Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013r. w Kaliszu

apelacji pozwanego Miasta i Gminy M.

od wyroku Sądu Rejonowego w Kępnie

z dnia 25 lutego 2013 r. sygn. akt IV P 79/12

w sprawie z powództwa R. S.

przeciwko Miastu i Gminie M.

o odszkodowanie

zmienia pkt. 1 zaskarżonego wyroku w ten sposób, że powództwo oddala.

UZASADNIENIE

Powód R. S. wystąpił przeciwko Miastu i Gminie M. o przywrócenie do pracy na dotychczasowym stanowisku specjalisty ds. leśnictwa. W uzasadnieniu swojego roszczenia wskazał, że brak było podstaw do rozwiązania z nim umowy o pracę.

Pozwany Miast i Gmina M. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa według norm. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany wskazał, że faktycznie w dniu 30 sierpnia 2012 r. Burmistrz Miasta i Gminy M. wypowiedział powodowi umowę o pracę z zachowaniem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia. Pracownik jednak odmówił przyjęcia pisma zawierającego wypowiedzenie wraz z jego uzasadnieniem, wobec czego pozwany sporządził odpowiednia adnotację na końcu oświadczenia o wypowiedzeniu. Wskazał, że bezspornym jest wobec tego fakt właściwego doręczenia oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu. Pozwany podał ponadto, że pierwszą przyczyną wypowiedzenia było niewłaściwe wywiązywanie się z nałożonych obowiązków poprzez brak kontroli nad wydawaniem asortymentów drzewnych oraz jego sprzedaż z odroczonym terminem płatności podmiotom, co do których istniało uzasadnione podejrzenie niezrealizowania zobowiązania i zapłaty ceny, co w konsekwencji naraziło Gminę na straty finansowe.

Pozwany wskazał ponadto, że w sprawie istnieje druga przyczyna wypowiedzenia umowy o prace , jaką jest nierealizowanie zadań i obowiązków nałożonych na powoda w zakresie pozyskania i sprzedaży drewna, skutkujące realnym zagrożeniem realizacji dochodów budżetu Miasta i Gminy M.. Zdaniem pozwanego powód od drugiej połowy 2011 r. przestał realizować obowiązki w zakresie stałego pozyskiwania drewna przede wszystkim w wyniku prac pielęgnacyjnych jak i zrębów zupełnych. Podano, że zjawisko to uległo nasileniu w 2012 r. gdzie przez 7 miesięcy powód zaniechał w zasadzie pozyskiwania poprzez prace pielęgnacyjne jak również nie przeprowadził żadnego zrębu zupełnego. Pozwany wskazał, że z działalności związanej z leśnictwem miała być uzyskana w 2012 r. kwota 80.000 zł a do dnia 31 lipca 2012 r. z tej działalności uzyskano jedynie 615,44 zł. Wynika to zdaniem pozwanego z braku realizacji przez powoda obowiązków związanych z pozyskiwaniem i sprzedażą drewna w sytuacji gdy istnieje stałe zapotrzebowanie na kupno i liczne zapytania ze strony potencjalnych nabywców. Ponadto pozwany zanegował tezę powoda zawartą w pozwie jakoby to pozwany był odpowiedzialny za przyczyny wypowiedzenia.

Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Kępnie wyrokiem z dnia 25 lutego 2013r. zasadził od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie w kwocie 4.498, 20 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 września 2012r. Oddalił powództwo w pozostałym zakresie, orzekł o kosztach i o rygorze natychmiastowej wykonalności. Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujący stan faktyczny: R. S.zatrudniony był w Urzędzie Miasta i Gminy w M.na ½ etatu od dnia 1 marca 2003 r. Z dniem 22 sierpnia 2011 r. powodowi pracującemu na stanowisku specjalisty do spraw ochrony środowiska wręczono nowy zakres obowiązków w którym poza obowiązkami ogólnymi wynikającymi z treści art. 100 k.p. ora 211 k.p. powierzono

-

stały nadzór nad całością spraw związanych z prowadzeniem prawidłowej gospodarki w lesie komunalnym poprzez bieżącą kontrolę terenów leśnych pod względem szkodnictwa leśnego, ochrony lasu oraz ładu i porządku na jego terenie, nadzór nad pozyskiwaniem drewna, hodowli i ochrony lasu oraz jego turystycznego zagospodarowania;

-

nadzór nad pomiarem i odbiórką pozyskanych sortymentów drzewnych, sporządzanie dokumentacji odbioru drewna oraz wykonanych prac i przedkładanie ich do
akceptacji Burmistrza, nadzór nad spedycją i wydawaniem pozyskanych sortymentów drzewnych;

-

dbałość o realizację zadań zawartych w " Planie urządzania lasu";

-

prowadzenie spraw związanych z gospodarką leśną oraz. spraw zadrzewień i zalesień na terenie miasta i gminy;

-

prowadzenie spraw związanych z wydawaniem zezwoleń na usuwanie drzew i krzewów wraz z określeniem wysokości opłat i kar;

-

zarządzanie i nadzór nad pielęgnacją i utrzymaniem zieleni miejskiej i małej architektury;

-

utrzymanie i pielęgnacja zieleni w pasie drogowym dróg gminnych w tym zadrzewień;

-

prowadzenie spraw z zakresu łowiectwa i ochrony zwierzyny łownej.

-

zapobieganie bezdomności zwierząt;

-

wydawanie zezwoleń na utrzymanie psów rasy uznanej za agresywną.

-

gospodarka wodna w zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniami, wprowadzanie ścieków do wód, uzgodnień dotyczących pozwoleń wodno-prawnych melioracji;

-

prowadzenie spraw zawiązkach z sołectwami i ich obsługą rzeczowo - finansową.

-

współdziałanie i przygotowywanie wniosków na pozyskanie środków z programów
pomocowych i funduszy strukturalnych.

-

prowadzenie i przechowywanie całościowej dokumentacji i korespondencji wynikającej z zakresu czynności zgodnie z ustalonym rzeczowym wykazem akt i instrukcją kancelaryjną;

-

przekazywanie akt do archiwum zakładowego zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.

-

wykonywanie innych zadań zleconych przez Burmistrza i Sekretarza Miasta i Gminy.

Zakres obowiązków zawierał także uprawnienie do odpisywania pism nie zastrzeżonych do bezpośredniej aprobaty Burmistrza i Sekretarza Miasta i Gminy, nakładając pełną odpowiedzialność za prawidłowe i terminowe prowadzenie spraw określonych zakresem czynności, a w zakresie prowadzonych zbiorów danych osobowych pełną odpowiedzialność za ich ochronę, z zachowaniem ich w tajemnicy zarówno w czasie zatrudnienia jak i po jego ustaniu. Za szczególne zaangażowanie w realizację zadań urzędu powód był nagrodzony jednorazową nagrodą pieniężna w dniu 20 grudnia 2011 r. (dowód: akta osobowe, zakresy obowiązków w aktach sprawy na k- 13-14, 67-68, 69-70).

Pismem z dnia 30 sierpnia 2012 r. Burmistrz Miasta i Gminy wypowiedział powodowi umowę o prace z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia umowy wskazał utratę zaufania, wynikającą z długotrwałego nierealizowania zadań zawartych w zakresie powierzonych obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności dotyczących prowadzenia prawidłowej gospodarki w lesie komunalnym. Precyzując owo ogólnikowe sformułowanie w wypowiedzeniu zarzucono powodowi niewłaściwe wywiązywanie się z obowiązków oraz narażania Gminy na straty finansowe, poprzez brak wymaganej kontroli nad wydawaniem sortymentów drzewnych w wyniku sprzedaży drewna z odroczonym terminem płatności podmiotom, co do których istniało uzasadnione przypuszczenie niezrealizowania zobowiązania i zapłaty ceny oraz niedopełnienie obowiązków służbowych w zakresie pozyskiwania i sprzedaży drewna w lesie komunalnym, co skutkuje brakiem możliwości realizacji dochodów budżetu Gminy zaplanowanych z tego tytułu w budżecie Miasta i Gminy na rok 2012.

Powód faktycznie w ramach powierzonych mu obowiązków zajmował się nadzorem nad pozyskiwaniem drewna oraz sporządzaniem dokumentacji odbioru drewna i wykonanych prac między innymi firmie (...). I tak samodzielnie dokonał szacunku stojących drzew przeznaczonych do ścięcia, dokonał pomiaru, klasyfikacji ściętego surowca na gruncie, dokonał obliczeń mas i sporządził dokumenty do wystawienia faktury przedstawiając je do księgowości.

W wyniku oferty na sprzedaż 92 sztuk drzew – topoli z dnia 11.11.2011 r. Burmistrz Miasta i Gminy w dniu 23.11.2011 r. zawarł z (...) umowę kupna surowca drzewnego (topoli) na pniu. Z umowy tej wynika cena drewna za m ³ i data ostatecznego zakończenia prac – 29.02.2012. W dniu 30 grudnia 2011 r. firmie tej wystawiono fakturę na kwotę 21 038,45 zł z odroczonym terminem płatności do dnia 20 stycznia 2012 r. Mimo niedokonania zapłaty w terminie w dniu 24 lutego 2012 r. tej samej firmie wystawiono kolejną fakturę za następną partię pozyskanego drewna na kwotę 18.109,65 zł również z odroczonym terminem płatności do 16 marca 2012 r.

Pismem z dnia 30.03.2012 r. powód samodzielnie wezwał firmę (...)do dokończenia zawartej w dniu 23.11.2011 r. umowy na sprzedaż topoli na pniu przez ścięcie topoli na boisku szkolnym w K.i posprzątanie gałęzi od ściętych już drzew w grudniu 2011 r. i styczniu 2012 r. w ciągu dróg do K.oraz M.. Następnie w dniu 18 kwietnia 2012 r. mimo niezapłacenia poprzednio wystawionych faktur przez (...)ponownie dokonano wystawienia faktury za sprzedaż drewna na kwotę 1.159,87 zł z odroczonym terminem płatności. W dniu 10.07.2012 r. w związku z brakiem płatności skierowane zostało do (...)przedsądowe wezwanie do zapłaty. W dniu 16 lipca 2012 r. w związku z zaległościami w płatnościach wpływa do pozwanego pismo – zapytanie radnego T. M., na które pismem z dnia 31.07.2012 r. Burmistrz udziela odpowiedzi.

Powyższe działania związane ze sprzedażą drewna stały się również jednym z tematów poruszonych w czasie obrad sesji Rady Miasta i Gminy M. w wyniku interpelacji radnego. Z planu dochodów dla Gminy M. wynika, że z działalności – leśnictwo przewidziano na 2012 r. dochód w wysokości 80 000 zł. Pozycja ta określona została na podstawie symulacyjnego wyliczenia powoda.

W miesiącach od lipca do września 2012 r. przygotowane zostały oferty sprzedaży surowca tartacznego oraz stosowego pochodzącego z lasu komunalnego pozyskanego samowyrobem. W wyniku złożonych odpowiedzi na oferty w konsekwencji dochodzi do zawarcia umowy na ścinkę i zrywkę drewna w dniu 25 września 2012 r. i w dniu 15.10.2012 r. Z zestawienia obrotów i sald na dzień 30.03.2012, 30.06.2012 r. oraz 30. 092012 r. wynika realizacja planu dochodu budżetu na 2012 r.

Sąd Rejonowy uznał, iż fakt skutecznego wręczenia wypowiedzenia powodowi przez pozwanego nie nasuwa żadnych wątpliwości. Z samego oświadczenia powoda zawartego w złożonym do sądu odwołaniu wynika, że zapoznał się on z treścią pisma wypowiadającego umowę o pracę w dniu 31 sierpnia 2012 r., a więc zanim rozpoczął się bieg okresu wypowiedzenia. Pismo wypowiadające powodowi umowę o prace z dnia 30 sierpnia 2012 r. zawiera uzasadnienie składające się z trzech części. Pierwsza to wskazanie na utratę zaufania wynikająca z długotrwałego nierealizowania zadań zawartych w zakresie obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności dotyczących prowadzenia prawidłowej gospodarki w lesie komunalnym. Takie sformułowanie jest sformułowaniem zbyt ogólnym aby mogło spełniać kryteria konkretności a tym bardziej rzeczywistości. Kontrola zasadności wypowiedzenia z przyczyny tak skonstruowanej nie jest w zasadzie możliwa i dlatego sama nie mogłaby być uznana za podstawę prawidłową wręczonego wypowiedzenia. Podlegała jednak doprecyzowaniu w dwóch następnych akapitach pisma rozwiązującego umowę o pracę wskazując na niewłaściwe wywiązywanie się ze swoich obowiązków oraz narażenie Gminy na straty finansowe poprzez brak wymaganej kontroli nad wydawaniem sortymentów drzewnych w wyniku sprzedaży drewna z odroczonym terminem płatności podmiotom, co do których istniało uzasadnione przypuszczenie niezrealizowania zobowiązania i zapłaty ceny. Druga z podanych przyczyn to niedopełnienie obowiązków służbowych w zakresie pozyskiwania i sprzedaży drzewa w lesie komunalnym, co skutkuje brakiem możliwości realizacji dochodów budżetu Gminy zaplanowanych z tego tytułu na rok 2012. Tym wskazanym przyczynom nie można odmówić przymiotu konkretności.

Jednak w świetle zebranego materiału dowodowego, który posłużył sądowi do ustalenia stanu faktycznego przyczyny te nie są rzeczywiste. Trudno bowiem uznać za rzeczywistą przyczynę wypowiedzenia niedopełnienie obowiązków skutkujące brakiem możliwości realizacji dochodów budżetu z wiedzą na 30 sierpnia 2013 r. skoro wówczas trwały jeszcze działania w wyniku których przez okres całego kwartału mogłyby być zrealizowane założenia budżetowe. O tym fakcie nie można było wiedzieć nawet jeszcze w styczniu 2013 r. – co wynika z zeznań skarbnika pozwanego. Ewentualnej przyczyny przyszłej i niepewnej nie można uznać na dzień 30 sierpnia jako rzeczywistej.

Co zaś tyczy zarzutu niewłaściwego wywiązania się z obowiązków i narażenia Gminy na straty finansowe poprzez brak wymaganej kontroli, to zdaniem sądu jest to również przyczyna nie rzeczywista. Wbrew twierdzeniom pozwanego zdaniem sądu z zakresu obowiązków nie wynika i nie wynikało w przeszłości aby powód miał zajmować się również finansową stroną realizacji umów na sprzedaż drewna. Powód czynności tzw. przygotowawcze, które na nim spoczywały wykonał. Nie był autorem sporządzanych umów.

Biorąc pod uwagę stosunki panujące na terenie działania gminy, jej wielkość, wzajemne koneksje nie sposób przyjąć, że Burmistrz pozwanego nie miał wiedzy podpisując umowę z firmą (...)o możliwych późniejszych kłopotach ze ściągnięciem należności. Windykacja w Gminie z pewnością zaś nie należała do obowiązków powoda. Analiza zakresu obowiązków powoda prowadzi bowiem do wniosku, że obsługę „Rzeczowo-Finansową” powód miał powierzoną wyłącznie w sprawach związanych z sołectwami – i fakt ten jest wyraźnie uwypuklony. Dokonując dalszej analizy zakresu czynności zdaniem sądu należy przyjąć, że obowiązki powierzane powodowi miały w zasadzie charakter techniczny, jego działania polegały na przygotowywaniu projektów, które następnie były dopiero wykorzystywane do dalszych czynności przez osoby, które w zakresie swoich obowiązków miały konkretne działanie.

W świetle powyższych rozważań uznać należy, że przyczyny wskazane w uzasadnieniu wypowiedzenia nie uzasadniają dostatecznie czynności wypowiedzenia.

Nie można bowiem brać pod uwagę okoliczności, które nie były znane dokonującemu czynności – tutaj Burmistrzowi, w chwili podejmowania decyzji. Zdaniem sądu z zebranego materiału dowodowego wynika, że o innym niż pracodawca oczekiwał stanie lasu, pracach w nim wykonanych oraz stanie dokumentacji pozwany powziął wiadomość po podjęciu decyzji o wypowiedzeniu umowy o pracę. Argumenty o wadliwości działania powoda jeszcze w 2011 r. nie znajdują potwierdzenia w złożonych dokumentach za ten okres a ponadto zwrócić należy uwagę, że jeszcze w grudniu praca powoda była tak oceniania, że dostał on nagrodę. Biorąc jednak pod uwagę również i te okoliczności, które ujawnione zostały po 30 sierpnia tj. po dacie wypowiedzenia, sąd uznając prawo pracodawcy do doboru kadr uznał, że uwzględnienie wniosku powoda o przywrócenie do pracy jest niecelowe i dlatego orzekł o odszkodowaniu. Określając wysokość odszkodowania sąd brał po uwagę uregulowanie z art. 47 ¹ k.p. z którego wynika, że odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Powodowi przysługuje ze względu na staż pracy 3 miesięczny okres wypowiedzenia, a kwota trzymiesięcznego odszkodowania wskazana w postępowaniu nie była kwestionowana. Dlatego też sąd nie dokonywał żadnych dodatkowych ustaleń w tym zakresie kwotę w wysokości 4.498,20 zł przyjmując do rozstrzygnięcia z odsetkami od dnia wniesienia pozwu. O kosztach postępowania sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. a o rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono na podstawie art. 477 ² § 1 k.p.c.

Od powyższego wyroku apelację wniosła strona pozwana, zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w części dotyczącej zasadzonego na rzecz powoda odszkodowania. Wyrokowi Sądu I instancji w zaskarżonej części zarzuciła naruszenie przepisów postępowania – sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału w zakresie jakim sąd ustalił nieuzasadnione rozwiązanie stosunku pracy przez pozwanego. Wskazując na powyższy zarzut wnosiła o jego zmianę w części w jakiej zasądza on od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę i oddalenie powództwa w tej części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie, albowiem zarzut sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału jest uzasadniony.

Pracodawca postawił powodowi zarzut utraty zaufania wynikającej z długotrwałego nierealizowania zadań zawartych w zakresie obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności dotyczących prowadzenia prawidłowej gospodarki w lesie komunalnym a nadto niedopełnienie obowiązków służbowych w zakresie pozyskiwania i sprzedaży drzewa w lesie komunalnym, co skutkuje brakiem możliwości realizacji dochodów budżetu Gminy zaplanowanych z tego tytułu na rok 2012. Sąd Rejonowy uznał, że przyczyny wypowiedzenia nie są rzeczywiste i nie uzasadniają dostatecznie czynności wypowiedzenia. Nie można bowiem brać pod uwagę okoliczności, które nie były znane dokonującemu czynności – tutaj Burmistrzowi, w chwili podejmowania decyzji. Zdaniem sądu z zebranego materiału dowodowego wynika, że o innym niż pracodawca oczekiwał stanie lasu, pracach w nim wykonanych oraz stanie dokumentacji pozwany powziął wiadomość dopiero po podjęciu decyzji o wypowiedzeniu umowy o pracę.

Tymczasem z zebranego w sprawie materiału a w szczególności z zeznań świadków G. P.sekretarza gminy jak i T. M.(1) skarbnika wynika, iż do pracy powoda były zastrzeżenia głównie w zakresie terminowości załatwiania spraw i realizowania przez niego poleceń służbowych.

Podane powodowi pisemne przyczyny wypowiedzenia umowy o prace są rzeczywiste i znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiału. Powód nie dochował należytej kontroli nad wydawanym w wyniku zawartych umów sprzedaży z odroczonym terminem płatności asortymentem drzewnym. Powód prowadził księgowość analityczna - miał w zakresie swoich obowiązków sprawy ściągalności w zakresie gospodarki drzewnej. W związku z tym powinien kontrolować czy wpływy ze sprzedaży drewna zostały zrealizowane przez osobę kupującą i informować o tym swojego przełożonego, którym był Burmistrz. Powód zaś nie informował o braku wpływów przed kolejnym wydaniem drewna z odroczonym terminem płatności co winno rodzić uzasadnione przypuszczenie niezrealizowania zobowiązania i zapłaty ceny przez nabywcę za sprzedane drewno. Trzykrotne wydanie drewna bez informowania o tym przełożonego może powodować utratę zaufania do powoda. Bez znaczenia jest przy tym okoliczność, iż powód nie wiedział o tym, że można było wstrzymać wydanie drewna. Powód nie przedkładał też w związku z brakiem realizowania płatności przez nabywcę dokumentów wskazujących na konieczność ewentualnego wszczęcia postępowania w celu wyegzekwowania należności od nabywcy firmy (...). Powód zajmował stanowisko samodzielne – specjalisty zatem wymagania pod jego adresem winny być wyższe niż w stosunku do przeciętnego pracownika. Brak dochowania należytej kontroli nad wydawanym asortymentem drzewnym poprzez sprawdzanie wpływów z jego sprzedaży i związana z tym utrata zaufania do pracownika uzasadnia wypowiedzenie mu umowy o prace. Zarzut niedopełnienia obowiązków służbowych w zakresie pozyskiwania i sprzedaży drzewa w lesie komunalnym, co skutkowało brakiem możliwości realizacji dochodów budżetu Gminy zaplanowanych z tego tytułu na rok 2012 również w świetle zebranego w sprawie materiału znajduje uzasadnienie. Brak pozyskiwania drewna przez 3 kwartały poprzez ogłaszania przetargów we wcześniejszym terminie stwarzał realne zagrożenie dla zrealizowania zakładanego budżetu Gminy.

Mimo tego, że powód w grudniu 2011r otrzymał nagrodę to wypowiedzenie umowy o prace łączyć należy z oceną jego pracy przez pracodawcę w 2012r. W świetle zebranego materiału w postępowaniu przed sądem I instancji wynika, iż gospodarka leśna była prowadzona niewłaściwie , gdyż - co sam powód przyznał - nie prowadził on dokumentacji w postaci planu urządzenia lasu bo zapisy kończyły się w 2010r., nie dokonywał wpisów w do kroniki lasu i nie dokonywał przewidzianych tam prac leśnych. Z zeznań świadka D. C. wynika, że las komunalny w porównaniu z lasem państwowym był zaniedbany co czyni uzasadnionym zarzut, że powód nie prowadził prawidłowej gospodarki w lesie komunalnym. Jeżeli nawet przyjąć, że wiadomość o prowadzeniu niewłaściwej gospodarki leśnej pozwany powziął po dokonaniu wypowiedzenia to i tak brak dochowania przez powoda należytej kontroli nad wydawanym w wyniku zawartych umów sprzedaży z odroczonym terminem płatności asortymentem drzewnym uzasadniał wypowiedzenie powodowi umowy o prace.

W tym stanie rzeczy wobec zasadności podniesionego w apelacji zarzutu należało na podstawie art. 386 §1 k.p.c. zmienić wyrok w zaskarżonej części i powództwo oddalić.