Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu III Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Marek Bajger

Protokolant Jagoda Burchard

po rozpoznaniu

w sprawie skazanego M. Z.

wniosku Ministerstwa Sprawiedliwości Królestwa Danii

w przedmiocie wykonania w Rzeczypospolitej Polskiej prawomocnie orzeczonych kar pozbawienia wolności

na podstawie art. 611ti §1 k.p.k. w zw. z art. 611tg § 1 k.p.k. i art. 611th § 1 k.p.k.

p o s t a n a w i a

1. na podstawie art. 611tk § 1 pkt 3 lit. a k.p.k. w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy o prokuraturze oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. Nr 240, poz. 1430) i art. 6 ust. 5 Decyzji Ramowej Rady 2008/909/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności - w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej odmówić wykonania w Rzeczypospolitej Polskiej prawomocnie orzeczonych w Królestwie Danii wobec obywatela polskiego M. Z. kar:

a) 4 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej przez Sąd Okręgowy dla Danii Wschodniej w Kopenhadze (Østre Landsret) wyrokiem z dnia 21 marca 2014 r. w sprawie S-3389-13, utrzymującym w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Kopenhadze (Københavns Byret) z dnia 1 listopada 2013 r. w sprawie SS 2-24109/2013,

b) 60 dni pozbawienia wolności, orzeczonej przez Sąd Rejonowy w Kopenhadze (Københavns Byret) wyrokiem z dnia 11 września 2014 r. w sprawie SS 2-19004/2014,

c) 6 lat pozbawienia wolności oraz wydalenia z Danii z dożywotnim zakazem wjazdu, orzeczonych przez Sąd Okręgowy dla Danii Wschodniej w Kopenhadze (Østre Landsret) wyrokiem z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie S-2178-15, zmieniającym wyrok Sądu w Frederiksberg (Retten på Frederiksberg) z dnia 14 sierpnia 2015 r. w sprawie 2182/2015.

2. Na podstawie art. 22 ³ ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych oraz § 4 ust. 1 i 3 i § 19 ust. 7 w zw. z § 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz radcy pr. Wojciecha Podgórnego koszty nieopłaconej obrony skazanego z urzędu w kwocie 295,20 zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć zł dwadzieścia gr.).

3. Na podstawie art. 611ts k.p.k. kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2016 r. wpłynął do III Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Kaliszu, przekazany za pośrednictwem Ministerstwa Sprawiedliwości, wniosek Ministerstwa Sprawiedliwości Królestwa Danii w przedmiocie wykonania w Rzeczypospolitej Polskiej kar pozbawienia wolności orzeczonych w Królestwie Danii wobec obywatela polskiego M. Z. /k. 2-5a/.

Do wniosku dołączone zostały:

- zaświadczenie wskazane w art. 4 ust. 1 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW, zawierające wszystkie istotne informacje umożliwiające prawidłowe wykonanie orzeczeń, z tłumaczeniem na j. polski, które zostało uzupełnione w trybie art. 611 ti § 3 k.p.k. /k. 6-21, 82, 93/,

- odpisy orzeczeń w formie zgodnej z art. 5 ust. 1 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW /k. 24-65, 81(3-44)/,

- pisemne stanowisko skazanego w sprawie przekazania /k. 22-23, 81(1-2)/.

Uznać zatem należy, że spełnione zostały wymagania formalne, pozwalające na merytoryczne rozpoznanie sprawy.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

M. Z. jest obywatelem polskim, posiadającym stałe miejsce pobytu w K. przy ul. (...) /k. 67-69/.

Obecnie przebywa czasowo na terenie Danii /k. 22-23, 81(1-2)/.

W Danii popełnił on 3 przestępstwa, za które został skazany:

- na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności, przez Sąd Okręgowy dla Danii Wschodniej w Kopenhadze (Østre Landsret) wyrokiem z dnia 21 marca 2014 r. w sprawie S-3389-13, utrzymującym w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Kopenhadze (Københavns Byret) z dnia 1 listopada 2013 r. w sprawie SS 2-24109/2013,

- na karę 60 dni pozbawienia wolności, przez Sąd Rejonowy w Kopenhadze (Københavns Byret) wyrokiem z dnia 11 września 2014 r. w sprawie SS 2-19004/2014,

- na kary 6 lat pozbawienia wolności oraz wydalenia z Danii z dożywotnim zakazem wjazdu, przez Sąd Okręgowy dla Danii Wschodniej w Kopenhadze (Østre Landsret) wyrokiem z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie S-2178-15, zmieniającym wyrok Sądu w Frederiksberg (Retten på Frederiksberg) z dnia 14 sierpnia 2015 r. w sprawie 2182/2015 /k. 24-65, 81(3-44)/.

Skazany nie wyraził zgody na przekazanie /k. 22-23, 81(1-2)/.

Jednym z podstawowych kryteriów mających zastosowanie do przekazywania wyroku w celu wykonania kary do innego państwa członkowskiego, jest zgoda osoby przekazywanej (art. 4 ust. 1 i art. 6 ust. 1 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW/. Istnieją jednakże wyjątki od tej reguły, wskazane w art. 6 ust. 2 lit. a-c decyzji ramowej 2008/909/WSiSW. W prawie polskim wyjątki te zostały implementowane w art. 611tk § 1 pkt 3 lit. a-c. Stanowi on, że odmawia się wykonania orzeczenia, o którym mowa w art. 611tg § 1 k.p.k., jeżeli skazany nie wyraża zgody na przekazanie, chyba że:

a) jest obywatelem polskim i posiada stałe lub czasowe miejsce pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

b) została wobec niego wydana decyzja o wydaleniu lub deportacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

c) zbiegł na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w obawie przed toczącym się w państwie wydania orzeczenia postępowaniem karnym lub obowiązkiem odbycia orzeczonej kary.

Powyższe uregulowanie wymaga jednakże uwzględnienia przepisu przejściowego, zawartego w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy o prokuraturze oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. Nr 240, poz. 1430). Stanowi on, że przewidzianego w art. 611tk § 1 pkt 3 lit. a k.p.k. wyjątku od obowiązku uzyskania zgody skazanego na przekazanie nie stosuje się do orzeczeń wydanych przed dniem 5 grudnia 2016 r. wobec obywatela polskiego.

W niniejszej sprawie wszystkie wyroki wobec obywatela polskiego M. Z. zostały wydane przed dniem 5 grudnia 2016 r. Wobec braku zgody skazanego na przekazanie zachodzi zatem obligatoryjna przesłanka z art. 611tk § 1 pkt 3 lit. a k.p.k. w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy nowelizacyjnej z dnia 16 września 2011 r. skutkująca odmową wykonania orzeczeń opisanych w pkt. 1 a i b sentencji.

Nieco bardziej skomplikowana jest kwestia związana z wykonaniem orzeczenia opisanego w pkt. 1 c sentencji. Wyrokiem tym poza karą pozbawienia wolności orzeczono także wydalenie z Danii z dożywotnim zakazem wjazdu, tj. zachodzi także okoliczność wskazana w art. 611tk § 1 pkt 3 lit. b k.p.k., do której nie odnosi się wskazana regulacja przejściowa.

Należało zatem udzielić odpowiedzi na pytanie, jakie znaczenie ma w świetle regulacji przejściowej zawartej w 4 ust. 2 ustawy nowelizacyjnej z dnia 16 września 2011 r. brak zgody skazanego będącego obywatelem polskim i mającego stałe lub czasowe miejsce pobytu w Polsce, w razie wydania wobec niego decyzji o wydaleniu lub deportacji z terytorium państwa skazania.

W ocenie sądu, w świetle uregulowań przejściowych, brak takiej zgody jest samodzielną okolicznością decydującą o odmowie wykonania orzeczenia, niezależnie od wystąpienia przesłanki w postaci wydania wobec skazanego decyzji o wydaleniu lub deportacji z terytorium państwa skazania.

Odwołać się tu należy do treści art. 6 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW i jego interpretacji.

Porównanie art. 611tk § 1 pkt 3 lit. a-c k.p.k. i art. 6 ust. 2 lit. a-c wskazuje, że mimo pozornej zbieżności tych uregulowań, implementacja art. 6 decyzji ramowej nastąpiła przy zastosowaniu odmiennego kryterium. Przepisy k.p.k. dotyczą bowiem okoliczności związanych z osobą skazanego, natomiast decyzja ramowa w art. 6 ust. 2 posługuje się kryterium państwa, do którego wyrok wraz z zaświadczeniem jest przekazywany. Art. 6 ust. 2 decyzji ramowej stanowi bowiem, że zgoda osoby skazanej nie jest wymagana w przypadku, gdy wyrok wraz z zaświadczeniem jest przekazywany:

a) do państwa członkowskiego, którego osoba skazana jest obywatelem i w którym mieszka;

b) do państwa członkowskiego, do którego osoba skazana będzie deportowana po zwolnieniu jej z wykonania kary na podstawie nakazu o wydaleniu lub deportacji będącego częścią wyroku lub decyzji sądu albo organu administracyjnego lub jakiegokolwiek innego środka będącego następstwem wyroku;

c) do państwa członkowskiego, do którego osoba ta zbiegła lub wróciła w inny sposób z powodu grożącego jej w państwie wydającym postępowania karnego lub w następstwie skazania w tym państwie wydającym.

Przypomnieć zaś należy, że zgodnie z art. 6 ust. 5 decyzji ramowej ustęp 2 lit. a nie ma zastosowania do Polski jako państwa wydającego i jako państwa wykonującego, w przypadkach gdy wyrok został wydany przed upływem pięciu lat od dnia 5 grudnia 2011 r.

Art. 4 ust. 2 ustawy nowelizacyjnej z dnia 16 września 2011 r. jest więc konsekwencją zawartego w art. 6 ust. 5 decyzji ramowej zastrzeżenia, co oznacza, że winien być interpretowany przez pryzmat tej regulacji.

Przypomnieć zatem należy, że zastrzeżenie Polski było spowodowane obawą, że natychmiastowe pełne wdrożenie decyzji ramowej 2008/909/WSiSW mogłoby doprowadzić do zapaści lub zakłóceń funkcjonowania polskiego systemu penitencjarnego z uwagi na niebezpieczeństwo napływu w krótkim czasie znacznej ilości obywateli polskich odbywających w krajach UE kary pozbawienia wolności, przy jednoczesnym przepełnieniu polskich zakładów karnych.

Zastrzeżenie z art. 6 ust. 5 decyzji ramowej odwołuje się nie do osoby skazanego, lecz do kraju, do którego skazany ma być wydany (tj. państwo członkowskie, którego osoba skazana jest obywatelem i w którym mieszka). Gdyby zatem zastrzeżenie Polski nie miało znaczenia decydującego w sytuacji także orzeczenia o wydaleniu lub deportacji, byłoby całkowicie nieskuteczne. W uregulowaniach prawnych większości państw UE znajdują się bowiem przepisy pozwalające na orzekanie w trybie karnym lub administracyjnym o wydaleniu lub deportacji wobec cudzoziemców popełniających na ich terenie przestępstwa na tyle poważne, że skazanych na kary bezwzględnego pozbawienia wolności. Zastrzeżenie Polski byłoby więc bardzo łatwe do przełamania czy obejścia.

Uznać zatem należy, że art. 4 ust. 2 ustawy nowelizacyjnej z dnia 16 września 2011 r., interpretowany przez pryzmat art. 6 ust. 5 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW oznacza, że brak zgody na przekazanie skazanego będącego obywatelem polskim i posiadającego stałe lub czasowe miejsce pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest decydującą przesłanką odmowy wykonania orzeczeń wydanych przed dniem 5 grudnia 2016 r. wobec niego, mimo zaistnienia którejkolwiek z okoliczności wskazanych w art. 611tk § 1 pkt 3 lit. b i c k.p.k.

W odniesieniu do orzeczenia opisanego w pkt. 1 c sentencji także zatem zachodzi obligatoryjna przesłanka z art. 611tk § 1 pkt 3 lit. a k.p.k. w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy nowelizacyjnej z dnia 16 września 2011 r. i art. 6 ust. 5 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW, skutkująca odmową wykonania tego orzeczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę, orzeczono jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach obrony skazanego orzeczono w oparciu o przepisy przytoczone w pkt. 2 sentencji, stosując stawkę odnoszącą się do sprawy o najbardziej zbliżonym charterze. Koszty te obejmują podatek VAT.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z art. 611ts k.p.k.

SSO Marek Bajger