Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Zbigniew Krepski

Sędziowie: SO Małgorzata Bartczak – Sobierajska, SO Joanna Rusińska (spr.)

Protokolant st. sekr. sąd. Olimpia Hordyk – Kosińska

po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2016 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...)w W.

przeciwko J. Z.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego we Włocławku z dnia 26 listopada 2015 r., sygn. akt V GC 170/15

oddala apelację

Małgorzata Bartczak- Sobierajska Zbigniew Krepski Joanna Rusińska

VI Ga 52/16

UZASADNIENIE

Powód (...)w W. wniósł pozew przeciwko pozwanej J. Z. o zapłatę 45 101,33 złotych z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Powództwo swoje powód uzasadnił tym, że pozwana zawarła z Bankiem (...) Spółka Akcyjna w W. umowę o kredyt obrotowy w rachunku bankowym. Pozwana była zobowiązana do zwrotu środków pieniężnych wraz z oprocentowaniem , prowizją oraz kosztami i opłatami na zasadach określonych w umowie. Zobowiązanie nie zostało przez pozwaną uregulowane w terminie określonym w umowie i umowa została wypowiedziana. Bank (...) Spółka Akcyjna w W. zawarł umowę przelewu wierzytelności w dniu (...) roku na rzecz (...)w W.. Zadłużenie pozwanej stanowi należność główna w wysokości 16 886,68 złotych, odsetki karne 17 090,43 złotych naliczone przez poprzednika prawnego powoda, koszty w wysokości 9900,12 złotych i skapitalizowane odsetki ustawowe od kapitału w wysokości 16 886,68 złotych naliczone przez powoda od dnia następnego po dniu przelewu wierzytelności to jest od 27 czerwca 2014 roku do dnia 13 października 2014 roku w kwocie 649,56 złotych.

Pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew. Na rozprawie pozwana odniosła zarzut przedawnienia.

W dniu 26 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy we Włocławku oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego 2 417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (sygn. akt VGC 170/15).

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na ustaleniach przedstawionych w uzasadnieniu, z których wynika, że w dniu 16 czerwca 2004 roku pozwana J. Z. (...) Firma Handlowa (...) we W. zawarła z Bankiem (...) Spółka Akcyjna w W. umowę o kredyt obrotowy w rachunku bankowym. Pozwana była zobowiązana do zwrotu środków pieniężnych wraz z oprocentowaniem, prowizją oraz kosztami i opłatami na zasadach określonych w umowie – ostatnia rata do dnia 15 czerwca 2995 roku. Zobowiązani nie zostało przez pozwaną uregulowane w terminie określonym w umowie i umowa została wypowiedziana. W dniu 26 czerwca 2014 roku Bank (...) Spółka Akcyjna w W. zawarł z (...) w W. umowę przelewu wierzytelności. W skład nabytych wierzytelności weszła wierzytelność pozwanej J. Z. w kwocie: należność główna w wysokości 16 886,68 złotych, odsetki karne 17 090,43 złotych, koszty w wysokości 9900,12 złotych . Pismem z dnia 18 lipca 2014 roku powód zawiadomił pozwaną o przelewie wierzytelności i wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 44 578,07 złotych .

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że w sprawie nie było sporne, iż pozwana J. Z. zawarła z Bankiem (...) Spółka Akcyjna w W. umowę o kredyt obrotowy w rachunku bankowym, a powód wszedł w posiadanie wierzytelności będącej przedmiotem sporu w niniejszej sprawie z mocy umowy przelewu wierzytelności. Pozwana nie regulowała należności z tytułu kredytu bankowego i kredyt został wypowiedziany. Zdaniem Sądu Rejonowego w przedmiotowej sprawie doszło do przedawnienia roszczenia. Kwestię przedawnienia roszczeń z tytułu kredytu bankowego reguluje art. 118 k.c . Zgodnie z jego brzmieniem: jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Zgodnie z art. 120 § 1 bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia , w którym roszczenie stało się wymagalne. Data, od której biegnie czas przedawnienia liczona jest od daty wymagalności roszczenia, tj. daty wymagalności każdej z poszczególnych rat kredytu. Jeśli bank wypowiedział kredyt, to raty dotychczas niewymagalne stały się wymagalne wraz z upływem terminu wypowiedzenia. Od tego dnia trzeba dla tych rat liczyć trzyletni termin przedawnienia. Roszczenie wobec pozwanej stało się wymagalne najpóźniej w dniu 15 czerwca 2005 roku. Powód powództwo wniósł w dniu 17 października 2014 roku a więc po upływie okresów przedawnienia ( w niniejszej sprawie trzy lata). Powód nie wykazał, że nastąpiła przerwa biegu przedawnienia.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód, który zaskarżył wyrok w całości.

Powód zarzucił naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik sprawy tj:

- art. 224 k.p.c. w zw. z art. 210 § 2 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie polegające na nieodroczeniu rozprawy i niezobowiązaniu powoda do ustosunkowania się do podniesionych przez stronę pozwaną zarzutów zgłoszonych na rozprawie, a przez to zaniechanie ustalenia czy roszczenie objęte pozwem jest rzeczywiście przedawnione, co skutkowało nierozpoznaniem istoty sprawy,

- art. 217 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie polegające na braku pominięcia podniesionego przez stronę pozwaną na terminie rozprawy twierdzenia o przedawnieniu roszczenia dochodzonego przez powoda w sytuacji, gdy strona pozwana powinna je podnieść w odpowiedzi na pozew, zaś powołanie twierdzeń o przedawnieniu roszczenia na terminie rozprawy należało uznać za spóźnione,

- art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. polegające na dowolnej, sprzecznej z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy ocenie materiału dowodowego przejawiającej się w uznaniu, że doszło do przedawnienia roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu, podczas gdy przedawnienia roszczenia objętego żądaniem pozwu był skutecznie przerywany poprzez nadanie klauzuli wykonalności wystawionemu przez poprzedniego wierzyciela bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, a następnie poprzez wystąpienie z pozwem w niniejszej sprawie.

Skarżący zarzucił też obrazę przepisów prawa materialnego poprzez:

- naruszenie przepisu art. 117 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uwzględnieniu podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia w sytuacji gdy zarzut ten był nieskuteczny bowiem do przedawnienia roszczeń powoda w istocie nie doszło, skutkiem czego pozwana nie mogła go skutecznie podnieść i na jego podstawie uchylić się od konieczności wywiązania się z ważnie zawartego zobowiązania wynikającego z umowy o kredyt obrotowy w rachunku kredytowym z dnia 16.06.2004 roku.

- naruszenie przepisów art. 117 § 2 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na uwzględnieniu podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia w sytuacji gdy zarzut ten został sformułowany w nieprawidłowy sposób bez wskazania kiedy roszczenie się przedawniło, wobec czego przedmiotowy zarzut jako nieprecyzyjny i niedostatecznie uzasadniony nie zasługiwał na uwzględnienie.

W razie nie podzielenia przez Sąd powyższych zarzutów skarżący zarzucił również obrazę przepisów art. 248 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i niezobowiązanie powoda do przedstawienia dokumentów w celu wykazania przerwania biegu przedawnienia dochodzonego roszczenia i dopiero w przypadku niewykonania przez powoda wymienionego obowiązku – zastosowania sankcji polegającej na oddaleniu powództwa.

Jednocześnie powód cofnął pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia co do odsetek ustawowych od kwoty 45 101,33 zł od dnia 17.10.2014 roku do dnia 2.05.2015 roku.

Na podstawie przedstawionych zarzutów skarżący wniósł o:

- uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcia o kosztach postępowania,

Ewentualnie

- zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 45101,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 2.05.2014 roku do dnia zapłaty i zasądzenie od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Dodatkowo powód wniósł o przeprowadzenie dowodu z dokumentów wymienionych w treści apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Powód podniósł w apelacji zarówno zarzuty naruszenia prawa procesowego jak i materialnego, przy czym te pierwsze miały decydujące znaczenie dla ustalenia, czy powód wykazał, iż doszło do przerwy biegu przedawnienia. Zatem to one wpływały bezpośrednio na prawidłowość rozstrzygnięcia w zakresie zastosowania przepisów prawa materialnego.

Wbrew zarzutom skarżącego, stan faktyczny w sprawie został właściwie ustalony przez Sąd Rejonowy i jest wystarczający dla oceny apelacji, dlatego Sąd II instancji przyjmuje go za własny.

Nie można zdaniem Sądu Okręgowego zgodzić się z zarzutami podniesionymi w apelacji odnośnie naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu
art. 224 k.p.c. w zw. z art.210 § 2 k.p.c. Sąd I instancji ocenił materiał dowody oraz stanowiska obu stron po przeprowadzeniu rozprawy, na którą prawidłowo zawiadomiony pełnomocnik powoda nie stawił się bez usprawiedliwienia. Nie było zatem podstaw do odroczenia rozprawy (art.214 § 1 k.p.c.), na której pozwany mógł podnieść zarzuty wynikające z jego uprawnień materialnoprawnych. W szczególności, Sąd meriti nie był zobowiązany do odroczenia rozprawy i poinformowania powoda o zarzutach pozwanego. Art.248 k.p.c. nie nakłada na sąd takiego obowiązku, dlatego zarzut naruszenia tego przepisu jest chybiony. Zdaniem Sądu Okręgowego, to strona powodowa nie stawiając się na rozprawę, na której pozwany podjął dopuszczalną formę obrony przed roszczeniem z pozwu, sama pozbawiła się możliwości zaoferowania przed Sądem I instancji dowodów dotyczących przerwy biegu przedawnienia. Nie istnieje w postępowaniu cywilnym reguła, że wszelkie zarzuty w toku procesu mogą być zgłaszane tylko w pismach procesowych. Z tych względów powód – reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, nie może być uznany za stronę zaskoczoną przyjętą przez pozwanego linią obrony tylko z tego względu, że nie stawił się na rozprawę, na której mógł odnieść się do zarzutów przeciwnika.

Wbrew skarżącemu nie doszło do naruszenia art.217 § 2 k.p.c., gdyż ciężar wspierania postępowania (art.6 k.c.) i związany z nim system sankcji przewidziany art.207 § 6 k.p.c. i art.217 § 2 k.p.c., nie dotyczy twierdzeń prawnych (argumentacji prawnej) stron. Istnienie norm prawnych określonej treści stanowi wprawdzie fakt w sensie logicznym, nie jest to jednak fakt procesowy, a twierdzenia stron dotyczące stanu prawnego nie mogą być kwalifikowane jako twierdzenia o faktach (por. K.Weitz, P.Grzegorczyk [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, t.I, Warszawa 2012, s.136). Nie można zatem skutecznie zarzucać Sądowi Rejonowemu, że pomimo braku odpowiedzi na pozew uwzględnił zarzut przedawnienia. Skoro pozwany na rozprawie przedstawił zarzut materialnoprawny, który nie wymagał po jego stronie dalszej inicjatywy dowodowej, zaś strona powodowa bez usprawiedliwienia nie stawiła się na rozprawę, to nie doszło do naruszenia przepisów prawa procesowego.

Bezzasadny jest zarzut naruszenia art.233 § 1 k.p.c. Materiał dowody w sprawie został prawidłowo zgromadzony i jest wystarczający dla rozstrzygnięcia.

Powód, pomimo znacznego przekroczenia terminu trzyletniego od dnia wymagalności dochodzonego roszczenia, nie przytoczył w uzasadnieniu pozwu żadnych okoliczności dotyczących czynności skutkujących przerwą biegu przedawnienia. Nie były one zatem objęte stanem faktycznym ujawnionym w sprawie, dlatego nie miały wpływ na ocenę podniesionego przez pozwanego zarzutu.

Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uzupełnienia materiału dowodowego na podstawie art.381 k.p.c. Wydanie niekorzystnego dla strony wyroku nie może stanowić samoistnej podstawy powołania się w postępowaniu apelacyjnym na nowe fakty i dowody. Według orzecznictwa, strona, która dopuszcza się zaniedbania w zakresie przysługującej jej inicjatywy dowodowej w postępowaniu przed sądem I instancji, musi się liczyć z tym, że sąd II instancji jej wniosku dowodowego nie uwzględni. In concreto powód miał możliwość stawiennictwa na rozprawę przed Sądem Rejonowym i odniesienia się do zarzutu przedawnienia, jednak tego zaniechał. Pomimo odroczenia publikacji wyroku powód ( w terminie publikacyjnym) nie podjął także żadnej inicjatywy związanej z obroną pozwanego. W szczególności nie zwrócił się o nadesłanie protokołu rozprawy, co świadczy o tym, że nie był zainteresowany przebiegiem procesu. Brak odpowiedniej aktywności powoda przed Sądem I instancji, nie usprawiedliwiał zatem spóźnionej inicjatywy dowodowej powoda, dla wykazania zasadności jego roszczenia. Z tych względów Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe powoda zgłoszone w apelacji na podstawie art.381 k.p.c.

Bezzasadność zarzutów naruszenia prawa procesowego oraz nieuwzględnienie spóźnionych wniosków dowodowych pozwanego zgłoszonych w apelacji pozbawiało skuteczności zarzutów naruszenia prawa materialnego.

Chybiony jest zarzut naruszenia art.117 § 2 k.c.

Stosunkiem podstawowym, z którego wywodziła się wierzytelność nabyta przez stronę powodową, była umowa kredytu, zawarta z pozwanym w dniu (...)r. przez cedenta - Bank (...) S.A. w W.. Roszczenia z niej wynikające przedawniały się zatem, jako związane z działalnością gospodarczą kredytodawcy stosownie do art. 118 k.c. z upływem trzech lat. Termin przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego, zgodnie z regułą art. 120 k.c., rozpoczyna bieg od dnia, w którym świadczenie ze stosunku podstawowego stało się wymagalne. Jak wynika z dokonanych ustaleń, pozwana zobowiązana była do spłaty kredytu w 11 ratach miesięcznych, co oznacza, że ostatnia rata miała być zapłacona w czerwcu 2005 r.

Roszczenie kredytodawcy przeciwko pozwanej przedawniło się zatem najpóźniej z upływem trzech lat od daty płatności ostatniej raty, tj. w czerwcu 2008 r. (art. 118 k.c.). Powództwo zostało wniesione dopiero w dniu październiku 2014 r., a zatem zarzut przedawnienia wierzytelności okazał się uzasadniony i skutkował oddaleniem powództwa (art.117 § 2 k.c.).

Z tych względów, apelacja powoda jako bezzasadna na podstawie art.385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

Małgorzata Bartczak – Sobierajska Zbigniew Krepski Joanna Rusińska