Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2016 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa E. P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 16 grudnia 2015 r. sygn. akt XI C 663/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok o tyle, że:

a)  w punkcie 1 zasądza kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) złotych oraz, od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty, odsetki ustawowe za opóźnienie,

b)  dodaje punkt 1 a) o treści: „oddala powództwo w pozostałej części”,

c)  w punkcie 2 zasądza kwotę 904,16 (dziewięćset cztery 16/100) złotych;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 344,70 (trzysta czterdzieści cztery 70/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powód E. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. kwoty 1.501 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 24 marca 2015 roku do dnia zapłaty tytułem częściowego odszkodowania za szkodę zaistniałą w dniu 4 stycznia 2015 roku, przysługującego powodowi na podstawie łączącej strony umowy ubezpieczenia autocasco należącego do powoda pojazdu marki V. o nr rej. (...). Wniósł też o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w S. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku zasądził od pozwanego na rzecz powoda 1.501 złotych z odsetkami ustawowymi w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 24 marca 2015 roku do dnia zapłaty, a także kwotę 1.284,45 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd I instancji ustalił, że w dniu 4 stycznia 2015 roku doszło do uszkodzenia należącego do powoda pojazdu marki V. o nr rej. (...). W dniu zdarzenia powód i pozwany byli związani umową ubezpieczenia autocasco tego samochodu. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany uznał, że szkoda w pojeździe powoda ma charakter szkody całkowitej. Przyjął, że wartość rynkowa samochodu powoda wynosi 20.126 złotych brutto, zaś wartość pozostałości tego pojazdu wynosi 11.200 złotych i, tytułem odszkodowania, wypłacił powodowi 8.926 złotych brutto.

Jednocześnie na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu ruchu drogowego i techniki motoryzacyjnej J. W. Sąd Rejonowy ustalił, że w dacie zdarzenia wartość samochodu powoda wynosiła 22.400 złotych, wartość pozostałości tego pojazdu wynosi 10.000 złotych, zaś koszty naprawy samochodu wynoszą 19.065,28 złotych.

Sąd I instancji zaznaczył, że pozwany nie kwestionował co do zasady swojej odpowiedzialności za szkodę w pojeździe powoda, ani tego, iż jest to szkoda całkowita. Uwzględniając wyliczoną przez biegłego J. W. wartość samochodu przed uszkodzeniem (22.400 złotych), jak i wyliczoną przez tego biegłego wartość pozostałości (10.000 złotych), a także odszkodowanie wypłacone dotychczas powodowi przez pozwanego (8.926 złotych) Sąd Rejonowy uznał, że stosownie do art. 805 § 1 i 2 pkt 1 k.c. pozwany powinien zapłacić powodowi żądaną przez niego tytułem częściowego odszkodowania kwotę 1.501 złotych.

O odsetkach od tej kwoty Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 817 § 1 k.c., uwzględniając, że powód zgłosił pozwanemu szkodę w dniu 9 stycznia 2015 roku.

Z kolei o kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i § 2, 4, 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.), a także części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 roku, Nr 225, poz. 1635 z późn. zm.), mając na względzie, że powód poniósł opłatę sądową od pozwu w kwocie 76 złotych, koszty opinii biegłego w kwocie 591,45 złotych, wynagrodzenie działającego w jego imieniu pełnomocnika w wysokości 600 złotych oraz opłatę skarbową od czynności udzielenia pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych.

Powyższy wyrok w całości zaskarżył apelacją pozwany, zarzucając:

1. błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że pozwany wypłacił powodowi jedynie 8.926 złotych odszkodowania, podczas gdy sam powód w pozwie wskazał, iż została mu wypłacona kwota 10.500 złotych, a okoliczność ta nie była kwestionowana przez którąkolwiek ze stron i dlatego nie było podstaw do przyjęcia, że pozwany wypłacił powodowi jedynie 8.926 złotych,

2. pominięcie faktu, że powód dochodzi należności za najem pojazdu z umowy autocasco, zaś zgodnie z § 22 ust. 1 OWU w przypadku szkody całkowitej w pojeździe lub wyposażeniu dodatkowym (...) ustala rozmiar szkody oraz wysokość odszkodowania w kwocie równej wartości rynkowej pojazdu (ale nie wyższej niż ustalona w umowie ubezpieczenia suma ubezpieczenia) z dnia powstania szkody, pomniejszonej o wartość pozostałości, z zastrzeżeniem § 18 ust. 2 i § 23. Skoro według tego zapisu wartość pojazdu nie może być wyższa niż suma ubezpieczenia, to zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia należy przyjąć, że wartość pojazdu wynosi 20.126 złotych. Tym samym nie ma znaczenia wartość pojazdu ustalona przez biegłego,

3. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 k.c. przez przyjęcie, że powód udowodnił wysokość dochodzonego roszczenia,

4. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez zasądzenie odsetek w wysokości 8%, podczas gdy zgodnie z obwieszczeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 stycznia 2016 roku wydanego na podstawie art. 359 § 4 k.c. odsetki ustawowe od dnia 1 stycznia 2016 roku wynoszą 5% w stosunku rocznym,

5. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. przez wydanie orzeczenia bez wszechstronnego wyjaśnienia sprawy i dowolną oraz błędną ocenę dowodów poprzez przyjęcie, że roszczenie powoda o odszkodowanie zasługuje na uwzględnienie w sytuacji, gdy roszczenie to nie zostało udowodnione tak co do zasady, jak i co do wysokości.

W oparciu o powyższe zarzuty wnosił o zmianę wyroku i oddalenie powództwa, ewentualnie jego zmianę poprzez określenie właściwej wysokości odsetek, a także o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił w sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne i Sąd Okręgowy przyjmuje je za własne.

W szczególności Sąd ten prawidłowo, z zachowaniem reguł z art. 233 § 1 k.p.c., ustalił, że tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe powoda pozwany wypłacił powodowi 8.926 złotych.

Nie ulega wątpliwości, że ciężar dowodu tego, w jakiej części pozwany spełnił swoje zobowiązanie wobec powoda spoczywa na pozwanym, który niewątpliwie z faktu tego wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c.). Z dowodów zgromadzonych w sprawie nie wynika, aby była to kwota wyższa niż 8.926 złotych. Wprawdzie w pozwie powód zawarł twierdzenie, że kwota ta wynosiła 10.500 złotych, a pozwany nie zajął w tej kwestii stanowiska, to jednak w świetle całokształtu materiału dowodowego i obecnego stanowiska powoda, nie może ono stanowić podstawy ustalenia faktycznego i wyrokowania.

Według art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd może fakty te uznać za przyznane, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, zaś zgodnie z art. 229 k.p.c. fakty przyznane w toku postępowania nie wymagają dowodu pod warunkiem, że przyznanie nie budzi wątpliwości. Stwierdzenie przez powoda, że tytułem odszkodowania pozwany wypłacił mu 10.500 złotych budziło zaś wątpliwości w świetle pisma pozwanego skierowanego do H. P., w którym pozwany poinformował o przyznaniu powodowi odszkodowania w kwocie 8.926 złotych brutto (k. 16).

Rację ma natomiast apelujący co do tego, że Sąd Rejonowy z naruszeniem prawa materialnego pominął, iż, zgodnie z art. 824 § 1 k.c. oraz z umową stron (§ 22 ust. 1 OWU), odpowiedzialność pozwanego wynikająca z umowy ubezpieczenia autocasco ograniczona jest wysokością sumy ubezpieczenia. Art. 824 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli nie umówiono się inaczej, to górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela stanowi suma ubezpieczenia ustalona w umowie. Z kolei z § 22 ust. 1 OWU wynika, że rozmiar szkody oraz wysokość odszkodowania ustala się, w razie szkody całkowitej, w kwocie równej wartości rynkowej pojazdu z dnia powstania szkody, nie wyższej jednak niż ustalona w umowie ubezpieczenia suma ubezpieczenia, pomniejszonej o wartość pozostałości, z zastrzeżeniem § 18 ust. 2 i § 23. Z umowy ubezpieczenia autocasco samochodu powoda (polisa nr (...)) wynika zaś, że suma ubezpieczenia wynosi 20.126 złotych brutto (k. 16). Jednocześnie zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia, że strony ustaliły inną granicę odpowiedzialności pozwanego za szkodę w pojeździe powoda niż ustalona w umowie suma ubezpieczenia.

Tym samym za punkt wyjścia do obliczenia należnego powodowi odszkodowania przyjęta być powinna nie – jak przyjął za biegłym Sąd I instancji – kwota 22.400 złotych a 20.126 złotych (suma ubezpieczenia). Wartość tę należy pomniejszyć o 10.000 złotych z tytułu ustalonej przez biegłego sądowego, a niekwestionowanej przez strony, wartości pozostałości oraz o 8.926 złotych wypłaconego dotychczas odszkodowania. W konsekwencji roszczenie powoda uzasadnione okazało się jedynie w części – tj. do kwoty 1.200 zł.

Na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. pozwany powinien też zapłacić powodowi odsetki ustawowe w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 24 marca 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku. Zarzut apelacji w tym zakresie okazał się zasadny o tyle tylko, że od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty – z uwagi na nowe brzmienie art. 481 § 2 k.c. (ustawa z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2015 roku, poz. 1830) – powodowi należą się odsetki ustawowe za opóźnienie, w wysokości ustalanej zgodnie z regułą określoną tym przepisem.

Korekta rozstrzygnięcia Sądu I instancji w przedmiocie żądania głównego skutkowała zmianą orzeczenia tego Sądu o kosztach procesu.

W postępowaniu przed Sądem Rejonowym powód poniósł opłatę sądową od pozwu, wydatek na wynagrodzenie biegłego sądowego, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 600 zł (§ 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 roku, poz. 461 z późn. zm.) oraz opłatę skarbową od czynności udzielenia pełnomocnictwa – w sumie 1.284,45 zł.

Pozwany poniósł jedynie wynagrodzenie swojego pełnomocnika (§ 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz. U. z 2013 roku, poz. 490 z późn. zm.) i opłatę skarbową od czynności udzielenia pełnomocnictwa – w sumie 617 zł.

Ostatecznie powód wygrał proces w pierwszej instancji w około 80%, pozwany zaś utrzymał się z obroną w około 20% i - stosownie do art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. - w takim stosunku powinni oni ponosić koszty procesu. Powodowi, którego obciąża jedynie 20% sumy tych kosztów za pierwszą instancję tj. 380,29 zł ((1.284,45 + 617) x 20%), pozwany powinien więc zwrócić nadpłatę w kwocie 904,16 zł (1.284,45 – 380,29).

Dlatego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono reformatoryjnie oddalając apelację w pozostałej części na podstawie art. 385 k.p.c..

O kosztach procesu za drugą instancję Sąd Okręgowy orzekł mając na uwadze wynik tego postępowania oraz treść art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. i art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. i art. 109 k.p.c.

Na koszty te złożyła się uiszczona przez pozwanego pozwany opłata sądowa od apelacji w kwocie 76 złotych i wynagrodzenie reprezentującego go radcy prawnego w kwocie 600 złotych, ustalone na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804) oraz poniesione przez powoda wynagrodzenie reprezentującego go adwokata w kwocie 600 złotych, ustalone na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokacie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800). Mając na uwadze ustalone wyżej proporcje, w postępowaniu odwoławczym powód powinien ponieść koszty procesu jedynie w kwocie 255,20 zł ((76 złotych + 600 złotych + 600 złotych) x 20%). Pozwany obowiązany więc jest zwrócić powodowi nadpłacone koszty procesu za drugą instancję w kwocie 344,70 złotych.