Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2016 r. w Katowicach

sprawy z odwołania B. K. (B. K. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku

z dnia 21 maja 2015 r. sygn. akt IX U 261/15

oddala apelację.

/-/ SSA G. Pietrzyk-Cyrbus /-/ SSA A. Grymel /-/ SSA L. Jachimowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1415/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 marca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. odmówił B. K. prawa do emerytury górniczej wskazując, iż wobec faktu, że decyzją z dnia 15 stycznia 2009r. została mu przyznana emerytura górnicza na podstawie art. 49 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, brak podstaw prawnych do przyznania kolejnej emerytury górniczej.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury górniczej z uwagi na ukończenie wieku emerytalnego 50 lat.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się na okoliczności przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku wyrokiem z dnia 21 maja 2015r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej od
dnia (...) na podstawie art. 50a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, iż B. K. urodził się (...)

Decyzją z dnia 15 stycznia 2009r. organ rentowy przyznał mu prawo do emerytury górniczej bez względu na wiek - na podstawie art. 48 w związku z art. 49 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Po przyznaniu powyższego świadczenia ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia od dnia 19 listopada 2010r. do nadal.

Ostatecznie do stażu pracy górniczej na wysokość tej emerytury organ rentowy uwzględnił 229 miesięcy z przelicznikiem górniczym 1,8 i 85 miesięcy z przelicznikiem 1,5, tj. ponad 26 lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią.

W dniu 25 lutego 2015r. ubezpieczony złożył nowy wniosek o przyznanie prawa do emerytury górniczej, w odniesieniu do którego wydano zaskarżoną decyzję.

Sąd Okręgowy podał także, iż odwołujący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd ten uznał, iż odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przypomniał, iż zgodnie z art. 50a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013r., poz. 1440), górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1,

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wiek emerytalny wymagany od pracowników - mężczyzn mających co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat (art. 50a ust. 2).

Zdaniem Sądu Okręgowego, nie jest słuszny pogląd organu rentowego zaprezentowany w zaskarżonej decyzji, iż emerytura górnicza, jaką ubezpieczony aktualnie pobiera, a to emerytura górnicza bez względu na wiek przyznana w oparciu o art. 48 w związku z art. 49 cytowanej ustawy jest świadczeniem tożsamo rodzajowym ze świadczeniem, jakiego ubezpieczony aktualnie dochodzi - na podstawie art. 50a ust. 2 tej samej ustawy - emerytury górniczej w związku
z ukończeniem wieku emerytalnego 50 lat.

W ocenie Sądu bowiem powołane świadczenia są inne. Przyjmując w ten sposób, Sąd I instancji miał na uwadze treść art. 2 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, który stanowi, iż świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w tej ustawie przysługują ubezpieczonym - w razie spełnienia warunków do nabycia prawa
do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W powyższej ustawie brak żadnego uregulowania, terminu czy też definicji pojęcia: emerytura tego samego rodzaju, nie wynika z niej również, że prawo do określonej emerytury można nabyć tylko raz.

Zważywszy na warunki przewidziane w powołanej ustawie, jakie są konieczne do uzyskania odpowiednio powyższego świadczenia ”(emerytury górniczej ze względu na wiek i emerytury górniczej z uwagi na osiągnięcie wieku emerytalnego)”, są to świadczenia inne rodzajowo.

Ustalając powyższe Sąd I instancji miał na względzie również dotychczas stosowaną przez organ rentowy oraz Sąd praktykę, która została poddana ocenie pod względem jej prawidłowości, gdy ustalono, że była ona słuszna.

W konsekwencji takiego stanowiska, zważywszy, iż ubezpieczony bezspornie spełnił wszystkie niezbędne przesłanki prawa do dochodzonego świadczenia wymienione w art. 50 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdy w dniu (...) ukończył wiek emerytalny 50 lat, udowodnił co najmniej 25-letni okres pracy górniczej i równorzędnej, w tym 15-letni okres pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, Sąd stwierdzając, iż przysługuje mu prawo do emerytury górniczej, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł
o zmianie zaskarżonej decyzji.

Apelację od przedstawionego orzeczenia wywiódł organ rentowy, zaskarżając wyrok w całości.

Powołując się na zarzut naruszenia prawa materialnego - art. 50a ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162,
poz. 1118 ze zm.) błędną wykładnię oraz bezzasadne zastosowanie w sytuacji, gdy odwołujący ma już ustalone prawo do emerytury górniczej na podstawie art. 49 tej ustawy, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu podniósł, iż zaskarżonemu wyrokowi należy odmówić słuszności w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz obowiązujących przepisów. Jego zdaniem bowiem, prawo do emerytury górniczej można uzyskać tylko raz.

W przypadku osób mających ustalone prawo do emerytury górniczej:

­

na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy emerytalnej, albo

­

na warunkach określonych w art. 24 lub art. 48 ustawy emerytalnej w związku z art. 49 tej ustawy, albo

­

na warunkach określonych w art. 50a lub 50e ustawy emerytalnej,

nie ma możliwości ponownego ustalenia prawa do tak przyznanej emerytury na podstawie - odpowiednio art. 50a lub 50e ustawy.

Przeciwne stanowisko Sądu I instancji nie znajduje oparcia w ustawie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasłużyła na uwzględnienie.

Spór w rozpatrywanym przypadku dotyczy uprawnień B. K.
do emerytury górniczej, sprowadzając się w istocie do rozstrzygnięcia, czy ubezpieczonemu, których nabył górniczą emeryturę bez względu na wiek, przysługuje prawo do kolejnej emerytury górniczej z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego przewidzianego dla tego rodzaju świadczenia.

Przypomnieć należy, stosownie do treści obowiązującego do dnia 31 grudnia 2006r. art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 748 ze zm.), prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługiwało pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r., przed dniem
1 stycznia 1969r., którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 i z zastrzeżeniem art. 49, który do tej samej daty w ust. 1 przewidywał,
iż prawo do emerytury górniczej, o której mowa w art. 34 lub 48, przysługuje pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r., a przed dniem 1 stycznia 1969r., jeżeli spełniali łącznie następujące warunki:

1)  nie przystali do otwartego funduszu emerytalnego;

2)  warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2006r.;

3)  nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.

Przytoczne wyżej przepisy zostały uchylone z dniem 31 grudnia 2006r. na mocy art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 27 lipca 2005r. o zmianie ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. nr 167, poz. 1397), zgodnie z art. 3 ust. 1 której osobom, które do dnia
31 grudnia 2008r. spełniły warunki do emerytury górniczej określone w art. 34 lub
w art. 48 - 49 ustawy, o której mowa w art. 1 (tj. cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006r., przysługuje górnicza emerytura na warunkach określonych w tych przepisach.

Jednocześnie po myśli art. 1 pkt 7 ustawy zmieniającej z dnia 27 lipca 2005r. w omawianej ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - poczynając od 1 stycznia 2007r., po art. 50 dodano rozdział 3a w brzmieniu ”Emerytury górnicze” - kompleksowo regulujący zasady nabywania uprawnień do górniczej emerytury bez względu na datę urodzenia ubezpieczeniowych.

Tytuł dodanego rozdziału, czyli ”Emerytury górnicze”, jak też treść obowiązującego od tej samej daty art. 51 ust. 1 wspomnianej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50a (dawny art. 34) lub
50e (dawny art. 49), stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, przeliczniki, o których
mowa w pkt 1 - 4, w ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew odmiennemu stanowisku
organu rentowego, w pełni uprawnia pogląd Sądu I instancji, iż ubezpieczonemu uprawnionemu do górniczej emerytury przyznanej bez względu na wiek, przysługuje również prawo do górniczej emerytury, o której mowa w art. 50a, pod warunkiem spełnienia wymagane tym przepisem przesłanek.

Podkreślenia wymaga bowiem, iż przywołana ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyraźnie przewiduje rozdział poświęcony emeryturom górniczym, rozróżniając nadto - dla ustalenia wysokości tych świadczeń - emerytury, o których mowa w art. 50a lub 50e, na zresztą wskazywał także obowiązujący do dnia 31 grudnia 2006r. art. 49 tej ustawy w ust. 1 także posługujący się zwrotem ”prawo do emerytury górniczej, o której mowa w art. 34 lub 48”.

W konsekwencji też brak jakichkolwiek podstaw, by zgodzić się z organem rentowym, iż prawo do górniczej emerytury można nabyć tylko raz, choć Sąd Apelacyjny w dalszym ciągu podziela pogląd prezentowany m.in. w swoim wyroku
z dnia 5 marca 2013r. (III AUa 1117/12, LEX nr 1294792), zgodnie z którym przewidziana w art. 50a górnicza emerytura, której nabycie ustawodawca wiąże z osiągnięciem stosownego wieku, uzależnionego od określonego okresu pracy górniczej przewidzianej w art. 50c ust. 1 - pomimo, iż warunki do jej uzyskania określono w dwóch odrębnych ustępach tego przepisu, faktycznie stanowi rodzajowo tożsame świadczenie. Tym samym ubezpieczony, któremu z chwilą osiągnięcia wieku 50 lat przyznano prawo do górniczej emerytury na podstawie ust. 2 art. 50a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. wobec wykazania okresu pracy górniczej wynoszącego łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, po ukończeniu 55 lat życia - tylko z tej przyczyny - nie nabędzie prawa do górniczej emerytury przewidzianej w ust. 1 art. 50a, albowiem w istocie po jego stronie nie wystąpiły jakiekolwiek przesłanki uzasadniające uzyskanie prawa do kolejnego świadczenia - nadal uzależnionego od wykazania okresu pracy górniczej wynoszącego łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 25 lat,
w tym co najmniej jedynie 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż poczynając od 29 grudnia 2008r. - na mocy decyzji z dnia 15 stycznia 2009r., urodzony w dniu (...) ubezpieczony, uzyskał prawo do górniczej emerytury bez względu na wiek.

Faktem jest także, iż w dniu 25 lutego 2015r. złożył kolejny wniosek o emeryturę, już w dniu 2 października 2014r. czyli w dacie przeliczającej wysokość emerytury poczynając od 1 września 2014r., legitymując się okresem składkowym wyłącznie z tytułu wykonywania pracy górniczej wynoszącym 26 lat i 11 miesięcy. Nadto, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Z mocy tymczasem art. 50a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Po myśli ust. 2 tego samego przepisu - wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Osiągnięcie przez B. K. w dniu 25 marca 2015r. wieku 50 lat, przy niekwestionowanym spełnieniu przez niego również pozostałych warunków,
o których mowa w powyższym przepisie, uprawniających do górniczej emerytury,
w pełni uzasadnia tym samym przyznanie mu przez Sąd I instancji prawa do przedmiotowego świadczenia.

Kierując się przedstawionymi motywami, Sąd Apelacyjny uznając apelację organu rentowego za oczywiście bezzasadną, na mocy art. 385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu.

/-/ SSA G. Pietrzyk-Cyrbus /-/ SSA A. Grymel /-/ SSA L. Jachimowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP