Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. W.

przeciwko (...) Sp. z o.o. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego (...) w W.

z dnia 7 lutego 2013 r., sygn. akt II C 612/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz A. W. kwotę 1 200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 1659/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 grudnia 2010 r. A. W. domagała się zasądzenia od (...) spółka z o.o. w W. kwoty 35.330,59 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 lipca 2008 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powódka podniosła, że domaga się zwrotu kwoty wpłaconej na podstawie klauzuli waloryzacyjnej zawartej § 5 ust. 4 umowy o wybudowanie budynku oraz ustanowienie odrębnej własności i sprzedaży lokalu zawartej w formie aktu notarialnego.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 28 grudnia 2010 r. wydanym w sprawie II Nc 11239/10 Sąd Rejonowy (...) w W. w całości uwzględnił żądanie pozwu.

W odpowiedzi pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazała, że klauzula zawarta w § 5 ust. 4 umowy nie może być uznana za klauzulę abuzywną, ponieważ w sposób równorzędny traktuje obie strony umowy i nie narusza interesów powodów. Podniosła również, iż umowa łącząca strony nie jest umową deweloperską, lecz umową przedwstępną, w związku z czym uznanie klauzuli w niej zawartej za niedozwoloną nie ma znaczenia, bowiem klauzula ta nie została powtórzona w umowie przyrzeczonej. Ponadto strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia, a także wskazała, że zaoferowała powódce zawarcie aneksu do umowy, w którym dała możliwość odstąpienia od umowy na wypadek zastosowania klauzuli waloryzacyjnej.

Wyrokiem z dnia 7 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy (...) w W. wydanym w sprawie II C 612/12 zasądził od (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz A. W. kwotę 35 330,59 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 2 lipca 2008 r. do dnia zapłaty oraz zasądził koszty postępowania.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia i rozważania:

Dnia 8 stycznia 2007 r. powódka A. W. zawarła ze stroną pozwaną (...) Sp. z o.o. w W. umowę – nazwaną przedwstępną o wybudowanie budynku oraz ustanowienie odrębnej własności i sprzedaży lokalu. Postanowienia tej umowy nie były indywidualnie negocjowane z powódką. Jak wynika z § 6 ust 1 pozwany zobowiązał się protokolarnie przekazać przedmiot umowy w terminie do 30 kwietnia 2008 r. i sprzedać go powódce wraz z prawami związanymi na podstawie umowy w formie aktu notarialnego do dnia 31 sierpnia 2008 r. pod warunkiem dokonania przez powódkę zapłaty całej kwoty z tytułu ceny przedmiotu umowy. W § 5 ust. 4 umowy postanowiono, że wzrost wskaźnika cen produkcji budowlano montażowej publikowany przez Prezesa GUS w okresie od dnia uzyskania pozwolenia na budowę do dnia wydania pozwolenia na użytkowanie, ale nie później niż do dnia 30 kwietnia 2008 r., stanowić będzie podstawę do zwiększenia ceny przedmiotu umowy proporcjonalnie do wzrostu wyżej opisanego wskaźnika. Zmiana wskaźnika, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym obliczana będzie w stosunku miesiąc do miesiąca. W § 5 ust. 5 umowy strony zgodnie postanowiły, że powódka zobowiązana będzie zapłacić stronie pozwanej kwotę stanowiącą równowartość ewentualnej nadpłaty powstałej na skutek zaistnienia okoliczności, o których mowa w § 5 ust. 2, 3 i 4 w terminie wskazanym przez stronę pozwaną. W § 9 ust. 1 zastrzeżono, iż w przypadku niezawarcia umowy sprzedaży, o której mowa w § 6 ust. 2 umowy z przyczyn zależnych od powódek, pozwany zwróci im sumę otrzymanych wpłat pomniejszona o karę umowną w wysokości 10% ceny przedmiotu umowy. Zwrot wpłat nastąpi w terminie 30 dni od dnia doręczenia pozwanemu wezwania do zwrotu tych wpłat. W § 9 ust. 3 zastrzeżono prawo pozwanego do odstąpienia od umowy w przypadku m.in. nie dokonania przez powódki w ustalonym terminie ostatniej wpłaty lub wpłat określonych w § 5 ust. 5 umowy. W takim przypadku pozwany zwróci powódkom sumę otrzymanych wpłat pomniejszoną o karę umowną za odstąpienie od umowy z winy powodów w wysokości 10% ceny przedmiotu umowy. Na podstawie tej umowy strona pozwana zobowiązała się do wybudowania budynku mieszkalnego oraz ustanowienia na rzecz powódki odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży w stanie wolnym od obciążeń hipotekami lub innymi prawami osób trzecich wraz z miejscem garażowym oraz udziałem w prawie wieczystego użytkowania gruntu za łączną cenę 308.034,00 zł, na którą składały się następujące kwoty 236.741,72 zł – cena lokalu mieszkalnego wraz z podatkiem od towarów i usług, 14.202,02 – cena miejsca garażowego wraz z podatkiem od towarów i usług, 43.232,28 – cena udziału we współużytkowaniu wieczystym gruntu wraz z podatkiem od towarów i usług, 13.857,98 – cena udziału we współużytkowaniu wieczystym gruntu związanego z lokalem garażowym.

W dniu 29 maja 2008 r. pozwany wezwał powódkę do zapłaty kwoty 35.363,41 zł wskazując, iż podstawą żądania jest zwiększenie się ceny zakupionego lokalu stosownie do postanowień § 5 ust. 4 umowy, informując jednocześnie, że zapłata wskazanej kwoty jest warunkiem koniecznym wydania lokalu.

Powódka przekonana była o niesłuszności powyższego wezwania wobec czego zwróciła się do strony pozwanej pismem z dnia 26 czerwca 2008 r. z prośbą o odstąpienie od waloryzacji ceny lokalu. W razie zaś gdyby strona pozwana nie odstąpiła od waloryzacji ceny, powódka próbując wynegocjować dla siebie jak najkorzystniejsze przeprowadzenie waloryzacji wskazała na kilka elementów, które pozwana winna wziąć pod uwagę przy jej dokonywaniu. Przedstawiła też własne wyliczenie ewentualnej waloryzacji. Jednak strona pozwana w piśmie z dnia 10 lipca 2008 r. z przykrością poinformowała powódkę, że nie stwierdziła podstaw do zaniechania uprawnień przysługujących jej na mocy zawartej umowy, a więc że nie odstąpi od waloryzacji ceny zgodnie z przyjętymi przez siebie zasadami – na podstawie § 5 ust. 4 umowy nazwanej przedwstępną.

Wobec zaistniałej sytuacji powódka zdecydowała się spełnić w jej przekonaniu nienależne świadczenie w celu uniknięcia problemów z wydaniem lokalu, zastrzegając w tytule wykonanego przelewu bankowego z dnia 2 lipca 2008 r., że płaci sporną kwotę dotyczącą waloryzacji wg pisma z dnia 29 maja 2008 r.

W dniu 19 listopada 2008 r. powódka A. W. i strona pozwana reprezentowana przez T. W. zawarli przed notariuszem M. B. umowę o ustanowieniu odrębnej własności i sprzedaży lokalu mieszkalnego i praw z nim związanych za kwotę 313.167,33 zł wraz z podatkiem VAT. Na cenę tę złożyła się wartość lokalu w kwocie netto 247.657,57 zł, podatek VAT w kwocie 17.336,03 zł, wartość w prawie użytkowania wieczystego gruntu w kwocie netto 45.022,18 zł i podatek VAT od tej kwoty 3.151,55 zł. W § umowy stawa jacy oświadczyli, że do dnia zawarcia tej umowy dokonali całkowitych rozliczeń z tytułu przedmiotowych umów, a pełnomocnik sprzedającego oświadczył, że wszelkie roszczenia z tego tytułu zostały zaspokojone. W § 2.7. w/w umowy zawarty jest zapis, zgodnie z którym powódka oświadczyła, że została poinformowana przez stronę pozwaną, że w związku z podwyższeniem ceny, po zawarciu umowy przedwstępnej przysługiwało im prawo odstąpienia od umowy przedwstępnej.

Po wpłaceniu przez powódkę spornej kwoty waloryzacji, strona pozwana wydała powódce lokal mieszkalny, który powódka zaczęła przystosowywać do zamieszkania i w tym celu poniosła na lokal nakłady. Następnie dopiero powódka otrzymała od strony pozwanej pismo z dnia 12 sierpnia 2008 r., w którym pozwana wskazała, że w wykonaniu postanowienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 29 lipca 2008 r., przesyła powódce w załączeniu aneks do umowy z dnia 8 stycznia 2007 r., uwzględniający uwagi UOKiK zawarte w tym postanowieniu. Pozwana zwróciła się z prośbą do powódki o podpisanie aneksu i odesłanie go pozwanej. Powódka aneksu nie podpisała. Natomiast wskutek podpisania aneksu, umowa z dnia 8 stycznia 2007 r. zyskałaby dodatkowy zapis w § 5 ust. 4 w brzmieniu: „strony zgodnie postanawiają, że w przypadku zaistnienia okoliczności opisanych w niniejszym ustępie skutkujących zmianą ceny przedmiotu umowy, nabywcy przysługiwać będzie umowne prawo odstąpienia od niniejszej umowy. Umowne prawo odstąpienia, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym nabywca może wykonać w terminie do dnia 31 października 2008 r.” ponadto § 9 ust. 1 i 2 zyskałby nowe brzmienie - wyrażenie „w wysokości 10% ceny przedmiotu umowy” miało być zastąpione wyrażeniem „w wysokości 2,5% ceny przedmiotu umowy”.

Decyzją nr (...) z dnia 31 grudnia 2009 r. Prezes Urzędu Konkurencji i Konsumentów uznał, że stosowanie przez pozwanego postanowień zawartych we wzorcu umowy o nazwie „umowa przedwstępna nr o wybudowanie budynku oraz ustanowienie odrębnej własności i sprzedaży lokalu” m.in. o treści „strony zgodne postanawiają, że zmiana wskaźnika cen produkcji budowlano montażowej publikowanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w okresie od dnia uzyskania pozwolenia na budowę do dnia wydania pozwolenia na użytkowanie, ale nie później niż do dnia 30 kwietnia 2008 r., stanowić będzie podstawę do zwiększenia ceny przedmiotu umowy proporcjonalnie do wzrostu wyżej opisanego wskaźnika. Zmiana wskaźnika, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym obliczana będzie w stosunku miesiąc do miesiąca” - § 5 ust. 4 wzorca umowy stanowi praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, polegające na stosowaniu postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, co stanowi naruszenie art. 24 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i stwierdzono zaniechanie ich stosowania z dniem 27 listopada 2008 r. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że to postanowienie jest tożsame z postanowieniem stosowanym przez Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w W., które wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 05 grudnia 2006 r. (sygn. akt XVII AmC 126/05, lex 447567) zostało uznane za niedozwolone i wpisane do rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone pod nr 1385.

Wezwaniem do zapłaty z dnia 28 września 2010 r. pełnomocnik powódki wezwała stronę pozwaną do zapłaty kwoty 35.330,59 zł w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania. Strona pozwana nie uczyniła zadość wezwaniu.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji stwierdził, iż ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy.

W ocenie Sądu meriti powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Sąd ten opierając się min. na orzecznictwie Sądu Najwyższego doszedł do przekonania, iż przedmiotowa umowa była umową deweloperską, a nie umową przedwstępną w rozumieniu art. 389 § 1 k.c. jednocześnie podkreślił, że oceny prawnej umowy łączącej strony jako umowy deweloperskiej nie zmieniała okoliczność, iż z nazwy i treści wynikało, iż zamiarem stron było zawarcie umowy przedwstępnej.

Sąd I instancji podniósł, iż o ustaleniu charakteru prawnego umowy służy przede wszystkim interpretacja oświadczeń woli i cel umowy (art. 65 k.c.) niż jej dosłowne brzmienie dlatego okoliczność, że powódka posługiwała się w korespondencji kierowanej do pozwanego pojęciem umowy przedwstępnej nie miała znaczenia, gdyż w opinii Sądu nie można było od niej wymagać, aby jako osoba niezajmująca się prawem rozróżniała pojęcia języka prawnego.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka zawarła przedmiotową umowę działając jako konsument – art. 22 k.c., z kolei strona pozwana nie wykazała, by powódka działała w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej lub zawodowej tym samym do umowy zawartej z pozwanym miały zastosowanie przepisy art. 385 ¹ i n. k.c., które mówią, że postanowienie umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązku w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Sąd Rejonowy uznał, że główne świadczenia stron, w tym cena, nie były określone w sposób jednoznaczny.

Zdaniem Sądu I instancji zapis zawarty w § 5 ust. 4 umowy z dnia 8 stycznia 2007 r. spełniał powyższe przesłanki w związku z czym ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie spoczywał na stronie pozwanej, która nie zdołała powyższego wykazać, wobec czego Sąd uznał, iż powódka nie miała rzeczywistego wpływu na jego treść. Jednocześnie Sąd ten zaznaczył, iż zamieszczanie klauzuli waloryzacyjnej w umowach zawieranych przez pozwanego było stałą praktyką o czym świadczyła treść rozstrzygnięcia Prezesa UOKiK, który w decyzji wyraźnie stwierdził, iż pozwany zaniechał stosowania praktyki dopiero z dniem 27 listopada 2008 r.

Sąd niższej instancji podkreślił, iż klauzula waloryzacyjna kształtuje prawa i obowiązki powódki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami rażąco naruszając jej interesy wobec czego uznał zapis § 5 ust. 4 umowy za niedozwolony zaznaczając jednocześnie, iż okoliczność czy zapis § 5 ust. 4 jest tożsamy z klauzulą wpisaną w rejestrze klauzul niedozwolonych pod numerem 1385 nie może mieć znaczenia, bowiem Sąd w toku kontroli indywidualnej może uznać dane postanowienie umowne za niedozwolone.

Sąd meriti podniósł również - w oparciu o art. 385 ³ k.c., iż powódce nie zapewniono prawa do odstąpienia od umowy a okoliczność, że przy podpisywaniu umowy z dnia 19 listopada 2008 r. w § 2.7 powódka oświadczyła, że „została poinformowana przez pozwanego, że w związku z podwyższeniem ceny po zawarciu umowy przedwstępnej, przysługiwało jej prawo odstąpienia od umowy przedwstępnej” była bez znaczenia, gdyż w niniejszej sprawie strony przewidziały dla zawarcia umowy przedwstępnej o wybudowanie budynku oraz ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży lokalu formę pisemną.

W związku z powyższym Sąd przyjął, iż zamiarem stron było, aby każda zmiana bądź uzupełnienie było również dokonane w formie pisemnej, wprawdzie strona pozwana zaproponowała powódce zawarcie aneksu, jednakże już po tym jak powódka zapłaciła sporną kwotę i już po tym, kiedy mieszkanie jej wydano, a ta poczyniła inwestycje, celem przygotowania mieszkania do jego zasiedlenia.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że warunkiem zawarcia umowy z dnia 19 listopada 2008 r. była zapłata całej ceny, na którą składała się również kwota waloryzacji. W konsekwencji powódka, aby skutecznie zostało jej przyznane prawo odstąpienia od umowy w związku ze zmianą ceny, musiała zapłacić uprzednio kwotę waloryzacji. Wobec takiego ukształtowania stosunku umownego Sąd uznał, iż uprawnienie do odstąpienia od umowy miało jedynie charakter pozorny.

W konsekwencji Sąd meriti uznał, iż postanowienie zawarte w § 5 ust. 4 umowy z dnia 8 stycznia 2007 r. było niedozwolonym postanowieniem umownym, które zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. nie wiąże konsumenta – powódki. Stąd też spełnione przez powódkę świadczenie w kwocie 35.330,59 zł z tytułu waloryzacji było świadczeniem nienależnym, o którym mowa w art. 410 k.c. a powódka stosownie do treści art. 411 pkt 1 k.c. zastrzegła, że spełnia świadczenie sporne, dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 35.330,59 wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 2 lipca 2008 r.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając go w całości. Orzeczeniu temu zarzucono:

1)  naruszenie przepisu art. 65 § 2 K.c. polegające na takiej wykładni spornej klauzuli waloryzacyjnej zawartej w Umowie przedwstępnej Nr (...) o wybudowane budynku oraz ustanowienie odrębnej własności i sprzedaży lokalu z dnia 8 stycznia 2007 roku („Umowa"), iż przewidziane w tej klauzuli świadczenie, polegające na zapłacie przez konsumenta kwoty odpowiadającej podwyższeniu, nie zostało określone jednoznacznie, a w konsekwencji naruszenie przepisu art. 3851 § 1 zdanie drugie K.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż sporna klauzula waloryzacyjna znajdująca się w zawartej między stronami Umowie nie wiąże Powoda, mimo iż jest sformułowana w sposób jednoznaczny, a zgodnie z przepisem art. 3851 § 1 zdanie drugie K.c. postanowienie określające cenę w taki przypadku wiąże strony niezależne od tego, czy byłoby sprzeczne z dobrymi obyczajami i czy rażąco naruszałoby interesy konsumenta;

2)  naruszenie przepisu art. 3851 § 1 zdanie pierwsze K.c, poprzez jego bezzasadne zastosowanie do klauzuli waloryzacyjnej, w sytuacji gdy stanowiła ona, że cena może ulec zmianie w zależności od zmian obiektywnego wskaźnika, na którego zmiany Pozwany (kontrahent konsumenta) nie miał wpływu, co oznaczało, że klauzula ta nie była sprzeczna z dobrymi obyczajami i nie naruszała interesów Powódki, zwłaszcza w sposób rażący, oraz w konsekwencji błędne przyjęcie, że klauzula ta nie wiązała stron, zatem świadczenie spełnione przez Powódkę na rzecz Pozwanego było nienależne;

3)  naruszenie przepisu art. 3851 § 1 K.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że warunki Umowy zawartej z Powodem kształtowały jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, w sytuacji, gdy zebrany w sprawie materiał nie daje podstaw do przyjęcia, że interesy Powoda zostały rażąco naruszone;

4)  naruszenie przepisu art. 411 pkt 1 K.c. poprzez jego błędne zastosowanie polegające na przyjęciu, że zachodzą przesłanki uzasadniające zwrot spełnionego przez Powódkę świadczenia, pomimo tego, że ujawnione w toku postępowania okoliczności wskazują, że Powódka była przekonana, że nie była zobowiązana do jego spełnienia, a świadczenie na rzecz Pozwanego spełniła dobrowolnie, bez zastrzeżenia zwrotu;

5)  naruszenie przepisu art. 3853 pkt 20 K.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż klauzula waloryzacyjna przewidująca wzrost ceny w zależności od zmiany tego samego, obiektywnego wskaźnika, na którego zmiany Pozwany (kontrahent konsumenta) nie miał wpływu, wyczerpuje przesłanki tego przepisu, zwłaszcza w okolicznościach, gdy Pozwany przedstawił powódce aneks umożliwiający jej odstąpienie od Umowy z uwagi na wzrost ceny, a Pozwany nie był uprawniony do określenia lub podwyższenia ceny, gdyż to następowało automatycznie (bez jego udziału) na podstawie Umowy;

6)  naruszenie przepisu art. 389 § 1 K.c. oraz art. 390 § 3 K.c. w związku z art. 117 § 2 K.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż zawarta przez strony Umowa nie była umową przedwstępną, lecz umową deweloperską, oraz w konsekwencji nieuwzględnienie zgłoszonego przez Pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia Powódki;

7)  naruszenie przepisu art. 233 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego („K.p.c") poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego błędnych wniosków, co w konsekwencji spowodowało błędne ustalenie, że zaproponowanie Powódce podpisania aneksu, w którym zawarte było uprawnienie do odstąpienia od umowy miało charakter pozorny i obliczone było na potrzeby ewentualnego procesu sądowego;

8)  w końcu na wypadek nieuwzględnienia ww. zarzutów, naruszenie przepisu art. 455 K.c. poprzez brak jego zastosowania i zasądzenie odsetek od dnia 2 lipca 2008 r.

Mając na uwadze powyższe apelujący wniósł o zmianę wyroku w całości polegającą na oddaleniu powództwa w całości, jak również na zasądzeniu kosztów postępowania, ewentualnie wniósł o uchylenie wyroku w całości, przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i pozostawienie Sądowi Rejonowemu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w drugiej instancji.

W odpowiedz na apelację pozwanego powódka wniosła o jej oddaleni oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim Sąd Okręgowy w pełni podziela i aprobuje ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, uznając je za prawidłowo osadzone w zgromadzonym materiale dowodowym, a w konsekwencji – przyjmując za własne. Także rozważaniom prawnym Sądu Rejonowego nie można postawić zarzutu naruszenia obowiązujących przepisów.

W ocenie Sądu II instancji, sformułowane w apelacji zarzuty są chybione, jako nie mające oparcia w obowiązujących przepisach prawa.

Wbrew twierdzeniom apelującego, Sąd Rejonowy trafnie uznał, iż przewidziane w § 5 ust. 4 umowy z 8 stycznia 2007 r. podstawy do zmiany ceny lokalu zostały określone w sposób niejednoznaczny, albowiem wskazany w umowie wskaźnik waloryzacji był dla powódki, jako konsumenta, niewystarczająco transparentny. Nie sposób bowiem oczekiwać, aby przeciętny konsument – nabywca lokalu od dewelopera – posiadał orientację w aktualnych tendencjach zmian wskaźników cen produkcji budowlano-montażowej publikowanych przez Prezesa GUS. Z tego względu Sąd Okręgowy uznał za bezzasadny podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 65 § 2 k.c.

Odnosząc się do zarzutów apelującego wskazać należy, iż odwołujący się wadliwie scharakteryzował sporną klauzulę waloryzacyjną jako opartą o obiektywne kryterium i nienaruszającą praw powoda. Należy bowiem podkreślić, iż w świetle dyspozycji przepisu art. 385 ¹ k.c. to, czy dana klauzula jest niedozwolona w rozumieniu ww. regulacji prawnej, jest bowiem uzależnione od tego, czy kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Przy badaniu, czy dane postanowienie umowy ma charakter klauzuli abuzywnej decydujące znaczenie ma już samo jego sformułowanie, nie jest natomiast istotne, czy na skutek obowiązywania tego postanowienia konsument poniósł już jakąś wymierną szkodę. Zdaniem Sądu Okręgowego nie ulega zatem wątpliwości, iż klauzula zawarta w § 5 ust. 4 umowy z 8 stycznia 2007 r. była zarówno sprzeczna z dobrymi obyczajami, jak również rażąco naruszała interesy konsumenta (powódki). Takiej oceny tego postanowienia umowy nie zmienia bynajmniej powoływana przez apelującego okoliczność, iż nie miał on żadnego wpływu na zmiany ww. wskaźnika cen. Skoro bowiem pozwany wiedział, że wskaźnik ten systematycznie wzrasta, to uczynienie go punktem odniesienia dla zmiany ceny przedmiotu umowy było tak naprawdę zagwarantowaniem sobie przez pozwanego podwyższenia tej ceny, z oczywistym pokrzywdzeniem powódki.

Uznanie danej klauzuli umownej za niedozwoloną powoduje, że nie wiąże ona konsumenta, tym samym nie wywołuje żadnych skutków, a wszelkie uiszczone na jej podstawie świadczenia podlegają zwrotowi, jako nienależne (spełnione mimo braku zobowiązania). Zatem prawidłowo rozstrzygnął Sąd Rejonowy, uznając, iż uiszczona przez powódkę na rzecz pozwanego kwota 35.330,59 zł stanowiła świadczenie nienależne w rozumieniu art. 410 § 2 k.c..

Sąd Okręgowy odnosząc się do kolejnego zarzutu pozwanego tj. naruszenia art. 411 pkt l k.c. poprzez jego niezastosowanie, podziela stanowisko Sądu Rejonowego, który ocenił, iż nie zachodziła okoliczność wyłączająca zwrot świadczenia nienależnego, bowiem powódka stosownie do treści art. 411 pkt 1 k.c. zastrzegła, że spełnia świadczenie sporne. Uznając zatem, że spełniona została przesłanka działania w celu uniknięcia przymusu, o jakiej mowa w art. 411 pkt 1 k.c., uzasadnione było żądanie zwrotu nienależnego świadczenia (art. 410 k.c.).

Chybionym okazał się również kolejny poniesiony w apelacji zarzut, dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 389 § 1 k.c. Zdaniem Sądu Okręgowego, brak bowiem podstaw do aprobaty prezentowanego przez skarżącego stanowiska, według którego zawarta przez strony umowa z dnia 8 stycznia 2007 r. była umową przedwstępną sprzedaży.

Sąd II instancji w pełni podziela przedstawioną w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku argumentację trafnej tezy, iż jakkolwiek przedmiotowa umowa zawierała pewne elementy umowy przedwstępnej, to w istocie rzeczy stanowiła umowę deweloperską. O prawidłowości takiej kwalifikacji zawartego przez strony kontraktu dobitnie świadczy przede wszystkim treść § 6 ust. 1 umowy, który przewiduje, iż warunkiem zawarcia umowy sprzedaży jest dokonanie przez kupującego (powódkę) wpłaty całej wymagalnej kwoty z tytułu ceny przedmiotu umowy.

Powyższe uwagi czynią tym samym bezzasadnym wywiedziony w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 390 § 3 k.c., albowiem termin przedawnienia roszczenia powódki w niniejszej sprawie wynosi 10 lat, zgodnie z przepisem art. 118 k.c.

Nie jest także zasadny zarzut naruszenia przy orzekaniu przepisu art. 455 k.c., gdyż Sąd I instancji trafnie podkreślił, że pozwany już w dacie przyjęcia świadczenia pozostawał w opóźnieniu w jego zwrocie, gdyż powódka jeszcze przed jego spełnieniem wezwała pozwanego do nienaliczania waloryzacji ceny z powodu abuzywności postanowienia przewidzianego treścią § 5 ust. 4 umowy łączącej strony, a tym samym odsetki od zasądzonej kwoty zasadnie zasądził od daty spełnienia świadczenia, tj. od dnia 2 lipca 2008 roku.

Podkreślić jednak należy, iż Sąd II instancji uznał za zasadny zarzut apelującego naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 385 ³ pkt 20 k.p.c., z uwagi bowiem na przewidzianą aneksem do umowy (przesłanym powódce jako załącznik do pisma z dnia 12 sierpnia 2008 roku) możliwość odstąpienia od umowy, nie spełnia ona kryteriów wskazanych w treści ww. przepisu, co jednak nie stwarza możliwości zmiany lub uchylenia zaskarżonego orzeczenia, przy konstatacji, że i tak klauzula ta spełnia kryteria wskazane w art. 385 ¹ § 1 k.p.c.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego. O kosztach postępowania rozstrzygnął w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., oraz na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U., Nr 163, poz.1349 z późn. zm.).