Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z o.o. w P.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego (...) w W.

z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt I C 1006/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) Spółki z o.o. w P. na rzecz Towarzystwa (...) S.A w W. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Sygnatura akt V Ca 1706/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy (...) w W. oddalił powództwo o zapłatę (...) Sp. z o.o. w P. przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W. i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 647,57 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Powyższe rozstrzygnięcie było wynikiem następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych Sądu Rejonowego:

W dniu 11 maja 2011 r. doszło do kolizji H. (...) będącego współwłasnością M. L. i K. L. oraz samochodu S. (...) prowadzonego przez sprawcę zdarzenia R. D., który był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń.

Zgodnie z arkuszem naprawy pojazdu najemcy uszkodzony samochód został oddany do naprawy w dniu 30 maja 2011 r., a odebrany z warsztatu naprawczegow dniu 01 czerwca 2011 r. W dniu 30 maja 2011 r. pomiędzy (...) Sp. z o.o. w P. (dalej E.) jako wynajmującym a M. L. jako najemcą, została zawarta umowa najmu (...) nr (...), której przedmiotem był najem pojazdu zastępczego marki S. (...), nr rej. (...), wg stawki dziennej 327 zł netto (402,21 zł brutto), zaś poszkodowany jednocześnie zaakceptował (ogólne warunki) najmu pojazdów zastępczych oraz aktualne stawki czynszu najmu. W tym samym dniu M. L., jako zbywca wierzytelności (cedent), zawarł z (...), jako nabywcą wierzytelności (cesjonariusz), umowę cesji wierzytelności (stanowiącą załącznik nr l do umowy najmu (...) nr (...)), obejmującą prawo do zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego od (...), przysługującej mu (cedentowi) w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 11 maja 2011 r. w stosunku do Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna w W.. Wraz z wierzytelnością główną przeszły na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenia o zaległe odsetki. W dniu 27 czerwca 2011 r. (...) wystawił na rzecz M. L. fakturę VAT nr (...) za wynajem pojazdu zastępczego S. (...), nr rej. (...) w okresie 30.05.2011 r. - 01.06.2011 r. (2 dni), opiewającą na kwotę 804,42 zł brutto (654 zł netto), przy dziennej stawce czynszu najmu - 402,21 zł brutto (327 zł netto). Pismem datowanym na dzień 11 lipca 2011 r., doręczonym ubezpieczycielowi w dniu 15 lipca 2011 r., powód poinformował pozwanego o zawarciu umowy przelewu wierzytelności oraz wezwał go do zapłaty na jego rzecz kwoty 804,42 zł tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu. Decyzją datowaną na dzień 27 lipca 2011 r. pozwane towarzystwo ubezpieczeń przyznało poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 369 zł brutto (150 zł netto /184,50 zł brutto x 2 dni = 369 zł brutto) tytułem kosztów wynajmu pojazdu zastępczego.

W części dotyczącej rozważań prawnych Sąd stwierdził, iż pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności za skutki kolizji, a także czasu naprawy uszkodzonego pojazdu i czasu (okresu) wynajmu pojazdu zastępczego. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd wskazał art. 361, 363, 436 § 2 w zw. z art. 415, 509, 822 i 828 k.c. oraz art. 36 ust. l ustawy z dnia 23 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Następnie wskazał, że utrata możliwości korzystania z rzeczy jest jedną z postaci szkody majątkowej, która pozostaje w normalnym związku przyczynowym z czynem niedozwolonym. Normalnym następstwem kolizji samochodowej, w wyniku której doszło do uszkodzenia samochodu, jest utrata możliwości korzystania z samochodu. Adekwatny związek przyczynowy istnieje również pomiędzy uszkodzeniem samochodu a kosztami wynajmu pojazdu zastępczego. Pozbawienie poszkodowanego możliwości korzystania z pojazdu uszkodzonego w trakcie kolizji skutkuje tym, że ma on prawo wynająć pojazd zastępczy i pozostaje to w związku przyczynowym z kolizją.

Bezspornie, powód i poszkodowany zawarli w dniu 30 maja 2011 r. umowę najmu (...) pojazdu zastępczego na czas trwania naprawy uszkodzonego pojazdu oraz umowę przelewu wierzytelności, zgodnie z którą poszkodowany przelał na powoda swoją wierzytelność obejmującą prawo do żądania zwrotu kosztów wynikających z umowy najmu, potwierdzoną fakturą VAT. W niniejszej sprawie doszło zatem do przerzucenia ciężaru dowodu, które wynika z domniemania faktycznego, iż skoro poszkodowany przedstawił rachunek w postaci faktury VAT za wynajem pojazdu zastępczego, jak również inne dokumenty stanowiące podstawę do wystawienia tejże, a autentyczność tych dokumentów nie jest kwestionowana, to ubezpieczyciel sprawcy szkody ma obowiązek wyłożoną na wynajem pojazdu zastępczego kwotę zwrócić. Dopiero wykazanie, iż poszkodowany świadomie lub przez niedbalstwo zapłaciłby kwotę wyższą niż powinien, mogłoby zwalniać ubezpieczyciela z odpowiedzialności za tę nadwyżkę. Na (sporną w sprawie, zakwestionowaną przez pozwanego) okoliczność ustalenia średniej stawki czynszu najmu samochodu osobowego marki S. (...) lub innego pojazdu tej samej klasy na terenie K. w maju i czerwcu 2011 r. przy uwzględnieniu dwudniowego okresu najmu, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z motoryzacji, który ustalił, że średni dzienny koszt wynajmu pojazdu S. (...) w przypadku wypożyczalni działających poza lotniskami i hotelami wynosi 134 zł brutto, zaś – w przypadku wypożyczalni działających przy lotniskach i hotelach 191 zł brutto.

Ustosunkowując się do zastrzeżeń zgłoszonych do powyższej opinii sądowej przez powoda Sąd stwierdził, iż kwota dochodzona w niniejszej sprawie stanowi odszkodowanie należne M. L. i K. L. w związku ze szkodą, jaką oni ponieśli w konsekwencji kolizji drogowej z dnia 11 maja 2011 r. Szkoda ta polegała (m. in.) na poniesieniu wydatku tytułem wynajęcia pojazdu zastępczego na czas naprawy ich (uszkodzonego w wyniku kolizji drogowej) samochodu. Uprawnienie najmu samochodu dotyczyło przy tym zbliżonej (nie wyższej) klasy pojazdu, co pojazd uszkodzony, w sytuacji jednak, gdy sami zdecydowali się wynająć samochód z klasy niższej (tj. klasy „B", a nie „C"), nie oznacza to, że mimo wszystko mogą się domagać zwrotu odszkodowania odpowiadającego wysokości najmu samochodu klasy wyższej niż faktycznie wynajęty. Takiej bowiem szkody, polegającej na najęciu samochodu tej klasy, oni nie ponieśli. I nie ma w tym miejscu znaczenia, że, gdyby wynajęli samochód klasy wyżej, to mogliby ponieść wyższy wydatek. Poszkodowani wynajęli pojazd tej klasy, uznając, że w pełni zaspokoi on ich potrzeby w czasie, gdy nie będą mogli korzystać ze swojego pojazdu, rekompensując jego brak. Konsekwencją powyższego było oddalenie wniosku powoda o dopuszczenie dowodu z pisemnej uzupełniającej opinii sądowej na okoliczność ustalenia konkurencyjnych (rynkowych) stawek czynszu najmu (w tym stawek maksymalnych i minimalnych), na rynku (...), przy założeniu dwudniowego czasu najmu, właściwych dla wynajmu samochodów klasy C - porównywalnej do uszkodzonego pojazdu H. (...). Odnośnie samej stawki dziennej wynajmu pojazdu S. (...), która określona została przez powoda na poziomie 327 zł netto (402,21 zł brutto), Sąd stwierdził, iż jest to stawka, która nie występowało na rynku lokalnym w okresie przedmiotowego najmu, nawet gdyby wziąć pod uwagę wypożyczalnie działające przy lotniskach i hotelach, w których najwyższa stawka wynosiła 345 zł brutto, a więc była o 57,21 zł niższa niż stawka z faktury VAT nr (...) z dnia 27 czerwca 2011 r.

W ocenie Sądu, przy weryfikacji stawki czynszu wynajmu pojazdu wskazanej przez powoda, należało przyjąć stawki wynajmu pojazdów przez firmy świadczące usługę wynajmu pojazdu zastępczego na czas naprawy. Wynajem ten rządzi się bowiem innymi prawami, niż wypożyczanie samochodów dla celów turystycznych, tj. przez wypożyczalnie działające przy hotelach i lotniskach. Przyjmowanie na potrzeby sporządzenia opinii w niniejszej sprawie stawek obowiązujących w wypożyczalniach działające przy hotelach i lotniskach jest z tego powodu całkowicie niedopuszczalne. Wśród natomiast wypożyczalni działających poza lotniskami i hotelami najwyższą stawką dzienną była kwota 160 zł brutto, która to - będąc o 242,21 zł niższą niż stawka ze spornej faktury VAT - pokazuje, że stawka wskazana przez powoda (402,21 zł brutto) absolutnie nie stanowiła rynkowej stawki najmu pojazdu S. (...) w maju i czerwcu 2011 r. Nie stawiając zatem przed poszkodowanymi obowiązku poszukiwania wypożyczalni oferującej wynajem pojazdów zastępczych po stawce niższej, czy nawet średniej i dopuszczając możliwości skutecznego domagania się przez nich zwrotu poniesionego przez nich wydatku na poczet wynajmu samochodu, przy przyjęciu nawet najwyższej ze stawek (jeśli chodzi o wypożyczalnie działające poza lotniskami i hotelami, tj. 160 zł brutto) wskazanych w opinii sądowej, absolutnie nie można się zgodzić, że pozwanego obciąża obowiązek pokrycia wydatku, przy zastosowaniu stawki 402,21 zł brutto dziennie.

Mając wszystko powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy uznał, że kwota wypłacona przez pozwanego na rzecz powoda w toku przedsądowego postępowania likwidacyjnego (369 zł brutto, przy stawce nawet wyżej niż najwyższa stawka - jeśli chodzi o wypożyczalnie działające poza lotniskami i hotelami - wynikająca z opinii sądowej, tj. 150 zł netto / 184,50 zł brutto x 2 dni = 369 zł brutto) w całości zaspokaja roszczenia tego drugiego z tytułu szkody poniesionej w związku z wynajmem pojazdu zastępczego i jakakolwiek dopłata z tego tytułu jest niezasadna.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją w całości powód zarzucając naruszenie:

1) art. 805 § 2 pkt 1 w zw. z art. 361 § 2 kc w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycielo Komunikacyjnych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i brak zasądzenia należnej powodowi kwoty odszkodowania w pełnej wysokości;

2) art. 233 § 1 kpc przez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów oraz sprzeczność oceny z zasadami doświadczenia życiowego i regułami logicznego rozumowania, skutkujące przyjęciem, iż roszczenie odszkodowawcze zostało już w pełni zaspokojone.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 435,42 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty i kosztami postępowania za I i II instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy stwierdzić, że uzasadnienie Sądu Rejonowego, choć rozbudowane, tworzy logiczną całość i ma zakotwiczenie w materiale dowodowym sprawy w tym dowodzie z opinii biegłego.

Całokształt apelacji opiera się na tezie, że powodowi przysługują faktycznie poniesione koszty najmu pojazdu zastępczego. Tymczasem, jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy żądanie takie ograniczone jest jedynie uzasadnionymi kosztami najmu pojazdu zastępczego faktycznie wynajętego, a nie uszkodzonego, i to po stawkach nieprzekraczających czynszu najmu na rynku lokalnym z wykluczeniem w niniejszej sprawie stawek stosowanych przez wypożyczalnie funkcjonujące na lotniskach i w hotelach. W ocenie Sądu Okręgowego nie ma żadnych podstaw do zwrotu, jak chciałby tego powód, czynszu za najem pojazdu wyższej klasy niż uszkodzony i to po stawkach przekraczających maksymalne stawki na rynku lokalnym.

W związku z tym należy stwierdzić, że skoro odszkodowanie wypłacone przez pozwanego przewyższa czynsz uwzględniający nawet najwyższą stawkę wskazaną przez biegłego to powództwo musiało zostać uznane za bezzasadne.

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc, zaś o kosztach z mocy art. 98 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.