Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Zamościu II Wydział Karny w składzie :

Przewodniczący: SSO Urszula Zwolak (spr.)

Sędziowie: SO Dorota Bogucka-Zielonka

SO Andrzej Sak

Protokolant: st.sekr.sąd. Agnieszka Nowakowska

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Marka Sowy

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2013 roku

sprawy R. J.

oskarżonego z art.288§1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez oskarżonego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Hrubieszowie

z dnia 15 maja 2013 r. sygn. akt II K 1257/10

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę R. J. przekazuje Sądowi Rejonowemu w Hrubieszowie do ponownego rozpoznania.

/-/ Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt II Ka 625/13

UZASADNIENIE

Uzasadnienie faktyczne:

Sąd Rejonowy w Hrubieszowie wyrokiem z dnia 15 maja 2013 roku, zapadłym w sprawie IIK 1257/10 uznał oskarżonego R. J. winnym tego, że:

w dniu 22 października 2010 roku w P. powiatu (...) uszkodził samochód marki V. (...) o nr rej. (...) obrzucając go kamieniami powodując wgięcie karoserii drzwi, pękniecie szyby czołowej oraz przedniego reflektora czym spowodował straty w kwocie 845 zł na szkodę M. S.

tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 288 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 288 § 1 k.k. skazał oskarżonego na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

na podstawie art. 69 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunków zawiesił na okres 2 lat;

na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.

Wyrok ten zaskarżyli: oskarżony osobiście oraz jego obrońca.

Obrońca oskarżonego zaskarżyła wyrok na podstawie art. 444 k.p.k. i art. 425 § 1 i 2 k.p.k. w całości. Wyrokowi temu zarzuciła:

obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

I. art. 424 § 1 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 k.p.k., art. 7 k.p.k. przez nieprawidłowe, niespełniające zakreślonych przepisem wymogów uzasadnienie wyroku, oparcie go na nieprawidłowej i niepełnej ocenie dowodów i okoliczności, oraz nie wskazanie faktów i dowodów, na których oparto treść rozstrzygnięcia, nie wskazanie przyczyn odmowy wiarygodności dowodom przemawiającym na korzyść oskarżonego, niewyjaśnienie zachodzących wątpliwości co do popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu ich przypisanie na jego niekorzyść;

II. art. 4 k.p.k., art. 5 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 366 § 1 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. przez uznanie sprawy za wyjaśnioną w sytuacji gdy nie zostały zbadane i wyjaśnione, a wynikające z materiału dowodowego wątpliwości tyczące osób, które dokonały zniszczenia samochodu rzucając kamieniami w sytuacji gdy z materiału dowodowego w postaci zeznań świadków wynika, iż kamieniami rzucał P. Ż. (1), P. Ż. (2) i E. Ż. oraz brak dokładnego opisu czynu przez rozbieżności w opisie czynu przypisanemu oskarżonemu z ustalonym w uzasadnieniu stanem faktycznym w zakresie szkody powstałej w samochodzie oraz jej wartości;

III. orzeczenie wobec oskarżonego rażąco niewspółmiernej kary pozbawienia wolności, w sytuacji gdy charakter i okoliczności czynu przypisanego oskarżonemu uzasadniały orzeczenie kary łagodniejszej.

Podnosząc te zarzuty skarżąca na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. wnosiła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary łagodniejszej.

Oskarżony w osobiście sporządzonej apelacji zaskarżył wyrok również w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie prawa procesowego przez Sąd I-szej instancji, polegające na:

a). obrazie art. 72 k.p.k. przez niezapewnienie oskarżonemu możliwości korzystania z pomocy tłumacza;

b). sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, iż oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał przedmiotowe i podmiotowe znamiona przestępstwa z art. 288 k.k.,

II. rażącą niewspółmierność kary poprzez pominięcie faktu naprawienia szkody przez oskarżonego, przez co doszło do wymierzenia oskarżonemu kary sześciu miesięcy pozbawienia wolności.

Wskazując na powyższe uchybienia skarżący wnosił, o:

I. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu;

względnie:

II. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Hrubieszowie z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Uzasadnienie prawne:

Obie apelacje o ile wnoszą o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania są zasadne, gdyż podnoszone w zarzutach apelacji uchybienia okazały się w znacznej części trafne, natomiast zarzuty odnoszące się do orzeczenia w zakresie kary stają się przedwczesne.

Ad. apelacji obrońcy oskarżonego:

Szczególnie przekonywujący jest zarzut naruszenia przepisu art. 424 § 1 k.p.k. zawarty w pkt I. apelacji, gdyż uzasadnienie wyroku nie zawiera jako takich ustaleń faktycznych, a jedynie jest dokumentem sprawozdawczym w zakresie przebiegu postępowania przygotowawczego. Opis przebiegu zajścia i udziału w nim oskarżonego został zawarty w dwóch zdaniach na karcie 282, a i tam Sąd w jednym z nich zawarł stwierdzenie, że oskarżony z E. Ż. obrzucali przyjezdnych kamieniami, by w drugim z tych zdań stwierdzić, że uszkodzenia samochodu dokonał R. J. uderzając kamieniami. Z treści tych dwóch zdań nie wynika zatem, jakie dowody przemawiają za tym, że uszkodzeń dokonał właśnie oskarżony a nie rzucająca kamieniami E. Ż.. Tymczasem z zeznań świadków, którym Sąd Rejonowy dał wiarę, np. Z. R., J. M. oraz m.in. z zawiadomienia o przestępstwie, wynika, że kamieniami rzucali również nieletni synowie E. Ż. lub, że kamienie latały w obie strony. Tego rodzaju nie wyjaśnione rozbieżności oraz sposób sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego wyroku powodują, że kontrola odwoławcza orzeczenia jest znacznie utrudniona, a rozumowanie Sądu I instancji, które doprowadziło do skazania oskarżonego jest niejasne i nie sposób go podzielić. Bez wątpienia jak wynika z motywów pisemnych zaskarżonego wyroku przesądzającym o winie oskarżonego był fakt zobowiązania się przez niego w toku mediacji, do pokrycia kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, czego podzielić nie sposób, chociaż z drugiej strony, fakt ten nie miał decydującego przełożenia na wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary. Sąd oceniając zeznania świadków stwierdził, że daje im wiarę, jednak nie wskazał, których świadków ten walor wiarygodności dotyczy oraz nie precyzował czy prawdziwe są zeznania złożone w toku dochodzenia czy te złożone na rozprawie, gdyż w niektórych przypadkach zeznania te zdecydowanie się między sobą różnią.

W toku procesu nie wyjaśniono istotnych dla ustalenia stopnia winy oskarżonego okoliczności, jak chociażby podawanych przez E. Ż. okoliczności, iż tego dnia doznała ona w wyniku zajścia złamania lub uszkodzenia ręki (k. 43 i 43v u dołu strony), a S., którzy najechali ich posesję posługiwali się nożem i „pałami”. W innym miejscu (k. 160) świadek E. Ż. podała, że w dniu zajścia miała rękę w gipsie. Te sprzeczności nie zostały wyjaśnione. Sąd nie odniósł się również do zeznań, jak wskazano w uzasadnieniu do wiarygodnych świadków, m.in. J. M., który zeznał, że: „jakiś chłopak wyleciał z pałą” (k. 142). Sąd nie dociekał i nie ustalił, czy ten chłopak to jeden z tych, którzy przyjechali na posesję oskarżonego, czy też chodzi o jednego z synów E. Ż.. Z zeznań świadków wynika również, że „przyjezdni” mieli kije bejsbolowe. W świetle tych informacji zachowanie oskarżonego nie zostało przez Sąd ocenione przez pryzmat czynności podejmowanych w obronie koniecznej, lub jako przekroczenie jej granic. Jak wynika z powyższego, zarzuty ujęte w zarzutach I i II apelacji obrońcy oskarżonego są zasadne i ich uwzględnienie stało się podstawą orzeczenia odwoławczego.

Już te wykazane uchybienia i niewyjaśnione sprzeczności powodują, że wyrok w dotychczasowym kształcie nie może się ostać. Odnoszenie się do pozostałych zarzutów, a szczególnie tych dotyczących surowości orzeczonej kary oraz ujętych w apelacji oskarżonego są przedwczesne i na podstawie art. 436 k.p.k. Sąd Okręgowy poprzestaje na ocenie zarzutów wyżej wskazanych, gdyż jest to wystarczające dla prawidłowego orzekania w sprawie. Dla prawidłowego orzekania przed Sądem I instancji przy ponownym rozpoznawaniu sprawy, Sąd Okręgowy wskaże jedynie, że zarzut naruszenie art. 72 k.p.k., stawiany w apelacji samego oskarżonego jest chybiony. Oskarżony jak sam podał mieszka w Polsce od wielu lat, prowadzi tu interesy, zawiera umowy dotyczące działalności gospodarczej. W toku procesu korzystał z pomocy fachowego czynnika jakim jest obrońca z urzędu. Podzielając stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie (II AKa 484/99, OSA 2000, z. 10, poz. 74), należy stwierdzić, że art. 72 k.p.k. ma zastosowanie, gdy oskarżony nie może pojąć znaczenia i sensu dokonywanych czynności procesowych albo nie ma możliwości wysłowienia się w języku polskim. Natomiast w niniejszej sprawie istnieją uzasadnione podstawy do przekonania, że wbrew deklaracjom, oskarżony w wystarczającym stopniu posługuje się językiem polskim, a pomoc obrońcy z urzędu powoduje, że prawo do obrony oskarżonego nie jest w najmniejszym stopniu naruszone.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Rejonowy:

- przesłucha ponownie oskarżonego, jeżeli nie skorzysta on z prawa do odmowy składania wyjaśnień i w trakcie tej czynności dążyć będzie m.in. do ustalenia motywacji, która doprowadziła oskarżonego do uzgodnienia sposobu naprawienia szkody i ustali, czy uzgodniona kwota odszkodowania została wypłacona;

- przesłucha wnikliwie świadków, dążąc do wyjaśnienia sprzeczności w ich zeznania oraz w razie konieczności przeprowadzi konfrontacje pomiędzy nimi oraz pomiędzy oskarżonym a świadkami w celu ustalenia rzeczywistego przebiegu zajścia;

- przeprowadzi inne nasuwające się dowody, a orzeczenie oprze na kompleksowej ocenie wszystkich przeprowadzonych dowodów;

- ewentualne uzasadnienie sporządzi respektując treść art. 424 k.p.k..

/-/ Na oryginale właściwe podpisy.