Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 sierpnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...)SA w W.

przeciwko P. L. i K. O.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego (...) w W.

z dnia 13 lipca 2012 r., sygn. akt II C 50/12

orzeka:

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu (...) w W. pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 1050/13

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od G. G. (1), P. L. i K. O. solidarnie kwoty 9292 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwot i dat szczegółowo opisanych w pozwie oraz o zwrot kosztów procesu według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 14 lipca 2011 r. pozwana G. G. (1) oświadczyła, że uznaje powództwo, zaś pozwane P. L. i K. O. nie stawiły się na wyznaczony termin i nie zajęły stanowiska w sprawie.

W tym samym dniu Sąd Rejonowy wydał w sprawie wyrok, zaoczny w stosunku do P. L. i K. O., w którym zasądził solidarnie od pozwanych kwotę 9.292 zł wraz z należnym odsetkami ustawowymi zgodnie z żądaniem zawartym w pozwie.

Od tego wyroku G. G. (1) wniosła apelację a pozostałe pozwane sprzeciw.

Wyrokiem z dnia 13 lipca 2012 r. wydanym sprawie II C 50/12 Sąd Rejonowy utrzymał w mocy wyrok zaoczny z dnia 14 lipca 2011 r. w sprawie II Cupr 912/10 wydany w stosunku do P. L. i K. O.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia i rozważania:

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jest obecnie właścicielem budynku położonego przy ul. (...) w W.. Właścicielem tej nieruchomości był do dnia 10 sierpnia 2009 r. M. O..

W skład ww. nieruchomości wchodził lokal mieszkalny nr (...), który był zajmowany przez G. G. (1), P. L. i K. O. od lat 80- tych i był przez nie użytkowany na podstawie stosunku najmu, w który pozwane wstąpiły z mocy prawa na mocy art. 30 ust. l ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr., póz. 266 ze zm.)

M. O. zbywającą przedmiotową nieruchomość zawarł z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę przelewu wierzytelności w kwocie 6.594,32 zł jaka przysługiwała mu wobec pozwanych z tytułu czynszu najmu za zajmowany przez nie lokal mieszkalny nr (...) za okres od dnia l kwietnia 2008 r. do dnia 10 sierpnia 2009 r. Wysokość czynszu najmu z tytułu korzystania z lokalu wynosiła 404 zł.

W okresie od kwietnia do września 2008 r. oraz w okresie od lipca 2009 r. do listopada 2010 r. pozwane nie uiszczały czynszu na rzecz powoda.

Sąd Rejonowy stwierdził, iż powyższy stan faktyczny ustalił na podstawie kopii dokumentów, których autentyczności i treści strony procesu nie zakwestionowały oraz twierdzeń stron.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w stosunku do wszystkich pozwanych.

Sąd stwierdził, iż powód domagał się od G. G. (1), P. L. i K. O. zapłaty czynszu najmu w kwocie 9.292,00 zł za okres od kwietnia do września 2008 r. oraz w okresie od lipca 2009 r. do listopada 2010 r. za zajmowany lokal mieszkalny nr (...) znajdujący się w budynku położonym na nieruchomości przy ul. (...) w W., podkreślając, że pozwane zamieszkiwały w tym lokalu od lat 80-tych bez zawarcia umowy najmu, jednakże w stosunek najmu wstąpiły z mocy prawa- na mocy art. 30 ust. l ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie prawa lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 Nr 31, póz. 266 ze zm.).

Wskazując na ten przepis Sąd Rejonowy ustalił, iż G. G. (1), P. L. i K. O. są najemcami przedmiotowego lokalu, gdyż zamieszkiwały one w tym lokalu bez tytułu prawnego przed 10 lipca 1991 r. w wymaganym przez przepis okresie co najmniej 10 lat a po wejściu w życie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 Nr 31, póz. 266 ze zm.). właściciel lokalu nie wniósł w ciągu 12 miesięcy pozwu o ich eksmisję co skutkowało nawiązaniem stosunku najmu z mocy samego prawa i art. 669 § 1 k.c.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż zgodnie z art. 659 § l k.c., przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz w terminie umówionym.

Sad meriti zauważył, iż zarówno pozwana P. L., jak i K. O. odnosząc się do dochodzonego przez powódkę roszczenia nie kwestionowały podnoszonych przez powódkę okoliczności, na skutek których powódka stała się właścicielem nieruchomości położonej przy ul. (...) w W., na której znajduje się zajmowany przez pozwane lokal mieszkalny nr (...). Pozwane nie kwestionowały również faktu, iż z mocy prawa wstąpiły w stosunek najmu przedmiotowego lokalu oraz wysokości dochodzonych przez powoda należności czynszowych za okres od kwietnia do września 2008 r. oraz w okresie od lipca 2009 r. do listopada 2010 r., ani okoliczności, iż powód nabył w drodze cesji od M. O. wierzytelność w kwocie w kwocie 6.594,32.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż pozwane wskazywały jedynie, że nie zamieszkiwały w ww. lokalu w okresie, którego dotyczy dochodzone pozwem roszczenie.

W ocenie Sądu Rejonowego stanowisko pozwanych P. L. i K. O. było jednak w sprzeczności z materiałem dowodowym przedstawionym przez powoda. Nadto Sąd dodał, iż fakt zamieszkiwania w przedmiotowym lokalu w spornym okresie został potwierdzony również przez K. O. protokołem sporządzonym w postępowania, w którym pozwana ta zeznała, że zamieszkuje pod wskazanym adresem wraz matką i siostrą.

Sąd I instancji zwrócił również uwagę, że gdyby nawet przyjąć, iż pozwane nie zamieszkiwały w lokaju nr (...) przy ul. (...) w W. w okresie, którego dotyczy dochodzone pozwem roszczenie to okoliczność ta pozostawała by bez znaczenia dla rozstrzygnięcia albowiem z mocy prawa pozwane stały się najemcami lokalu a żadna z nich nie wypowiedziała łączącej stron umowy najmu wobec czego były one stronami stosunku najmu i miały obowiązek opłacać należny czynsz, niezależnie od tego czy i jak często z niego korzystały. Sąd uznał również w oparciu o art. 481 kc. za zasadne roszczenie powoda w części, w której domagał się zapłaty odsetek ustawowych od dochodzonej należności liczonych od kwoty należności głównej w wysokości 9.292 zł.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na podst. art. 98 § 1 i 3 kpc.

Apelację od powyższego wyroku Sądu Rejonowego złożyły pozwane P. L. oraz K. O..

P. L. wyrok zaskarżyła w całości zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego art. 688 ¹ § 1 i 2 kc, art. 669 kc., 353 § 1 kc., i art. 5 kc;

- błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyrokowania

- rażące naruszenie art. 227 kpc. poprzez brak wezwania na sprawę oraz przesłuchania wskazanych przez pozwaną świadków na okoliczności powołane w treści sprzeciwu jak również brak wzięcia pod uwagę załączonych materiałów dowodowych wskazujących, iż pozwana nie zamieszkuje od marca 2008 roku poda dresem (...) nr (...) w W..

Mając na uwadze powyższe skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu, ewentualnie o uchylenie ww. wyroku i przekazanie sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

K. O. również zaskarżyła powyższy wyrok w całości i zarzuciła mu naruszenie przepisów postępowania, który miał istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia

tj:

- art. 379 pkt 3 kpc w zw. z 199 par.1 pkt 2 kpc wyrażającym się w tym, że w rozpoznawanej sprawie zachodzi przesłanka nieważności postępowania winna skutkować odrzuceniem pozwu, ponieważ w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym (...) sygn. akt IIC 5/12 poprzednik prawny powoda pozwem z dnia 22 czerwca 2009 roku domagał się zasądzenia od pozwanej określonej kwoty pieniężnej tytułem nieuiszczonego czynszu za lokal mieszkalny nr (...) położony w W. przy ul. (...) za okres od października 2008 roku do czerwca 2009 roku; w rozpoznanej sprawie powód pozwem z dnia 22 listopada 2010 roku (data prezentaty biura podawczego) domaga się od pozwanej zapłaty z tytułu nieuiszczonego czynszu za powyżej wskazany lokal za okres od kwietnia 2008 roku do listopada 2010 roku,

-art. 187 par. 1 pkt 1 kpc wyrażającym się w tym, że powód nie określił w pozwie ani w dalszych pismach procesowych za jaki okres czasu domaga się zapłaty z tytułu nieuiszczenia czynszu za mieszkanie, w uzasadnieniu pozwu powód wskazuje na stan zadłużenia pozwanej na dzień 31 lipca 2010 roku, lecz do pozwu nie został dołączony dokument mający stwierdzać owe zadłużenie

- art. 316 par. 2 kpc wyrażający się w tym, że Sąd Rejonowy nie otworzył rozprawy na nowo, zamkniętej w dniu 29 czerwca 2012 roku, pomimo istnienia uzasadnionych przesłanek ku temu - w piśmie z dnia 4 lipca 20102 roku pozwana zgłosiła wniosek o dołączenie do niniejszego postępowania akt sprawy II Ns 688/11 Sądu Rejonowego (...), wskazując, że w chwili obecnej toczy się postępowanie z wniosku pozwanej G. G. (1) o stwierdzenie zasiedzenia spornego lokalu

Naruszenie przepisów prawa materialnego tj.

- art. 30 ust. l ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (zwanej dalej ustawą) wyrażającym się w przyjęciu, że pozwana wstąpiła w stosunek najmu z mocy prawa, podczas gdy w momencie wejścia w życie ustawy tj. w dniu 10 lipca 2001 roku pozwana była osobą pełnoletnia zajmującą lokal mieszkalny na podstawie ustnej umowy użyczenia zawartej pomiędzy nią a pozwaną G. G. (1) a zatem oczywistym jest, że zajmowała ona mieszkanie na podstawie tytułu prawnego jakim jest umowa użyczenia,

- art. 18 ust. 1 i 2 ustawy w zw. z art. 659 par. 1 kc w zw. z art. 669 par. 1 kc wyrażającym się w tym. że z dniem 1 września 2010 roku upłynął wyznaczony przez pozwanego okres wypowiedzenia rzekomej umowy najmu w stosunku do pozwanej a zatem pozwany nie może w ww okresie domagać się zapłaty czynszu za mieszkanie, jak określił to w żądaniu pozwu; przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało jednoznacznie, że pozwana nie zamieszkuje w lokalu od 2006 roku a zatem nie jest obowiązana do zapłaty ewentualnego odszkodowania za zajmowane mieszkanie

Mając na uwadze powyższe apelująca wniosła o:

1. uchylenie zaskarżonego wyroku, zniesienie postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością postępowania i odrzucenie pozwu oraz zasądzenie kosztów postępowania ; ewentualnie o:

2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

W odpowiedzi powód wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanych podlega uwzględnieniu, gdyż zasadne są podniesione w niej zarzuty naruszenie prawa procesowego, prowadząca do błędnych ustaleń faktycznych, będących podstawą zaskarżonego wyroku.

Przede wszystkim należy podkreślić, że powód dochodził, roszczenia od pozwanych wskazując, ze stały się najemcami lokalu, w trybie art. 30 ust. l ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr., póz. 266 ze zm.) oraz że stale w nim zamieszkiwały z G. G. (1), a tym samym, że są solidarnie odpowiedzialne za zapłatę czynszu stosownie do art. 669 k.c.

Żadna z tych podstaw nie została wyjaśniona w sposób uzasadniający uwzględnieniem powództwa co oznacza, że wydając zaskarżony wyrok Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy.

Podkreślić bowiem należy, że co prawda skarżące nie kwestionowały faktu zamieszkiwania razem z matką w przedmiotowym lokalu przez okres 10 lat przed wejściem w życie ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr., póz. 266 ze zm.) to jednak sama ta przesłana nie przesądza jeszcze o nabyciu przez nie prawa najmu, gdyż Sąd nie wyjaśnił jaki był charakter ich zamieszkiwania w tym lokalu.

Obie pozwane są dziećmi G. G. (1) i w przedmiotowym okresie korzystały z lokalu w którym zamieszkiwała matka na zasadzie więzów rodzinnych.

Ponadto pozwana P. L. w dacie wejścia w życie ww. ustawy była małoletnia, zaś wieku drugiej pozwanej nie sposób określić na podstawie zebranego w sprawie z materiału dowodowego.

Pozwane kwestionowały także wspólne zamieszkiwanie z matką w lokalu w okresie, za jaki dochodzone było roszczenie składając na tę okoliczność wnioski dowodowe, które Sąd I instancji bezzasadnie oddalił.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy przeprowadzi postępowania dowodowe przy zastosowaniu wszelkich reguł procedury – w zakresie istotnym dla prawidłowego wyrokowania.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku na podst. art. 386 § 4 kpc i art. 108 § 2 kpc.