Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Barbara Łakomiec

Protokolant st. prot. sąd. Justyna Jurcaba

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 maja 2016 roku sprawy

z powództwa małoletniego P. B.

przeciwko S. B.

o podwyższenie alimentów

1.  podwyższa alimenty ustalone wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku
z dnia 21 lipca 2009 roku w sprawie III RC 500/09 od pozwanego S. B. na rzecz małoletniego powoda P. B. z kwoty po 400 złotych miesięcznie do kwoty po 600 złotych (sześćset) miesięcznie, poczynając od dnia 02 października 2015 roku, płatne z góry do dnia 10–go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności każdej raty, do rąk matki małoletniego powoda – D. B.;

2.  w pozostałej części powództwo oddala;

3.  nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi;

4.  nie obciąża matki powoda kosztami procesu;

5.  wyrokowi w punkcie pierwszym nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 701/15

UZASADNIENIE

D. B. – ustawowa przedstawicielka małoletniego powoda P. B. wniosła o podwyższenie od pozwanego S. B. alimentów na rzecz małoletniego P. z kwoty 400 zł do kwoty po 800 zł miesięcznie

W uzasadnieniu podniosła, iż od października 2015 roku w związku z nie dostarczeniem dokumentów przez pozwanego do urzędu niemieckiego wypłacającego zasiłek na dzieci syn utracił prawo do takiego zasiłku. Małoletni P. B., jest niepełnosprawny i koszty jego utrzymania są duże.

Pozwany – działający przez pełnomocnika – wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pełnomocnik wskazał, że oprócz powoda pozwany ma jeszcze na utrzymaniu dwoje dzieci i nie jest obecnie w stanie płacić wyższych alimentów. Zasiłku na powoda z organu niemieckiego nie pobiera w związku z tym , że syn zamieszkuje na terenie Polski, taki zasiłek mu nie przysługuje

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni P. B. (ur. (...)) pochodzi ze związku małżeńskiego S. B. i D. B., które w 2001r.małżeństwo rozwiązane zostało przez rozwód (sygn. akt IRC 281/01) /bezsporne/

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 21 lipca 2009r. w sprawie III RC 500/09 podwyższono od S. B. na rzecz małoletniego P. B. alimenty z kwoty 300 zł do kwoty po 400 zł miesięcznie, zmieniając w tym zakresie wysokość alimentów ustalonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 11 grudnia 2001r. w sprawie IRC 287/01.Oprócz powoda pozwany ma z tego małżeństwa dorosłych synów M. i M.. Na rzecz wówczas małoletniego M. B. (1) podwyższono alimenty od pozwanego z kwoty 150 zł do kwoty po 300 zł miesięcznie, a na rzecz M. z kwoty 200 złotych do 400 złotych zmieniając w tym zakresie wysokość alimentów ustalonych w wyroku Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 26 lipca 2000r. w sprawie III RC 372/00. Pozwany nie brał udziału w powyższym postępowaniu. Sąd wydał wyrok zaoczny. Natomiast wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie IIIRC 507/11 sąd oddali powództwo o podwyższenie alimentów na rzecz powoda, podwyższył alimenty na rzecz wówczas małoletniego syna stron M., który zachorował na chorobę nowotworową.

D. B. ma jeszcze na utrzymaniu syna P. S. . Utrzymuje kontakt z ojcem tego dziecka , aktualnie pobiera na syna alimenty w kwocie 200 złotych.

Małoletni powód P. w czasie ostatniego orzekania o alimentach miał 13 lat .

Jest dzieckiem niepełnosprawnym od urodzenia, ma porażenie mózgowe. Uczęszczał wówczas do specjalnego ośrodka wychowawczego w D.. Nie był prywatnie rehabilitowany.

Matka małoletnich powodów nie pracowała. Korzystała z pomocy opieki społecznej. Pobierała zasiłki rodzinne, dodatki do zasiłku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, dodatki z tytułu wychowania w rodzinie wielodzietnej, zasiłki pielęgnacyjne i świadczenie pielęgnacyjne w łącznej wysokości 1053 zł miesięcznie.

D. B. wraz z dziećmi zamieszkiwała w domu dwurodzinnym, zajmowała dół domu. Miesięczne opłaty związane z utrzymanie domu wynosiły 250-270 zł miesięcznie. Na dojazd M. do szkoły wydawała 100 zł miesięcznie.

(dowód: akta sprawy III RC 500/09; IIIRC504/11, zeznania M. B. (2) – k. 76)

Małoletni P. ma obecnie 17 lat. Jest osobą niepełnosprawną od urodzenia. Ma porażenie mózgowe, wadę wzroku i słuchu. Nie mówi, nie chodzi, samodzielnie nie je i nie wykonuje żadnych czynności samodzielnie. Jest pampersowany. Refundowane są dwa pampersy dziennie, a faktycznie dziennie zużywa 6 pampersów. Jeden pampers kosztuje 3 złote, miesięcznie to wydatek 500 złotych. Powód wymaga całodobowej opieki. Jest pod stałą kontrolą poradni neurologicznej i wymaga bezustannej rehabilitacji. Rehabilitacja ta odbywa się w okresach turnusowych (po 2-3 tygodnie), w okresie turnusu - codziennie w S. w fundacji (...). Małoletni uczęszcza także na hipoterapię, basen.

Koszty paliwa na dojazdy to kwota 200 złotych miesięcznie. Buty ortopedyczne kosztowały 300 złotych, neurolog to wydatek 100 złotych, jeżdżą do neurologa do K..

(dowód: orzeczenie o niepełnosprawności – k. 201; wyjaśnienia D. B. – k. 203)

D. B. nie pracuje. Nie jest z nikim związana. Oprócz powoda ma jeszcze na utrzymaniu dwóch synów ze związku z pozwanym- M. na którego zasądzono alimenty od pozwanego w kwocie 400 złotych i M. na którego są ustalone alimenty w kwocie 500 złotych- dorośli synowie uczą się. Nadal korzysta z pomocy finansowej opieki społecznej. Z Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w D. otrzymuje obecnie świadczenia w łącznej wysokości 2071 zł miesięcznie w tym 118 zł zasiłku rodzinnego, 100 złotych dodatku z tytułu kształcenia i rehabilitacji, 153 zł zasiłku pielęgnacyjnego z tytułu niepełnosprawności na P., oraz świadczenie pielęgnacyjne z tytułu choroby dziecka w kwocie 1200 zł. M. jest również dzieckiem niepełnosprawnym z uwagi na chorobę nowotworową- ziarnicę złośliwą i matka powoda na rzecz M. otrzymuje łącznie 292 zł. Pobiera również świadczenie na syna P. S. w łącznej kwocie 208 złotych. Świadczenia obejmują zasiłki rodzinne, dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji małoletnich P. i M., dodatki z tytułu pokrycia wydatków związanych z dojazdem do szkoły i wychowania w rodzinie wielodzietnej, zasiłki pielęgnacyjne z tytułu niepełnosprawności i świadczenie pielęgnacyjne na rzecz P. B..

Koszty związane z utrzymaniem domu wynoszą około 600 zł miesięcznie (w tym: gaz, woda i ścieki, centralne ogrzewanie – opłacane przez cały rok, energia elektryczna, telefon, telewizja)

D. B. do października 2015 roku otrzymywała zasiłek na rzecz P. z Niemiec, jak podaje aktualnie wznowiono wypłatę zasiłku około 600 złotych, nie zna przyczyny wypłaty świadczenia.

(dowód: zaświadczenia z (...) w D. k.195-200,, wyjaśnienia D. B. – k. 201, 203)

Pozwany od października 2010r. mieszka w N. (w H.). W dniu 26 marca 2011r. zawarł nowy związek małżeński z M. P. (obecnie B.). Miał na utrzymaniu małoletniego syna J. – wtedy w wieku 3,5 roku. Małoletni urodził się z (niezalegalizowanego wówczas jeszcze) związku pozwanego z obecną żoną. Żona pozwanego ma na utrzymaniu córkę A.( wtedy7 lat) z innego związku.

Zanim pozwany wyjechał za granicę, pracował w markecie (...), skąd został następnie zwolniony.

Pozwany w N. prowadził jednoosobową działalność gospodarczą. Zajmował się transportem kurierskim. Jego dochody wynosiły około 1200-1500 zł euro miesięcznie. Uzależnione były od ilości paczek do przewiezienia, zamówień. W firmie zatrudniona była żona pozwanego, która otrzymywała od niego 328 euro miesięcznie tytułem wynagrodzenia.

Jak wynikało z załączonego tymczasowego ekonomicznego rachunku wyników działalności pozwanego - za okres od stycznia do września 2011r. działalność przyniosła stratę w wysokości 280,92 euro. Pozwany nie posiadał własnego samochodu. Do prowadzenia firmy wynajmował samochód. Korzystał także z samochodu (marki O. (...)) użyczonego mu przez matkę, a który ona otrzymała nieodpłatnie od swojego przyjaciela.

Miesięczne koszty związane z utrzymaniem się pozwanego w N. wynosiły: wynajem mieszkania – około 615 euro, gaz – 100 euro, energia – 80 euro, woda – 60 euro. S. B. pobiera zasiłki na dzieci w wysokości 184 euro na małoletniego J. i 164 euro na córkę żony.

Matka pozwanego od 20 lat zamieszkuje w N..

(dowód: odpis aktu małżeństwa – k. 49, odpisy aktu urodzenia dzieci – k. 50, 51; rachunek ekonomiczny – k. 55-56; zeznania M. S. – k. 76; zeznania A. T. – k. 77 akt IIIRC504/11)

Aktualnie pozwy nadał mieszka i pracuje w N.. Pracuje w charakterze magazyniera w H&M w H. i zarabia około1350 euro netto miesięcznie. Koszty jego utrzymania wynoszą- czynsz za mieszkanie 678 euro, 121 euro opłata za prąd, 27,50 euro opłata za wodę, 63 euro za telefon i TV, 41 euro opłata przez10 miesięcy zaległości za TV, 75 euro zaległe ubezpieczenie przez 2 lata, 154 euro spłata kredytu, 175 euro spłata drugiego kredytu, 110 euro bilety komunikacji publicznej, 230 euro ubezpieczenie auta raz na 3 miesiące, 60 euro telefon komórkowy, 300 euro roczny podatek za auto, 100 euro wydatki na adwokata, 30 euro ubezpieczenie kredytu, 600 euro wyżywienie środki higieny, paliwo do samochodu. Łącznie zaciągnięte kredyty na spłatę wcześniejszych zobowiązań wynoszą 20000 euro. Żona pozwanego jak twierdzi pozwany zarabia 600 euro, ma na utrzymaniu córkę z pierwszego związku, i wspólnego syna. Matka pozwanego I. M. pomaga finansowo pozwanemu, spłaca za niego alimenty

( dowód: zeznania I. M. k.138, wyjaśnienia pozwanego k.136,136, dokumenty z tłumaczeniami k.148-183)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie, ale w części.

Zgodnie z art. 135 § 1 kro zakres świadczenia alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz majątkowych i zarobkowych możliwości zobowiązanego.

W razie zmiany stosunków, można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego – art. 138 kro.

Przez zmianę stosunków rozumieć należy wszelkie zmiany w statusie ekonomicznym stron powodujące zmianę (zwiększenie, ale i zmniejszenie) zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub też zmianę (zwiększenie, ale i zmniejszenie) zakresu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego albo wzrosły możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Zakres usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego ustalany jest w zależności od tego, kim są względem siebie strony danego stosunku alimentacyjnoprawnego. Jeżeli strony są członkami rodziny (małżonkowie względem siebie oraz rodzice względem dzieci), wówczas zakres wzajemnych uprawnień i obowiązków alimentacyjnych wyznacza przede wszystkim dyrektywa zaspokajania przez te osoby potrzeb ekonomicznych zgodnie z zasadą równej stopy życiowej (wyrok SN z dnia 7 czerwca 1972 r., III CZP 43/72, OSNCP 1972, nr 11, poz. 198; por. wytyczne SN - 1987; uzasadnienie uchwały SN z dnia 31 stycznia 1986 r., III CZP 76/85, OSNC 1987, nr 1, poz. 4). Przyjmuje się bowiem, iż w ramach takiej grupy nie mają uzasadnienia znaczące dysproporcje w statusie ekonomicznym poszczególnych tworzących ją osób. Konsekwencją tej zasady jest możliwość ustalenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego na wyższym poziomie niż ten, który zapewnia jedynie opuszczenie przezeń sfery niedostatku. Stanie się tak w szczególności wówczas, gdy na taki pułap świadczeń pozwolą możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Przepis nie pozwala na wyznaczenie zakresu obowiązku alimentacyjnego wyłącznie na podstawie kwoty aktualnie osiąganych zarobków, lecz nakazuje czynić to, uwzględniając możliwości zarobkowe zobowiązanego, czyli kwoty, jakie zarabiałby, gdyby owe możliwości wykorzystywał w pełni. Istotne jest bowiem, że przy ocenie, czy dana osoba może zostać obciążona obowiązkiem alimentacyjnym, bierze się pod uwagę nie tyle jej aktualną sytuację majątkową i zarobkową, lecz właśnie to, jakie ma ona w tej mierze możliwości. Są one determinowane wiekiem zobowiązanego, jego stanem zdrowia, przygotowaniem zawodowym, wykształceniem, ale także możliwością zdobycia pracy w regionie, w którym mieszka, sytuacją zdrowotną, majątkową i zarobkową współmałżonka, lub konkubenta.

W przedmiotowej sprawie doszło do zmiany stosunków, która uzasadnia zmianę orzeczenia w zakresie alimentów, ale w części.

Od ostatniego orzeczenia ustalającego alimenty na rzecz powoda upłynęło ponad 6 lat.

Wówczas małoletni P. uczęszczał do szkoły podstawowej, obecnie ma 17 lat.

Zmieniła się sytuacja małoletniego P. i to w sposób drastyczny.

Szanse D. B. na zatrudnienie nie istnieją, z uwagi na stan zdrowia P. . Jest on osobą niepełnosprawną od urodzenia. Ma porażenie mózgowe, wadę wzroku i słuchu. Nie mówi, nie chodzi, samodzielnie nie je i nie wykonuje żadnych czynności samodzielnie. Jest pampersowany. Wymaga całodobowej opieki i bezustannej rehabilitacji. Ponadto matka powoda opiekuje się drugim synem stron M., co prawda dorosłym ale również niepełnosprawny. Wysiłek zapewnienia M. remisji zdrowia i rehabilitację P. podejmowany jest wyłącznie przez D. B.. Wykazuje się ona przy tym dużą siłą woli. Pozwany, w tym zakresie wykazywał i nadal wykazuje rzadko spotykaną i niezrozumiałą bierność i obojętność.

Pozwany, w żaden sposób, oprócz przekazania w październiku 2011r. powodom po 50 euro, i przekazania przez matkę pozwanego kwoty 50 euro i kieszonkowego przez chrzestną w czasie pobytu M. B. (2) u ojca, nie partycypuje w kosztach opieki, utrzymania i wychowania małoletniego powoda. Zasądzone alimenty bowiem wypłacane za pośrednictwem Funduszu Alimentacyjnego.

O stabilizacji finansowej strony powodowej nie może być mowy. D. B. utrzymuje się z alimentów oraz świadczeń z opieki społecznej, których wysokość w ostatnim czasie wynosi 2071 złotych. Koszty utrzymania mieszkania to wydatek rzędu 600 zł. Pozostaje jej więc do dyspozycji około 1471 zł miesięcznie na utrzymanie 5-osobowej rodziny, co stanowi około 294 zł na jedną osobę. Od tego należy jednakże odliczyć wydatki na dojazdy do lekarzy, wykup leków, kosztów zastępczej opieki nad małoletnim P. podczas nieobecności D. B., dojazdów na rehabilitację. Oprócz tych środków matka powoda dysponuje alimentami na rzecz synów od pozwanego, z tym, że alimenty wypłacane są z funduszu alimentacyjnego.

W tym miejscu jednakże podkreślić należy, iż świadczenia z opieki społecznej są szczegółowo przydzielane na rzecz każdego z małoletnich z osobna. I tak w przypadku małoletniego powoda, P. B. przypada na niego kwota 371 złotych miesięcznie oraz świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 1200 zł co stanowi ekwiwalent za brak możliwości zatrudnienia jego matki. Wobec jego znaczącej niepełnosprawności przyjąć należy, że kwota powyższa nie jest w stanie zabezpieczyć usprawiedliwione jego potrzeby (wyżywienie, opiekę, pampersy, dojazdy na rehabilitację). Znacznym dodatkowym wsparciem będzie przywrócony zasiłek wypłacany z N..

Ustawodawca uznał, że obowiązek alimentacyjny może polegać także na osobistych staraniach o utrzymanie i wychowanie dziecka. Taka forma spełnienia obowiązku alimentacyjnego dotyczyć będzie sytuacji, gdy matka dziecka w celu zapewnienia dziecku opieki albo gdy z uwagi na stan zdrowia dziecka nie jest w stanie podjąć zatrudnienia. D. B. swój obowiązek alimentacyjny w znacznej mierze wypełnia właśnie w powyższy sposób.

Z przedstawionych dokumentów, przetłumaczonych na język polski wynika iż zarobki pozwanego są w różnej wysokości od 1309 euro do 1776 euro. Ponadto za dodatkową pracę pozwany pobierał wynagrodzenie np. w lutym 703,99 euro, w marcu 901 euro. Żona pozwanego jak wynika z dokumentu zarabia 774,85 euro. Trudno zatem ustalić faktyczną szczegółową sytuację pozwanego. Przedłożone wyliczenia podatków, opłaty za adwokatów, zaległości w bieżących opłatach nie obrazują faktycznej sytuacji pozwanego. Rodzice obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami.

Podstawą oddalenia powództwa o zasądzenie, (podwyższenie alimentów) może być tylko brak wszelkich możliwości po stronie zobowiązanego, nie zaś szczupłość środków, jakimi on rozporządza. / Uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądy Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty./

Podwyższenie alimentów o 100 złotych, co stanowi 25 euro nie powinno stanowić dla pozwanego znaczącego obciążenia finansowego. W pozostałym zakresie sąd powództwo oddalił uznając iż ponownie wypłacany z N. zasiłek pozwoli na zabezpieczenie potrzeb życiowych powoda. Trzeba podkreślić że koszty utrzymania są ogromne, same pampersy kosztują 500 złotych miesięcznie.

Sąd wziął pod uwagę fakt, iż pozwany ma na utrzymaniu jeszcze jedno dziecko z obecnego związku małżeńskiego oraz dwóch synów z poprzedniego małżeństwa.

Jak już wskazano podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego albo wzrosły możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Zwrot „albo” jest koniunkcją rozłączną. Oznacza to, że „zwiększenie potrzeb uprawnionego” nie musi występować jednocześnie ze „wzrostem możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego” i jako taka przesłanka może być samodzielną podstawą do weryfikacji alimentów, a jedyną okolicznością, która pozostaje wówczas do ustalenia jest zakres obowiązku alimentacyjnego. Zgodzić się pozwany musi, że w przedmiotowej sprawie zachodzi przesłanka do podwyższenia alimentów.

Zebrany materiał dowodowy w sprawie potwierdza, że wzrosły usprawiedliwione potrzeby małoletniego P. B..

Mając powyższe na uwadze Sąd, powództwo na rzecz małoletniego P. B., uwzględnił w części i podwyższył alimenty od pozwanego S. B. z kwoty 400 zł miesięcznie do kwoty po 500 zł miesięcznie, oddalając jednocześnie powództwo w pozostałym zakresie .

Sąd nie obciążył pozwanego kosztami sądowymi na podstawie art. 102 kpc, oraz nie obciążył powoda kosztami procesu.

Na podstawie art. 333§1 pkt. 1 kpc wyrokowi w pkt. 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Orzeczenie wydano na podstawie 135§1 i 2 kro oraz 138 kro.