postępowania w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 §1 k.p.c. i art. 100 k.p.c. biorąc pod uwagę, że apelacja okazała się zasadna jedynie w bardzo niewielkiej części.