Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Barbara Frankowska

Sędziowie: SO Anna Walus – Rząsa (spr.)

SO Renata Bober

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2016 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: P. W. (1)

przeciwko: (...) Spółka Akcyjna w Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w P.
V Wydziału Gospodarczego z dnia 8 maja 2015 r., sygn. akt V GC 8/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w Ł. na rzecz powoda P. W. (1) kwotę 6.136 zł (sześć tysięcy sto trzydzieści sześć złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 29 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 996,32 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt sześć złotych trzydzieści dwa grosze) tytułem kosztów procesu,

2.  w pozostałym zakresie apelację oddala,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 724,78 zł (siedemset dwadzieścia cztery złote siedemdziesiąt osiem groszy) tytułem kosztów
w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt VI Ga 256/15

UZASADNIENIE

Powód P. W. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w Ł. kwoty 7.833,87 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W uzasadnieniu podał, że dochodzona kwota dotyczy zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, na podstawie umowy zawartej pomiędzy powodem a poszkodowanym P. W. (1). Samochód P. W. (2) został uszkodzony podczas kolizji, której sprawca posiadał ubezpieczenie OC u pozwanego ubezpieczyciela. Najemca przelał na rzecz powoda wierzytelność o zwrot kosztów najmu pojazdu w drodze pisemnej umowy cesji z dnia 11 lipca 2014r. Wysokość wierzytelności wynika z 31 - dniowego najmu pojazdu F. (...) po stawce 199 zł netto za dobę.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy w P. uwzględnił żądanie pozwu w całości. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany zarzucił, że powód nie wykazał, iż wynajęcie pojazdu było celowe i ekonomicznie uzasadnione w przypadku szkody całkowitej , która w niniejszej sprawie została przez ubezpieczyciela orzeczona. Ponadto poszkodowany nie wykazał zasadności i celowości wynajmu pojazdu zastępczego a jego oświadczenie w tym zakresie było ogólnikowe . Pozwany zarzucił też, że koszty najmu pojazdu zstępczego zostały przez powoda zawyżone.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że pomiędzy stronami nie było sporne, iż doszło do zdarzenia powodującego szkodę w pojeździe poszkodowanego P. W. (2) a ponadto, że P. W. (2) zawarł z powodem umowę dotyczącą najmu pojazdu zastępczego. Ponadto nie była sporna ilość dni najmu pojazdu zstępczego. Sporna okazała się wysokość kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pozwany zarzucił, że koszty najmu przedstawione przez powoda są zawyżone w stosunku do obowiązujących na rynku lokalnym w odniesieniu do pojazdu poszkodowanego marki (...). Stąd też zdaniem pozwanego koszty te nie mieszczą się w normalnych następstwach szkody w rozumieniu art. 361 § 1 kc. Dlatego też pozwany wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. techniki motoryzacyjnej na okoliczność ustalenia przeciętnych stawek za wynajem pojazdu zastępczego klasy (...), obowiązujących na terenie województwa (...).

Wyrokiem z dnia 8 maja 2015r. sygn. akt V GC 8/15 Sąd Rejonowy w P. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.833,87 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami postępowania.

Sąd Rejonowy uznał, że wysokość stawki czynszu najmu pojazdu zastępczego została przez powoda wykazana w sposób należyty. Powód przedstawił nie tylko fakturę dotyczącą najmu pojazdu zastępczego w niniejszej sprawie, ale również cenniki innych wypożyczalni samochodów, z których wynika, iż stawka przez niego stosowana jest porównywalna , a nawet należy do tych niższych. Zdaniem Sądu Rejonowego pozwany poprzestał na gołosłownych twierdzeniach , co do tego, że stawki powoda są zawyżone , nie wyjaśniając na czym oparł swoje stwierdzenie. W tej sytuacji więc wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, zdaniem Sądu Rejonowego , zmierzał jedynie do przewleczenia postępowania i dlatego Sąd Rejonowy wniosek ten pominął. Ponadto Sąd Rejonowy uznał, iż bezzasadne jest stanowisko pozwanego, co do tego, że w przypadku szkody całkowitej nie przysługuje wierzytelność o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego. Ponadto uznał, iż powód wykazał celowość i konieczność najmu pojazdu zastępczego przedkładając oświadczenie najemcy z dnia 11 lipca 2014r.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany i zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości zarzucił:

- obrazę prawa materialnego, a to art. 361 § 1 kc w zw. z art. 6 kc oraz w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, iż strona powodowa udowodniła konieczność najmu pojazdu zastępczego, podczas gdy powód nie przedstawił żadnych dowodów na tę okoliczność, w szczególności dowodu o przesłuchanie poszkodowanego – właściciela uszkodzonego pojazdu, pozbawiając się tym samym możliwości udowodnienia okoliczności, na którą się powołuje i która jest materialną podstawą powództwa. Decyduje to o tym, że najmu pojazdu zastępczego nie można uznać w okolicznościach niniejszej sprawy za normalne następstwo szkody w rozumieniu art. 361 § 1 kc a działanie poszkodowanego stoi w sprzeczności z obowiązkiem zapobieżenia zwiększenia szkody przez osobę uczestniczącą w zdarzeniu objętym ubezpieczeniem obowiązkowym,

- obrazę prawa materialnego a to art. 361 § 1 kc w zw. z art. 354 § 2 kc i w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, poprzez przyjęcie przez Sąd , że stawka za dobowy najem auta zastępczego wskazana w pozwie , tj. na poziomie 199 zł netto za dzień najmu, nie jest stawką zawyżoną, podczas gdy w ocenie strony pozwanej stawka ta jest zawyżona w sposób znaczny i zdecydowanie odbiega od stosowanych na rynku stawek za najem pojazdu klasy F. (...) ( segment D). Na rynku bez trudu znaleźć można pojazdy zastępcze tego segmentu, których czynsz najmu jest znacznie niższy, poniżej 150 zł netto za dobę najmu. Istnieją także możliwości negocjowania cen, a także rabatów przy dłuższym najmie ( poszkodowany najmował auto przez 31 dni) . Zważyć należy przy tym, że poszkodowany powinien dołożyć choćby minimalnej staranności w celu zmniejszenia rozmiaru szkody,

- obrazę prawa materialnego , a to art. 361 § 1 kc poprzez przyjęcie, że uzasadniony był najem pojazdu klasy F. (...) . Uszkodzony pojazd powoda to (...), jednakże jego wiek w momencie wypadku to niemal 25 lat, został bowiem wyprodukowany w 1996 r. Jest to auto wyeksploatowane , z bardzo dużym przebiegiem, co decyduje o tym, że w tym konkretnym przypadku poszkodowany nie powinien mieć prawa do najmu pojazdu klasy odpowiadającej B. (...) , nie stanowiło to bowiem normlanego następstwa szkody,

- naruszenie przepisów postępowania , które miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku , a mianowicie art. 217 § 1 kpc w zw. z art. 227 § 1 kpc poprzez oddalenie wniosku złożonego przez stronę pozwaną w przedmiocie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego w zakresie techniki motoryzacyjnej na okoliczność ustalenia przeciętnych stawek za najem pojazdu zastępczego w województwie (...), co skutkowało brakiem ustalenia przez Sąd okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy , tj. zasadnej stawki za dobę najmu pojazdu zstępczego, a tym samym brakiem prawidłowego ustalenia wysokości szkody.

Biorąc pod uwagę powyższe, pozwany wniósł o zmianę wyroku Sądu Rejonowego poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Ponadto pozwany wniósł o przeprowadzenie przed Sądem II instancji dowodu z opinii biegłego ds. techniki motoryzacyjnej, na okoliczność ustalenia przeciętnych stawek za najem pojazdu zastępczego klasy odpowiadającej klasie uszkodzonego pojazdu w województwie (...), a także o dopuszczenie dowodu z wydruków ze stron internetowych wypożyczalni pojazdów zawierających cenniki za najem pojazdów zastępczych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego. Powód w szczególności podniósł, iż zasadny był najem pojazdu odpowiadającego klasie uszkodzonego samochodu. Poszkodowany utracił możliwość korzystania z pojazdu należącego do określonego segmentu i taki samochód został mu wynajęty, co stanowiło normalne następstwo szkody. Ponadto wskazał, że zastosowana przez niego stawka dobowa w kwocie 199,00 zł netto najmu pojazdu zastępczego nie była stawką rażąco wygórowaną w stosunku do średnich stawek najmu obowiązujących na rynku lokalnym.

Nie podzielając stanowiska Sądu Rejonowego co do tego, że dowód z opinii biegłego nie jest zasadny w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek strony pozwanej i dopuścił w postępowaniu apelacyjnym dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia przeciętnych stawek za najem pojazdu zastępczego klasy odpowiadającej klasie uszkodzonego pojazdu ( B. (...) rok produkcji 1996), obowiązujących w spornym okresie na terenie województwa (...). Biegły w opinii uznał, że przeciętna stawka za najem pojazdu zastępczego odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego ( B. (...) rok produkcji 1996) – klasa „D średnia” obowiązująca w spornym okresie tj. III kwartału 2014r. , na ternie województwa (...), przy długości najmu 31 dni wynosi 141 zł brutto.

Sąd Okręgowy zważył , co następuje:

Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie bezspornym pomiędzy stronami był fakt, że koszty wynajmu pojazdu zastępczego stanowią część szkody jaką poniósł poszkodowany w związku z zaistniałym w dniu 1 lipca 2014r. zdarzeniem.

Ugruntowane jest już w orzecznictwie stanowisko o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych , potrzebnych na czasowe używanie zstępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z pojazdu własnego na skutek jego zniszczenia.

Wbrew stanowisku pozwanego powód wykazał celowość i konieczność najmu pojazdu zastępczego , jak zasadnie ustalił Sąd i Instancji, w oparciu o oświadczenie poszkodowanego z dnia 11 lipca 2014r. Poszkodowany wskazał w oświadczeniu, że w wyniku zdarzenia związanego z wypadkiem przebywa na zwolnieniu lekarskim, musi dojeżdżać do pracy a także na zakupy oraz do J., do swojej dziewczyny.

W związku z najmem pojazdu zstępczego powód policzył koszty związane z korzystaniem z pojazdu zastępczego w łącznej kwocie 7.833,87 zł. W kwocie tej były dwie kwoty po 123,00 zł za podstawienie pojazdu do J. oraz odbiór tego pojazdu z J. oraz kwota 7.587,87 zł za najem pojazdu przez 31 dni w kwocie po 244,77 zł brutto za dobę . Powód podniósł, że zastosowana przez niego stawka dobowa najmu pojazdu klasy D tj. takiego jaki uległ uszkodzeniu , nie była stawką rażąco wygórowaną w stosunku do średnich stawek najmu obowiązujących na rynku lokalnym. Biegły w opinii ustalił , że przeciętna stawka za najem pojazdu zastępczego odpowiadająca klasie pojazdu uszkodzonego, obowiązująca w spornym okresie na terenie województwa (...), przy długości najmu 31 dni, wynosi 141,00 zł brutto.

W doktrynie i orzecznictwie występuje zgodność poglądów co do objęcia odpowiedzialnością odszkodowawczą adekwatnych wydatków związanych ze zniszczeniem lub uszkodzeniem samochodu w wypadku komunikacyjnym i za okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu ( art. 361 § 1 kc) – wyrok Sądu Najwyższego z 5.11.2004r. , II CK 494/03). Stosownie do art. 361 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Artykuł 361 § 1 kc wyraża zasadę przyczynowości, ograniczonej jednak do przypadków normalnego związku przyczynowego ( normalne następstwa). Rozwiązanie to jest przejawem przyjętej na gruncie ustawodawstwa polskiego koncepcji związku łączącego szkodę i jej rozmiar ze zdarzeniem, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy. Związek przyczynowy pełni w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej. W tym ujęciu, dla powstania odpowiedzialności odszkodowawczej, zarówno ex delicto, jak i ex contractu adekwatny związek przyczynowy winien łączyć zdarzenie, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy, ze szkodą .

Mając na uwadze powyższe skoro powód wynajął poszkodowanemu pojazd zastępczy odpowiadający klasie pojazdu uszkodzonego , koszty najmu pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą powinny być kosztami wynajęcia tego pojazdu liczonymi jako przeciętna stawka najmu takiego pojazdu obowiązująca w spornym okresie na terenie województwa (...). Zasadne więc było dopuszczenie dowodu z opinii biegłego w celu ustalenia takiej stawki. W opinii biegły zawarł wykaz wypożyczalni zlokalizowanych na rynku (...) wskazując ceny brutto za najem pojazdu w tych wypożyczalniach, odpowiadających klasie samochodowi poszkodowanego. Z wykazu tego wynika, że najniższą stawką była kwota 70 zł brutto a najwyższą 190 zł brutto.

Mając na uwadze opinię biegłego Sąd Okręgowy uznał, iż stawka pozostająca w adekwatnym związku przyczynowym z zaistniałą szkodą w niniejszej sprawie nie powinna być większa niż najwyższa przeciętna stawka za najem pojazdu zastępczego odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego w spornym okresie na terenie województwa (...), przyjmując tą stawkę w kwocie 190 zł brutto. Uznając więc w tej części za zasadne zarzuty apelacji Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok – stosownie do art. 386 § 1 kpc – i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.890,00 zł przyjmując stawkę najmu na kwotę 190,00 zł brutto za okres 31 dni , który to okres najmu nie był przez stronę pozwaną kwestionowany. Do kwoty tej doliczono dwie kwoty po 123,00 zł wynikające z faktury, za podstawienie i odbiór samochodu, które również nie były przez stronę pozwaną kwestionowane.

Sąd Okręgowy przyjął więc, że w świetle art. 822 kc w związku z art. 361 kc roszczenie powoda jest zasadne w kwocie łącznej 6.136,00 zł. W pozostałej części powództwo oddalono jako bezzasadne.

Odsetki za opóźnienie w zapłacie zasądzono zgodnie z żądaniem powoda, na podstawie art. 481 § 1 kc.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 kpc.

Powód utrzymał się ze swoim roszczeniem w 78,32%. Koszty powoda to kwota 392,00 zł tytułem wpisu , 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa oraz 1.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W sumie 1.609,00 zł z tego 78,32% to kwota 1.260,16 zł. Koszty pozwanego to kwota 1.217,00 zł z czego 21,68% to kwota 263,84 zł. Zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda podlega różnica w kwocie 996,32,00 zł.

W pozostałym zakresie apelację oddalono jako bezzasadną na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 w związku z art. 108 § 1 kpc. Koszty powoda to koszty opinii biegłego 600 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł . W sumie 1.200 zł z czego 78,32% to kwota 939,84 zł. Koszty pozwanego to opłata od apelacji w kwocie 392,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł . W sumie 992,00 zł z czego 21,68% to kwota 215,06 zł. Zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda podlega różnica w kwocie 724,78 zł.